2013_egunkaria_5aleaosorikpdf

8/13/2019 2013_EGUNKARIA_5ALEAosorikpdf

1/16

Aiaraldekohamabostekaria

2013 /// Azaroak 28 ///OSTEGUNA

5. alea ///Doan ///

www.aiaraldea.com

SozioekonomiaLan gatazka etasoldata altuengatikjoan da TubacexKantabriara 6. or.

JENDARTEA: Aiaran XI. mendean jauntxoei euskaraz deitzen zietela aurkitu du

dokumentuetan Koldo Ulibarrik. Baita beste hainbat aztarna ere 6 or.

KirolaIbai Ruiz: Kick

boxinga oso kirolgogorra da, bainanoblea12. or.

Iritziak:TXEMA URQUIJO2. or.ASIER AMONDO6. or.ITZIARLARRAZABAL7. or.PATXIITURREGI10. or.ELI PINEDO12. or.JON

MUOZ11. or.

BELATEOLABARRIA16. or.

EUSKARAREN NAZIOARTEKO EGUNA

Gabriel Arestiri omenaldia:Harrizko herria eta Aiaraldea

_elkarrizketa:TXANI RODRIGEZ >

Haurrek askatasunaeduki behar dutela

adierazi nahi izan

dut liburuan10.or

Gabriel Aresti (Bilbo, 1933-1975) idazle etapoeta euskaldunak harreman estua izan

zuen eskualdearekin. Izan ere, egur tropi-kala saltzen egiten zuen lan. Lanbidez kon-tularia zenez, Laudio, Eibar eta Barakaldobezalako herrietan errotu zituen, besteakbeste, sustraiak. Diotenez, aski ezagunakdira Maderas Laudio enpresara zihoaneanJEZeko andereo batekin trenean izaten zi-tuen eztabaidak.

Frankismo garaian hazi eta hezi zen. Ala-baina, 12 urterekin euskara ikastea eraba-

ki zuen, bere kasa. Nola poesian hala an-tzerkian lan ugari argitaratu zituen. Horien

artean ezagunenak Harri eta herri (1964),Euskal harria(1968), eta Harrizko herri hau(1971) dira.

Literaturaren alor guztiak ukitu zituen bereluma zorrotzaz: olerkigintza, eleberrigintza,itzulpengintza eta antzerkigintza. Arestiksortutako olerki ezagunenetako bat NireAitaren etxea da. Musikagintzan ere, askodira bere letrak kantu bihurtu zituzten ar-tistak: Mikel Laboa, Lourdes Iriondo, Xabier

Lete Oskorritaldearen letraasko ere Arestirenak dira. Ho-

rien artean daude Guretzat,Bizkaiko Aberatsak, Gorata gora beti...

Horregatik, kantuafari, antzerki, ira-kurtaldi eta beste-lako ekintzen bi-dez omendukodute Aresti jar-dunaldietan.

Gabriel Arestiren omenezko egunak antolatu ditu Laudioko udalak. Batetik, poeta euskaldunakeskualdearekin izandako harremana herritarrei gogora ekartzeko. Eta, bestetik haren familiarieskerrak emateko. Besteak beste, idazle ezagunaren inguruko ikuskizuna, dokumentala etahitzaldia egongo dira. Baita irakurketa kolektiboa ere. Jardunaldiak gaurtik asteartera arte egingodira.

KOLABORAZIOA: Irati Maraon Quintana Arestiren lupa


2/16

Aiaraldea ///2013ko Azaroak 28 /// 5.ALEA 2

JosefaEtxekoandrea

Nik ez dakit hitz egiten bainaondo iruditzen zait umeek... egi-tea. Euskaraz dakien jendeaknahiko balu posible luke horre-la bizitzea, baina gazteleraz ba-karrik dakigunokin erdaraz hitzegin beharko lukete. Bestela, ezgara ulertuko. Niri euskara jakitea

gustatuko litzaidake. Baina, jendeguztia ahalegindu beharko litza-teke eta hori zail da.

_iritzia

TxemaUrquijoABOKATUA

_Balkoitik

Eztabaida oker bat

H

istorian zehar ziene-

tziaren edo teknika-

ren aurrerapen as-

kok polemika sortu

dute garapena izaeraz ona edo

txarra den denitzeko. Adibide

klasiko bat energia nuklearra-

rena da. Einstein, garapenean

kolaboratu zuen bakezalea, ge-

rran zebiltzanen eskuetan ge-

ratuz gero ekarri lezakeen

arriskuaz jabetu zen. Baina,

bestalde, energia nuklearrak

eremu askotan aurrerapenak

zekartzan; medikuntzan, neka-

zaritzan eta industria elektri-

koan, besteak beste. Polemika

mahaigainean zegoen: Energia

nuklearra ona ala txarra zen?Gure garaiko beste aurrerapen

bat antzerako diskurtsoan erori

da: telebista. Gure ezinbesteko

kutxa tontoa, informazio tresna

gisa kalikatua izan da. Forma-

zio eta entretenimendurako ga-

rrantzia handia eman zaio, eta

jendartearen alienazio eta ton-

totze prozesua ekarri du.

Ezaugarri hauetako azken

polemika sare sozialek eragin

dute. Aldekoek eta aurkakoek

kritika zorrotz amaiezinak egin

dituzte komunikatzeko modu

berri hauetaz. Ardatza beti ber-

dina da: berezko ontasun edomalizia. Eztabaida hauek beti

dira erakargarriak eta sekula

ez daude argumentu sendoe-

tatik kanpo. Horrek hausnar-

tzeko ezinbesteko tresna izate-

ra darama. Alabaina, badiru-

di ez dugula ezer ikasten. Duela

askotik konturatu behar ginake

gauzak ez direla onak edo txa-

rrak, erabilerak bilakatzen di-

tuela halako. Erabilera hori, la-

gunok, gizakiaren esku dago,

bera baita, azken nean, egiten

dituen ekintzengatik -onak ala

txarrak izan- epaituko dutena.

Ez dezagun gure erantzukizunasaihestu.

TWITTERen#albisteizanda

@AndimaLandaluze 50 gi-zon inguru eta emakume ba-karra, Saioa Olite, #Urduanlehiatutako Mendi Duatloian@aiaraldea

@atxulaur_ke 23an larun-bata. MUNGIA B - ATXULAURK.E. Legarda zelaian Mungia.Bigarren maila. Bigarren mul-tzotik Amaiera: 1-0

@aiaraldea Antonio Lagu-nari omenaldia egin zion atzoLaudioko Cosecha 48 elkar-teak

@aiaraldeaElkarrizketa

@julenlatorre-ri:Txikitatik lo-katzetan aritzea atsegin izandut@Aiala_S_C

@aiaraldea Parte hartzehandia egon da Aiarako Ema-kumeen Topaketan

@josubergaraAzaroa-ren 30ean kontzertua Lau-dioko Keska tabernan#katiuskagorriakzuzenean ;)

@topatuinfo Udazkenekomultimedia eskolak abiatu di-tuzte Aiaraldean#ume2013

@HABEMUSPAPAM67http://habemuspapamamu-

rrio.bandcamp.com/Gure maketa entzungai eta

deskargatzeko!

IbaiNekazaria

Dendetan jendeak ez daki eus-karaz.

Gazteak dauden dendetan izanezik beti dago norbait euskaraz ezdakiena. Kiroldegian, esaterako,ez dago arazorik.

Nire ustez irtenbidea jendeakeuskara ikasteko ikastaroakerraztea da.

PaolaLangilea

Pertsona askok ez dakigu eus-karaz. Gazteleraz eta euskarazhitz egin beharko luke jendeak,denok elkar ulertzeko.

Euskaraz hitz eginez ezin garadenok ulertu.

Horregatik, euskaraz bizi ahalizateko udalak ikastaroak doan

eskaini beharko lituzke. Eta, jen-deak, interesa eta denbora izanbehar du horretarako.

TomasJubilatua

Lobarekin ikastolatik jais-ten naizenean asko entzuten da.Kalean erabilera asko hazi da,%50ak baino gehiago daki.

Bi hizkuntza hitz egiten direnez,euskaraz eta gazteleraz hitz eginbehar du jendeak. Ikastetxeetaneuskaraz askoz gehiago ematen

da euskaraz.Nagusien artean, baina, nahiz

eta sustatu zaila da hedatzea.

_gutunak

?_ASTEKOGALDERAZer iruditzen zai-

zu eskualdean eus-kara hutsean argi-taratuko den egun-karia?

Mari CarmenUme zaintzailea

Bai. Nik ez dakit euskaraz nahizeta urte asko eraman hemen. Nikbaneki erabiliko nuke. Oso ondoiruditzen zait jendeak hitz egitea.

Ni toki ezberdinetara noaneaneta euskaraz hitz egiten didate-nean lotsatu egiten naiz ez daki-dalako nitaz edo zertaz ari direnhizketan.

?_GALDERAAiaraldean euskarazbizi daitekeelapentsatzen duzu?Zergatik?

Proposatu zuk ere [email protected] idatzita

BIDEOA WEB -GUNEAN

LAGUNTZAILEA: ARABAKO FORU ALDUNDIAArgitaratzailea: Aiaraldea Komunikazio LeihoaNerbio Kalea 1, 3. esk. Laudio. Araba. 01400 Tel: 94 656 85 54Aiara Etorbidea 9, Amurrio, Araba, 01470. Tel: 945 06 66 84Sakeleko Telefonoa (WhatsApp): 688 848 152

OHARRA: Aiaraldea Egunkariak ez du bere gain hartzen zutabeetan, iritzi artikuluetan, gutunetan zein egindako elkarrizketetan adierazitakoaren erantzukizuna.

E-POSTA HELBIDEAK: [email protected] / [email protected]@aiaraldea.com / [email protected] / [email protected]

TIRADA: 10.000 Ale. Lege gordailua: BI-1230-2013ERREDAKZIO LANTALDEA: Aiaraldea Komunikazio Leihoko Erredakzio Saila

tema elikatzen goaz. Horrelako jarrerek jada ez naute harritzen, aspal-dian ulertu bainuen jendarte -sistema orok, bizirauteko, beharrezkoaduela etengabe legitimatuko duen balio, keinu eta jarrera multzoa, etaemakumeok oso ondo heziak izan gara funtzio hori betetzeko, ezta?

Ez dut gure gain ardura eta zama gehiago jarri nahi, nahikoa dugu to-katu zaigunarekin, baina, neurri batean (ez naiz ausartzen txiki edo han-dia den esatera), erantzukizuna ere geurea da. Arreta gehiago eskaini-ko bagenie horrelako jarrerei, anestesia egoera kolektibo honetatik az-karrago iratzarriko ginateke. Egoera aldatzeko ez da beharrezkoa tal-de feminista baten partaide izatea, edota gaian aditua izatea. Bakoitzak,bere txikitasunetik zein handitasunetik, asko egin dezake. Errealitateaeta zeure buruarekin aurrez aurre jarri eta galdetu, eztabaidatu, haus-nartu, alderatu, murtxikatu eta ondoren... auskalo zer topatuko duzun.

Hau da nik topatutakoa: emakumeon eskubideak ez dute zertan erla-tiboak izan, eta ez lukete egon behar aukera aniztasuna kontuan hartugabe eraikitako testuinguru baten menpe.

Angela Rico (Laudio)

Genero harremanek ez dute gizonen eta emakumeen arteko ha-rremana soilik denitzen; jendarte sistema oso bat baizik. Jen-darte sistema edo egitura hau patriarkatuan oinarrituta da-

goen heinean, maskulinoa denaren nagusitasunean oinarritzen da. Erahonetan generoaren araberako rolak,jokabideak, gustuak, sexu-harre-manak eta abar amaigabezin bat sortuz joan da.

Jaiotzen garen momentutik indar ikusezin batek iradokitzen diguzer den emakume femeninoa eta gizon maskulinoa izatea. Mezu hauekoso modu sublimean azaleratzen dira eta batzuetan zaila egiten zaiguhauek identikatzea. 5 urteko neskato batek nekez jakingo du zergatiknahiago duen motxila arrosa eta ez urdina.

Are gehiago, emakume heldu askok ere ez dute jakingo zergatik etazertarako egon behar duten beti argal, lirain, erakargarri, isilik, irriba-

rretsu, zintzo, gazte eta zuzen.Horrela apurka-apurka modu inkontzientean eta nahi gabe, pentsatunahi dut, emakumeok gure alea jarri eta gure kontra jokatzen duen sis-

Genero indarkeriaren menpe


3/16

3 5.ALEA /// 2013ko Azaroak 28 /// Aiaraldea

_herriz herriLaudio

Herritarren partehartzearekin egingodute kultur plana

Erabilera anitzeko aretoan hitzaldi ugari antolatzen dira Argazkia: Aiaraldea.com

ERREDAKZIOA IAitor Martinez Ibarrola

Hirigintza planaberritzeko partehartze prozesuaabiatu dute

ERREDAKZIOA IIrati Mendiguren Cosgaya

Okondoko hirigintza plana he-rritarren parte hartzearekin egi-ten ari dira. Hala azaldu du Ser-gio Tato alkateak. Duela urte bat

hasi ziren plangintza egiten. Orain-goz, egitasmoa aurkeztu eta azal-du dute. Elkarteekin, herritarrekin,alderdiekin... elkartu dira. Kaltetue-kin edo lurren jabeekin ere izan dira,informazioa jasotzeko.

Planak bi fase ditu: hasierakoa,ekarpenena, behin behineko onar-pena, alegazioena eta behin-beti-koa. Tartean, ordea, Eusko Jaurla-ritzak eta Arabako Foru AldundiakHirigintza Planaren proposamenaonartu beharko lukete.

Besteak beste, eraikin kopuruamurriztea dute buruan; aurrekolege-agintaldian etxebizitza gehia-go zeuden aurreikusita. Diseinuamantenduko da, baina kopurua mu-rriztu. Azaldu duenez, herria kohe-

sionatuago biltzea dute helburu: Bikale nagusi ditugu Okondon bainaez daude lotuta. Okondok zentrosozial bat behar du. Gure propo-samena elizaren eta kultur etxea-ren ondoan jartzea da, bizitza sozia-la bertan garatzeko. Horren ingu-ruan dendak eta komertzioak jar-tzea gustatuko litzaieke.

Alkatearen hitzetan parte har-tzea edo eskaerak ez dira askoizan. Aurki, ordea, alegazioak aur-kezteko epea zabalduko dute. Tal-de erredaktoreak azterketa buka-tu eta laster aurkeztuko ditu alda-ketak. Plana martxan dago, gara-pena ez. Urte amaierarako lehenfasea amaitzea espero dute; behin-behinean onartzea. Informaziogehiago lortzeko udalera jo dai-teke.

Okondo

Laudioko kultura sustatzekosaioa izango da kultur plana.Helburuen araberako diseinuaizango du. Natxo Urkixo alkatearenesanetan azpiegituren erabileraarrazional bat bilatuko da, berezikitalde kultural desberdinei tresnakeskaintze aldera. Izan ere, planaktalde horiek egiten duten lanazabaltzea izango du zereginberehalakoen artean. Bai eta eurenegitekotan laguntzea ere.

Alkatearen iritziz, herriankulturarek iko pertzepz ionegatiboak daude. Laudio etakultura nahasten direneaneskaintza eskasa da herritarrenartean dagoen ustea. BainaUrkixoren esanetan, agenda egonbadago eta talde desberdinek

euren lokaletan eskaintza zabalakegiten dituzte. Hala ere, kanpotikbegiratuta ekintzak soilik taldeeninguruan ibiltzen direnentzatzuzenduak egon daitezkeenarenirudia eman dezakeela onartzen du.Horregatik, hutsune bat dagoelaondorioztatzen da, komunikazioankasu, eta berau estali nahi du kulturplanak.

Ez da, ordea, egun dagoenarengestio hutsera murriztuko denplana izango. Kultura sustatzekodiru-laguntzak berrindartu nahidira, eskaintza zabalago bat egitealdera.

Eskaintza aniztasunaApustu honek eragin ditzakeen

kontraesanen jakitun da Urkixo.

Horretarako aurrekariak badituLaudiok: kiroldegian egin zen BenitoLertxundiren kontzertuak eraginzituen iritzi desberdinak. Aldebatetik suposatzen zuen gastuainbertsio kultural moduan ulertzenzutenak zeuden eta bestetik krisigaraietan beharrezkoa ez zengastua zela uste zutenak. Horriaurre egiteko aukera aniztasunadefendatu du Urkixok, behar etanahi guztiei erantzuna eman ahalizateko.

Bi fasetako plana

Proiektuak bi fase izango ditu,aldi berean garatuko direnak:diagnosia eta plana.

Horretarako EHUri laguntzaeskatu diote. Unibertsitatekoikasleek master lan moduangaratuko dituzte fase biak.Gainera, oinarrizko proiektuatalde kulturalei helarazikozaie, ekarpenak egin ditzaten.Norbanakoek ere izango dutehorretarako aukera. Izan ere, Udalakplan desberdinak herritarren partehartze aktiboarekin garatzekokonpromisoa erakutsi du.

Planaren egituraketak ez duepe zehatzik markatuta oraindik.Hala ere, Natxo Urkixori ikasturteamaierarako bukatuta egotea

gustatuko litzaioke.

Aurrera begiraUdalak Laudioko kulturan

sakontzeko prestutasun osoaerakutsi du. Aurrera begira zergaratuko den galdetuta, denada alkatearen erantzuna. Horrenadibide da Udal Lanbide HeziketaZentroko zinema erreformatzekoegindako hautua.

Urkixoren ustez, herri batenbizitasuna kultura ikuspegitik erebaloratu behar da. Gaur egun,ordea, taberna kopuruarenikuspegitik larregi baloratzen delapentsatzen du.

Hori dela eta, herritarrakkultura egitera eta kultur ekintzadesberdinetan parte hartzeraanimatu nahi ditu.

Orozko

Ikatz zakuakneurtzeko harrimarka bakarraOrozkon dago

ERREDAKZIOA IIxone Mendibil

Orozko da Euskal Herrian eta Es-painian ikatz zakuak neurtzeko ha-rri marka duen herri bakarra. Horidela-eta, larunbatean hitzaldi gida-

tua egin zuten historia ezagutzeko.Ondoren, omenaldi gisa plaka batjarri zuten.

Sinplea ematen duen arren, gaiaberatsa da historiari dagokionez.Izan ere, Orozkoko basoetan ekoiz-ten ziren herriko eta eskualdekoburdinolek behar zituzten ikatz ko-puru handiak.

Zakuen neurriak, bestetik, ikazki-nen eta olajaunen arteko eztabai-dagai ziren; patroiak leku batetikbestera aldatzen zirelako.

Horregatik, azaldu zutenez,Orozkoko Fiel-Erregidoreak berekarguari zegokion ardura bat har-tu zuen: herriko pisu eta erregula-zioa, grabatutako patroi honen bi-tartez ikatz-salerosketak bermatu

ahal izateko. Zakuak neurtzeko joe-ra hau XlX. mendearen hasierakoada. Harrietako markari dagokionezbere neurriak 63 x 105 cm luze ditu;3 x 5 arrakoak ziren jatorriz. Arrakanaren laurdena zen. Berau, ohi-ko luzera-neurria izan zen egungometroa orokortu zen arte.

Herrian grabatutako irudiarengainean neurtzen zituzten ma-rrageroek hutsik zeuden zakuak,ikazkinei saldu aurretik. Marra-geroak artile latzaz edo marra-gaz zakuak ehuntzen zituzten ar-tisauak ziren. Zubiaurren bertanzegoen horrelako lantegi bat.JosuSan Pedro alkatearen hitzetan, Es-painia osoan dagoen neurri baka-rra da. Horregatik, poza eta oho-rea sentitzen du: Guretzat inpor-tantea da.


4/16


5/16


Eusko Jaurlaritzak 2014 urte-

rako aurkeztu duen aurrekontuakonartzen badira, Amurrion osasunetxe berri bat eraikiko dute.

Bertan jasotzen denaren ara-bera, osasun zentroak 330.000euro jasoko lituzke eta nantza-keta eta egite lanak Gobernuarenesku egongo lirateke.

Egitasmoa ez da berria, 2012. ur-teaz geroztik anbulatorio berri bat

egiteko proiektua baizegoen. Ala-

baina, aspaldiko kexa izan arren ezda aurrera eraman.

Eusko Jaurlaritzak urte amaie-ran onartuko ditu 2014ko aurre-kontuak. Osasun etxea egitekoenbarnean dago, baina Osakidetza etaEusko Jaurlaritzari dagokio bero-nen kudeaketa.

Josune Irabien Amurrioko alka-teak Aiaraldea Egunkariari adiera-

zi dionez, Eusko Jaurlaritzak Uda-larekin hainbat bilera izan eta osa-sun zentroa bisitatu ostean eraba-ki dute berri bat egitea .

Alkatearen arabera, nahiz etaproiektua aurrekontuak onartze-ko esperoan egon bere nantzia-zioa eta egite lanak Eusko Jaurla-ritzaren esku daude.

Hala, Udalak lursailen bilaketaeta dagozkion izapideak besterikez lituzke beteko.

Amurrioko alkatearen hitzetanosasun zentroaren hasierako iza-pideak aurrekontuak onartu eta

gutxira hasiko lirateke. Oraindikez dutenez proiektua garatuko du-ten edo ez baieztatu, ordea, ez duteobrak egin bitartean behin-behine-ko espazio moldaketarik planteatu.

Hiri Antolamenduko Plan Oro-korrak ez du zehazki osasun zen-tro berriaren kokalekua aipatzen,baina bai erdialdean egongo delaegungoa urrun dagoela uste de-lako.

Egungo anbulatorioaEgungo anbulatorioa 1976. urte-

koa da eta orain dela urte batzuk,eskaera handia zela ikusirik, atzeal-dean aurrefabrikatutako bi moduluitsatsi ziren. Baita oihal batek estal-

tzen zituen itoginak konpondu ere.Irabienek eraikuntzaren gabe-

ziak nabarmenak direla aitortzendu. Izan ere .espazio falta dago:Pediatrian edota erditze aurre-ko prestakuntzarako geletan adi-bidez.

Egun 10.000 pertsona bainogehiagoren arretarako sei medi-ku daude.

Amurrio

Saratxo

_herriz herri

Anbulatorio berriaegiteko asmoa duEusko Jaurlaritzak

Gaur egungo Amurrioko anbulatorioa Argazkia: Mario Corral

ERREDAKZIOA I Miren Ayesa Aranoa

Bi asteburu iraungo dute aurtengoSaratxoko jaiek

Azaroaren 29an, ostirala, mus-txapelketa jokatuko da herriko es-kolan 18:30ean. Gehienez 32 biko-tek parte hartu ahal izango duteeta bikoteko 20 ordaindu behar-ko dira.

23:30etatik aurrera Born#1 etaFive Corners taldeek kontzertuaeskainiko dute.

Aurreko urteetan lez, bertarajoateko garraioa musu-truk izan-go da: 23:30ean Amurrioko gaso-

lindegian eta 23:45ean Urdua-ko suhiltzaileetan. Buelta 4:30eanizango da. Bestalde, abenduaren

1ean, igandea, XI. mendi-ibilaldiahasiko da goizeko 8:30ean.

Bigarren asteburuari dagokio-nez, abenduaren 6an meza nagu-sia egongo da 12:00etan BarikoSan Nikolasen omenez eta ondo-ren, Laudioko Santa Luzia abesba-tzak kantaldia eskainiko du. Horrezgain, arratsaldeko 18:00etan hau-rrentzako jolasak egongo dira.

Hurrengo egunean herri-bazka-ria egongo da 14:00etan eta arra-

tsaldeko 20:00etan erromeriaIdoie ta Aketza trikitixa eta pande-ro bikotearekin. Azkenik, igandean

ERREDAKZIOA I Eunate Molinuevo

Azaroaren 19an udaletxeanegindako osoko bilkuran On-dasun Higiezinen Gaineko Zer-ga edota Eraikuntzen, Instala-zioen eta Obren Gaineko Zergaizoztea erabaki zuten alderdiek.

Motordun ibilgailuek edota

tabernek terrazak jartzeko or-daindu behar duten diru kopu-rua % 2 igoko da.

Alderdiek adostuta, bara-tzeen eta bazkalekuen ustia-tzeen, eta telefono eta zerbitzuelektrikoen igarobideen gaine-ko zergak ere izoztuko dituzte-la erabaki zuten osoko bilkuran.Bestalde, Motordun Ibilgailuen

Gaineko Zerga ez ezik, ostiraletanegiten den merkatuan jartzen di-ren saltokiena, tabernetan jartzendiren terraza eta mahaiena, edotagaraje eta lursailetako pasabidee-na ere %2 igoko ditu Udalak, bes-teak beste.

2014. urteko zaborren bilketaeta ur zerbitzuaren gaineko tasakaztertzeko esperoen daude orain-dik.

Josune Irabien alkateak adiera-zi duenez hurrengo urteko aurre-kontuen kudeaketan ahalegin be-rezia egingo dute familien egoeraekonomikoa ahalik eta gutxien kal-tetzeko.

Zerga batzuk igo eta beste batzuk izoztu egin dituzte Argazkia: Mario Corral

Herritarrek ordaindu beharrekozergetan aldaketak egin ditu udalak

ERREDAKZIOA I Miren Ayesa Aranoa

Aiaraldea

24 urte espetxean egon ondoren aske dira Jose Anjel Biguri,Manu Gonzalez eta Santos Berganza

ERREDAKZIOA I Aitor Aspuru Saez

Estrasburgoko auzitegiak197/2006 doktrina baliogabetu on-doren, aske dira dagoeneko ManuGonzalez (Laudio), Santos Bergan-za (Amurrio) eta Jose Anjel Biguri(Menagarai). Manu Gonzalez pasaden asteazkenean atera zen Sevi-llako espetxetik. Auzitegi Naziona-lak Santos Berganza eta Jose An-gel Biguriren kasuak aztertu zituenasteartean eta biak askatzeko era-bakia hartu zuen.

Santosek egun berean utzi zuenAlacanteko kartzela. Gauean hel-du zen Amurriora. Jose Angel Bigu-

ri, ordea, asteazkenean atera zen,aske uzteko paper bat falta zitzaie-la argudiatuta.

Hirurek 24 urte eman dituzte es-petxean, ETAkide izatea leporatu-ta. Jose Anjel Bigurik azken bi ur-teak Donostiako Martuteneko kar-tzelan eman ditu gaixotasun larribat medio.

Irailaren 24an Urduatik Laudio-ra elkartasun martxa egin zutenJulen Fernandez, Jose Anjel Biguri,

Santos Berganza eta Manu Gonza-lez 24 urte izan dituztela kartzelansalatzeko. Fernandez preso dago.


6/16


_sozioekonomia

ItziarLarrazabalELA sindikatua

_Argia

Tubacex etalehiakortasuna

Azken asteotan, Tuba-

cex enpresa dela me-

dio, buruan ideia bat

sartu nahi izan digute:

Euskal Herriko enpresak lehia-

korrak ez direla soldata altue-

giak ditugulako.

Baina enpresa zuzendaritzak

eta ideia neoliberalen koru me-

diatikoek zenbait datu isilean

gorde dituzte.

Langile bakoitzeko lehiakor-

tasuna urtero aurreko urtekoa

baino handiagoa da. Horri esker

2012ko irabazi garbiak aurre-ko urtekoak baino %224 gehia-

go izan dira.

Horri esker ere enpresa ho-

netako zuzendaritzaren 2012ko

soldata igoera %13 izan zen

eta administrazio kontseiluak

781.000 jaso zituen, aurreko

urtean baino %91 gehiago.

Soldata baxuagoak lanpos-

tu sorrera gehiago ekarriko

luke?

Europa mailan soldata altue-

nak dituzten herrialdeak langa-

bezi tasa baxuenak dituzte eta

hegoaldeko herrialdeetan (Por-

tugal, Grezia eta Espainia), so-data baxuagoak eta lanaldi lu-

zeenekin, langabezi tasa altue-

nak.

2011ko Eurostateko solda-

ten kostuen datuak hartzen ba-

ditugu, Norvegia da zerrendan

lehenengoa eta langile eta ordu

bakoitzeko 44 ordaintzen du.

Zerrendan azkena Bulgaria da,

berriz, eta langile eta ordu ba-

koitzeko 3,5 ordaintzen du.

Esaten digutenari kasu egin-

go bagenio Bulgaria izango li-

tzateke lehiakortasunaren ere-

du eta Norvegia lehiakortasun

faltaren mukurua.

Alvaro Videgain Tubacex enpre-sako zuzendariak hedabideen au-rrean azaldu zuen zergatik irekikoduten Kantabrian lantegi berria.Erabaki hori EAEko lan kostuakhandiegiak direlaren baieztape-narekin lotu zuen zuzendariak. Ho-rregatik, langileen soldatak mal-gutu behar direla esan zuen hila-ren hasieran, Austrian eta EstatuBatuetan askoz gutxiago ordain-tzen baitiete langileei. Horren guz-

tiaren ardura lan ereduari lepora-tu dio Tubacexek eta bereziki aipatudu sindikatuen jarduera. Enpresa-ren zuzendariaren ustez lan gataz-ka gutxiago behar dira, sindikatuekpolitizatzen baitituzte. Erkidegoakzerga gutxiago ere ezarri beharkolituzkeela aipatu zuen enpresariak.

Guztira 411,97 milioi eurotan ba-loratutako salmentak egin ditu Tu-bacexek urteko lehen bederatzi hi-labeteetan, enpresak kaleratutako

datuen arabera. 11,85 milioi eurokoirabazi garbiak lortu ditu horrela.

Zuzendaritza goreneko kideek%12 igo zuten iaz euren soldata.Hala, kide bakoitza 225.500 eurojasotzera iristen da urtero. Hau da,enpresako pertsonalaren %0,75aizanik, lan kostuaren %4,55 har-tzen dute.

Lantegia Kantabriara eramateaez da erabaki estrategikoa, politi-koa baizik. Hala uste du AiaraldekoLABek. Sindikatuko kideek ez dutebegi onez ikusten inbertsioak es-

kualdetik eta erkidegotik kanpo-ratzea, eta patronalaren boze-ramaile papera hartu izana ego-tzi diote Videgaini. ELAk, aldiz, lankostu altuak dituzten Europako he-rrialdeetan langabezi gutxiago da-goela argudiatu du, Tubacex iraba-zi handiak dituela gaineratzearekinbatera.

Laudioko udal-gobernuak, berealdetik, erabakiaren berri Kanta-briako komunikabide baten bidezjaso zuela salatu zuen, ArabakoDiputazioak hilabete batzuetakoaurrerapenarekin jakin zuen bi-tartean.

Erabakiaren berri izan bezain las-ter, Amurrio, Artziniega eta Laudio-ko udalek premiazko bilera bat egi-teko eskatu zioten enpresako zu-zendaritzari, baina oraindik ez duteerantzunik jaso. Aiaraldea.com-ekere ahaleginak egin ditu enpresa-ren iritzia jasotzeko baina momen-tua aproposa ez delakoan uko egindio hitz egiteari. Hala ere, azaroa-ren hasieran Videgainek azpima-rratu zuen Aiaraldean dauden lan-tegietan apustua egiten jarraitzenduela. Azken urtetan egindako in-bertsioak horren adierazle dira.2010ean, adibidez, laminazio-hotzbidez tutuak eraikitzeko sistema ja-rri zuen Amurrion.

Marina de Cudeyoko (Kantabria)lantegi berria 2014rako irekitzeadago aurreikusia, eta lialaren ak-

zioen %19a Kantabriako Sodercamsozietate publikoak erosiko lituzke.

Lan gatazkak eta langileen soldata altuakdirela eta joan da Tubacex Kantabriara

Amurrioko Tubacex lantegia Argazkia: Mario Corral

ERREDAKZIOA I Txabi Alvarado Baares

Tubos Reunidosen 4,4 miloi eurokoirabaziak izan ditu, nahiz eta %77 jaitsi

Enpresaren

zuzendaritzakEAEko langastuakhandiegiakdirelaargudiatutaerabaki duproiektu berriaKantabriangaratzea

BIDEO ALBISTEA:Norten enpresako langileek

greba mugagabea hasi dute.

Ikusi bideo elkarrizketa gureweb orrian. Urtarriletik irailera Tubos Reu-

nidos enpresak izandako irabaziak4,4 miloi euro izan dira; iaz baino%77 gutxiago.

Bigarren hiruhilekoan 1,2 milioieskuratu zituzten, 2012an epealdiberean baino %73 gutxiago.

Enpresaren komunikazio saila-ren arabera, dolarrak indarra gal-du izana da arrazoietako bat. Baita

atzerriko azpiegitura energetikoakgaratzeko esleipenak atzeratu egindirela ere. Horien artean dago Afri-ka iparraldeko eskaera. Europa etaIpar Amerikako merkatuko eskae-rak murriztu egin dira, azaldu du-tenez. Hala ere, enpresaren aurrei-kuspenek hoberako bilakaera es-pero dutela argitu dute; emaitzakhobera joango dira.

ERREDAKZIOA

2012 2011 2010 2009

Etekinak 11,86 -6.55 -25,78 37,58

Salmentak 532,42 486.6 371,47 671,8

Inbertsioak 33,5 20,99 52,3 19,47

Langile Kopurua 1852 1723 1789 1970

Emaitzak miloi euroka idatzita daude.Iturria: Tubacex


7/16


_jendartea

AsierAmondo GorostizagaAEK

_Hankamotz

Euskarareneguna(k)

Datorren abenduaren3an Euskararen Na-

zioarteko Eguna os-

patuko dugu EAEn.

Nik dakidala, bertoko institu-

zioek, ez Nafarroan ez eta Ipa-

rraldean ez baitiote egun honi

inolako garrantzirik emango.

Batean Euskara ozialki

existitu ere ez delako egiten

eta bestean bertoko gobernua

delako ozialki onarturik

duen hizkuntzaren etsairik

handiena.

Batzuok ospatu egingo dugu,

baina ospatuko dugu era bere-

zian, oraindik ere gauza askoegiteke daudela aldarrikatze-

ko.

Aldarrikatuko dugu Euska-

rak Iparraldean eta Nafarroan

zelan egoera tamalgarrian bi-

ziarazten duten. Aldarrikatuko

dugu EAEn oraindik ere gauza

asko egiteke daudela; biztanle-

riaren % handi batek ez du eus-

kara ezagutzen, oziala den hiz-

kuntza ikasteagatik jendeak or-

daindu egin behar du. Oraindik

lana badugu.

AEKn ari garenok, lan handia

dugula jakinda ere, euskararen

egun asko ditugu ezagutza, era-

bilera, normalkuntza eta susta-

penean ari garelako.

Euskararen egun hauek, guz-

tiek, guztion elkarlana behar

dute, jendartean gauden eragi-

le guztiok euskararen erabilera

helburu jarri behar dugu.

Ezagutzetik erabiltzera egin

dezagun salto eta espazioak

irabaz ditzagun erabiltzetik nor-

malizatzera pasa gaitezen.

Era horretan euskararen egu-

nak denak izango dira eta de-

nak izango diren neurrian izan-

go dugu zer ospatu abendua-ren 3an.

Koldo Ulibarrik (Urdua, 1985)Francisco Mendietaren inguru-ko hitzaldia emango du ostiraleanBilbon. Aiaraldeko euskarari bu-ruzko tesia egiten ari da.

Zein ekarpen egin zion Francis-co Mendietak euskarari?

Bilbon hezitako margolaria zen,baina berez Menagaraikoa zen. Bihistoria liburu idatzi zituen. Ana-les de Vizcayaliburuan euskalkantu zahar bat jaso zuen Aben-daoren hilketa kontatzen due-na. Garaian ohikoa zenez, hainbatetimologia ematen ditu: abizenak,euskararen perfekzioa frogatze-ko hitzak

Eskualdeko euskararen ingu-ruan zer esan liteke?

Zaila da, ez dakigu ziur Men-dietak bertako ala Bilboko hizke-ra egiten zuen. Baina berez, 1590-1610 inguruan Menagarain euska-raz egiten zuen artista bat ego-teak asko esan nahi du. Euskara-ren lekukotasun oso zaharra da.

Gutxi izan arren interesgarriada geroagoko aldaerak dakartza-lako eta ohi ez bezala ez delakoelizgizona.

Euskaraz dauden materialgehienak doktrinak dira, elizarekinlotuak. Hortik kanpoko lexikoa to-

patzeko aukera gutxi daude. Dok-trina batean ez dago haritza nolaesaten zen ikusteko aukerarik,

baina Mendietak ekartzen du.

Aiaraldeko euskararen tesiaegiten hasi zinen. Zertan dago?

Apurka-apurka badoa. Ara-zoa da ditugun testuak ez direlabehar bezala aztertuak. Gehienakeskuizkribuak dira. Horregatikegin behar den lehen gauza ondoirakurtzea da, eta horrek berelana ekartzen du. Horren osteanletorke deskribapena edo beneta-ko ezaugarriak ateratzea.

Tesiari dagokionez jada gor-putza hartzen ari da. Testu ba-karrean oinarritzen nago, XVIII.mendeko sermoitegi batean . Horihemengo euskara dela frogatzenari naiz. Hizkeraren deskribape-na eta dagozkion eremuak identi-katzen. Oraingo datuen araberaLaudioko eta Orozkoko ezauga-rriak biltzen ditu. Eta, bi herri ho-rietan galdutakoak.

Adibiderik jartzerik?Egun, Bizkai osotik Orozkon ba-

karrik gordetzen da euskara ba-tuan zeruan dena, Bizkaiko lekuaskotan zeruen esaten da; Oroz-kon zeruin ahoskatzen da. Gal-dutako ezaugarrien artean dagoLaudioko doktrinetan dagoenamaituiten aditz-marka bere-zia. Amaitzen eta antzeko aditzak

esateko sermoitegian ageri dira.Inguruko aditz marka asko gauregun galdu egin dira.

Zelako ezaugarriak ditu, tokiantoki, Aiaraldeko euskarak?

Testu gutxi dira inolako ondo-rio orokorrik ateratzeko. Orozko-ko hizkera oso berezia da. Egitekoazterketa asko falta dira. Baran-biok ere euskalkia zuen, Orozko-koaren berdintsua.

Toponimietan bada une batOrozko eta Baranbion goiti etabeiti direnak Aiaraldeko besteeremuetan gotxi eta betxi gisaaurkitzen direnak. Horrek eskual-dean harremanak zeudela era-kusten du. Hala ere, lekukotasuneta bereziki behargin falta dirahemengo euskara ikertzeko ara-zorik handiena.

Antzina sermoiak ez zituenabadeak bakarrik egiten, profe-sional batzuk zeuden. Horiek XIX.mendekoak dira, 60 urtetik go-rakoek ezagutuko zituzten hola-ko misioak. Misiolari euskaldunakeskatzen zituzten herrien zerren-dan Urdua ageri da.

Euskarazko lehen hitzak es-kualdean noiz eta non agertu zi-ren?

Ustez, euskalduna den erroma-tar garaiko jainko izen bat Artzi-niegako herrixka den Gordeliz-enagertu zen altare batean. Altarehori, ordea, galdu egin da. Norbai-tek egin zuen marrazki baten bi-dez ezagutzen da, baina horreninguruko hipotesi asko daude.

Nik ezagutzen ditudan lehenen-go euskal hitzak Aiarako Jaun-txoen Genealogia liburuan age-ri dira. Liburua XIV.mendekoa da,baina kontatzen duen historia XI.mendekoa. Bertan, Aiarako jen-deak erdaldunek jauntxo bati donvela deitzen ziotela diote; etaeuskaldunek Jaun Belako.

Euskaldunen historia norbaitekikertu du hemendik?

Natxo Urkixok Laudioko eus-kararen inguruko liburu bat eginzuen,. Toponimia Felix Muguru-tzak landu du, eta Federico Ba-rrenengoak ere. Honek Baranbio-ko azken euskaldunak elkarrizke-tatzea lortu zuen.

Noiz egongo da lana ikusgai?Tesia 2014an bukatzea gusta-

tuko litzaidake.Horretarako pausuak ematen

ari gara. Euskaraz hitz egiten zelajakitea interesgarria bada ere, ez

dugu ahaztu behar oraindik gukere egin dezakegula, hori da ga-rrantzitsuena.

Koldo Ulibarri

Lekukotasun eta behargin falta dira hemengoeuskara ikertzeko arazorik handienaKOLDO ULIBARRI eskualdeko euskararen historia ikertzen ari da. Aiaran XI. mendean jauntxoei euskaraz deitzenzietela aurkitu du dokumentuetan. Baita Urdua, Orozko, Laudio, Aiara eta Artziniegako hainbat aztarna ere.

Koldo Ulibarri historialaria eskualdeko euskararen jatorria ikertzen ari daArgazkia: Aiaraldea.com

XIV. mendekoliburu bateanXI.mendeanAiarakoeuskaldunek DonVela jauntxoariJaun Belakodeitzen ziotelaageri da

Orozko etaLaudioko aditzmarka asko gauregun galdu egindira. Orozkokohizkera osoberezia da.Baranbiok ereeuskalkia zuen

ERREDAKZIOA I Izar Mendiguren Cosgaya


8/16


9/16


Aialako konterriaolerkian eginzuen, 1964an. Garai hartan Aia-raldea nolakoa zen azaltzen dubertan. Olerkiaren baitan es-kualdeko 24 toki aipatzen ditu:

Altube, Okondo, Aiara, Laudio,Urdua, Lezama, Amurrio, Ba-ranbio , Tertanga, Soxo, Soxo-guti, Arespalditza Luiaondo, Ar-tziniega, Erretes, Areta, Agina-ga, Arrastaria, Lanteno, Luxu,Beotegi, Larrinbe, Delika etaOrozko. Munduaren neurriaizenekoan, aldiz, Laudioko eli-zari keinu egiten dio: () Norkbere begiekin ikusten ditu gau-zak. Eta nork diost niri laudio-ko kanpandorreak eztakusala?Nork?().

Sari zaparradaEgindako lanengatik sari uga-

ri jaso zituen Arestik. 1962an,esaterako, Orixe saria lortuzuen Harri eta Herri lanarekin.Urte bat beranduago, 1963an,Loramendi saria eskura tu zuenargitalpen berdinarekin. Bi ho-riek ez ziren izan, ordea, esku-ratutako bakarrak. Izan ere,1968an Jose Maria Iparragi-rre saria ere jaso zuen ere bai.1965ean, berriz, Lizardi sariajaso zuen Mundu Mundua ele-berriarekin.

Hiztegia: Eskas(1), apenas /Alor (2), eremu / Urgazle(3), eus-kaltzain berezia/ Ogibidez (4), lanbi-dez/ Zura (5), egurra / Errefrauak(6), esamoldeak.

+ info: web; Ares-tik Laudio aipatzendituen olerki guztiak

agintzan eta nobelagintzan .

GABRIELARESTIREN

OMENEZKOJARDUNALDIENEGITARAUA

AZAROAK 2811.28. OSTEGUNA. 18:30eanGabriel Arestiri gorazarrehitzaldi didaktikoa

HIZLARIA: Xabier MonasterioTOKIA: Herriko plazakohitzaldi aretoan

AZAROAK 2911.29. OSTIRALA. 20:30eanKantu kalejira

PROTAGONISTAK:Duo DenoTOKIA: Herrigunetik

11.29. OSTIRALA. 21:30eanKantu afaria

PROTAGONISTAK: Duo DenoTOKIA: Basalarrina (10)

AZAROAK 3011.30. LARUNBATA. 19:00etanOmenaldia

TOKIA: Udaletxean

11.30. LARUNBATA. 20:30eanGabrielen lekua ikuskizuna

PROTAGONISTAK: Oier Gillan,Andoni Egaa, Rafa Rueda etaAlain Urrutia.

TOKIA: Aldai plaza

ABENDUAK 212.02.ASTELEHENA. 18:30eanDiot dokumentala (GabrielAresti) eta mahai inguruaTOKIA: Kultur etxeko 3.gela

ABENDUAK 312.03.ASTEARTEA. 12:00etanUdalaren adierazpeninstituzionalaTOKIA: udaletxea

12.03.ASTEARTEA. 12:00etanGabriel Arestiren irakurketakolektiboaTOKIA: Herriko plaza

+ info: irratia;

Gabriel Arestik80 urte, KliorenBasoa irratsaioa

Egur tropikalasaltzen zuenenpresa

bat medio,Aiaraldearekinharremanhandia izanzuen Arestik.Horren adibideda AialakoKonterriaolerkianeskualdeko 24toki aipatzea.

Kantabriako itsasorazoaztenurak,Altube, OkendoAIalako lurra,behin euskalduna,Urkabustaizetik Laudiora,garbi ezazue,Ordua ere,Genikari lotua,garbi ezazueBizkai Gaztelatikgordtzenduenlurra,Lezama, Amurrio, Baranbio,TertangaSojo, Sojoguti

Errespalditza, Luiaondo,Artziniega, Erretes biak,Dubiris, Areta, Aginaga,ezerez denlurra, gizon gaiztoa,hemen ez da entzutenzozoen kantarik,hemen entzuten dagizonen biroa,arnegua,hemen,konterri honetan,Aialako lurrean,Arrastaria, Izarra, Gordeliz,LantenoLujo, Beotegi,Larrinbe, Delika,gizonak hiltzen eta lapurtzendu,mesedez,ur lasterrak,lehen garbiak,orain zikinakeraman ezazue itsasoralur honetan gizon urrikariakegiten duen hainbestegaiztakeria...

Konterri honetangizonakasko sufritzen du,lanean ri dagogorrik,apenas etzaten daandrearekin,erregular irabazten du

dirua

fabrikan eta gerosoloan makurturik,prestuki bizi dahogei urtean,eta azkeneanaire gaizto batek jotzen dioburua etaaita zaharra edo alaba gazteahiltzen dumerke,hain luzarogaresti ondoren.Hauek dira hitzak,lurrari esaten dizkiodanak,lurrean bizi baita gizona,eta ur lasterrek ez bainauteobeditzen,Altube,

Okendo,Nerbion,gizonaren gaizki eginaez duzue erredimitzen,erremediatzen.Aialako lurra,ez zara zu Bizkaia, ez zara zuGaztela,kopetako izerdiarekinmantendu

lepoan Orozko,sabelean Losa,zure buruaren gaineandagoBilbao,Bizkaiko itsasora hurbil dago,Aialako lurra,lur odoldua,Luiando,Laudio,lezama,jeograa tikia,historia luzea,askotanikusi duthemen,elizatik etsera,fabrikatik solora,tabernatik kalera,Aialakogizon gaiztoa,azkenean Jainkoakbarkatukoduena...

Aialako konterriajeograaki bizkai eta gaztelaren arteaneta historiaki feudalismo eta sozialismoartean lekutua

Harrizko herrihau laneanAiara etaLaudiori buruzidatzi zuen:Aiala, zeruakgorde aiala;Laudio, bat daeta lau dio


10/16


_kultura

PatxiIturregiIDAZLEA

_Kamerinoa

Sarituak etasaritugabeak

Aurten Alice Munrok

irabazi du Literatu-

ra Nobel saria, eta

esan behar dut izuga-

rri poztu nauela berriak, ipuin-

gintzan aritzen baita idazle ka-

nadarra, eta nik narrazio labu-

rrak maite baititut aspalditik,

praka motzetan nenbilenetik

behintzat. Gainera, lehen erda-

raz bakarrik irakurri ahal zen

bere lana, eta orain, antza de-

nez, ba omen dago aukera eus-

karaz ere, Meettok argitale-

txearen eskutik.

Adituen arabera, aipagarriada Munroren literaturak egu-

nerokotasunarekin duen lotu-

ra handia eta nola, eguneroko-

tasun horren xumetasunetik

abiatuta, gai eta kezka uniber-

tsalei buruz mintzatzeko bide

egokia aurkitzen duen beti. Ba,

nik kontrako bidea egingo dut

oraingo honetan, mundu zaba-

letik gure txoko txikira etorri-

ta, alegia.

Izan ere, duela gutxi, Mikel

Ayllon Igartza bekaren ira-

bazlea izan dela irakurri dut,

eta gogora etorri zait nola Ay-

llonek, ez aspaldi, 1999. ur-

tean oker ez banago, Laudio-

ko Udala ipuin lehiaketa irabazi

zuen. Ni nengoen orduko epai-

mahai hartan eta zera pentsa-

tu dut: kasualitatea ote? edo

baliteke herri mailako sari apal

hura gure idazle gazteak behar

zuen aurreneko bultzada iza-

tea. Ba, kontua da, eta hau da

istorioaren zati tristea, duela bi

urte gure ipuin lehiaketa bertan

behera utzi zutela, eta ,ondo-

rioz, gure geroko idazleak sari-

rik gabe gelditu direla.

Txani Rodrigez (Laudio, 1977)kazetaria eta idazlea da. Liburuberri bat plazaratu du Elkar argi-taletxearekin. Ekainean Agostoeleberria kaleratu zuen.

Umeentzat liburua argitaratuduzu. Zertan oinarritzen da?

Artzaina izan nahi dut, etazer? izena du eta azaroaren 5eanaurkeztu genuen Donostian. Jo-kin Mitxelena marrazkilariarekinegin dut. Liburu honetan garran-tzi handia du, bere lana ezinbeste-koa delako.

8 urtetik gorako haurrei zuzen-dua dago. Ilustrazio nahiko ditu.Ez da luzea, umeentzat denezarin irakurtzen da.

Istorioak zer kontatzen du?Ettore izena du protagonista

nagusiak. Izen italiarra da. Ettore-ren amari asko gustatzen zitzaionaste santuan Erromara joatea.Baina behin, bero asko zegoela-e-ta, oporrak igarotzera Gorbeia-ko landetxe batera joatea era-baki zuten. Ettore Bilboko Isosa-ki dorreetan bizi da, alemanieraikasten du, padelera jolastu, pia-noa jo Goi mailako haur bilbo-tarra da.

Ikastetxera doanean ardiak

ikusten ditu leihotik eta asko gus-tatzen zaizkio. Landetxean artzain

bat ezagutzen du, eta artzainaizatea erabakitzen du. Gurasoekez dute ideia ondo hartzen, nahizeta ama oso ekologista izan. Lan-detxean, ordea, ama ez da ortutikazaltzen, aspertu eta semearekinhaserretzen da, artzaina izan nahiduelako.

Umeak artzaina izateko ikaske-tarik ez duela behar uste du, bai-na artzainak ikasten jarraitzekokonbentzituko du: abereen bai-menak, kontuak egiteko ikasibehar da eta.

Benetako istorioa da?Ez, asmatua.

Zer adierazi nahi izan duzu libu-ruaren bidez?

Alde batetik haurrek nahi du-tena egiteko askatasuna izanbehar dutela. Bakoitzaren ame-tsa errespetatu behar da. Bes-te aldetik, baserri munduaren etabizimoduaren aldarrikapena da.Gehienok gara Ettoreren ama be-zalakoak eta.

Euskaraz egiten duzun lehenlana da?

Bai. Ideia bururatu zitzaidan etahaurrentzat zela argi kusi nuen.Ausartu nintzen, animatu nindu-

ten eta horrela joan da. Esaldi la-burrak eta orainaldian ditu. Egun,

euskaraz gauza luze bat idazteraez nintzateke ausartuko.

Umeentzat zuzendutako lehe-na da?

Ez. Komiki batzuk egin nitueneuskarara, ingelerara, frantsese-ra eta portugesera itzuli zirenak.

Ordukoan Natxo Fernandez gas-teiztarrak marraztu zituen.

Zenbat lan dago liburu bakoi-tzaren atzean?

Ideia asmatu, idatzi, borobildu,marrazkigileari pasa dezente.

Idazle gisa bilakaera sumatzenduzu?

Ekainean eleberria kaleratunuen. Orain hau, espero dut ho-bera bilakatzea. Bilakatu naizenez dakit baina gauzak bidea eginezlortzen dira.

Aiaraldeko literaturaren etor-kizuna nola ikusten duzu?

Ondo. Antza denez, bada idaz-

tea gogoko duen jendea. Giroa erebadago, baldintzak ez dira one-nak baina eskualdean sormena ezdago krisian. Mikel Ayllon, Ama-do Gomez de Ugarte, Patxi Iturre-gi, Inma Roiz

Zaila da idazle izatea?Izatea ez, literaturatik bizitzea

bai. Ezinezkoa da.

Krisialdiak nola eragin dio lite-raturari?

Krisialdi garaian sormenakgora egiten du, egoera latzei azal-penak bilatzeko edo lasaitasunalortzeko beste bide batzuk ema-ten baititu.

BEZaren igoerak kulturan askoeragin du. Gero eta diru gutxiagodagoenez, liburu gutxiago saldueta argitaratzen dira.

Liburu elektronikoekiko ze iri-tzi duzu?

Guretzat ez da txarra izangobaina jendeak pirateatzeari eki-ten badio guk ezingo dugu irabazi-rik eta lanerako bitartekorik izan.Euskarria ona iruditzen zait, bai-na sormen lana egiten duenare-kiko errespetua ezinbestekoa iru-ditzen zait.

Aurrera begira baduzu besteproiekturik buruan?

Gaztelerazko eleberri bat dut

buruan. Baina egunen bateaneuskaraz ekingo diot.

Txani Rodrigez

Idazlea izatea ez da zaila, literaturatik bizitzeabai. Ezinezkoa daTXANI RODRIGEZek Artzaina izan nahi dut, eta zer? ipuina plazaratu du Elkar argitaletxearekin. Haurrenaskatasuna defendatzen du. Eta, baserriko bizimodua aldarrikatu. Sormena ez dagoela krisian dio.

Txani Rodrigez Agosto eleberriaren aurkezpeneanArgazkia: Gaizka Bilbao

Liburua 8urtetik gorakohaurrei zuzenduadago, ilustrazionahiko ditu. Arinirakurtzen da

Haurrek nahidutena egiteko

askatasuna izanbehar dutelaadierazi nahi izandut liburuan

Baldintzakez dira onenakbaina eskualdeansormena ez dagokrisian

ERREDAKZIOA I Iera Garaio Ibarrondo


11/16


Euskarazko komunikazioa sus-tatu asmoz, hitzaldi, ikastaro etamultimedia rallyak antolatu dituaurten ere Aiaraldea KomunikazioLeihoak. Udazkeneko multimediaeskolak martxan dira dagoeneko.

Aurtengo edizioan lau ikastaro

egingo dituzte: web edizioa edukisortzaileentzat, maketazioa eta di-

seinu digitala, internet eta kazetari-tza eta gurasoak eta sare sozialak.Azken horretan, nerabeen norta-sunaren eraikuntzan sare sozialekduten eragina eta sare sozial mo-tak ikasiko dituzte bertaratuek, bes-teak beste. Ikastaroa Koldo Diazek,

EHUko Soziologia irakasleak eskai-niko du, teoria eta saio praktikoak

uztartuko direlarik. Saioak azaroa-ren 26an, abenduaren 5ean eta12an izango dira.

Ikastaroetan parte hartzeko pre-zioa 10 eurokoa da. Elkarteko baz-kideek, ordea, doan jasoko dute.Matrikulazioa ume.aiaraldea.comwebgunean egin behar da. Webgu-ne horretan jarri dute eskura mul-timedia eskolen inguruko informa-zio guztia.

.eus domeinua hizpideHitzaldiak ere izango dira aurten-

go eskoletan. Zehazki, lau gai sa-konduko dituzte: euskarazko wiki-pedia, ikus-entzunezko lengoaia,open street map eta .eus do-meinua. Iratxe Esnaolak, aben-duaren 4ean Amurrioko udalba-tzan emango duen hitzaldian egi-tasmoaren nondik norakoak azal-

duko ditu.Aiaraldeko ikastetxeetan, aldiz,multimedia rallyak egingo dituzte.Hiru orduko saioetan, gazteek lmlabur baten gidoia sortu, grabatueta editatu egingo dute. Eta, argaz-ki bidez istorio bat kontatu. Saioenamaieran, berriz, talde guztiek egin-dako lm labur eta komiki mutu bi-zidunak ikusiko dituzte. Iaz egin zu-ten aurreneko aldiz gazteekin mul-timedia rallya Zaraobe eta LaudioBHI institutuetan eta Aresketa ikas-tolan.

Jarraipen bereziaBestalde, udazkeneko multime-

dia eskolen jarraipen berezia egin-go du aiaraldea.com atariak. Horre-

tarako sare sozialetan #ume2013traola erabiliko dute.

_kultura

Abiatu dira aurtengoudazkenekoMultimedia eskolak

Gazteekin aurten ere multimedia rallyak egingo dituzte Argazkia: Aiaraldea.com

ERREDAKZIOA I Josu Garaio

Lingua nabajorumantzezlana eskainikodute Amurrio Antzokian

Max saria jaso duen Lingua na-bajorumantzezlana ikusteko au-kera egongo da bihar Amurrio an-tzokian. Sarrerak 6 euro baliokodu. Euskaraz egindako obra elka-rrizketa burugabe, bizkor eta iro-niaz beteetan oinarritua dago.

Aktoreak aski ezagunak dira:Mikel Martinez eta Patxo Telle-ria, hain zuzen ere. Euskararen ja-torriaren eta bilakaeraren segidaeroa umoretik aurkeztuko dute.

Josu Bergara musikariakkontzertua eskainiko dularunbatean Laudion

Josu Bergara bakarlariak Ka-tiuska gorriak diskoa aurkez-tuko du Laudioko Keska taber-nan. Emanaldia 20:30ean hasikoda. 1979an Ean jaiotako musika-riak hirugarren diskoa aurkeztukodu Aiaraldean. Aurrez, Karrama-rroen hiria eta Nora zoaz lanakkaleratu izan ditu eta. Azken ur-teetan Londresen, Bartzelonan,Madrilen eta Euskal Herrian hain-bat kontzertu eskaini izan ditu.

MUSIKAATTICA REVOLUTIONMario Corral.

SOULa soinu bat baino gehia-go da, jarrera bat da, bizitzekomodu bat gure arima blai egin-da uzten dela. Horretaz asturiar

talde honek asko daki eta sentsi-bilitate hori disko honetan isur-tzen du. Bere aurkezpen lana bi-nilozko disko txiki bat da...

_kultur leihoa

WEB-GUNEAN KULTUR PROPOSAMEN GEHIAGOIRAKURGAI ETA ENTZUNGAI www.aiaraldea.com/proposamenak

ZINEMAPRISIONERSTxetxu Urkijo.

Aste honetan Prisoners(2013) deituriko pelikula gomen-datu behar dizuet. Aholku hauegiteko arrazoiak askotxo dira:

metraje asoan zehar nozitzenden kalitate handiko suspensea,zinta osoa zeharkatzen duen lohi-keria... ez pentsa gutxi direnik!

JONMuozIRAKASLEA

_Lurpetik

Lizarrako estatutuaren eskaera Hego Euskal Herriko lurraldeen-

tzat une historikoa izan zen, baita gure eskualdeko herrientzat ere.

1931ko apirilaren 14an, II. Errepublika aldarrikatzearen ondorioz, eus-

kal lurraldeek aspalditik eskatzen zuten euskal estatutua izateko au-

kera berpiztu zen. Nahi honen atzetik Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Na-farroako 582 udal aurkitzen ziren, Aiaraldekoak hauen artean. Uda-

letan alkateen batzorde iraunkorra sortu eta estatuaren inguruko

galdeketa egin zen. Horien artean garai horretan Laudioko alkatea

zen Felix Zarandona aurkitzen zen. Alkate hauek, 1931ko maiatzaren

31n, Eusko Ikaskuntzari proiektuaren zirriborroa egiteko eskatu zio-

ten, Euskal Estatuaren Estatutu Orokorra izenekoa. Estatutua 4 he-

rrialdeetako 520 udaletan bozkatu zen, 480etan bozak aldekoak iza-

nik. Alkateen batzordeak, 1931ko ekainaren 14rako, Estatutua ezta-

baidatzeko udalen asanbladarako deia egin zuen, Lizarran gauzatuz.

EAJ eta tradizionalisten gehiengoa zuten udalek proiektua ia eztabai-

darik gabe onartu zuten eta Lizarrako Estatutua izena eman zioten.

Baina Lizarrako estatutuari azken pausua falta zitzaion, Espainiako

Gorteetan onartzearena. Horretarako 1931ko irailaren 22an euskal

diputatuek eta alkateen ordezkaritza batek Euskal estatutua Espai-

niako Gorteetara eraman zuten, baina bertan ez zen onartu, Estatu-

tuak zeukan Eliza-Estatuaren harremanei buruzko artikulua konstitu-zioaren kontrakotzat hartu zelako.

RZ:Plazer sexuala

Entzun Aiaraldea Irratianplazer sexualen inguruanegindako RZ irratsaioa

ARGAZKI BILDUMA: Takomano espeleologia taldea Gorobelekokoba batean ikusgai webgunean

KONTRATATUPUBLIZITATEA

[email protected]

Kontsultatu tarifaketa eskatu aurrekontua

EGUNKARIAN


12/16


Ibai Ruiz kickboxing kirolariada; Euskadiko Txapelketa hainba-tetan irabazi du. Baita 2013ko Es-paniako Txapelketa ere. Borro-kalariak aukera berdintasunean

lehiatzen direla-eta, kirol nobleairuditzen zaio. Izan ere, pisuareneta mailaren araberako konba-teak izaten dira. Larunbatean Ir-landako selekzioaren aurka lehia-tu zen.

Nolatan hasi zinen jolastenkickboxingean?

10 urterekin hasi nintzen, Amu-rrion aitak apuntatu ninduen. 15urterekin aldatu egin nuen, go-gorrago entrenatzea era-baki nuen. Laudion lauurte eta erdi eman ni-tuen entrenatzen tal-de batean. Orain Portu-galeten nago. Lau urtedaramatzat han.

Zerk bultzatu zintuenkirol honetara?

Niri futbola gusta-tzen zitzai-dan, bai-na aitakmu-gen-do-ra,

antzeko kirol batera, apunta-tu ninduen. Pixkanaka, kickboxin-ga gustatzen hasi zitzaidan etaapuntatu egin nintzen.

Zergatik?Kirol noblea da, ezberdina.

Lehiakide guztiak aukera berdin-tasunean gaude (pisua, maila).Oso kirol gogorra da.

Profesionalki lehiatzen ibilizara, ez?

Neoprofesional mailan nagoorain. Aurten 6-7 borroka izan di-tut. Gainera ez dut lesiorik izan,

hori oso garrantzitsuada. Kickboxingean

lesioak oso nor-malak dira. Gu-rean ez da lehia-ketarik egoten,entrenatzailearipisuaren arabe-rako borrokala-riak eskatzen diz-kiote. Borrokahitzartuak dira.

Beste aldebatetik

Euskadiko eta Espainiako txapel-ketak daude. Azken urteetan bie-tan hartu dut parte.

Saririk irabazi duzu?2010ean eta 2012an Euskadiko

Txapelketa irabazi nuen. 2013an,aurten, Espainiako amateur mai-lakoan lehengo geratu nintzen,Leongo Ponferrada herrian. Ki-rol honetan sariak irabazteak ezdizu bizitza aldatzen, motibazioaeman baizik. Jendeak gaubeletanarreta eta miresmen gehiagore-kin begiratzen zaitu.

Eskualdean kirol honek baduzaletasunik?

Lekuaren arabera. Aiaraldeanapenas dago zalerik. Galizian,

Asturias, Herrialde Katala-netan ..zaletasun handia

dute.

Etorkizuna nolaikusten duzu?

Hemendik kanpo.Kirolari profesionalizateko, Madrilen, Bar-

tzelonan edo Kanariar Uhartee-tan izan beharko du. Bertan bai-tago mailarik gehien.

Nolakoak dira entrenamen-

duak?Fisikoak, teknikoak eta jotzea.

Boxeolarien eskularruekin, ma-noplekin, kolpeak lantzen ditugu.Paoekin, aldiz, hankak potentzia-tzen ditugu, ostikoak emateko.

Eta konbateak?Amateur mailan 3 asalto bi mi-

nutukoak, neoprofesionalean 4asalto 2 minutukoak eta azke-nik maila profesionalean 3 asal-to 3 minutukoak. Motzak irabaz-ten zoazenean, amaiezinak gal-tzen zaudela.

Indarra ala azkartasuna, zer dagarrantzitsuagoa?

Biak, ondo konbinatu behardira. Korrika egitea ere oso onada, gimnasioan pesak eta abaregitea. Eta, kideekin jotzea.

Kirol agresiboa da?Ez, tontoren bat beti dago bai-

na golpeak ondo eramaten ditu-gu, laguntasunez. Saihetsa, ahoaapurtzea normala da baina horgeratzen da dena. Niri besoa, be-launa, ahoa, saihetsa apurtu di-date. Entrenamenduak babestu-ta egiten ditugu, konbateetan ezdaramagu ezer.

Kirolari bezala zer erronka ja-rri diozu buruari?

Urtea osorik bukatzea. Gau-

zak ondo badoaz jarraitzea gus-tatuko litzaidake gorputzak ahalduen arte.

KICK BOXING

Kick boxingean sariak irabazteak ez dizu bizitzaaldatzen, motibazioa eman baizikIBAI RUIZ (Amurrio, 1990) kick boxingean aritzen da. 2010ean eta 2012an Euskadiko Txapelketa irabazi zuen.Aurten, aldiz, Espainia mailakoa. Egun, Portugaleteko klubeko kidea da. Kirol noblea baina gogorra dela dio.

_kirola

ERREDAKZIOA I Aimar Gutierrez

Konbateakmotzak dirairabazten

zoazenean, etaamaiezinakgaltzen zaudela

EliPinedoESKUBALOI JOKALARIA

_Helmugari so

Emakume kirolariaizateaz harro

Asko dira emakumekirolari profesiona-

la izateko bidean aur-

kitzen ditugun ozto-

poak.

Komunikabideetan azaltze-

ko tituluak irabaztera derrigor-

tuta zaude, eta hala eta guztiz

ere, tarte gutxi eskaintzen diote

emakumezkoen kirolari. Lehen-

dik emakume kirolarion egoera

zaila bazen ere, gaur egun zer

esanik ez.

Krisi ekonomikoak emakume

kirolarion baldintzak okerre-

ra eraman ditu baina hori ez da

nire ustetan arazo larriena.

Badirudi gizartearen alderdi

batek gure esfortzua eta lana

ez duela gizonezkoarekin alde-

ratzen. Hau dela eta beste ir-

tenbide batzuk bilatu behar di-

tugu, hau da, kirolaria izateaz

gain beste lan mota batzuk

aurkitu behar ditugu. Horreta-

rako ere arazo ugari izaten di-

tugu noski, zeinek emango digu

lana astean zehar partiduak

baditugu han edo hemen? Zo-

ritxarrez daukagun egoera iku-

sita, gure kirol urteak nahi bai-

no motzagoak izaten dira etabatzuetan onenean zaude-

nean uztera behartuta ikus-

ten gara.

Londreseko joko olinpikoetan

18 domina lortu ziren, horieta-

tik 11 emakumeek irabazi zituz-

ten. Datu hau ez al da nabar-

mena emakume nahiz gizon ki-

rolarien arteko berdintasuna

lortzeko?

Hala eta guztiz ere, emaku-

me kirolaria izateaz oso harro

sentitzen naizela aitortu behar

dut, borrokatzen jarraituko

dugu merezi dugun berdinta-

sun hori lortu arte.

PATINA: Patinatzenikasteko ikastaroaegingo dute Artziniegako

kiroldegian

Artziniegako udalak patinetanibiltzeko formakuntza saioak es-kainiko ditu larunbatetik aurre-ra. Martxoaren 26ra bitarte as-teburuetan elkartuko dira izenaeman dutenek.

Udalak jakinarazi duenezizen-ematea ostiralean bukatuzen eta plaza guztiak bete egindira.

GIMNASIA ERRITMIKOA:Espainiako Kopan osopostu onak lortu dituzte

Amurrioko gimnastek

Aresketa klubeko Maialen eta Ju-gatxi Guadalajaran jokatu den Es-painiako Kopan lehiatu dira aste-buruan. Biak Sakonetakoekin ari-tu dira.

Maialen laugarren sailkatu dahaurren kategorian. Jugatxik, al-diz, hirugarren postua lortu du ju-nior mailan. Biek taldekako modali-tateetan lortu dituzte sariak.

ARETO FUTBOLA:Ander Urkijo Uxoataldeko jokalaria ftxatu

du Euskadiko selekzioak

Laudioko Uxoa taldeko AnderUrkijo jokalaria areto futboleanEuskadiko selekzioarekin joka-tzeko deitu dute. Egun, hiruga-rren mailan lehiatzen ari da.Uxoa klubaren esanetan, kons-tantziaren eta egindako lan ona-ren emaitza da: Laudion aretofutboleko harrobia dago, zaindubehar dugu.


13/16


_kirola

DUATLOIA: Eneko Gurrutxaga garaile Urduako proban

Mendi eta bizikleta proba bat baino gehiago egin dira Urduan. Irudian, Euskadi Extrem Argazkia: Aiaraldea.com

ERREDAKZIOA I IAitor Aspuru Saez

Igandean mendi duatloia egin zu-ten Urduan. Eguraldi txarra eginarren, 48 partaidek burutu zutenproba. Helmuga aurreneko zehar-katu zuen kirolaria Eneko Gurru-txaga izan zen. Villabonako las-terkariak ordu bat, 21 minutu eta49 segundo behar izan zituen ibil-bidea betetzeko. Igor Garca Gorosi-

to bigarren sailkatu zen, 10 segun-du beranduago.Emakumeen par-taidetza oso txikia izan zen, SaioaOlite izan baitzen mendi duatloirahurbildu zen neska bakarra.

Eskualdeko aurrena Iaki Isasizen, zortzigarren postuan. Harenatzetik helmugaratu zen Ruben La-rrinaga, hemezortzigarren.

Eguraldi txarrak eta lokatzakmarkatu zuen proba. Ibilbideakhiru zati izan zituen. Lehenen-goan, parte-hartzaileek korri-ka 6.5 kilometroko bidea eginbehar izan zuten. Ondoren, bizi-kleta harturik 15,4 kilometro eginzituzten. Azken zatian, aldiz, 3 ki-lometroko bidea igaro behar izan

zituzten lasterka.Urduako mendi duatloia anto-

latzeko Gualdetxu mendi bizikletataldea, Urduako txirrindulari el-kartea eta udala aritu dira elkar-lanean.

Proba Foru Plazatik abiatu zenlehiaketa, 10:30ean. Ibilbideanzehar, besteak beste, AntiguakoAma, Zedelika eta Lendoobeitizeharkatu zituzten.

Unai Yus zen lehen postuan Len-doobeitin, baina ibilbidean egin-dako oker baten ondorioz denbo-ra dezente galdu zuen eta 3. pos-tuan bukatu zuen azkenean. ForuPlazara itzulitakoan(1)Eneko Gurru-

txaga heldu zen lehenbizikoz. Bizi-kleta utzi eta azken 3.3 kilometroakoinez egin behar izan zituzten las-terkariek.

Euskal Herriko zirkuituaUrduako proba Euskal Herriko

zirkuituaren baitan dago. 2010eanekin zioten Euskal Herri mailan zir-kuitua antolatzeari. Aurtengo edi-zioak, 10 herritako txapelketa duardatz(2).. Zehazki; Mallabian, Arria-ranen, Lizarran, Zallan, Amasan,Murgian, Ibarran, Ozaetan, Ur-duan eta Zubietan egin dituzte

era honetako duatloiak. Ibarraneta Ozaetan bina lehiaketa egin di-tuzte; luzea eta motza.

Alabaina, ez da Aiaraldean Eus-kal Herriko mendi duatloia egitenden lehen aldia. Izan ere, iaz, Amu-rrion egin zen lasterketa bat.

Guztira 320 lagun inguru aridira parte hartzen. Denek, ordea,ez dituzte lasterketa guztiak egi-ten. Proba bakoitzean lortutakopuntuazioen arabera, sailkapenorokorra egiten dute. Hala, EuskalHerriko Zirkuituan herri eta pro-ba ezberdinetan puntu gehien bil-tzen duena izango da garaile. Hel-buruen artean daude kirola ezagu-

taraztea, kirolari herrikoiei ate batzabaltzea, naturarekiko lotura etaerrespetua, elkarlana, sustapenaedo promozioa eta herri txikieta-ra iristea.

Hiztegia: itzulitakoan (1), bueltatu-takoan / ardatz (2), oinarri.

info+: Bideoa:

Azaroaren24an Urduanjokatu zen Men-di duatloiarenbideokronika.


14/16


15/16


11.28OSTEGUNA17:00 LAUDIOIKUSKIZUNAEmakumeen aldekomaratoiaKultur etxean

19:00 LAUDIOMOBILIZAZIOAKalitatea, enpleguorokorra guztiontzatPlazatik

11.29OSTIRALA15:00 URDUA

HITZALDIANola lagundu euskarazetxeko lantan?Andra Mari eskolan

22:00 SARATXOSARATXOKO JAIAKBorn#1 eta Five CornersPlazan

17:30 URDUABERTSO ANTZERKIAGaltzagorriei to, inaxito!Kultur etxean

19:30 ARETALEHIAKETAEuskadiko lau terdikotxapelketaFrontoian

19:30 AMURRIOHITZALDIAPorrotaren balioa,

eskalatu ezin izan nituen4 mendiKatekesi aretoan

17:30 OKONDOHITZALDIAJolasak sexistak izandaitezke?Eskolan

21:30 LAUDIOKONTZERTUAKHell vision, Atxurre etaAl inferno en GoitibeheraOrbeko etxean

11.30LARUNBATA

10:00 OROZKOERAKUSKETAMerkatu solidarioaMuseoan

11:00 AMURRIOTAILERRAGaztelu puzgarriak,jolasak eta tailerrakFrontoian

12:00 OROZKOHITZALDIAIndarkeria menperatuduten emakumeentestigantza positiboakMuseoan

12:30 ARTZINIEGAEUSKARAREN EGUNAKBertsopoteoaHerrian zehar

13:00 URDUAEUSKARAREN EGUNAKPoteo euskaldunaHerrian zehar

14:30 ARTZINIEGAEUSKARAREN EGUNAKKantu bazkariaFrontoian

13:00 URDUAEUSKARAREN EGUNAHerri bazkariaMariaren Lagundian

17:30 ARTZINIEGAEUSKARAREN EGUNAKOskizola dantzaplazaFrontoianr

18:30 LAUDIOHITZALDIALibre: gazte auzipetuakgaztetxean119:30 AMURRIOHITZALDIAFrackingKatekesi aretoan

19:30 LAUDIOEKITALDIAMeli Estebani omenaldiaAldai plazan

20:30 LAUDIOMOBILIZAZIOAEpaiketen aurrean Libre!Lamuza plazatik

22:00 LAUDIOKONTZERTUAKLibre gaua: Hi!bete,Tinko eta Ez!gaztetxean

12.01IGANDEA08:30 SARATXOIBILALDIAXI. Mendi martxaPlazatik

08:30 LAUDIOIBILALDIAJon Pagazaren martxaPlazatik

11:00 ARTZINIEGAEUSKARAREN EGUNAKPatxin eta PotxinpailazoakFrontoian

12:30 ARTZINIEGAEUSKARAREN EGUNAKAltxorraren bila jolasaHerrian zehar

13:00 OROZKOOMENALDIAJon PagazariKanposantuan

12.02ASTELEHENA

15:00 URDUAHITZALDIAEuskara, eskola, familiaHerri ikastetxean

17:30 URDUAIPUIN KONTALARIAEuskal Herriko kontuakKultur etxean

12.04ASTEAZKENA18:30 AMURRIOHITZALDIA.eus domeinuaUdalbatza aretoan

19:00 LAUDIOHITZALDIALibre:auzipetuekinmahainguruaGure Aukeran

12.05OSTEGUNA19:00 AMURRIOPOTEOAEuskal kantupintxo-poteoaHerrian zehar

12.06OSTIRALA19:30 ARETATXAPELKETAEuskadiko Federaziokolau terdiko txapelketaFrontoian

12:00 LAUDIOERAKUSKETAPeruko produktuakHerriko plazan

12.07LARUNBATA15:00 URDUAIRTEERADurangoko azokara, au!Busa herriz herri

14:00 SARATXOSARATXOKO JAIAKHerri bazkaria etaerromeriaTxokoan

_agenda

EUSKARAREN EGUNA

URDUA

12.03. ASTEARTEA. 17:00etanZurezko betiko jolasakTOKIA: Foru plazan

AMURRIO

12.03. ASTEARTEA. 17:00etanBadu bada erakusketa ikustekoirteeraTOKIA: Frontoian

12.03. ASTEARTEA. 17:00etanMarzel magoa, tailerrak eta

txokolatadaTOKIA: Frontoian

ARRANKUDIAGA-ZOLLO

11.30. LARUNBATA. 11:00etanEuskararen eguna: antzinakojolasak, trikipoteoa, bazkaria,kantaldia eta igel txapelketaTOKIA: Herrian zehar

OROZKO

12.05. OSTEGUNA. 20:30eanKantupoteoaTOKIA: Herrian zehar

LAUDIO

12.03. ASTEARTEA 12:00etanAdierazpen instituzionala etaArestiren irakurketa kolektiboaTOKIA: Herriko plazan

12.03. ASTEARTEA 19:30eanBertso-band kontzertuaTOKIA: San Pedro elizan

ARTZINIEGA

12.03. ASTEARTEA. 10:30eanHamaika kantatzeko ipuin lanketapartehartzaileaTOKIA: Ikastetxean

12.03. ASTEARTEA. 19:00etanUr Sakonetako Bakardadea(si koblok modalitatea:itsaslabarretan eskalatzen)solasaldi proiekzioaTOKIA: Etnograa museoan

_ikusmiranZINEMA BEREZIAK

_ezin galdu

.EUSINTERNETEKO DOMEINUAREN HITZALDIA AMURRION: Abenduaren 4ean Iratxe Esnaolak Euskara

eta euskal kultura interneten hitzaldia emango du Amurrioko udalbatza Aretoan. Solasaldia 18:30ean hasi-ko da, eta euskal domeinuaren proiektua azalduko du. Udazkeneko Multimedia Eskolen baitan dago ekitaldia.

BASERRITARREN AZOKAKAIARALDEAN

OSTEGUNALAUDIOHerriko PlazanDENETARIK

OSTIRALAAMURRIOSan Anton plazanDENETARIK

LARUNBATAURDUAHileko 1 larunbataForu plazanOROZKOHerriko PlazanOGIA ETA GAZTA

* Hamabostaldi honetan ez dagoAzoka berezirik

_merkatua

_herriko plaza

PREZIO ORIENTAGARRIAKMERKATUETAN

BARAZKIAKPatata 1-1.5 /kgLetxuga 0.80-1 /kgAzelgak 2 /kgTipulak 3 /kgPipermorroa 6 /kgKalabaza 2 /kgIndabak 8-10 /kgBorrajak 1.5Azalorea 1.2-1.5Porrua 1.50-2 /sorta

BESTEAK

Arrautzak 3 /dozenaGari ogia 2.30 /kgIdiazabal gazta 16 /kg

20:30 LAUDIOIKUSKIZUNAGabrielen lekuaAldai plazan

20:00 AMURRIOANTZERKIALingua NavajorumAmurrio antzokian

11.29 OSTIRALA

AMAREN ESKUAKLAUDIOKO LHUI19:00etan / 2

11.30 LARUNBATA

PROFESOR LAZHARLAUDIOKO LHUI17:30ean eta 20:00etan / 2

12.01 IGANDEA

ZIPI Y ZAPE Y EL CLUB DE LACANICAAMURRIO ANTZOKIAN

17:30ean / 3.6GRAVITYAMURRIO ANTZOKIAN19:45etan / 4.8

12.06 OSTIRALA

DORAEMON Y NOBITAHOLMES EN EL MISTERIO DELMUSEO DEL FUTUROAMURRIO ANTZOKIAN17:30ean / 3.6

EL MAYORDOMOAMURRIO ANTZOKIAN19:30ean / 4.8

12.07 LARUNBATA

PROFESOR LAZHARLAUDIOKO LHUI17:30ean eta 20:00etan / 3

12.08 IGANDEA

DORAEMON Y NOBITAHOLMES EN EL MISTERIO DELMUSEO DEL FUTUROAMURRIO ANTZOKIAN17:30ean / 3.6

EL MAYORDOMOAMURRIO ANTZOKIAN19:30ean / 4.8

12.09 ASTELEHENA

EL MAYORDOMOAMURRIO ANTZOKIAN20:00etan / 3.6


16/16


BelateOlabarriaIRAKASLEA

_Leihotik

Euskaldun izatea

E

uskararen ezagu-

tza indartuz goaz, bai-

na euskaldun kopuruahazten ari al gara? Sa-

rri kopuruetan geratzen gara

eta ematen du hezkuntza eta

hedabideak euskaratuz gero,

ikastea eta erabiltzea etorri-

ko dela, baina faktoreak as-

koz gehiago dira. Euskaldun iza-

tea gehiago da; Euskal Herri-

ko kultura bizitzea, maitatzea,

konpartitzea, euskal historia-

ren gutxieneko ezagutza iza-

tea... Honekin askok pentsa le-

zake erabilera eta hiztun kopu-

rua bigarren mailan kokatzen

ditudala. Ez da hori, ez bada,

argi dudala sentsibilizazioareneta motibazioaren bidetik eto-

rriko dela erabilera, eta ez alde-

rantziz. Euskal Herriak euskara

ezagutzen dutenak ez ezik, eus-

kaldun sentitzen eta euskaraz

bizi direnak ere behar ditu. Ale-

gia, Euskal Herria bere osota-

sunean gozatzen dutenak. Gure

amak ez zigun hizkuntza eman.

Aitak transmititu zigun baina

motibazioa eta sentsibilizazioa

biek, berdin-berdin. Argi daukat

amari esker naizela euskaldun

osoa (kultura maite dut, folklo-

rea bizi dut, euskal geograa

ezagutzen saiatzen naiz) etaaitari esker euskalduna.

_kontra

Kepa Sojo

Eskualdetik beldurrezko pelikula baterako niredentista aukeratuko nuke

ERREDAKZIOAI Izar MendigurenKEPA SOJO (Laudio, 1968) zine-

ma zuzendaria eta EHUko irakas-lea da. Film luze eta laburrak egi-ten ditu. Aurkeztutako azkena,Loco con ballestamundu mailako26 jaialditan hautatu dute. San Pe-tersburgon (Errusia) eta San Ma-

rinon saritua izan da. Baita EuskalHerria eta Espainian ere. Kamera-ren atzean egotea aurrean bainoerrazagoa dela dio. Euskaraz egi-teko lm bat du buruan.

Zinearen historiako irakasleazara EHUn. Zinearen historia ereegiten zabiltza... Zenbat flm ekoi-tzi dituzu?

Ekoitzi bakarrik nire lehenen-go lm laburra: 100 maneras dehacer el pollo al chilindrn. Geroekoizle ezberdinekin lan egin duteta orain BANATU FILMAK ekoiz-tetxearekin azken lma egin dugueta oso pozgarria izan da haiekinlan egitea

Irakasle ala zinema zuzendariizatea, zer duzu nahiago?

Biak ondo daude. Nire benetakobokazioa zine ikerlaria eta irakas-lea izatea zen.

Kasualitatez hasi nintzen zine-ma zuzentzen eta bi gauzekin osobizitza polita daukat.

Zer zuzenduko zenuke gizar-

tean, gidoia zure esku balego?Ikusiko nuke gaurko egoera ko-

mediaren ikuspuntutik.

Kameraren aurrean ala atzean,non egoten da hobeto? Zein da lanzailagoa?

Nahiago dut kameraren atzeanegon.

Aurrean batzuetan egon naizeta ez da erraza. Horretarako ak-tore bikainak dauzkagu.

Sari ugari jaso dituzu. Zuk noredo zer sarituko zenuke?

Komediak asko atsegin zaizkit.Eta epaimahaiaren iritziz ia beti sa-rietatik kanpo geratzen dira.

Nik sari asko irabazi ditut ko-media egiteagatik baina publikoakhauetako batzuk eman dizkit.

Komedia egiten dutenentzakoizango lirateke nire sariak.

Umorezko flm bat egiteko es-kualdeko zein pertsonaia aukera-tuko zenituzke?

Eskualdean pertso-naia bitxiak dau-

de (edozein le-kutan bezala)baina haueiburuzko lmbat egitekoez dakit ba.

Eta beldu-rrezkoa pe-likula bate-rako?

Nire dentista(ez dizuet izenikesango). Berakbadaki nor den.

Zein da betiamestu duzun es-zena?

Gustatuko litzaidakeeszena bat egitea eta urte

batzuk pasatuko direnean munduguztiak nire zinema ezagutzea es-zena hau gogoratzean.

Eta hori lortzeko bidea?Badaukat euskaraz egiteko lm

bat.Han dago go-

goan izangoduzuen es-

zena. Ezdizuetorain-dik kon-tatukozeri bu-ruzkoaizangoden.

KEPA SOJO (Laudio, 1968) zinema zuzendaria eta EHUko zinearen historiako irakaslea da. Euskal Herrian etanazioartean sari ugari jaso ditu. Haren esku balego, ordea, komedia egiten dutenak sarituko lituzke.

Jabi Isasi

2013_egunkaria_5aleaosorikpdf

Documents