50 POETAS DE ÁMSTERDAM

Antología bilingüe

~ 1 ~

ElOíSA cARTOnERA 2013

~ 2 ~

Este libro fue publicado con el apoyo del Fondo neerlandés para las Letras.

~ 3 ~

Prólogo

Buenos Aires recibe este año a una invitada muy especial: Ámsterdam desembarca en la ciudad para participar como invitada de honor de la Feria del Libro 2013. Es la primera vez que una ciudad tiene un espacio propio dentro de la feria: Café Ámsterdam. En este lugar de encuentro se darán cita destacados autores, artistas, traductores, para entablar un diálogo con los lectores y escritores de este lado del mundo. El objetivo de este intercambio es entablar lazos más fluidos entre la cultura holandesa y la argentina, y dar a conocer a argentinos y latinoamericanos riqueza y diversidad que ofrece la literatura de los Países Bajos. Este libro surge como una contribución a este diálogo. A través de cincuenta poemas de cincuenta escritores holandeses queremos acercarle al lector hispanohablante un álbum o cuaderno de recortes en el que algunos de los poetas holandeses más destacados ofrecer sus voces en una suerte de retrato de la producción literaria de Ámsterdam y los Países Bajos.

4

La elección de autores y textos fue muy difícil, y cada autor incluido significó dejar afuera a varios, y somos conscientes de que, como todo recorte, éste también es injusto e incompleto, pero a la vez necesario para poder ofrecer un panorama de determinada producción literaria. Hemos optado en este caso por un criterio cronológico, para poder dar cuenta de las principales manifestaciones poéticas del siglo XX y comienzos del XIX, abarcando un periodo que va desde los autores nacidos en la década de 1920 hasta los más jóvenes poetas que están dando los primeros pasos de su carrera literaria en la actualidad. Decidimos asimismo incluir los textos originales junto a sus traducciones, para permitir un mayor acercamiento a la lengua y la literatura holandesas. El lector se encontrará en cada caso con el texto original en neerlandés, dos poemas en frisón -una lengua minoritaria pero reconocida oficialmente en los Países Bajos- y un poema escrito en inglés por un autor holandés. Con eso no sólo damos cuenta del paisaje literario sino también de la compleja realidad lingüística y cultural de este país, en la que convive el afán de la inclusión de las lenguas y culturas minoritarias y la omnipresencia del inglés como fenómeno globalizador. Esperamos que antología signifique un primer acercamiento a un nuevo mundo de posibles lecturas e intercambios entre Argentina y Holanda, y permita estrechar los vínculos entre ambas culturas.

~ 5 ~

50 poetas de Ámsterdam

6

Gerrit Kouwenaar (1923)

roerloos

Terwijl men het vuur opstookt zet de herfst zich vast in het huis, voor twijfel moet men naar buiten, daar is het nog tijdjaren later is dit, een vandaag, dun goud van vergeefsheid, het bladdert, dit gaat over jeugd, het uiterste afscheid, men ziet het eind van de tuinaltijd het roerloze staan op het steen in de wind die voorbijgaat, altijd het vruchteloos fruit rond de krijtwitte vijverwat beklijft van de doorreis? waar versuikert de honing? wat bezonk in de kolven? niemand waar men zich nalaat, zich aflegt in latere woordenom hier te staan nog, een afschrift, terwijl geen ander zicht dan een voorhang, verte van letters, niets is daarachter –

~ 7 ~

inmóvil

Mientras se atiza el fuego, el otoñose asienta en la casa, ante la dudahay que salir afuera, allí aún existe el tiempoaños más tarde será esto, un hoy, fino orode futilidad, descascarillado, hablode la juventud, la despedida suprema, ya se veel final del jardínsiempre el estar inmóvil sobre la piedra al vientoque pasa, siempre la fruta sin frutojunto al estanque blanco como la tiza¿qué queda del tránsito? ¿dónde sacarificala miel? ¿qué precipitó en las retortas? nadieen donde uno se perpetúe, se amortajecon palabras postreraspara seguir aún aquí, una copia, mientrasno se ve sino un telón, lejaníade letras, nada hay detrás –

8

Hans Lodeizen (1924-1950)

je hebt me alleen gelaten...

je hebt me alleen gelatenmaar ik heb het je al vergeven want ik weet dat je nog ergens bentvannacht nog, toen ik door de staddwaalde, zag ik je silhouet in het glasvan een badkamer en gisteren hoorde ik je in het bos lachenzie je, ik weet dat je er nog bent laatst reed je me voorbij met vierandere mensen in een oude autoen ofschoon jij de enige was dieniet omkeek, wist ik toch dat jijde enige was die mij herkende de enigedie zonder mij niet kan leven en ik heb geglimlacht ik was zeker dat je me niet verlaten zoumorgen misschien zul je terugkomenof anders overmorgen of wie weet wel nooit maar je kunt me niet verlaten

~ 9 ~

me dejaste solo…

me dejaste solopero ya te perdoné

porque sé que aún estás en algún lugaranoche mismo, cuando vagaba por la ciudad, vi tu silueta en el cristalde un cuarto de baño

y ayer te oí reír en el bosqueya ves, sé que todavía estás ahí

hace poco te vi pasar con otrascuatro personas en un auto viejoy pese a que fuiste la única que no se volvió, supe que habías sidola única que me reconoció la únicaque no puede vivir sin mí

y sonreí

estaba seguro de que no me abandonaríasmañana quizá vuelvaso si no pasado mañana o quién sabe nunca

pero abandonarme no puedes

10

Lucebert (1924-1994)

mieren eten

mieren moet men eten en schoonheid dienenmet gestaalde edele delen steden bestokenhet klinkt goed maar doet de oren pijnwel miljoenen mieren rukken op over vallend puinde gewonde steden verlaten zij met vlag en wimpeldoe dus verder geen moeite drek valt vanzelfesthetisch verantwoord tussen het knoeiwerk

woeste natuur dat wat uit het ‘s dichters kwinkslagdoordringend opklinkt als het jammerenvan miljarden mieren die wonen op de maan van de maagdichten en bezweren is dan ook hardnekkig zingenmet een pruillip zo ontstaat de hele mens laag voor laaghij die martelend miert steden kan bedwingenvan alle hemelen een engel of slachter van alle lammerenhij die het eigen monster melkt voor elk drinkgelag

~ 11 ~

comer hormigas

hay que comer hormigas y servir a la bellezatemplar bien las partes nobles y hostigar las ciudadessuena muy bien pero hace daño a los oídosmientras millones de hormigas avanzan sobre los escombrosabandonan airosas las ciudades heridaspor tanto no te esfuerces las heces caen por su propio pesopor su coherencia estética entre la chapuza

naturaleza salvaje aquella que de la ocurrencia del poetaresuena penetrante como el lamentode miles de millones de hormigas que viven en la luna del estómagoescribir versos y conjurar es también cantar obstinadamentecon un mohín así nace el ser humano entero capa a capaaquel que incordia hasta el suplicio puede someter ciudadesde todos los cielos un ángel o matarife de todos los corderosaquel que ordeña el propio monstruo para cada bacanal

12

remco campert (1929)

brieven Die moet ik nog schrijven, en die dat ik gezond ben dat ik gisteren dronken was in een grieks café daarna in een turks café, in een noors dat ik me instel op een hoge zeer hoge gasrekening en andere dingen aan anderen - grasduinen in een steeds onverklaarbaarder wereld dat iemand zei: gij hollanders, ge zijt allemaal hetzelfde terwijl ik toch had betaald en een franse bril op had en een duitse gedichtenbundel op zak en thuis op mijn tafel Anne Sextons onovertrefbare gedicht ‘wanting to die’ en luister hoe ik de stoppen vernieuwde en het licht opeens weer brandde en zij op de bank lag te slapen onder de blauwe deken Aan deze en gene moet ik schrijven dat ik het niet doe dat ik weiger dat ik ga procederen

~ 13 ~

dat de dagen hier in regen verslijten en de wereld nooit groter is dan een stad dan ik in die stad mijn voeten op die stenen en wat ik zie als ik knipper met mijn ogen en ik moet vragen hoe het gaat of het huis al gebouwd is het stuk goed vertaald of de kinderen voorspoedig groeien en de vrouwen niet al te ongelukkig zijn

14

cartas

A éste aún tengo que escribirle, y a aquélque de salud estoy bienque ayer me emborraché en una taberna griegadespués en una turca, y en una noruega que me espera una abultadaabultadísima factura del gas y a otros otras cosashurgar en un mundo cada vez más inexplicable que un flamenco me dijo: ustedes los holandeses son todos igualesy eso que había pagadoy que llevaba puestos anteojos francesesy un poemario alemán en el bolsilloy que en casa encima de la mesa teníael insuperable poema de Anne Sextonwanting to die y escuchen cómo cambié los taponesy de repente volvió la luzy ella dormía en el sofábajo la frazada azul A uno y a otro tengo que escribirlesque no lo hagoque me niegoque voy a juicio

~ 15 ~

que aquí los días se desgastan bajo la lluvia

y que el mundo nunca es más grande que una ciudadque yo en esa ciudadmis pies sobre esas piedrasy lo que veo al parpadeary tengo que preguntarles cómo les vasi ya está terminada la casabien traducida la obrasi los chicos crecen sanos y felicesy sus mujeres no son muy desdichadas

16

armando (1929)

breekbaar

Gedachten verlaten het wrede onderdeel,vlak langs de wandeling naar andermansgebied.

Wat er bedacht, water verworpen wordt.

Het denken herkent de hoeken van hetverstand,de randen van de gestalten.

Gedachten zijn behept en behekst,genadeloos en onomwonden.Gedachten willen dringendberichtenDat ze voortdurend breekbaar zijn.

~ 17 ~

Fragilidad

Los pensamientos abandonan la zona cruelbordeando el paseo a territorio ajeno.

Lo que se piensa, lo quequeda descartado.

El pensamiento reconoce los rincones de larazón,los contornos de las figuras.

Los pensamientos, constreñidos y conjurados,sin piedad y sin rodeos.

Los pensamientos sienten la urgenciade anunciarsu permanente fragilidad.

18

Hans Faverey (1933-1990)

waar stil toen de abrikozenboom stond

Waar stil toende abrikozeboom stond,sta nu ik stil.

Tussen de gladiolenweet ik de plek waarzij toen stond: zijwierp mij de abrikoostoe - toen. Nu,

terwijl herinnering met zichdoet wat zij wil, beginnenwij opnieuw met bijten,haast tegelijk, tussen

de maïsplanten: zij in haarabrikoos, ik in mijn abrikoos;

terwijl de kleine vossen nog doorde wijngaard sluipen, en de zee,fluisterend: bij mij is zij niet;nee, hier vind je het niet;in mij is zij niet.

~ 19 ~

allí donde entonces, quieto, se alzaba el damasquero

Allí donde entonces, quieto,se alzaba el damasquero,me detengo ahora yo. Entre los gladiolos recuerdo el sitio donde se encontraba ella: me lanzó el damasco en eseentonces. Ahora, mientras

la memoria hace consigo lo que quiere, empezamos de nuevo a morder, casi al mismo tiempo, en medio del maizal: ella sudamasco, yo mi damasco; mientras los pequeños zorros aún recorren los viñedos, y el mar,murmurando: conmigo ella no está;no, aquí no lo encontrarás;en mí ella no está.

20

cees nooteboom (1933)

zonder beeld

Zonder beeld verschijnt een gedicht, vorm die nog moet ontstaan uit het domein van de woorden, geërfd van wie ik nooit kende.

Taal, geslepen in dromen, op kansels, gekneed in bedden, eenzame kamers, te gebruiken bij leven en dood, wapen in de strijd tegen het toeval, de list van het lot.

Wie we waren, onze gang door het raadsel, het staat in woorden geschreven, schrift als een dochter van spreken, gefluister, gejammer, de merg van gedachten,

testament van verdwenen ontroering, toon van decreten voor later als de menigte weg raakt vertrokken naar haar sprakeloos huis.

~ 21 ~

sin imagen

Sin imagen aparece el poema,forma que aún ha de surgirdel ámbito de las palabras,heredadas de quien nunca conocí.

Lengua, tallada en sueños, en púlpitos,amasada en lechos, cuartos solitarios,útil en vida y muerte, armaen la lucha contra el azar, el ardiddel destino.

Quienes fuimos, nuestro pasopor el enigma,está escrito en palabras,escritura como hija del habla,susurros, lamentos, la médulade los pensamientos,

testamento de una emocióndesaparecida, tono de decretos para un futuro,cuando la muchedumbre se pierdahacia su mudohogar.

22

rutGer KopLand (1934-2012)

tijd

Tijd – het is vreemd, het is vreemd mooi ooknooit te zullen weten wat het is

en toch, hoeveel van wat er in ons leeft is ouderdan wij, hoeveel daarvan zal ons overleven

zoals een pasgeboren kind kijkt alsof het kijktnaar iets in zichzelf, iets ziet daarwat het meekreeg

zoals Rembrandt kijkt op de laatste portrettenvan zichzelf alsof hij ziet waar hij heengaateen verte voorbij onze ogen

het is vreemd maar ook vreemd mooi te bedenkendat ooit niemand meer zal wetendat we hebben geleefd

te bedenken hoe nu we leven, hoe hiermaar ook hoe niets ons leven zou zijn zonderde echo’s van de onbekende diepten in ons hoofd

niet de tijd gaat voorbij, maar jij, en ikbuiten onze gedachten is geen tijd

we stonden deze zomer op de rand van een dalom ons heen alleen wind

~ 23 ~

tiempo

El tiempo – es extraño, extrañamente bellonunca llegar a saber lo que es

y no obstante ¿cuánto de lo que vive en nosotroses más viejo que nosotros, cuánto nos sobrevivirá?

como mira un recién nacido, como si contemplaraalgo dentro de sí mismo, viera algo allíque ha heredado

como mira Rembrandt en sus últimos autorretratoscomo si pudiera ver a dónde se dirigeuna lejanía más allá de nuestros ojos

es extraño pero también extrañamente bellopensar que algún día nadie sabrá yaque hemos vivido

pensar lo hoy, lo aquí que vivimos, pero tambiénlo nada que sería nuestra vida sin los ecosde las honduras desconocidas de nuestro cerebro

no es el tiempo lo que pasa, sino tú, y yofuera de nuestros pensamientos no hay tiempo

este verano estuvimos en el linde de un vallea nuestro alrededor tan solo viento

24

JuditH HerzberG (1934)

beroepskeuze

En toen ze vroegen wat ze later wilde wordenzei ze: ‘graag invalide’ en zag zich al,benen onbewegelijk in bruin-geruite plaiddoor toegewijde man en bleke zonenvoortgeduwd, geen zegel zelf te plakken,geen brief te schrijven, geen reis te maken.Dan zou ze eindelijk echt vrij zijnzo treurig kijken als ze wou, in winkelsvoor haar beurt gaan, bij optochtenvooraan staan, geen mooie kleren aanen elke avond zachtjes snikkendzou ze zeggen: ‘heus niet om mijmaar om die last voor jou.’En beide zonen zouden altijdbij haar blijven, hun levenaan haar wijden en nooitzou haar iets overkomen,nooit, nooit zou ze slijten.

~ 25 ~

vocación Y cuando preguntaron qué quería ser de grandedijo: «discapacitada» y ya se veía, piernas inmóviles envueltas en una manta a cuadros marrones empujada por marido abnegado e hijos pálidos, no tener que pegar estampillas,ni escribir cartas, ni hacer viajes.Por fin sería libre de verdad, tendría la mirada tan triste como quisiera, en los comerciosme saltearía el turno, presenciaría los desfilesadelante, no usaría ropa bonita y todas las noches sollozando por lo bajodiría: «de verdad, no es por mísino por la carga que supone para vos».Y sus dos hijos se quedarían siemprecon ella, le consagrarían sus vidasy a ella nunca le pasaría nada,nunca, nunca se desgastaría.

26

K. scHippers (1936)

algemene taal na klap

Geef een Fransman, een Engelsman een klap met een houten hamer en luister of geluid nog met landstaal in verband gebracht kan worden

Indien klap hard daarna vergelijken: het geluid van een slapende Fransman het geluid van een slapende Engelsman

Universele grammatica en fonetiek van slaapgeluiden zonder woorden

~ 27 ~

Lingüística con palada Dar a un francés, a un inglésun golpe con una palay escucharsi el sonidoguarda alguna relacióncon el idioma del país. En caso de palada fuerteluego comparar:el sonido del sueño de un francésel sonido del sueño de un inglés Gramática y fonética universalesde los sonidos del sueño sin palabras

28

bernLeF (1937-2012)

Geluk

In takken groeperen zich groene zinnenpopelend om alle kanten uit te lopen

Op stoeptegels een kindertekeningdoor regenschrift al half gewist

Achter een dakkapel begint een merel te zingenhoudt dan midden in zijn herinnering op

In mijn hoofd vertwijgt zich zijn lied – niemandziet iets aankomen, dat is ons geluk.

~ 29 ~

dicha

En ramas se agrupan verdes frasesansiosas de brotar por todos lados

En las baldosas un dibujo infantilmedio borrado ya con letra de lluvia

Tras un tragaluz comienza a cantar un mirloy se para a mitad de su recuerdo

En mi mente se ramifica su canción – nadie advierte nada, he ahí nuestra dicha.

30

H.H. ter baLKt (1938)

zang van de hoefijzers van desiderius erasmus’ paarden

De gedragene die vederlicht geseltdragen wij naar de zwepen, stilliggende

zwepen van de horizon, de aardappelbovistenvan de grote stadscentra springen open

onder onze hoef, in de wolkjes stof,wolkjes stuifregen; zijn knorrige jas

is bruin; vaak dommelt hij in slaapgeregend door de droppels van onze klop

op aardes deuren; herbergen, hovenrijzen op waar de ring de muur aanklampt,

vuur brandt voor de broze meesteren stro klatert voor de briesende; daar

houdt het spoor van onze omega’sin de sneeuw of de zandweg halt; daar

stokt onze monotone ode aan de bergende driehoekige sparren, ‘t rode plein;

aan de fonteinen, het sappige grasen de christussen in de kapellen, vliegende

~ 31 ~

stemmen van de vogels, alle kelendie spreken en drinken bij aardes deuren,

smaragdgroen stromende van de Rijnen de Seine, de zanderige van Noord-

Frankrijk en Italië; wij zingen; hij,de grauwe vogelveer in ‘t zadel, schrijft

dat de domheid als een ham te rokenhangt in de luide oorlogzuchtige herberg;

wij dragen hem naar de zwepen, lichtjesgekrulde of uitgestrekt luierende

van verre eeuwen die niet luisteren naarde zang van de hoefijzers, niet naar hem

32

canto de las herraduras de los caballos de desiderio erasmo Al portado que flagela con ligereza de plumalo portamos hacia los látigos, los inmóviles látigos del horizonte, los bejinesde los grandes centros urbanos se abren bajo nuestros cascos, en las nubecillas de polvo,nubecillas de llovizna; su abrigo gruñón es de color café; a menudo duerme arrulladopor las gotas llovidas de nuestra llamada a las puertas de la Tierra; posadas, cortesse elevan allí donde la anilla se aferra al muro, arde el fuego para el frágil amoy gorgotea el heno para el iracundo; allí, en la nieve o el camino de arena,se detiene la huella de nuestras omegas; allí se interrumpe nuestra oda monótona a las montañaslos abetos triangulares, la plaza roja; a las fuentes, la jugosa hierbay los cristos en las capillas, voces voladoras de los pájaros, todas las gargantasque hablan y beben en las puertas de la Tierra,

~ 33 ~

las fluyentes verde esmeralda del Riny del Sena, las arenosas del norte de Francia e Italia; cantamos; él, lapluma parda en la montura, escribe que la estupidez está colgada como un jamónahumándose en la posada ruidosa y ávida de guerra; lo portamos hacia los látigos, ligeramenteenrollados u holgazanamente extendidos de siglos remotos que no atienden al cantode las herraduras, ni a él

34

Hans verHaGen (1939)

Human being

1 Nieuw land.In 1 seconde ontstaan levensvormen : bandensporen.Een mens urbaniseert zo mogelijk nog sneller.

2Hectare voor ha. verkavelt hij zijn gevoelsgrond.Liever geen bloemen.

Kijk : We hebben al een wasmachine! vol bloemen!

3Realiseert zich in een oogwenk, daglicht enelektrisch licht.

Krijgt een naam en een nummer, een vlag eneen vlaggenparade.

Niet meer emoties dan nodig in een stadion.

4Hier is het leven zeer geconcentreerd: ijskast. Televisie.

Hoe kleiner zijn circuit, hoe beter: daarbinnen is alles.

~ 35 ~

5Human being,in een uniform als het maar een uniform is.

Nu een nieuwe landkaart.

36

ser humano

1Tierra nueva.En 1 segundo surgen nuevas formas de vida: huellas de ruedas.El ser humano, si cabe, urbaniza aún más rápido. 2Hectárea tras ha. fracciona su suelo sentimental.Se ruega no enviar flores. Miren: ¡Ya tenemos lavarropas! ¡lleno de flores! 3 Se percata en un abrir y cerrar de ojos, luz del día yluz eléctrica. Le dan un nombre y un número, una bandera yun desfile con banderas. No más emociones de lo necesario en un estadio. 4 Aquí la vida está muy concentrada: heladera. Televisor. Cuanto más pequeño el circuito, mejor: adentro está todo.

~ 37 ~

5

Ser humano,de uniforme con tal de que el uniforme sea bonito.

Ahora un mapa nuevo.

38

toon teLLeGen (1941)

mijn vriend

Mijn vriend, hij staat aan de rand van een afgrond, maar hij wankelt niet, zij die beweren dat hij wankelt weten niet wat wankelen is, het lijkt op wankelen, het lijkt zelfs op vallen, op ergens zich nog aan vast willen klampen, maar het is het niet, het is ook geen schreeuwen wat hij doet, geen terugdeinzen, geen aarzelen, geen omkijken, het is iets nieuws, iets anders, iets wat niemand kan – mijn vriend, zijn blauwe hemel, zijn slechtvalken ongeduld, zijn grauwe winters zuivere onsterfelijkheid, hij wankelt niet.

~ 39 ~

mi amigo

Mi amigoestá de pie al borde de un precipicio,pero no vacila,

quienes afirman que vacilano saben lo que es vacilar,

parece una vacilación,parece inclusive una caída,un querer aferrarse aún a algo,pero no lo es,

tampoco es gritarlo que hace,ni retroceder, ni dudar, ni mirar hacia atrás,

es algo nuevo,algo diferente, algo que nadie más sabe hacer

mi amigo,su cielo azul,su impaciencia de halcón peregrino,su inmortalidad de una pureza gris invernal,

no vacila.

40

Gerrit KomriJ (1944-2012)

zwerversbede

Ik moet een huis om nergens thuis te zijn.Ik moet een dak voor mijn zigeunerschap.Geen einde komt er anders aan de pijnWaarop ik mij als dakloze betrap –

Dat ginds iets zou bestaan als een domeinMet luie stoel en klok en dakkapelEn keukenkast met eigen porseleinEn olifant. – Verlangen is een hel.

Ik moet meteen een huis om te ontsnappen.Ik moet een kamer om niet in te blijven,Een bed dat niets wil weten van de slaap,

Ik moet een kachel aan de verste kaap,Een huisgenoot om tegenaan te trappen,Een tafel om niet aan te hoeven schrijven.

~ 41 ~

plegaria de un vagabundo Quiero un hogar, mas no sentirme en casa.Y mi alma de gitano quiere un lecho.De lo contrario, sé que no se pasaese extraño dolor de hombre sin techo; que exista ahí una suerte de dominiocon sillones, reloj, jardín de invierno,alacenas, porcelana, triclinioy demás. Anhelar es un infierno. Quiero ahora un hogar para escaparme.Quiero una pieza donde no quedarme,una cama que no se preste al sueño, una estufa que no caliente al dueño,alguien con quien llevarme a las patadas,mi mesa donde nunca escribir nada.

42

anna enquist (1945)

ontsnappen

In de kooi van dag en nacht,de kooi van boodschappen,blikjes bier, de betere baan.

In de kooi van het fotoalbum,van de liefde. In de kunstkooi,in de kooi van het weten:

Sta op, grijp de tralies,haal de diepste adem enscheur je hart uiteen.

~ 43 ~

escapar

En la jaula del día y de la noche,la jaula de las compras cotidianas,latas de cerveza, ascenso laboral.

En la jaula del álbum de fotos,en la del amor. En la jaula del arte,en la jaula del saber: Ponte de pie, aférrate a los barrotesrespira desde lo más profundo y desgárrate el corazón

44

robert anKer (1946)

alles gefilmd

Dit zijn de schoenen van een man die als je zegthier zijn je schoenen zegt daar zijn mijn schoenen.

Denkt: mijn bloemen, mijn bloeien in de wereld.Hij reist op sokken voor zijn huis heen en weer.Hij komt weer binnen en verplaatst zijn schoenen.

Is hij die lieve man die met de kinderen praat.Kan deze nieuwe wijk een nest tegen de wereld.Hij zwemt zijn grenzeloze ogen in en uit.

Op een ochtend als de wereld overloopt,dat hij dan de ramen openzet, hij neemt zijn buksen schiet alle bloemen bij de buren alle dood.

De mensen praten, wijzen, lopen door elkaar.Alles is gefilmd door de media. De bloemen,de emoties in de buurt, kijk, zijn schoenen.

~ 45 ~

todo filmado Estos son los zapatos de un hombre que cuando le dicenaquí están tus zapatos dice ahí están mis zapatos.

Piensa: mis flores, mi florecer en el mundo.Viaja en soquetes delante de su casa, de acá para allá.Vuelve a entrar y cambia los zapatos de lugar.

Es ése el hombre afable que habla con los niños.Puede este nuevo barrio un nido contra el mundo.Entra y sale a nado de sus ojos sin fronteras.

Una mañana en que el mundo rebosa,abre las ventanas, agarra la escopetay mata todas las flores de los vecinos todas.

La gente habla, señala con el dedo, se arremolina.Todo lo han filmado los medios. Las flores,las emociones en el barrio, miren, sus zapatos.

46

eva GerLacH (1948)

de dorpelen en de gesloten vensters

Want dat ik van je heb gehouden, dat staat vast.De rest niet – of je bestonden als, wat dan voor kleur ogen, de ene keer groen,dan weer grijs, eens schoot er een zwermzwaluwen uit omhoog. Wat voor. Van die snelle,die niet kunnen lopen, vrijen gebeurt in de lucht.Hoe ging het. Je werdziek of zo, meegenomen, er was veel te doen,ik kreeg geloof ik een nieuw kind en vergat jetot ik je hoorde vannacht, onmogelijk uur,kom het is tijd. Laat alles achter, kom buiten,ik wacht op je bij het hek.Maar toen ik daar stond, de grendelwas los, het sloeg in de windtegen de balk en ik maakte het vast en liep terug,denkend aan je, dat je daar godweet echthad gestaan, het hek losgedaan,dat ik van je gehouden heb en dathet hout niet goed in de scharnieren zat.

~ 47 ~

Los umbrales y las ventanas cerradas

Porque si de algo no hay duda es de que te quise.De lo demás sí – si existíasy en tal caso, de qué color tenías los ojos, ahora verdesy luego grises, cierta vez una nube de golondrinasse escapó volando de ellos. De qué clase. De esas velocesque no saben caminar y se aman en el aire.Cómo fue. Enfermasteo algo así, te llevaron, había mucho que hacer,yo tuve otro hijo, creo, y te olvidéhasta que anoche te oí, a una hora imposible,ven, es la hora. Déjalo todo y sal,te espero junto a la verja.Pero cuando llegué allí, el pasadorno estaba echado, el viento golpeaba la verjacontra la valla y yo la cerré y me volví,pensando en ti, en que sabe dios si de veras habías estado allí, abierto la verja,en que te quise y en quelas bisagras estaban algo sueltas.

48

anneKe brassinGa (1948)

envoi

Ik wil u aan mijn voeten leggen.Knielende kameelmet zachte mond uw droefenisbesnuffelend -kom berg u in mijn zand.Des werelds wildernis wil ikverzoenen, lippen drenkendekameel vol bulten zijn,wonden en builen dragendvan de reis door brem en kuilen.Reikt het tot zwerk, dit zacht oogdat sap weent van dorst?Rijst er een horizon als ik umijzelf reik, versmachtend?Fata morgana, dorst naar ons.

~ 49 ~

dedicatoria

Quiero tenderlo a mis pies.Camello arrodilladoque olfatea con blanda boca su aflicción:venga, resguárdese en mi arena.Los eriales del mundo quieroreconciliar, ser camello abrevador de labios colmado de jorobas,portador de llagas y bultosdel viaje por pozos y retamas.¿Llega al firmamento este ojo blandoque llora jugo de sed?¿Emergerá un horizonte si a usted me tiendo, lánguida?Fata morgana, sed de nosotros.

50

tsJêbbe HettinGa (1949-2013)

de krûk

Hy dronk, wylst syn eagen de strakblauwe eagen fanDe fiskersfrou yn it swart troffen en betizen, by De boarne, yn it soel middeisskaad fan ferlegenSeders, rook fan fisk en hars, sicht oer see en sloepen, leech. Stil stie sy, wylst har fersonken eagen syn drinkenSeagen yn ‘e nacht fan smoarde lûden, leafdes toarst en De goederjouske krûk op har no skrokken skouder,Neist in ezel, blau en stil; troch it blank ear fan har earm De see, om har heupen de branning, tusken beiden,Ferstomme troch it stoarmjen fan in eagenblik stilte:

Sy hienen dronken, en sjoen hoe’t de fiskers yn harLytse sloepen stadich lytser waarden, de fan ûnthjit Drippende netten fan ‘e stjerren strakker, foller, Twa heale moannen de griene haven yn dreauwen, mei It sâlt fan ‘e see fyn yn ’e wyn oer it brutsenIis yn ‘e glêzen op in terras mei swarte slangen, Wite amers; en it paad nei har hutte (néi harHeuvel-op, de gloppen troch, fanwegen fiskersmessen) Hie se útlein, fielend dat er komme soe, en hy Wie har heuvel beklommen, hie him lave oan har krûk.

~ 51 ~

el cántaro Bebía junto a la fuente en la tórrida sombra de mediodíade unos cedros timoratos, olor a pescado y resina, vista al mar y a las barcas, vacío, y sus ojos se cruzaron con los ojosazules intensos de la mujer de un pescador vestida de negro, aturdiéndolos. Ella se detuvo, al tiempo que sus ojoshundidos lo veían beber en la noche de gemidos sofocados, sed de amor y el generoso cántaro en su hombro ahora asustado,junto a una mula azul impávida; a través del asa blanca de su brazo, el mar, la rompiente bordeando sus caderas, entreambos, acallado por las rachas de un momento de silencio:

habían bebido, viendo cómo los pescadores en sus pequeñasbarcas se hacían más pequeños, las promisorias redes chorreantes de las estrellas, más rígidas, más llenas,y dos medias lunas que entraron flotando en el puerto verde, la sal marina finamente dispersada por el viento sobre elhielo picado en los vasos de una terraza con culebras negras, baldes blancos; y ella le explicó el camino a su morada(tras la subida al monte, por las callejuelas, debido a los cuchillos de los pescadores), presintiendo que él vendría,y él escaló su monte, sació la sed en su cántaro.

52

martin reints (1950)

wandeling

Het kan zijn dat ik deze wandeling vannacht ook al heb gemaakt het kan zijn dat deze omgeving al vaker in mijn geheugen is geweest kortstondig of langdurig maar het spoor dat mijn voeten maken lijkt niet op het spoor dat mijn voeten volgen de vogels in de lucht zijn dronken van gistende bessen.

~ 53 ~

paseo Puede serque este paseolo haya dado ya esta noche puede ser que este paisaje ya otras veceshaya estado en mi memoria un instante o mucho tiempo

pero el rastro que mis pies dejanno se parece al rastro que mis pies secundan

los pájaros en el aireestán ebrios de grosellas fermentadas.

54

tonnus oosterHoFF (1953)

aan alles zit een achterkant...

Aan alles zit een achterkanten aan alles voel je de achterkant,je kunt je hand altijd overalachterlangs halen. Je kuntom alles een touwtje doenen dat strak aantrekkenzodat het geen adem krijgt. Verlaten kun je iedereen, iedereenkan verlaten worden, in iedereenis genoeg dat verdientin de steek gelaten te worden. Zesenvijftig.Iemand merkt bij het ontwakendat hij zich niet bewegen kan, roept poes, bel 112, hoort niet dat gewauwel uit zijn bek komt.Poes snapt het, (snapt het, snapt het. En die poes die snapte het!) loopt de tuin in waar hij een tak weetin de vorm van een telefoonhoorn, mauwt. In de alarmcentrale wordt het bericht verwerkt, en uit de hemel vliegt alsof het al gebeurd is, een houtenambulance aan. Zesenvijftig.

Ploeteren, falen. Thuiskomen met een houweel in je voorhoofd.

Ploeteren. Falen. Thuiskomen met een staaf dynamiet in je voorhoofd.

Papa! Zoals je naar me kijkt is het net twee zonnen,de zon van gisteren de zon van morgen.

~ 55 ~

todo tiene una parte trasera

Todo tiene una parte traseray a todo le palpamos esa parte,uno siempre puede pasarle la mano por detrás a todo. A todole podemos atar un hilo alrededory tirar bien fuerte de élpara que le falte el aire. Abandonarse puede a todo el mundo, a todo el mundopueden abandonarlo, en todo el mundohay lo bastante que mereceser dejado en la estacada.Cincuenta y seis.Alguien se da cuenta al despertarde que no puede moverse; dice michi, llamá al 112,no oye que su boca emite un parloteo.Michi entiende, (entiende, entiende.¡Y michi lo entendió!)sale al jardín, donde sabe de una ramacon forma de tubo de teléfono, maúlla.En la central de alarmas tramitan el mensajey del cielo baja como si ya hubiese ocurridouna ambulancia de madera.Cincuenta y seis. Ajetrearse, fallar. Llegar a casa con un pico clavado en la frente. Ajetrearse. Fallar. Llegar a casa con una barra de dinamita incrustada en la frente.

¡Papá! Tu manera de mirarme es como si fueran dos soles,el sol de ayer el sol de mañana.

56

Jan baeKe (1956)

‘de honden’, nr. 8

Woorden als koffie, zon en auto slijten minder door gebruik dan schoonheid, onrust en slaap. Onder invloed van koffie en slaap in het bijzijn van uit de nacht meegespoelde gedachten krijgt de stad de vereiste diepte. Alleen al uit het raam zonder acht te slaan op de zon, op het glunderen dat het gezicht van de autobezitter tekent zie ik de ernst en de tragedie van iedere gang naar de kiosk, naar de bakker van het schudden van handen een afscheid dat de één een kantoorgebouw instuurt en de ander een kant uit doet lopen die deze ochtend erger maakt erger zoals verder weg van wat ik heb geschreven verder zoals klaar met spreken en toe aan het eerste glas wijn.

~ 57 ~

‘Los perros’ no 8

Palabras como café, sol y cochese desgastan menos por el usoque belleza, inquietud y sueño. Bajo la influencia del café y el sueñojunto a pensamientos arrastrados con la nocheadquiere la ciudad la profundidad requerida. Ya desde la ventanasin atender al sol, al júbilo que el rostrodel conductor del coche dibuja veo la gravedad y la tragediade cada ida al quiosco, a la panadería,del apretón de manos en una despedida que envía a uno a la oficinay encamina al otro al lado opuestohaciendo aún peor la mañana

peor aún que alejarme de lo que he escritoalejarme como acabar de hablary necesitar ya la primera copa de vino.

58

arJen duinKer (1956)

customs minneapolis airport

“Good morning sir, what brought you here?”“Good morning, well, I was invited to do two poetry readings, one at the University of Minnesota, and another one at the Twin Cities Book Festival coming saturday.”“So you are a poet sir?”“Yes I am.”“What kind of poetry do you write?”“The very best sir.”“I like that. Would you kindly take a chair over there and wait till we get back to you?”

schiphol airport Goede morgen, meneer, zei de veiligheidsman, mag ik u vragen naar uw bestemming? Ik zei: goede morgen, ik heb twee vluchten vandaag, van Amsterdam naar Atlanta, daarna van Atlanta naar Managua. Managua, zei de man, wat is dat?Ik zei: dat is de hoofdstad van Nicaragua.Oh, zei de man, en waar ligt Nicaragua precies?Ik zei: niet erg ver van de Zuidpool.Dat bleek het goede antwoord.

~ 59 ~

aduana del aeropuerto de minneapolis, ee.uu.

“Buenos días, caballero. ¿El motivo de su viaje?”“Buenos días. Bueno, me invitaron a participar en dos recitales de poesía: uno en la Universidad de Minnesota y otro en el Festival del Libro Twin Cities este sábado.”“¿Así que el caballero es poeta?”“Así es.”“¿Y qué clase de poesía escribe?”“¡De la mejor!”“Suena muy bien. Moléstese por acá, tome asiento y espere hasta que lo llamemos.”

aeropuerto de schiphol, Ámsterdam

Buenos días, caballero, dijo el de seguridad. ¿Podría indicarme el destino de su viaje?Le dije: Buenos días, hoy tengo dos vuelos, de Ámsterdam a Atlanta y luego de Atlanta a Managua.Managua, dijo el hombre. ¿Eso qué es?Le dije: Es la capital de Nicaragua.Ah, dijo el hombre. ¿Y dónde exactamente queda Nicariaguia?Le dije: No muy lejos del Polo Sur.Resultó ser la respuesta correcta.

60

K. micHeL (1958)

morgen win ik de staatsloterij...

Morgen win ik de staatsloterij.

Iedereen belt me op.Vrienden, collega’s, speelkameradenklasgenoten, ooms, oude liefdes.We spreken af in De Klok.Het feest duurt tot de morgen.

Ik betaal alle schulden.Ik geef een geheim aantal blanco cheques weg.

Ik koop een theater voor Karineen planetarium voor Nieken een tuin voor Ivo.Mijn moeder krijgt een serie kleinkinderenmijn vader een tropische republiek.

Dan ga ik een hectare in de bergen kopenen een hotel in Coïmbra.Daar schrijf ik met Arjen AapNoot Vuur.

Ik schenk de staat mijn geboorteplaatshet stedelijk museum mijn zegen.Ik steun de bescherming van de Yetien het instituut voor schaamte-bestrijding.

Dag en nacht rijden auto’s door de stratenmet luidsprekers op het dak.

~ 61 ~

‘Sparen is zonde!’‘Laat de rijken de crisis betalen!’

Dus: Winkeliers, dichters en werklozen.Wanhoopt niet! Wanhoopt niet!

De Maecenas komt!

62

mañana me saco el gordo Todos me llamarán por teléfono.Amigos, colegas, compañeros de juegoy de colegio, tíos, amores viejos.Nos daremos cita en El Reloj.La fiesta durará hasta las tantas. Pagaré todas las deudas.Distribuiré un número confidencial de cheques en blanco. Le compraré un teatro a Karinun planetario a Nicky a Ivo un jardín.A mi madre le daré unos cuantos nietosy a mi padre una república tropical. Después me compraré una hectárea en las montañasy un hotel en Coimbra.Allí escribiré con Arjen el abezetario. Legaré al Estado mi lugar de origen,daré al museo municipal mi bendición.Donaré para la protección del yetiy al instituto de lucha contra el pudor. Circularán coches día y noche por las callescon parlantes instalados en el techo.«¡Ahorrar es pecado!»«¡Que la crisis la paguen los ricos!»

~ 63 ~

Así que comerciantes, poetas y desocupados:¡A no desesperar! ¡El Mecenas está por llegar!

64

anne veGter (1958)

12.15 uur tot 13.00 uur

Er was op deze dag -tijdens de lunchpauzepauze- iemand die wilde weten hoe ik werk,waar mijn ideeën vandaan komen. Tja zei ik, het probleem van de idee is

dat de problemen precies daar beginnen waar ze vandaan komt, neem nu dit gesprek.Vanonder uit de bladeren klonk een onderdrukt protest of noem het opgewekt,

maar met de handjes voor de mond. Proestlachend zoals een klasje van elfjarigen er even <niet> aan denken moet wat juf op de wc doet en of je daar iets van zou kunnen zien.

Het kan zijn zei ik, dat iets toevallig langs scheert -een ekster-. ‘s Avonds wist ik terwijl ik uit het raam vloog hoe het juiste antwoord klonk: schel en zuiver.

~ 65 ~

de Las 12.15 a Las 13.00

En el día de la fecha -en la pausa de la pausa del mediodía- alguien quiso saber cómo trabajo,de dónde saco las ideas. Bueno le dije, el problema de la idea es

que los problemas empiezan justo allí donde ella nace, para muestra basta esta conversación.Desde abajo de las hojas se oyó una protesta sofocada o llamémosla jovial,

pero tapándose la boca con las manos. Estallando de risa como una clase de niños de once añosque prefieren no imaginarse <o sí> lo que hace la maestra en el baño y si habría algo para ver.

Puede le dije, que por casualidad algo me pase por delante -una urraca-. Por la noche supe al salir volando por la ventana cómo sonaba la respuesta correcta: estridente y afinada.

66

estHer Jansma (1958)

archeologie

Als we ons dan toch moeten kleden, tegen kou bijvoorbeeld, of in naam van iets, in resten van dit of dat verleden, verhalen en geheugensteuntjes die niets vertellen dan dat we er al waren in de tijd die bestond voor dit heden - als wij onszelf alleen in het nu kunnen bewaren door onszelf voortdurend uit te vinden in het nu dan liefst eenvoudig, aan de hand van kleding. Je zit aan tafel. Opeens zie je hoe iemand ijs overstak, hoe hem de kou beving of een ander einde en je zegt: kijk, hier heb je zijn schoenen, leren mantel, wanten. ‘Waar is de tijd? Hier is de tijd.’

~ 67 ~

arqueología

Si no queda más remedio que vestirnos,para abrigarnos por ejemplo, o en nombre de algo,en remanentes de tal o cual pasado,historias y recordatorios que no narran

nada sino el hecho de que ya estuvimosen el tiempo precedente a este hoy;si en el ahora sólo logramos conservarnosreinventándonos en él continuamente

que sea sencillo: partiendo de atavíos.Sentado a la mesa, ves de pronto a alguienque cruzó el hielo, lo asaltó el frío

u otro final y decís: miren, ahí tienensus zapatos, su campera, sus guantes.«¿Dónde está el tiempo? El tiempo está acá.»

68

eriK menKveLd (1959)

twee heren

Door god weet welke ingewikkeldhedenzitten ze plotseling samen aan tafel:een vriendelijke, goedgeklede Chineesdie Chinees spreekt als geen andermaar niets anders en een goedgekledevriendelijke Nederlander die zijn talen kentmaar geen woord Chinees. Na wat aarzelendegeluiden halen zelfs de eenvoudigstevragen – hoe heet je, waar kom je vandaan – hun mond niet meer. Zwijgend als beduusderotsblokken kijken ze elkaar aan. Zonvalt door de ramen op hun bereisde handendie de nerven nagaan van het tafelblad.Ze lachen. Wie heeft hij tegenover zichvraagt ieder zich af. Hun welbespraaktelieftallige levens wuiven van steeds groterafstand naar de heren waarin ze steken.

~ 69 ~

dos caballeros

Sabe dios por qué complejidadescoinciden de repente en una mesa:un chino muy amable y bien vestidoque como ninguno habla chino pero ningún otro idioma y un holandéspolíglota bien vestido y muy amableque no habla ni una palabra de chino.Tras un par de sonidos vacilantes, aun laspreguntas más sencillas —¿cómo te llamás?¿de dónde sos?— no llegan ni siquieraa sus bocas. En silencio, como rocas aturdidas se miran uno a otro. Por las ventanas cae solsobre sus manos peregrinas que repasan en la mesalas vetas de la madera. Ríen. ¿A quién tendráenfrente? se pregunta cada cual. Sus elocuentesy agraciadas vidas saludan desde una cada vezmayor distancia a los caballeros donde anidan.

70

nacHoem m. wiJnberG (1961)

miJn vader zeGt dat Het verstandiG is om iets te doen waarin Het niet erG is om middeLmatiG te ziJn, zoaLs waarin iK proFessor ben

Hij besluit zich aan de wet te houden, als iemand die de wet niet kent, maar verwacht dat zijn kinderen die zullen kennen en daarom doet wat hij kan om zijn kinderen niet te beschamen.Mijn vader zegt dat hij speciaal voor mij een middelmatig man geworden is, zodat niemand zou denken dat ik nooit zo goed als mijn vader kon zijn.Toch zou hij graag willen dat iemand zich hem herinnert als hij er niet meer is, niet elke dag maar af en toe, zonder het van plan geweest te zijn.Als wat na iemands dood blijft iemands deel van de waarheid is, wat gebeurt er dan met mijn deel van de onwaarheid?Als iemand dood is blijft er niets van hem over, behalve van mijn vader die in zijn eentje rondloopt waar hij is.

~ 71 ~

dice mi padre que conviene dedicarse a aLGo donde no importe ser mediocre, como mi cÁtedra

Decide respetar la ley, como alguien que no la conoce pero que parte del supuesto de que sus hijos la conocerán y por eso hace lo que puede para no defraudarlos.Dice mi padre que ha sido un hombre mediocre especialmente por mí, para que nadie pensase que yo nunca iba a estar a la altura de mi padre.Sin embargo, le gustaría que alguien lo recordase cuando ya no esté, no a diario pero sí de vez en cuando, sin premeditación.Si lo que queda cuando uno se muere es su parte de la verdad, ¿qué sucederá con mi parte de la falsedad?Cuando uno se muere ya no queda nada de él, salvo en el caso de mi padre, que deambula solo allí donde está.

72

rozaLie Hirs (1965)

Leven mogelijkheden Voor mogelijk houden wat verschijnt vandaaghoe dingen op een bepaalde manier aanwezig zich tonen gebeuren alledaags gegeven buiten zwarte gaten noem het wereld stof voor zwaartekracht dromen de ruimte in een bepaald licht te zien met een hand vormen een blik niet de lucht beschrijven als muziek stromen langs ervaring langspeelplaatsenons leven omgeven herinnering in sporen alle vormen vergeten volgens onbewuste rivieren mogelijkheden

~ 73 ~

vida posibilidades

Considerar posible lo que aparece hoycómo las cosas presentes de cierta manera

se muestran ocurren dato fortuito afuera agujeros negros llámalo mundo

materia para gravedadsueños

ver el espacio en una luz determinada con una mano formar una mirada no el aire describir

fluir como música al compás de la experiencia cisco de larga duración

nuestras vidas envueltas recuerdo en rastros todas lasformas olvido

según inconscientes ríos posibilidades

74

menno wiGman (1966)

Lichaam, mijn lichaam

Lichaam, mijn lichaam, hoeveel handenvan hoeveel vreemden kreeg je op je af?

Ooit was de dood een klamme kappershand.Toen kwam de vrieskou van een stethoscoop.

Weer later brak je in een tandartsstoelof zat een valse leerkracht aan je hoofd.

En dan die metro’s met dat drukke vlees,dat restvolk dat als vissen langs je gleed

in winkels, liften, stegen en coupés,lichaam, mijn lichaam, denk toch aan de geur

van eerste kamers en verliefde lakens,de lente die het in ons werd. Want wij

zijn bang. En angst duurt soms een lichaam lang.Straks lig ik daar en wordt mijn haar gekamd.

~ 75 ~

cuerpo, mi cuerpo Cuerpo, mi cuerpo, ¿cuántas manosde cuántos extraños se te acercaron? Alguna vez la muerte fue una mano húmeda de peluquero.Luego vino el frío helado de un estetoscopio. Más tarde te quebraste en una silla de dentistao te acarició la cabeza un profesor ladino. Y después los subtes con su carne agitada,huestes marginales rozándote como peces en comercios, ascensores, callejuelas y vagones,cuerpo, mi cuerpo, recuerda los olores de primeros cuartos y sábanas enamoradas,la primavera que nacía en nosotros. Porque tenemos miedo. Y el temor dura a veces lo que un cuerpo.Terminaré extendido allí y me peinarán el pelo.

76

HéLène GeLèns (1967)

gedicht voor twee stemmen en een klok

tik hoor hij tikt tik je klok tikt tik

mijn klok tikt niet er tikt niets ik hoor niets

je denkt tik tik niet! tik tik niet! tikmaar je weet tik de klok tikt tikdus je zegt tik hij tikt niet tik ik hoor niets tik

ik hoor geen klok geen getik niet één tik

tik maar hij tikt tik je klok tikt tikje wilt het tik niet horen tik wacht maarjouw tik klok jouw klok tik gaat nog wel tik tikken

niet één tik er tikt niets die klok bestaat niet

je denkt tik tikniettikniet tik tik niet! tiken later tik de spijt: tik hij tikt niet meertik tikt nooit meer – tik wat als je tik spijt krijgt?

wat als je de klok verzint wat als het kind je spijt?

tik je weet niet tik wat je mist

ik weet niet wat ik mis maar jijjij weet wat jij mistwat jij misttikt

~ 77 ~

poema para dos voces y un reloj

tic escuchá cómo hace tic tic tu reloj hace tic tic

mi reloj no hace tic nada hace tic no oigo nada

pensás tic ¡no hagas tic! tic ¡no hagas tic! ticaunque sabés tic que el reloj hace tic ticdespués decís tic no hace tic tic no oigo nada tic

no oigo ningún reloj nada que haga tic ni un tic

tic pero hace tic tic tu reloj hace tic ticno querés tic oírlo tic ya verás quetu tic reloj tu reloj tic se pondrá tic a hacer tic

ni un solo tic nada hace tic ese reloj no existe

pensás tic nohagasticnohagastic tic ¡no hagas tic! ticy luego tic el arrepentimiento: tic ya no hace tictic nunca más hará tic – tic ¿qué pasa si tic te

arrepentís?

¿qué pasa si te inventás el reloj qué si te arrepentís del chico?

tic no sabés tic lo que te perdés

yo no sé lo que me pierdo pero vosvos sabés lo que te perdéslo que te perdéshace tic

78

ruben van GoGH (1967)

in het helaal

In het heelal is altijd wat te doen: sterren, planeten razen door elkaar en moeten in banen worden geleid.Melkwegstelsels in kaart gebracht en onderhouden, clusters uiteen gerafeld. Altijd druk, altijd druk.En dan die reizigers, altijd hun geliefdes kwijt, altijd weer. Kosmische stormen trotserend zweven zij die grote ruimte in en vereenzamen.Er valt gelukkig ook te lachen. Lekker ineens verdwijnen in zo’n sympathiek zwart gat; eeuwig geborgen. Maar dan…Een twee drie supernova hoepla, daar ben ik weer.Dáág

~ 79 ~

en el cosmos

En el cosmos siempre hay algo que hacer:los astros vuelan sin orden ni conciertoy hay que ponerlos en sus órbitas.Dibujar mapas de vías lácteasy actualizarlos, desenredar cúmulos de estrellas. Siempre hay trabajo.Y luego están esos trotamundos,siempre perdiendo a sus amantes, siempre lo mismo.Desafiando tormentas cósmicassalen flotando a ese enorme espacioy se quedan solos.También hay, por suerte, un lado cómico.Meterse de pronto alegrementeen un simpático agujero negro;protegidos para siempre. Pero entonces…Un, dos, tres, supernova bum,aquí estoy de nuevo.¡Hola!

80

eriK Lindner (1968)

pastille de menthe

Het is dit woord dat liegt, niet ik, weet jewat – wat heb ik er mee te maken?Ik ben die jongen die telkens verdwijnt.Ik ben de tweeling in haar armen. Onze botten gebed in behoeften.Onze huid verschilfert bij het licht.Ons uniform is bont, onze ogen blauw.

We zijn allebei even ongewoon, weet je.We zijn allebei even beperkt en gesterkt.We zijn op dezelfde schoot genomen.

Onze oren zijn klein in het veld.Onze tanden staan recht in het gareel.Onze nagels zijn koud ons vlees is lauw.

Een lamp buigt over de tafel en laat haar staan. De zwijgende vrouw aan tafel verdeelt wat van ons is en wat van taal.

~ 81 ~

pastilla de menta Es esta palabra la que miente, no yo, ¿sabes?¿Qué tengo yo que ver con eso?Yo soy el que siempre desaparece.Soy los gemelos que ella tiene en brazos. Nuestros huesos anclados en necesidades.Nuestra piel se descama con la luz.Nuestro uniforme es de colores, nuestros ojos azules. Somos ambos igual de extraños, lo sabes. Somos ambos tan limitados como recios.A los dos nos han tenido en el mismo regazo. Nuestros oídos son pequeños en el campo.Nuestros dientes están bien alineados.Nuestras uñas son frías, nuestra carne tibia. Una lámpara se inclina sobre la mesay la pone en pie.La mujer taciturna sentada a la mesa separalo que es nuestro y lo que es de las palabras.

82

iLJa Leonard pFeiJFFer (1968)

eudia

als ik om te zingen moet zingen uit het fust van verdriet als ik op leeg op bodemloos hergistend verlangen het starend glas moet klinken als ik de wanhoop moet heffen op wanhoop en bittere dorst de keel moet smeren dan zal ik niet meer zingen als ik om te drinken moet drinken om wonden te dichten als ik wezenloze nacht tot kille morgen lessen moet de adem geestrijk moet verzuren om liederlijke zinnen te bedwelmen als ik troebel van hartverduistering moet brallen en alsemdronk de bitterheid verdrinken moet dan zal ik niet meer drinken zou ik drinken ik zou drinken met een wolkeloos lied in de stijl van deze opheldering want doorzichtig is en met een klare naam begonnen de liefde mocht ik zingen laat mij zingen uit een breekbaar glas naar de smaak van deze verklaring want van zingen is en met een klinkende naam begonnen de liefde

~ 83 ~

eudia

si para cantar he de cantar del barril de la tristeza si por un vacío anhelo sin fondo refermentado he de hacer sonar la ciega copasi he de alzar la desesperación por la deseperanza y amarga sed ha de aliviar mis labios entonces ya no cantaré

si para beber he de beber para cerrar heridas si de vacua noche a fría aurora he de saciar mi aliento agriarme de brebajes para sedar anhelos licenciosos si un eclipse cardíaco me enturbia y hace alardear y con absenta he de ahogar mi amargura entonces ya no beberé

si bebiera, bebería con un canto sin nube al estilo de esta aclaración pues transparente y con nombre claro comenzó el amor si cantara, dejad que cante en copa frágil al gusto de esta declaración pues del canto y con nombre sonoro comenzó el amor

84

marK booG (1970)

naast iedere wieg

Naast iedere wieg een fee.

Moeder wringt. Vader knarst. De fee zegt: ‘Nou ja, we zien wel. Ik wil mijn voorspelling later graag preciezer formuleren.’

Aan de lianen die het licht ons toewerpt. zwaaien wezentjes van wezenlijk onbegrepen aard: wild, vrolijk, angstaanjagend ook.

En geen zonsondergang om tegemoet te rijden, geen dagboek om in te lezen. De uren volgen zich genummerd op.

Sterrenstof! Een kamer vol van sterrenstof! Wij hebben geleerd ons op ons gemak te voelen, thuis te zijn, dat wil zeggen: nergens heen te kunnen.

~ 85 ~

Junto a cada cuna

Junto a cada cuna un hada.

La madre se retuerce. El padre rechina.Dice el hada: «Bueno, ya veremos.Formularé gustosa con más precisiónmi predicción más adelante».

Colgados de las lianas que la luz nos tiende,saludan seres diminutos en esencia incomprendidos:impetuosos, alegres, incluso aterradores.

Y no hay puesta del sol para ir a su encuentro,ni diario íntimo para leer.Las horas se suceden por orden numérico.

¡Polvo de estrellas, un cuarto lleno!Aprendimos a sentirnos cómodos, estar en casa, es decir: no poder ir a ningún lado.

86

eriK Jan Harmens (1970)

een tekst

Was dit een tekst geweest, waarin ik ontstond uit een waterval en jij oprees uit de aarde en mijn water jouw huid bevrijdde van het steen, de klei, de kleverigheid (noem het stilstaan) (noem het). Tijd verstrijkt. Ik raak aan jouw lichaam. Jij betast mijn droef gelaat. Gezicht vol groeven, als een plaat die (steeds maar) (steeds maar) rond moet draaien.

Terzake!

Een tekst waarin jij naakt en enig voor me staat. De maan is al verdwenen (en ik) (ik tel mijn tenen). Enkel de monnik zonder ogen heeft het lulverhaal geloofd dat je verzon terwijl je sprak tot een voorgestelde menigte die in je fantasie uiteenweek. Er staat nog steeds een paard op de gang en nog steeds bij ons op de keukendeur (gezeur) (gelul) (loos leeg gedram van een sterke zwakke jongeman).

Ik wil met jou wel dansen, maar mijn voeten en mijn schoenen voelen zwaarder (en zwaarder) iedere dag. Ik red het niet tot aan de vuilniszak, die naar de straat gedragen moet (het is al laat) (het is nog vroeg). Borden vuil en glazen dof en een Romeinse ruïne op mijn balkon. En muizen (muizen) onder mijn bed.

Albert Heijn huiswijn. Lachen, gein, hoofdpijn.

En dan een tekst (een tekst) omdat het moét.

~ 87 ~

un texto

Ah, si este fuera un texto en el cual me originara de una catarata y tú salieras de la tierra y mi agua liberara tu piel de la piedra, la arcilla, la pegajosidad (llámalo inmovilidad) (llámalo). El tiempo pasa. Rozo tu cuerpo. Palpas mi rostro triste. Cara llena de surcos, como un disco que sigue (persiste) (persiste) dando vueltas.

¡Al grano!

Un texto en el cual estás desnuda y única ante mí. La luna ha desaparecido (y yo) (me cuento los dedos del pie). Sólo el monje sin ojos ha creído la porquería que inventaste mientras hablabas a una multitud imaginaria que en tu fantasía se disuelve. Sigue el caballo, sigue en el corredor y en nuestra casa todavía está en la puerta de la cocina (majadería) (charlatanería) (rollo vano y vacío de un fuerte jóven débil).

Quiero bailar contigo, pero mis pies y mis zapatos se sienten más pesados (y más pesados) cada día. No consigo siquiera llegar hasta la bolsa de basura que tiene que ser llevada hasta la calle (es demasiado tarde) (es todavía temprano). Platos sucios y vasos opacos y una ruina romana en mi balcón. Y ratones (ratones) debajo de mi cama.

Vino barato del supermercado de al lado.

Risa, chiste, dolor de cabeza.

Y luego un texto (un texto) porque así tiene que ser.

88

tJitsKe Jansen (1971)

ik hou van icarus…

Ik hou van Icarus die wist dat de was zou smelten en toch naar de zon toe vloog. Ik hou van het meisje dat wel zag hoe blauw de baard van Blauwbaard was dat was juist de reden. Ik hou van Doornroosje die alleen maar deed alsof ze sliep.

Ik houd van Sneeuwwitje, die de dwergen een stelletje neuroten vond. ‘Wie heeft er op mijn stoeltje gezeten? Wie heeft er van mijn bordje gegeten?’ En van de dwerg, die helemaal niet zoveel van Sneeuwwitje hield:

‘Toen zij er nog niet was, waren wij nog zeven. En nu? Moet je ons nu eens zien.’ Van de reus die kwaad is, omdat iedereen zijn schoenen laarzen noemt. Ik hou van wie niet in het sprookje past. Maar vooral

hou ik van Icarus die wist dat de was zou smelten en toch naar de zon toe vloog.

~ 89 ~

me gusta Ícaro…

Me gusta Ícaro, que aun sabiendo que la cera se derretiría voló hacia el sol.Me gusta la chica que vio lo azul que era la barba de Barbazul: eseera el motivo... Me gusta la Bella Durmiente, que sólo hacía que dormía.

Me gusta Blancanieves, que decía que los enanitos eran unos neuróticos.«¿Quién se sentó en mi sillita? ¿Quién comió de mi platito?»Y me gusta el enano al que no le gustaba tanto Blancanieves:

«Antes de que llegara ella, éramos siete, ¿y ahora? Mirennos.»El gigante que se enoja porque todos llaman botas a sus zapatos.Me gusta el que no encaja en el cuento. Pero sobre todo

me gusta Ícaro, que aun sabiendo que la cera se derretiría voló hacia el sol.

90

HaGar peeters (1972)

Het spreekwoord zegt

Zoals een Romeins leger na een nederlaag de terugtocht aanvaardde zo is na elk verlies een terugtocht mogelijk. Aanvaard die.

Aanvaard niet het verlies maar de terugtocht die er op volgt tot in de eigen verschansing het harnas van het lichaam

tot waar je was voor het verlorene volgde en kies iets anders.

Een weg naar Rome.

~ 91 ~

como dice el proverbio Como las legiones romanas que tras la derrotaemprendían la marcha de vuelta así es posible después de cada pérdida el regreso.Asume eso.

No asumas la pérdida sino el camino de vuelta que conducehasta el propio reducto la armadura del cuerpo hasta donde estabasantes de las pérdidasy elige algo distinto. Un camino hacia Roma.

92

aLFred scHaFFer (1973)

Je hebt nog geen woord gezegd

Wat moet hier veranderen? Er is geen tussenweg, de roltrap werkt, de koffie is heet, de treinen vertrekken stipt op tijd, de file is opgelost. Wat voorbij is past met gemak in een rugzak. Er is geen tussenweg, we zijn het gewend ondertussen, de verrassing is er nu wel af zo op het eerste oog, maar aan onze nachtelijke operaties komt geen eind. De toerist die niemand aantreft in de hal van het hotel, de buurman die zijn auto staat te wassen in zijn kamerjas, zijn vrouw die hummend klaarkomt, de aanstaande bruid die haar jawoord repeteert op het toilet. Deze onderbrekingen zijn gelukkig slechts van korte duur, morgen is er weer een dag. Mijn accent is even wennen zeker – zie je me staan, met bloedneus, vers van het front? Alles voor jou mijn lief, de bewijzen liggen voor het oprapen. Doe een goed woordje voor me als je durft.

~ 93 ~

no has dicho una palabra todavía

¿Qué debe cambiar aquí? No hay término medio, la escalera mecánica funciona, el café está caliente, los trenes parten puntualmente, se disolvió el atasco. Lo pasado cabe holgadamente en un morral. No hay término medio, nos hemos habituado, ya no hay sorpresas

se diría, pero nuestras operaciones nocturnas nunca cesan.El turista que en el hall del hotel no encuentra a nadie, el vecino que lava el coche en bata, su mujer que carraspeaun orgasmo, la futura novia que ensaya su sí-quiero en el lavabo.

Por suerte estas interrupciones son solo de corta duración, mañana será otro día. Seguro que te extrañará mi acento. ¿Me ves llegar del frente, la nariz ensangrentada? Todo por ti mi amor, hay pruebas a raudales. Intercede por mí si es que te atreves.

94

maria barnas (1973)

er staat een stad op

Vanaf de hoogste verdieping de stad in.Beneden razen de straten van Buenos Aires.

De stad waar alles goed komt.

Ze nemen je mee in hoeken van negentig graden. Maar het waait hier

schaduwen en het wentelt kiezelstenen gebouwen. Er is er één

met een hart van geschaafde rode steen.

En om niet te zien hoe een hart zich uitstortga je naar beneden. Hou je schaduw bij je.

De rode zoom langs je hals mondt uit in een rode rivier. Denk waterval.

Watervallen.

De klep van een piano slaat een huis stevig dicht.Mept een gebouw tegen de muur.

In de lift struikel je over de drempel uit een zeker huis.Een plafond van sterren stijgt.

Zo storten twintig verdiepingen. Languit. Er staat een stad op.

~ 95 ~

se levanta una ciudad

Desde el último piso a la ciudad.Abajo rugen las calles de Buenos Aires.

La ciudad donde todo sale bien.

Te llevan de paseo en ángulosrectos. Pero aquí ventean

las sombras y giran los edificios de guijarro. Hay unocon un corazón de piedra roja pulida.

Y para no ver cómo un corazón se abrebajas a la calle. Lleva contigo tu sombra.

El ribete rojo que rodea tu cuello desembocaen un río rojo. Piensa catarata.

Cataratas.

La tapa de un piano mantiene una casa herméticamente cerrada.Acorrala un edificio contra la pared.

En el ascensor tropiezas con el umbral de cierta casa.Se alza un techo de estrellas.

Al instante se derrumban veinte pisos. A todo lo largo.Se levanta una ciudad.

96

ramsey nasr (1974)

de ondermens en zijn habitat

welkom in het land van melk en honing hier groeien vijgamandelabrikozen zonder beeldspraak aan gewillige bomen eet ervan word mijn gast vandaag ik betaal je taxi naar de eerste blokkade mijn vader staat achter de tweede blokkade wees van de nacht ook zijn eregast met olie brood oregano sesam bij hem liggen sterren stil op plat dak slaap bij hem breng groeten van nadir de dag naar mijn vader is minder maar moet probeer een jochie met handkar te vinden neem ezels of klim te voet langs de rotsen volg anderen en spreek met jezelf af nu zijn we dieren dit mag daar stuiteren rolstoelen door het stof terug van de stad waar men zieken geneest met kanker suiker in volle zon veel bejaarden veel zieken veel zwetende dieren maar zo is dat ook bedoeld geweest overdag zijn wij zwetende klimdieren omdat het zo bedoeld is geweest ze slaan en schoppen de dieren met reden ooit zullen wij melk en honing geven ontstaat uit mensenhand mannaregen

~ 97 ~

indien je dit krankzinnig vindt habibi bedenk dan kilometers verderop zitten echte meisjes en jongens angstvallig als daad van verzet op terrassen van starbuck luidkeels te vrezen voor het leven

98

el subhumano y su hábitat

bienvenidos a la tierra de leche y mielaquí maduran los damascalmendrhigossin sentido figurado en serviciales árboles pruébalos sé mi huésped hoy te pago el taxi hasta la primera barricada

mi padre espera detrás de la segunda barricadasé también de noche su huésped de honorcon aceite pan orégano sésamo en su azotea reposan quietas las estrellas quédate a dormir en su casa dale saludos de nadir

la jornada a lo de mi padre es ardua pero necesaria procura encontrar un chico con una carretilla de mano consíguete unos burros o escala los peñascos a piesigue a otros establece un acuerdo contigo mismo ahora somos animales y está permitido

allí rebotan sillas de ruedas por el polvovolviendo de la ciudad donde se cura a los enfermosde cáncer de diabetes a pleno sol muchos ancianos muchos enfermos muchos animales sudorosos pero esa fue precisamente la intención

de día somos sudorosas bestias que trepan porque esa era la intención desde el principiogolpean y patean a las bestias con razónalguna vez daremos leche y miel surgirá de manos humanas la lluvia de maná

~ 99 ~

si esto habibi te parece demencialpiensa que unos kilómetros más lejos en miedoso gesto de resistencia hay auténticos muchachos y muchachas en terrazas de starbucks temiendo a voz en cuello por la vida

100

mustaFa stitou (1974)

Klerken

De Rooms-Katholieke Kerk is van planhet voorgeborchte af te schaffenlees ik in de krant.

De afdeling van het voorgeborchte waar de zielen van ongedoopte doodgeborenen en zuigelingen vertoeven.

Hier verderop werd een stoffelijk overschot aangetroffen,brengt een neerstrijkende kraai mij in herinnering;onderlichaam inclusief tatoeages behoorlijk intact,

het bovenlichaam onherkenbaar, hoofd en borst diepzwart en bezaaid met maden (high van de cocaïne).

Van alle vogels heb ik bij kraaien het gevoeldat in een vogel een ander wezen, een menswaarschijnlijk, gevangen zit, het sterkst.

Elders in het voorgeborchte vertoeven goede maar ongedoopte lieden als Mozes en Plato, Homerus en Abraham.

Niet in de zin van de reïncarnatieleergeloof ik dat in een vogel een ander wezen,een mens waarschijnlijk, gevangen zit;

~ 101 ~

het is geen theorietje van mij, meereen gewaarwording waartegenoverik weerloos ben.

Om met name in Afrika, waar de kindersterfte hoog is,het concurrentievoordeel van de islam teniet te doen(volgens de islam gaan gestorven kinderen rechtstreeks naar de hemel)

wil de Kerk het voorgeborchte afschaffen. Ik werpde kraai een druif toe, andere kraaienvolgen en in een mum van tijd word ik

omringd door druiven verorberende kraaien.Druiven verorberende in kraaien gevangen mensen.Klerken uit de jaren dertig van de vorige eeuw.

102

amanuenses

La Iglesia Católica piensaeliminar el limbodice el periódico.

La sección del limbodonde permanecen las almas de losbebés que nacieron sin vida y las criaturas sin bautizar.

No muy lejos de aquí fue descubierto un cadáver,Un cuervo aterrizando me trajo el recuerdo:la parte inferior del cuerpo estaba casi intacta inclusive tatuajes,

la parte superior del cuerpo irreconocible,la cabeza y el pecho intensamente negros y repletosde gusanos (embriagados de cocaína).

De todos los pájaros los cuervos son losque más me hacen sentir que dentro del pájarohay encerrado otro ser, probablemente humano.

En otro lugar del limbo se encuentranlas personas buenas pero sin bautizar como Moisésy Platón, Homero y Abraham.

No tiene que ver con la reencarnaciónque crea que dentro de un pájaro hay encerrado otro ser, probablemente humano;

~ 103 ~

no es una teoría cualquiera que se me ocurra, más bien es una observación contra la cualme siento indefenso.

Sobre todo en África, donde la mortalidad infantil es altaa fin de contrarrestar la ventaja del islam (el islam dice que los niños muertos van directo al cielo)

la Iglesia quiere deshacerse del limbo. Le tiroal cuervo una uva, vienen más cuervosy en poco tiempo me encuentro

rodeado de cuervos que comen uvas.Seres humanos comiendo uvas encerrados en cuervos.Amanuenses de los años treinta del siglo pasado.

104

tsead bruinJa (1974)

baarnendhûs

sy wennet yn in baarnend hûselke stoarm nimt in panne fan it dakit is kâld har tosken klapperjebûten betinkt ien nije ferkearsregelsfytst fierder in âld mankranten om it liif bûn ûnder de kleansy rint der út mei in koer fol waskswarte lekkens swarte tekkens swart sloopse sjocht de greiden baarne ekit hat gjin doel en wês bûtenleaver werom nei de muorrende dânsjende flammen op syn portretpost falt net frege troch de doar hellet knisterjend de matte net har kat springt by har op ’e skurte mei in plantaardich streakferlet jit sy noch wat spiritus oer de foto-albumsfaget de jiske fan ’e bril en lêsten lêst en lêst

~ 105 ~

brandend huis *

zij woont in een brandend huiselke storm neemt een pan van het dakhet is koud haar tanden klapperenbuiten bedenkt iemand nieuwe verkeersregelsfietst verder een oude mankranten om zijn lijf gebonden onder de klerenzij loopt naar buiten met een mand vol waszwarte lakens zwarte dekens zwarte sloopze ziet de velden branden ookhet heeft geen zin om buiten te zijnliever terug naar de murende dansende vlammen op zijn portretpost valt ongevraagd door de deurhaalt knisperend de mat niethaar kat springt bij haar op schootmet een plantaardig streelverlangengiet zij nog wat spiritus over de fotoalbumsveegt de as van haar bril en leesten leest en leest

* Este poema está escrito en dos lenguas; en frisón (página 104) y en holandés, a continuación.

106

casa en llamas

ella vive en una casa en llamas cada temporal se lleva una teja del techohace frío castañetean sus dientesafuera crean nuevas reglas de tránsitose aleja en bicicleta un ancianoenvuelto en diarios debajo del abrigoella sale de la casa con un canasto de ropasábanas negras frazadas negras funda negrave que también los campos ardenno tiene sentido estar afueramejor volver a las paredeslas llamas bailando en el retrato de élcaen cartas no pedidas por el buzón de la puertacrepitan sin alcanzar el felpudola gata se instala de un salto en su faldacon un deseo vegetal de ser acariciadaella esparce más alcohol sobre los álbumes de fotosse limpia la ceniza de los lentes y leey lee y lee

~ 107 ~

108

Jan-wiLLem anKer (1978)

Foz do arelho

Gezeten in een soort regisseursstoeltje zie je vanaf de veranda van hotel De Fakkel zeewater aanspoelen in witte bubbellijnen. Het schemert, de zon een halve bloedsinaasappel, vlagen knalroze. Gistermiddag werd hier een kitesurfer door een rukwind omhoog gezwiept. Zijn vrienden zag hem uit het zicht waaien, waarna hij neerplofte op de rotsen verderop. Zijn vlees lilde nog, verscheurd door het vliegertouw waarin hij was gewikkeld. De man was piloot geweest, wist van de capriolen die de wind kan uithalen aan de Atlantische kust, de dreiging als wolken elkaar tegemoet stuiven. Onder het genoegen van een agua ardente zegt hoteleigenaar George: ‘One asshole less.’

~ 109 ~

Foz do arelho

Desde la galería del hotel La Antorcha, sentado en una suerte de silla de director, ves cómo el agua de mar enjuaga la orilla con ribetes de burbujas blancas. Atardece, el sol una media naranja sanguina entre franjas de rosa chillón.

Ayer a la tarde un kitesurfista fue arrastrado hacia lo alto por una ráfaga de viento. Sus amigos lo vieron desaparecer de la vista: poco después se precipitó contra unas rocas, algo más allá. Su carne aún trémula se veía desgarrada por la cuerda de barrilete en la que quedó enroscado.

El hombre había sido piloto, conocía las cabriolas de las que es capaz el viento en la costa atlántica, la amenaza de las nubes cuando se arremolinan. Mientras paladea una aguardente, George, el propietario del hotel, declara: “One asshole less.”

110

Kira wucK (1978)

oogsten De tijd gaat sneller als je af en toe een plant verschuift in de winter heb ik beweegredenen nodig niets is hier voorbestemd maar alles gaat geleidelijk

dit ben ik in het oudst van de nacht en ik waarschuw je alvast, ik word vaak verliefd ik herken je voordat je jezelf herkent (je past goed bij mijn behang) er zijn huizen waarin je beter gedijt we roken gaten in het bankstel als je er nog bent als ik me omdraai dan ga je niet meer weg

~ 111 ~

cosecha

El tiempo pasa más rápido si de vez en cuando cambiás una planta de lugar

en invierno necesito razones para moverme aquí no hay nada predestinado pero poco a poco todo sucede

así soy yo en lo más deslucido de la noche y desde ya te advierto, me enamoro a menudo

te reconozco antes de que vos te reconozcas (combinás bien con mi empapelado)hay casas en las que te ambientás mejor

fumamos agujeros en los sillonessi todavía estás cuando me dé vuelta

ya no te vas más

112

ester naomi perquin (1980)

staatsgeheim

Overmaatse vogel door hoog in de luchtgestoken borstels schoongeschrobd enbovenop het dunne touw verstoptwaaraan hij deze vlucht moet hangen.

Samenspel door onbekende machten,trucages van een verborgen overheid.Die meisjes met rokjes en hoedjes?Zwijgen verplicht. Of moeten geloven.

Eenmaal boven is de druk zo laagdat elk besef – hoe log, hoe zwaar,hoe traag – van zwaartekracht verdwijnt.Wat niet weet, wat niet valt.

Maar wie betaalt de mannen die de wolkenlangs de vleugels trekken?Wie wast hun hemelsblauwe overalls?

~ 113 ~

secreto de estado

Pájaro enorme que altísimos cepilloshan fregado a conciencia desde tierra y escondido en el cordel delgadodel que ha de pender en este vuelo.

Sinergia de fuerzas ignotas,artilugios de un Estado oculto.¿Las chicas de minifalda y sombrero?Silencio preceptivo. O profesión de fe.

Una vez arriba, tan baja es la presiónque cualquier noción -torpeza, peso,lentitud- de gravedad se esfuma.Quien desconoce no se precipita.

Pero ¿quién paga a los hombres que pasanlas nubes al nivel de las alas?¿Quién les lava los overoles azul cielo?

114

dennis Gaens (1982)

vermeld altijd: 1) Waar het is 2) Wat er is 3) Wie u bent

In principe weten wij dit (altijd) al, maar we horen het graag van u zelf. Het liefst in een overslaande stem. Deze drie, maar van deze drie het meest: wie u bent. Dit is geen oefening. Dat is het nooit.

Trouwens, paniek staat u niet. U hebt er het postuur niet voor. Wees gerust: uw lichaam kent de routines. U kent dat verhaal van het leven in een flits enzovoorts, maar de waarheid is veel kleiner. Alles wat u meemaakt zijn zware voeten op steeds de volgende traptree, uw klamme handen om de leuning en uw snelle hartslag. U bent nu heel dicht bij u zelf.

Maar u moet naar de uitgang.

Daar is een plek waar we met zijn allen hebben afgesproken.

~ 115 ~

mencione siempre

1) El lugar2) Lo que hay3) Quién es

En principio, eso ya lo sabemos (siempre), pero queremos que usted mismo nos lo diga. De ser posible con voz chillona. Estas tres, pero de las tres sobre todo: quién es. No es un ejercicio. Nunca lo es.

A propósito, el pánico no le queda bien. No tiene el porte apropiado. Quédese tranquilo: su cuerpo conoce las rutinas. Le sonará la historia esa de que ve pasar la vida en un instante etcétera, pero la verdad es mucho más reducida. Lo único que sentirá son los pies pesados en el próximo peldaño, las manos húmedas en la baranda y palpitaciones. Estará muy cerca de sí mismo.

Pero debe dirigirse a la salida.

Ahí hay un lugar donde nos damos cita todos.

116

eLLen decKwitz (1982)

Hij zei we moeten praten

Hij zei we moeten pratenen dacht mijn enkel te grijpenmaar mijn voet gleed uit het muiltje.

Ik glipte naar de bodem van mijn taswaar de vissen zwemmen. In een vorig levenwas ik een van hen, relatief blij

tussen rommel waar ik niets van hoefdete maken. Soms zagen we aan het oppervlak kontjesvan eenden, dat vormde enige bewolking.

En af en toe graaide van boven een wanhopigehand naar ons, die hand noemden we god.

~ 117 ~

tenemos que hablar me dijo

Tenemos que hablar me dijoy quiso atraparme del tobillopero el pie se me escurrió de la pantufla.

Me deslicé al fondo de mi bolsodonde nadan los peces. En una vida anterioryo fui uno de ellos, relativamente feliz

entre trastos con los que no necesitabainvolucrarme. A veces en la superficie veíamos culitosde patos, que conformaban cierta nubosidad.

Y de vez en cuando, desde arriba, una mano desesperadaintentaba pillarnos, a esa mano la llamábamos dios.

118

LieKe marsman (1990)

oerknal ’s Avonds zegt een natuurkundige op televisie dat het ook mogelijk is dat het heelal op een dag niet langer zal groeien, maar langzaam, sneller dan het licht, ineen zal klappen. In dat geval zouden er na ons nog triljoenen heelallen kunnen ontstaan en hangen we nu slechts onder aan een stamboom van universa. Stel je voor dat je jezelf enkel voort kunt planten door niet meer te bestaan. ’s Ochtends, wanneer ik bij de start van een dag zie hoe ik opnieuw ben gaan ademhalen, vergelijk ik dit heen en weer gegooi van sterren met mijn op en neer gaande borsten, met de antenne van een radio, die je doelloos in en uit kunt blijven schuiven en vervolgens, vooralsnog mijn meest geslaagde poging, met een zeeanemoon.

~ 119 ~

el big bang

Dice por la noche un físico por la televisiónque también es posible que un día el universodeje de crecer y que lentamente, más rápidoque la luz, haga implosión. En ese caso,después de nosotros podrían surgir todavíatrillones de universos y ahora tan sólo pendemosdebajo de un árbol genealógico universal. Cuestaimaginar que sólo sea posible propagarsedejando de existir.

Por la mañana, cuando al comenzarun día veo cómo me he puesto otra veza respirar, comparo esta eyecciónindiscriminada de astros con mis pechosascendentes y descendentes, con la antena deuna radio, que puede extraerse y metersesin objeto una y otra vez y a continuación,de momento mi intento más logrado,con una anémona de mar.

~ 120 ~

~ 121 ~

este libro fue compilado, traducido y revisado por:

compiLadores:Thomas MöhlmannMicaela van MuylemDiego J. Puls Fernando García de la Banda

traductores:Conchita Alegre GilRaquel BrunoMarcela CazauNicolás Cortegoso VissioJan de JagerFernando García de la BandaJorge Heredía y Heleen SittigEva NavarroDiego J. Puls Micaela van Muylem

revisores :Estuvieron a cargo de la revisión Diego J. Puls y Fernando García de la Banda.

Diego J. Puls revisó los poemas de los siguientes autores: Toon Tellegen, Esther Jansma, Erik Menkveld, Tjitske Jansen, Alfred Schaffer, Kira Wuck, Dennis Gaens, Ellen Deckwitz Fernando

García de la Banda revisó los poemas de los siguientes autores: Martin Reints, Jan Baeke, Ruben van Gogh, Erik Lindner, Ilja Leonard Pfeijffer, Hagar Peeters, Maria Barnas

122

datos biblográficos:

Gerrit Kouwenaar Roerloos (Een geur van verbrande veren, Querido, Ámsterdam, 1991)/ Inmóvil. Traducción de Fernando García de la Banda. El poeta es una vaca: 21 poetas neerlandeses. Antología de poesía moderna holandesa y flamenca. Universitat de les Illes Balears, Palma de Mallorca, 1995.

Hans Lodeizen je hebt me alleen gelaten... (Het innerlijk behang, Ed. G.A. van Oorschot, Ámsterdam, 1949)/ me dejaste solo… (texto resultante de la convergencia de las versiones de María Sol Sansiñena Pascual, Gabriela Chiesa y Gonzalo Fernández, ganadores del certamen oficioso de traducción literaria Martinus Nijhoff 2013).

Lucebert mieren eten (van de maltentige losbol, De Bezige Bij, Ámsterdam)/comer hormigas. Traducción de Fernando García de la Banda. El poeta es una vaca: 21 poetas neerlandeses. Antología de poesía moderna holandesa y flamenca. Universitat de les Illes Balears, Palma de Mallorca, 1995.

Remco Campert Brieven (Dichter, De Bezige Bij, Ámsterdam)/Cartas. Traducción: Diego J. Puls (en colaboración con Carmen Bartolomé Corrochano), publicada en «Poesía contemporánea en lengua neerlandesa», Stichting Ons Erfdeel, Rekkem (Bélgica), 1993 (revisada en 2013).

Armando Breekbaar (Ze kwamen, Augustus, Ámsterdam)/ Fragilidad. Traducción de los participantes del taller ‘Brockway Workshop’ de traducción de poesía, celebrado en Ámsterdam y Rótterdam del 12 al 15 de junio de 2011: Diego J. Puls y Fernando García de la Banda en calidad de moderadores y traductores, y Conchita Alegre Gil, Ricardo Cuadros, Jan de Jager, Isabel Lorda -de forma no presencial-, Mariolein Sabarte, Anna Vermeulen y Mariona Vilalta. Publicado en Sibila: revista de arte, música y literatura no 40 (octubre de 2012).

~ 123 ~

Hans Faverey Waar stil toen de abrikozenboom stond (Lichtval, De Bezige Bij, Ámsterdam, 1981)/Allí donde entonces, quieto, se alzaba el damasquero. Traducción: Diego J. Puls (en colaboración con Carmen Bartolomé Corrochano), publicada en «Poesía contemporánea en lengua neerlandesa», Stichting Ons Erfdeel, Rekkem (Bélgica), 1993 (revisada en 2013).

Cees Nooteboom Zonder beeld (Licht overal, De Bezige Bij, Ámsterdam, 2012)/ Sin imagen. Traducción de Fernando García de la Banda, Cees Nooteboom, Luz por todas partes, Casa de poesía Silva, 2012

Rutger Kopland Tijd (Over het verlangen naar een sigaret, van Oorschot, Ámsterdam, 2001)/Tiempo. Traducción de Fernando García de la Banda. El poeta es una vaca: 21 poetas neerlandeses. Antología de poesía moderna holandesa y flamenca. Universitat de les Illes Balears, Palma de Mallorca, 1995.

Judith Herzberg Beroepskeuze (Beemdgras, G.A. van Oorschot, Ámsterdam, 1968)/Vocación. Traducción: Diego J. Puls (en colaboración con Carmen Bartolomé Corrochano), publicada en «Poesía contemporánea en lengua neerlandesa», Stichting Ons Erfdeel, Rekkem (Bélgica), 1993 (revisada en 2013).

K. Schippers Algemene taal na klap (Een vis zwemt uit zijn taalgebied, Querido, Ámsterdam, 1976)/Lingüística con palada. Traducción: Diego J. Puls (en colaboración con Carmen Bartolomé Corrochano), publicada en «Poesía contemporánea en lengua neerlandesa», Stichting Ons Erfdeel, Rekkem (Bélgica), 1993 (revisada en 2013).

Bernlef Geluk (Vreemde wil, Querido, Ámsterdam, 1994)/Dicha. Traducción de Fernando García de la Banda. El poeta es una vaca: 21 poetas neerlandeses. Antología de poesía moderna holandesa y flamenca. Universitat de les Illes Balears, Palma de Mallorca, 1995.

124

H.H. ter Balkt Zang van de hoefijzers van Desiderius Erasmus’ paarden (Aardes deuren, De Harmonie, Ámsterdam, 1987)/Canto de las herraduras de los caballos de Desiderio Erasmo. Traducción: Diego J. Puls (en colaboración con Carmen Bartolomé Corrochano), publicada en «Poesía contemporánea en lengua neerlandesa», Stichting Ons Erfdeel, Rekkem (Bélgica), 1993 (revisada en 2013).

Hans Verhagen Human Being (Sterren Cirkels Bellen, De Bezige Bij, Ámsterdam,1968)/Ser humano. Traducción: Diego J. Puls (en colaboración con Carmen Bartolomé Corrochano), publicada en «Poesía contemporánea en lengua neerlandesa», Stichting Ons Erfdeel, Rekkem (Bélgica), 1993 (revisada en 2013).

Toon Tellegen Mijn vriend (Minuscule oorlogen, Querido, Ámsterdam 2004)/Mi amigo. Traducción: Marcela Cazau.

Gerrit Komrij Zwerversbede (Alle gedichten tot gisteren, De Bezige Bij, Ámsterdam 2004)/Plegaria de un vagabundo. Traducción: Diego J. Puls 2005 (con ocasión del XV Festival Internacional de Poesía de Medellín, 2005).

Anna Enquist Ontsnappen (Gedichten 1991-2012, De Arbeiderspers, Utrecht 2013)/Escapar. Traducción: Jan de Jager.

Robert Anker Alles gefilmd (Nieuwe veters; Querido, Ámsterdam, 1987)/Todo filmado. Traducción: Diego J. Puls (en colaboración con Carmen Bartolomé Corrochano), publicada en «Poesía contemporánea en lengua neerlandesa», Stichting Ons Erfdeel, Rekkem (Bélgica), 1993 (revisada en 2013).

Eva Gerlach De dorpelen en de gesloten vensters (In een bocht van de zee, Arbeiderspers, Ámsterdam, 1990)/Los umbrales y las ventanas cerradas. Traducción de Fernando García de la Banda. El poeta es una vaca: 21 poetas neerlandeses. Antología de poesía

~ 125 ~

moderna holandesa y flamenca. Universitat de les Illes Balears, Palma de Mallorca, 1995.

Anneke Brassinga Envoi (Landgoed , De Bezige Bij, Ámsterdam, 1989)/Dedicatoria. Traducción: Diego J. Puls (en colaboración con Carmen Bartolomé Corrochano), publicada en «Poesía contemporánea en lengua neerlandesa», Stichting Ons Erfdeel, Rekkem (Bélgica), 1993 (revisada en 2013).

Tsjêbbe Hettinga De krûk (Fan oer see en fierder, Montaigne, Gasselternijveenschemond, 2000)/El cántaro. Traducción del frisón: Diego J. Puls (para el XVII Festival Internacional de Poesía de Medellín, 2007).

Martin Reints Wandeling (Ballade van de winstwaarschuwing, De Bezige Bij, Ámsterdam, 2005)/ Paseo. Traducción: Eva Navarro para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010.

Tonnus Oosterhoff Aan alles zit een achterkant... (Ware grootte, De Bezige Bij, Ámsterdam 2008)/Todo tiene una parte trasera. Traducción: Diego J. Puls 2009, para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010.

Jan Baeke ‘DE HONDEN’, nr. 8 (Groter dan de feiten, De Bezige Bij, Ámsterdam, 2007)/‘LOS PERROS’ no 8. Traducción: Eva Navarro para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010.

Arjen Duinker Customs Minneapolis Airport/Schiphol Airport (inéditos)/Aduana del aeropuerto de Minneapolis, EE.UU. /Aeropuerto de Schiphol, Ámsterdam. Traducción del neerlandés y del ingles: Diego J. Puls.

126

K. Michel Morgen win ik de staatsloterij... (Ja! Naakt als de stenen, Meulenhoff, Ámsterdam, 1989)/Mañana me saco el gordo. Traducción: Diego J. Puls 2000 (revisión: 2009, para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010).

Anne Vegter 12.15 UUR TOT 13.00 UUR (Spamfighter, Querido, Ámsterdam, 2007)/DE LAS 12.15 A LAS 13.00. Traducción: Diego J. Puls, 2013, para el XXIII Festival Internacional de Poesía de Medellín, Colombia (por encargo del Fondo de las Letras Neerlandesas)

Esther Jansma Archeologie (Altijd vandaag, De Arbeiderspers, Ámsterdam 2006)/Arqueología. Traducción: Nicolás Cortegoso Vissio.

Erik Menkveld Twee heren (Schapen nu!, De Bezige Bij, Ámsterdam 2001)/Dos caballeros. Traducción: Nicolás Cortegoso Vissio.

Nachoem M. Wijnberg MIJN VADER ZEGT DAT HET VERSTANDIG IS OM IETS TE DOEN WAARIN HET NIET ERG IS OM MIDDELMATIG TE ZIJN, ZOALS WAARIN IK PROFESSOR BEN (Het leven van, Contact, Ámsterdam, 2008)/DICE MI PADRE QUE CONVIENE DEDICARSE A ALGO DONDE NO IMPORTE SER MEDIOCRE, COMO MI CÁTEDRA. Traducción: Diego J. Puls para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010.

Rozalie Hirs Leven mogelijkheden (Geluksbrenger, Querido, Ámsterdam, 2008)/Vida posibilidades. Traducción: Diego J. Puls 2011.

Menno Wigman Lichaam, mijn lichaam (De droefenis van copyrettes. Keuze uit eigen werk, Prometheus, Ámsterdam, 2009)/Cuerpo, mi cuerpo. Traducción: Diego J. Puls 2009, para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23,

~ 127 ~

enero-junio de 2010 (revisada en 2013).

Hélène Gelèns gedicht voor twee stemmen en een klok (De Volksverheffing. Jaarboek voor poëzie 2007, Uitgeverij Atlas, Ámsterdam 2007)/poema para dos voces y un reloj. Traducción: Diego J. Puls 2009 (para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010) (revisada en 2013).

Ruben van Gogh In het helaal (Aan het eind van het begin, Prometheus, Ámsterdam 2001)/En el cosmos. Traducción: Conchita Alegre Gil.

Erik Lindner Pastille de menthe (Tafel, Ámsterdam, De Bezige Bij, 2004)/Pastilla de menta. Traducción: Eva Navarro para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010.

Ilja Leonard Pfeijffer Eudia (De man van vele manieren. Verzamelde gedichten 1998-2008, De Arbeiderspers, Ámsterdam 2008.)/Eudia. Traducción de Conchita Alegre Gil.

Mark Boog Naast iedere wieg (Er moet sprake zijn van een misverstand; Cossee, Ámsterdam, 2010)/Junto a cada cuna. Traducción: Diego J. Puls 2009 (para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010) (revisada en 2013).

Erik Jan Harmens Een tekst (In menigten, Nijgh & Van Ditmar, Ámsterda, 2003)/Un texto. Traducción: Jorge Heredia y Heleen Sittig, para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010.

Tjitske Jansen Ik hou van Icarus… (Het moest maar eens gaan sneeuwen, Podium, Ámsterdam 2003)/Me gusta Ícaro… Traducción: Micaela van Muylem.

Hagar Peeters Het spreekwoord zegt (Loper van licht, De

128

Bezige Bij, 2008)/Como dice el proverbio. Traducción: Eva Navarro para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010.

Alfred Schaffer Je hebt nog geen woord gezegd (Geen hand voor ogen, De Bezige Bij, Ámsterdam 2004)/No has dicho una palabra todavía. Traducción: Raquel Bruno.

Maria Barnas Er staat een stad op (Er staat een stad op, De Arbeiderspers, Ámsterdam, 2007)/Se levanta una ciudad. Traducción: Eva Navarro para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010.

Ramsey Nasr de ondermens en zijn habitat (Tussen lelie en waterstofbom, De Bezige Bij, Ámsterdam 2009)/el subhumano y su hábitat. Traducción: Jan de Jager.

Mustafa Stitou Klerken (Varkensroze ansichten, De Bezijge Bij, Ámsterdam, 2004)/Amanuenses. Traducción: Jorge Heredía y Heleen Sittig, para Alhucema, Revista Internacional de Teatro y Literatura, n.º 23, enero-junio de 2010.

Tsead Bruinja Baarnendhûs/Branden huis (De geboorte van het zwarte paard, Cossee, Ámsterdam, 2008)/Casa en llamas. Traducción de la versión neerlandesa: Diego J. Puls 2010 (para el VI Festival Internacional de Poesía de Granada, Nicaragua, 2010) (revisada en 2013)

Jan-Willem Anker Foz do Arelho (Donkere arena, De Bezige Bij, Ámsterdam 2006)/Foz do Arelho. Traducción: Jan de Jager.

Kira Wuck Oogsten (Finse meisjes, Podium, Ámsterdam 2012)/Cosecha. Traducción: Marcela Cazau.

Ester Naomi Perquin Staatsgeheim (Servetten halfstok, Van Oorschot, Ámsterdam, 2007)/Secreto de Estado. Traducción: Diego J. Puls 2007 (publicada en las 23 lenguas

~ 129 ~

oficiales de la Unión Europea por la Casa flamenco-neerlandesa deBuren, Bruselas, con ocasión del premio Het Liegend Konijn a la mejor opera prima de 2007) (revisada en 2013).

Dennis Gaens Vermeld altijd: (ik en mijn mensen, Van Gennep, Ámsterdam 2010)/Mencione siempre. Traducción: Micaela van Muylem.

Ellen Deckwitz Hij zei we moeten praten (Hoi feest, Nijgh & Van Ditmar, Ámsterdam, 2012)/Tenemos que hablar me dijo. Traducción: Raquel Bruno

Lieke Marsman Oerknal (Wat ik mijzelf graag voorhoud, Van Oorschot, Ámsterdam 2010)/El big bang. Traducción: Diego J. Puls, 2011 (publicada en las 23 lenguas oficiales de la Unión Europea por la Casa flamenco-neerlandesa deBuren, Bruselas, con ocasión del premio Het Liegend Konijn a la mejor opera prima de 2011).