2011 oroitidazkia - euskaltzaindia · ikt zerbitzua 41 vi. prentsa eta komunikazio zerbitzua 41...

54
2011 OROITIDAZKIA

Upload: others

Post on 18-Aug-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

2011 OROITIDAZKIA

Page 2: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

Plaza Barria, 1548005 Bilbo

Tel.: 94 415 81 55Fax: 94 415 81 44

[email protected]

EUSKALTZAINDIA

Page 3: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

AURKEZPENA 5

1. Erakundearen Jarduerak 7I. Barne jarduera 7II. Kanpoko jarduera 12

2. Akademia Jarduera 17I. Hiztegigintza 18II. Gramatika 22III. Dialektologia 22IV. Onomastika 24V. Literatura 26VI. Jagon saila 28

VI.I. Corpus batzordeaVI.II. Euskalkien lantaldeaVI.III. Sustapen batzordeaVI.IV. Joanes Etxeberri egitasmoa

VII. Egiturazko batzordeak 30VII.I. Azkue Biblioteka batzordeaVII.II. IKT batzordea VII.III. Euskaltzaindiaren Historia egitasmoaVII.IV. Erlea aldizkaria

VIII. R. M. Azkue sariak 34

3. Erakundearen Zerbitzuak 37I. Azkue Biblioteka 38II. Onomastika zerbitzua 39III. Argitalpen zerbitzua 40IV. Argitalpen/banaketa zerbitzua 41V. IKT zerbitzua 41VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41VII. Jagonet zerbitzua 42

4. Herri administrazio eta erakundeak 43

5. Webgunea eta gizarteratze lana 47

6. Emaitza ekonomikoak 51I. Egoera-balantzea 52II. Galdu-irabazien kontua 53

A U R K I B I D E A

E U S K A LT Z A I N D I A

2011ko Oroitidazkia 3

Page 4: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze
Page 5: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

Aurkezpena Xabier Kintana Urtiaga, Euskaltzaindiko idazkaria

BERRIRO ERE, pasa den urteko zereginburutuen zerrendari hitzaurrea egitea

dagokit, eta Euskaltzaindiak tarte horretanlorturiko emaitzak gogoratzeaz batera, urtebatetik hurrengora denbora zein arin igarozaigun kontura gaitezke, Virgiliok bereGeorgicaetan esanik utzi zigun fugitirreparabile tempus haren arabera.

Hitz gutxitan eta laburki esateko,Euskaltzaindiaren azken urtebeteko lana berehelburuak adierazten dituen dibisa ezagunakadierazten digu: ekin eta jarrai. Izan ere,hizkuntzaren akademia guztiek, nola edo hala,xede bikoitz hori bete ohi dute: batetik, berengelditu gabeko ekintzarekin mintzairarenonerako lanetan jardun eta, bestetik, desafioberriei aurpegia emanez, denboran iraun, gurebelaunaldien arteko kate historikoa osatzenduen euskararen normaltze, aldatze, egokitzeeta hobetze etengabeari begira.

Baina edozein lani etekinik aterako bazaio,jardunean hasi baino lehenago, komeni ez eze,beharrezkoa ere bada aurrez lanaren plangintzaegitea, ahalik eta zehatzenik. Zer falta zaigun,

zer behar dugun, premiak beren garrantziarenarabera ordenatu, eta horretarako lan-taldeakbehar bezala antolatu, horien kostuen horniduraongi aurreikusi behar dela ahantzi gabe. Gogoradezagun, hau guztiau lehenago ere premiazkoaizan bada, are beharrezkoago gertatzen zaigulaaspaldiko krisi egoera larri honetan.

Horrexegatik, eskura ditzakegun baliabideeta laguntza ekonomikoak nola banatu erezuhurki erabaki beharko dugu,administrazioetatik jasoriko funts publikoenerabilera, azken buruan, gizartearen aurreanondo justifikatu beharko dugula jakinda.

Gurea ez da dirua irabazteko asmozsorturiko akademia, euskal gizarte osoarenzerbitzurako erakundea baizik, beraren atalguztiek, hizkuntzari dagozkionetan behardituzten argibideak, ikerketak, aholkuak etaarauak erabaki eta plazaratzen dituena. Bainalan horietarako laguntza behar dugu. Jada2010. urtean Euskaltzaindiak programa-kontratu bat sinatu zuen Eusko Jaurlaritza etahiru Foru Diputazioekin, bakoitzarenkonpromisoak zehazteko. Horren arabera,

2011. urteko maiatzeko barne-jardunaldietanEuskaltzaindiak bost ildo estrategiko jarrizituen, horiei jarraitzeko: 1) Ikerketa etaaraugintza indartzea. 2) Euskaltzaindiaren lanagizarteratzea. 3) Euskaltzaindiaren lanazerbitzuen bidez gizartean nabarmenagoagertzea. 4) Erakundearen barruko lanaeraginkorrago bihurtzea, eta 5) Akademiarenjardunari eusteko eta bera indartzeko asmoz,finantzabide berriak lortzea. Eta hori guztia iaz2012ko plana prestatzean finkatu zituenhamaika erronkak gogoan izanda.

Hurrengo orrialdeetan zehar, aurretikjarririko helburu-programaren arabera, 2011naitzineratu eta mamituriko emaitzak aurkitukodituzue. Egia esan, ez da erraza izan, burutunahi diren xede guztiak lortzea, eta osobereziki, goian aipaturiko arrazoiengatik,baliabide ekonomikoak neurri handiz murriztuzaizkigunean. Baina emaitzak hor dira, eta argidago, nolanahi ere den, Euskaltzaindikoakademiko, laguntzaile eta langile guztienahaleginei esker, horietara ahalik eta gehienhurbilduak garela.

E U S K A LT Z A I N D I A

2011ko Oroitidazkia 5

Page 6: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

E U S K A LT Z A I N D I A

Irailean, Nafarroa Oinez festarekin bat eginez, euskaltzainak eta Ikastoletako ordezkariak Tafallako ikastolan

Page 7: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

2011ko Oroitidazkia 7

1Erakundearen Jarduerak

I. BARNE JARDUERA

Euskaraz, hau da, euskal hizkuntzazarduratzen den erakunde ofiziala daEuskaltzaindia (1919). Hizkuntzarencorpus-az arduratzen da, baina,halaber, baita berorren estatus sozialazere. Hortaz, bi sail dituEuskaltzaindiak, Iker eta Jagon Sailak,bere jardueraren baitan.

Akademiak ezagutza ofizial osoa du,Espainian Erret Akademia bezala (1976), etaErrepublika Frantsesean Onura publikokoerakunde gisa (1995). Bestalde, baiGernikako Estatutuak -abenduaren 18ko3/1979 Lege Organikoan-, bai etaNafarroako Gobernuak ere -abenduaren15eko 18/1986 Foru Legean- euskararidagokionean Euskaltzaindia dela erakundeaholku-emaile ofiziala onartzen dute.

Euskaltzaindiaren jarduera akademikoabatzorde eta lantaldeen bidez egiten da etalangintza horien emaitzak giza baliabide etaazpiegiturazko zerbitzuekin antolatzen etagauzatzen dira. Zerbitzu hauek, bestalde,herritarrei nahiz erakundeei erantzutekoezinbestekoak dira.

Akademiaren egoitza Bilbon kokatzen da.Bilbon egin ohi dira hilero Osoko bilkurak etaZuzendaritzakoak, nahiz eta Donostian, zeinbeste toki batzuetakoak ere tartekatzendiren. Normalean, hilean bi aldiz biltzen daZuzendaritza. Erakundearen gobernua,egitasmoen arta izatea eta, orobat, barnejardun-bidearen agintea eta erantzukizunadagokio Zuzendaritzari. 2011. urtean 23bilera egin ditu.

Bestalde, batzorde, egitasmo etalantaldeak ere egoitzan eta ordezkaritzetanbiltzen dira. Idazkariordea arduratzen daegitasmo eta batzorde akademikoen lanenjarraipenaz eta bateratzeaz. Lan hauenguztien berri kudeatzaileari, Zuzendaritzarieta, ezarritako epeetan, dagokien HerriAdministrazioei ematen die, behar direntxostenak prestatuz.

Herri Aginteekin sinatutako hitzarmenenarabera, Batzorde Teknikoarekiko egitasmo-harremanak ere burutzen dituidazkariordeak, kudeatzailearekin batera.

I.1. XVII. Barne Jardunaldiak

I.2. Euskera agerkaria ISOC-eko datu-basean

I.3. Webgune berritua

I.4. Izendapenak

I.5. Jean-Baptiste “Battittu” Coyosen sarrera-ekitaldia

I.6. Euskaltzaindiak Luis Villasante Euskararen Ikergunea inauguratu du

I.7. Heriotzak

I.8. Hilberri txostenak

E U S K A LT Z A I N D I A

Page 8: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

ERAKUNDEAREN JARDUERAK

E U S K A LT Z A I N D I A

8 2011ko Oroitidazkia

I.1. XVII. Barne Jardunaldiak

Aurtengo martxoaren 25ean, DonostiakoKursaalen, egin dira Euskaltzaindiaren XVII.Barne Jardunaldiak. Besteren artean,Jardunaldi hauetan berezikiEuskaltzaindiaren Plan Estrategikoa etaBarne-Erregelak eguneratzeko proposamenalandu dira.

Barne-erregelei dagokienez, maiatzaren27an, osoko batzarrean, onartu dira. PlanEstrategikoa, aldiz, hainbat osokobatzarretan aztertu da. Hala, maiatzeanharen ildo nagusiak berretsi dira; uztailean,Plana garatzeko hurrengo urratsak aurkeztueta berretsi dira; irailean, PlanEstrategikoaren 2012ko planak, behin-behineko aurrekontuak eta jarduerendiagrama berritua aurkeztu dira; eta azaroanPlan Estrategikoa eta 2012. urterakoaurrekontuak onartu dira.

I.2. Euskera agerkaria ISOC-ekodatu-basean

Euskera ISOC-eko datu-baseanindizatzen da. CSIC erakundeak kudeatzendu ISOC, eta Giza Zientzia etaHumanitateen esparruan, EstatuEspainoleko aldizkarien ekoizpen zientifikoa

I.4. Izendapenak

Maiatzaren 27an, osoko batzarrean, JoanMari Torrealdai izendatu da EuskaltzaindikoBibliotekari akademiko eta AzkueBibliotekako batzordeko buru berri. Bestalde,Miren Azkarate Argitalpen batzordeko kideizendatu da. Era honetan, Jose AntonioArana Martija euskaltzainaren heriotzarenondorioz zeuden hutsarteak bete dituAkademiak.

I.5. Jean-Baptiste “Battittu”Coyosen sarrera-ekitaldia

Ekainaren 25ean, Maulen, egin da Jean-Baptiste “Battittu” Coyosen sarrera-ekitaldia.Coyosek Eüskararen bi dikotomia izenburukohitzaldia irakurri du, eta Txomin Peillenekeman dio erantzuna, Mintzo haren ohoreagatikizenburuko hitzaldiarekin.

bildu eta zabaltzen duen datu-basea da.Hala, nazioarteko mailan esanguratsuakdiren datu-baseetan Euskera agerkariakontsultatu ahal izateko ahaleginak egiten arida Akademia. Orain, ISOC-eko datu-basean, Euskera agerkariari C kategoriaeman zaio eta bertan argitaratzen direnikerketa artikuluak, Hizkuntza eta Literaturasailean indizatzea onartu da.

I.3. Webgune berritua

Euskaltzaindiak bere webgunea berritudu, eta itxura aldatzeaz gain, eduki berriakere gehitu dizkio. Aurkezpena uztailaren22an egin da, Akademiaren egoitzan.

Webgune berriztatuak betidanikoinformazioa ematen du: batetik, erakundeariburuzko informazio zabala, eta bestetik,Euskaltzaindiaren Arauak, Hiztegi Batua,Izendegiak, Corpusak edota AzkueBibliotekaren eta Argitalpen Katalogoak ere.Horrez gainera, badira bi eduki berri:Orotariko Euskal Hiztegiaren bertsio berriaeta Auspoa bildumaren artxiboa; azkenbilduma horren liburuak bere webguneaneskaini ahal izateko, EuskaltzaindiakGipuzkoako Foru Aldundiaren baimena etalaguntza izan ditu.

Page 9: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

E U S K A LT Z A I N D I A

2011ko Oroitidazkia 9

Jean-Baptiste “Battittu” Coyosen sarrera-ekitaldia, ekainaren 25ean, Maulen

ERAKUNDEAREN JARDUERAK

Page 10: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

ERAKUNDEAREN JARDUERAK

E U S K A LT Z A I N D I A

10 2011ko Oroitidazkia

I.6. Euskaltzaindiak Luis VillasanteEuskararen Ikergunea inauguratu du

Urriaren 28an, Luis VillasanteEuskaltzaindiaren Euskararen Ikerguneainauguratu da Donostian. EuskaltzaindiakGipuzkoan dituen zerbitzu, egitasmo etalantalde guztiak batu dira bertara: ordezkaritzaez ezik, Jagonet Zerbitzua, Joanes Etxeberriegitasmoa (Euskararen Historia Soziala) etaEuskaltzaindiaren Hiztegigintzan lan egitenduten taldeak ere. Luis Villasante EuskararenIkergunea izena hartzen duen eraikina -XVIII.mendeko baserri bat- Donostiako Udalak utzidio, emakida baten bidez, Euskaltzaindiari.Aipatu beharra dago eraikinaren barrukoegokitzapenak egin ahal izateko,Euskaltzaindiak 300.000 euroko laguntzazuzena jaso duela Espainiako HezkuntzaMinisteriotik.

Andres Urrutia euskaltzainburua, Miriam Villasante Villasanteren iloba eta Joxe Mari ArregiFrantziskotarren goardiana "Luis Villasante Euskararen Ikergunea" izena daraman plakarenondoan

Page 11: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

I.7. Heriotzak

2011n euskaltzain hauek hil dira: VahanSarkisian ohorezko euskaltzaina (urtarrilaren21ean), Fernando Mendizabal euskaltzainurgazlea (martxoaren 22an), Xabier Gereñoohorezko euskaltzaina (apirilaren 8an) etaJose Antonio Arana Martija euskaltzainemeritua (apirilaren 27an).

I.8. Hilberri txostenak

Urtarrilaren 28an, Euskaltzaindiak agerikobilkura egin du Donostian, Gipuzkoako ForuAldundian, azken urtean hil direneuskaltzainak omentzeko.

Ondoko hilberri-txostenak irakurri dira:

Jorge Cortes Izal (1930-2010) euskaltzainurgazlea. Patxi Zabaleta euskaltzain osoakirakurri du.

Jose Antonio Arana Martija Jose Angel Irigarai Xabier Leteren omenezko hilberri txostena irakurtzen

Xabier Lete (1944-2010) ohorezkoeuskaltzaina. Jose Angel Irigarai ohorezkoeuskaltzainak irakurri du. Txostenairakurtzeaz gain, Irigaraik Leteren poemabatzuk ere irakurri ditu. Bernardo Atxagaketa Joxan Goikoetxea musikariak ere partehartu dute omenaldian.

E U S K A LT Z A I N D I A

2011ko Oroitidazkia 11

ERAKUNDEAREN JARDUERAK

Page 12: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

II. KANPOKO JARDUERA

Betidanik lan egin du Euskaltzaindiakbeste erakundeekin elkarlanean. Hauek dira2011n era horretan antolatutako ekitaldibatzuk:

Linguae Vasconum Primitiae

Eusko Legebiltzarrarekin batera,Euskaltzaindiak Bernart Etxepareren1545eko Linguae Vasconum Primitiae liburuaizan du gogoan 2011n. Otsailaren 1ean,“Euskara, jalgi hadi plazara” izenburukoerakusketa zabaldu da EuskoLegebiltzarrean, eta bertan euskarazinprimatu zen lehen liburua ikusgai egon da.Liburua Frantziako Biblioteka Nazionaleandago, Parisen, eta Gasteizko erakusketaraekarri da. Etxeparek idatzitakoarekin batera,XVI. eta XVII. mendeetako euskalliteraturaren beste hamahiru lan bildu dira,horien artean Euskaltzaindiak utzitakoJoanes Leizarragaren 1571ko TestamentuBerria. Erakusketa honen komisarioa XabierKintana Euskaltzaindiko idazkaria izan da etaPruden Gartzia Azkue Bibliotekakozuzendaria izan du laguntzaile.

Bestalde, abenduaren 2an, LinguaeVasconum Primitiae liburuaren argitalpenfaksimilea aurkeztu da Eusko

Legebiltzarrean. Jatorrizko testuaz gain,oraingo ortografiarako egokitutakoeuskarazko bertsioa ere badu edizio berriak,baita gaztelaniazko, frantsesezko,ingelesezko, alemanezko eta italierazkoitzulpenak ere. Legebiltzarrak etaEuskaltzaindiak argitara eman dute etaerakunde bion arteko elkarlanaren emaitzada. Xabier Kintana liburuaren koordinatzaileaeta edizioaren arduraduna izan da.

Aitzol eta Euskal Pizkundearen urtea

Aurtengo urriaren 17an, 75 urte bete diraJose Ariztimuño Aitzol (Tolosa, 1896 -Hernani, 1936) fusilatu zutela. Aitzol etabere belaunaldia gogora ekartzeko asmoz,eta omenaldi gisa, 2011. urtea “Aitzol etaEuskal Pizkundearen urtea” izendatu duTolosako Udalak. Urte osoan zehar egindiren ekitaldietan hainbat erakundek hartudute parte, eta horien artean Euskaltzaindiaizan da. Hala bada, urriaren 14an, Aitzol etaEuskal Pizkundea omendu dituzteEuskaltzaindiak eta Euskal HerrikoUnibertsitateak. Jardunaldia Bilbon egin da,Euskal Herriko Unibertsitatearen BizkaiaAretoan. Miren Azkarate euskaltzain etairakasleak prestatu du egitaraua.

Liburu Azokak eta Koldo MitxelenaSariak

Apirilean, Sarako Idazleen Biltzarreanparte hartu du Euskaltzaindiak, eta lau liburuaurkeztu. Bilboko eta Durangoko LiburuAzoketan ere izan da, baita MadrilekoLiburu Azokan eta Liber Azokan ere.

Bestalde, ekainaren 2tik 12ra, BilbokoLiburu Azokak iraun bitartean, “Euskeraagerkaria” izeneko erakusketa ikusgai egonda Bilbon, Areatza pasealekuan. ErakusketaEuskaltzaindiak antolatu du, LiburuAzokaren, Bilboko Udalaren eta BilbaoBizkaia Kutxaren laguntzarekin, eta 92 urtebete dituen Euskera Akademiaren agerkariofizialaren ibilbidea eta edukiak izan dituhizpide. Xabier Kintana Euskaltzaindikoidazkaria izan da komisarioa. Uztailean,Donostiako Liburu Azokan ikusgai egon daerakusketa bera.

Apirilaren 4an, Euskaltzaindiaren egoitzan,Euskarazko Tesien II. Koldo Mitxelena Sariakbanatu dira. Hauek izan dira sarituak: ZientziaEsperimentalen jakintza-arloa: Koldo Garcia;Ikasketa Teknikoen jakintza-arloa: MaiteOronoz; Osasun Zientzien jakintza-arloa:Jaime Zubero; Gizarte Zientzien eta ZientziaJuridikoen jakintza-arloa: J. Inazio Marko; etaGiza Zientziaren jakintza-arloa: Idurre Alonso.

ERAKUNDEAREN JARDUERAK

E U S K A LT Z A I N D I A

12 2011ko Oroitidazkia

Page 13: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

Apirilean, Diman, Aita Lino Akesolorenomenezko bilkura egin dute Euskaltzaindiaketa Udalak.

Ekainaren 1ean, 2an eta 3an, TrebiñukoKonderriko Ikasketa Historikoen I. Kongresuaegin da, Trebiñun. Aurten Antso VI. nafarerregeak Trebiñuko hiribildua sortu zueneko

Ezkerretik eskuinera: Xabier Kintana,Andres Urrutia, Koldo Garcia, MaiteOronoz, Jaime Zubero, J. Inazio Marko,Idurre Alonso, Iñaki Goirizelaia(EHU/UPVko errektorea) eta Gidor Bilbao(Euskara eta Eleaniztasunerakoerrektoreordea), Euskarazko Tesien II.Koldo Mitxelena Sarien emate-ekitaldian.

E U S K A LT Z A I N D I A

ERAKUNDEAREN JARDUERAK

2011ko Oroitidazkia 13

850. urteurrena bete da eta efemerideaospatzeko, aipaturiko kongresua antolatu daTrebiñu 2011 ekimen kulturalaren barruan,Trebiñuko Udalaren babesarekin. KongresuanEuskaltzaindia izan da laguntzaile. Hiruegunez Trebiñuko historia, arkeologia etabeste jakintza-arlo izan dira aztergai.

Page 14: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

Nafarroa Oinez, ICOS, OndarearenEuropako Jardunaldiak

Irailean, urteroko ohiturari jarraituz,Nafarroa Oinez festarekin bat egin duEuskaltzaindiak, eta irailean, Tafallan, ekitaldibatzuk antolatu ditu Akademiak. Besterenartean, Ikastolen Elkartearekin elkarlanean,El movimiento de las ikastolas. Un pueblo enmarcha liburua aurkeztu da.

Irailean ere, Euskaltzaindiak ordezkaritzaizan du Bartzelonan, ICOSen (InternationalCouncil of Onomastic Sciences) XXIV.Biltzarrean. “Izenak eguneroko bizitzan”izenburupean egin den biltzar horretanEuskaltzaindiaren Onomastika batzordeko bikide izan dira bertan, Akademiaren ordezkarigisa: Patxi Galé eta Mikel Gorrotxategi.Lehenbizikoak, Euskal Corpus Onomastikoaaurkeztu du, bigarrenak, ostera, antolaketalanetan jardun eta hitzaldi bat ere eman du.

Urrian zehar, “Argiak eta aurrerapena.Bizkaia Ilustrazioaren garaietan”izenburupean, 2011ko Ondarearen EuropakoJardunaldiak egin dira. Aurten, Bizkaiko ForuAldundiak antolatzen duen ekimen honetan,Euskaltzaindiak hartu du parte. Akademiakurriaren bost egunetan hartu dituJardunaldiak: hilaren 6an, 7an, 13an, 14an eta17an. “Euskara, ondare immateriala”

izenburuko egitaraua prestatu du, eta,esandako egunetan, zazpi hitzaldi eskainidituzte Xabier Kintanak, Mikel Gorrotxategik,Aritz Abaroak, Josune Olabarriak eta PrudenGartziak; bisita gidatuak ere egin dira.Hitzaldietan 41 pertsona egon dira, bisitagidatuetan, berriz, 31.

Urrian ere, “Izanaren izena”izenburupean, Elgoibarko Izarra KulturElkarteak eta Elgoibarko Udalakprestatutako hitzaldi zikloan parte hartu duEuskaltzaindiak. “Izena duenak izanaduelako” azpititulua izan duen ziklo horretanhiru gai izan dira hizpide: Elgoibarko toki-izenak, ahozko euskera, eta euskalizen-abizenen historia.

XVI. Jagon Jardunaldiak

Azaroaren 11n, Akademiaren Sustapenbatzordeak antolatuak, XVI. JagonJardunaldiak egin ditu EuskaltzaindiakGasteizen, Artium Museoan. Jardunaldihoriek “Arabatik Arabara euskaraz”izenburua izan dute eta Arabako elkarte etaerakundeekin batera prestatu dituAkademiak. Gainera, Foru Aldundiarenlaguntza izan du. Jardunaldietan euskarareniraganaz, egungo egoeraz eta etorkizunari

buruz hausnartu da, Arabako euskaldunenezaugarriak zein diren aztertu da, etaeuskarari buruzko diskurtso berriaz iritziakazaldu dira, besteak beste.

Azaroan, Euskaltzaindiak parte hartu duItaliako iparraldean, Civitat / Cividale delFriule herrian burutu den Nomi, Luoghi,Identità. Toponomastica e Politiche Linguistiche(Izenak, lekuak, identitatea. Toponomastikaeta hizkuntza politika) kongresuan.Antolatzaileak Gruppo di Studio sullePolitiche Linguistiche (GSPL), Societa diLinguistica Italiana (SLI) eta SocietaFilologica Friulana izan dira, UdinekoUnibertsitatearen eta Regione autonomaFriuli Venezia Giuliaren laguntzarekin. MikelGorrotxategi Onomastika batzordekoidazkaria hizlari izan da biltzarrean.

Bestalde, Urepelen egin den XalbadorEgunean ere hartu du parte Akademiak.

14 2011ko Oroitidazkia

E U S K A LT Z A I N D I A

ERAKUNDEAREN JARDUERAK

Page 15: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

Araban, XVI. Jagon Jardunaldien amaieran, Andres Urrutia euskaltzainburua eskultura bat ematen Txari Santiago Henrike Knörr-en alargunari

E U S K A LT Z A I N D I A

ERAKUNDEAREN JARDUERAK

2011ko Oroitidazkia 15

Page 16: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

E U S K A LT Z A I N D I A

Xabier Kintana (Euskaltzaindiko idazkaria), Arantza Quiroga (Eusko Legebiltzarreko presidentea), Juanjo Pujana (Eusko Legebiltzarrekopresidente ohia), Blanca Urgell EAEko kultura sailburua, Iñigo Lamarca EAEko Arartekoa eta Eusko Legebiltzarreko mahaikideak "Euskara, jalgihadi plazara" izenburuko erakusketaren inaugurazioan, Eusko Legebiltzarrean

Page 17: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

EUSKALTZAINDIAREN akademia-jarduera batzorde, egitasmo eta

zerbitzuen bidez garatzen da. Hilerokoosoko bilkurak arau maila ematen diebatzordeetatik datozen hizkuntza-proposamenei.

2011ko Oroitidazkia 17

E U S K A LT Z A I N D I A

2Akademia Jarduera

I. HIZTEGIGINTZA

II. GRAMATIKA

III. DIALEKTOLOGIA

IV. ONOMASTIKA

V. LITERATURA

VI JAGON SAILA

VII. EGITURAZKO BATZORDEAK

VIII. R.M. AZKUE SARIAK

Euskaltzaindiak bi sail nagusi ditu: IkerSaila eta Jagon Saila. Lau urterik behinberriztatzen dira sailburuak, batzordeak etabatzordekideak. Batzordekideez gain,aholkulariez ere baliatzen dira batzordeak.Lantaldeak ere sortzen dira, kasuan kasukopremien eta baliabideen arabera. Euskaltzainosoak, urgazleak eta esparru desberdinetakoadituak biltzen dira batzorde horietan:unibertsitateetako eta institutuetakoirakasleak, hezkuntza munduko irakasleeneuskalduntze-alfabetatze lanetan dihardutenprestatzaileak, idazleak, komunikabideetakoteknikariak, itzultzaileak, hiztegigileak,administrazioko teknikariak eta beste.

Page 18: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

I.1. Euskaltzaindiaren Hiztegia(adierak eta adibideak)

I.1.1. Euskaltzaindiaren Hiztegia(adierak eta adibideak) egitasmoa

Euskaltzaindiaren Hiztegia (Hiztegi Batua -1. itzulia - Adierak eta adibideak) izenekohiztegiaren oinarria Euskaltzaindiak onartuaduen Hiztegi Batua da, lehen itzulianargitaratutako hitzak.

Hiztegia amaitu da eta 2012koudazkenean aurkeztuko da.

I.1.2. Euskaltzaindiaren Hiztegia.Adierak eta Adibideak BatzordeAhaldundua

“Euskaltzaindiaren Hiztegia. Adierak etaadibideak batzorde ahaldundua” 2009ansortu zen. Euskaltzaindiaren osokobilkuraren ahalez eta eskuz jardun duEuskaltzaindiaren Hiztegia: adierak etaadibideak lanaren jarraipena egiten. Hiztegiaamaitzean, batzorde ahaldunduak erebukatutzat emango du bere lana, etadesegingo da.

I. HIZTEGIGINTZA

Hizkuntza Akademia batek hiztegigintzaoinarri-oinarrizko eginkizuna du. Amaiturikdagoen Orotariko Euskal Hiztegiaz gainEuskaltzaindiak beste bi proiektugarrantzizko ditu eskuartean:Euskaltzaindiaren Hiztegia eta Hiztegi Batua.

18 2011ko Oroitidazkia

E U S K A LT Z A I N D I A

AKADEMIA JARDUERA

Page 19: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

2011ko Oroitidazkia 19

E U S K A LT Z A I N D I A

AKADEMIA JARDUERA

I.2. Hiztegi Batua

I.2.1. Hiztegi Batua (2. itzulia)Batzorde Ahaldundua

Euskaltzaindiak Hiztegi Batua (2. itzulia)batzorde ahaldundua sortu zuen 2010ean.Batzorde honen xedea hauxe da:Euskaltzaindiaren osoko bilkuraren ahalezeta eskuz, Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuaeztabaidatzeko prozedura arintzea,egitasmoaren epeak laburtuz eta egitasmohorri bukatze-data eskuragarriagoa emanez.

Aurten 3.428 forma aztertu eta ebatziditu, E eta F marka zuten formena.Horietatik 2.818 kendu dira, 556 onartuakizan dira eta 54 aurrerago aztertuko dira.

"Hiztegi Batua. Irizpideak, prozedurak eta tresnak" jardunaldiaren une bat

Page 20: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

Euskaltzaindiak ondoko urratsetarakoerabaki gabe utzitako 81 forma aztertu dira.Horietatik 32 onartu dira, hau da, % 39,5.Bestalde, Euskaltzaindiak aurretik baztertuedo isildutakoak, eta corpusean 5 agerraldiedo gehiagorekin jaso diren 446 formaaztertu ditu lantaldeak, abegikor -kolomaforma artekoak. Horietatik 177 formaberreskuratu eta onartu ditu, hots, % 39,6.

Aurreko urteetako harremanei eutsiz,Euskaltzaindiak eta UZEIk lankidetzanjardun dute 2011n ere.

I.3. Zientzia eta Teknika Hiztegiabiltzeko egitasmoa

Egitasmo hau 2008an hasi zen lanean, etabere helburua hau da: zientzia eta teknologiaarloetan erabiltzen diren hitz oinarrizkoakbildu eta aztertu, gero horiekEuskaltzaindiaren Hiztegi Batuan txertatuahal izateko. Matematikazko terminoenzerrenda amaitu da. Fisikazko terminohautagaien zerrenda osatu da, eta %60eztabaidatu. Astronomia eta astrofisikaarloko terminoak biltzeko lanei ekin zaie, etaaditu taldea osatu da. Azkenik, NaturZientzien alorra lantzeko prozesua onartu da.

20 2011ko Oroitidazkia

E U S K A LT Z A I N D I A

AKADEMIA JARDUERA

I.4. Euskal Hiztegi HistorikoEtimologikoa egitasmoa

Euskal hitzen orain arteko ikerketahistoriko eta etimologikoetatik abiatuta, etaOrotariko Euskal Hiztegian bildutakoinformazioa baliatuta, euskal hitzen jatorriaeta historia modu sistematikoan aztertzea daasmoa.

Munduan diren hiztegi etimologikoenhelburua eta izaria zein den ikusi da. Hiztegietimologikoak osatzeko dauden metodoakarakatu dira. 240 hitzen aurre-erredakzioaegin da eta beste 140 erredakzio aurreratukoprozesuan sartu dira. Euskal HiztegiHistoriko Etimologikoa garatzekoeskuliburuaren lehen zirriborroa idatzi da.

I.2.2. Hiztegi Batuko Lantaldea

Hiztegi Batua hiztegi arauemailea dugu.Hiztegi Batua-ren lehen itzulian formaerabilienak edota hedatuenak jaso ziren.Bigarrenean erabilera urriagokoak jasotzenari dira. Eta hau amaitzen denean, guztira,55.000 hitzetik gora izango du HiztegiBatuak. Hainbat arlotako hitz-multzoakaztertu eta prestaturik utzi ditu: elementukimikoenak, zodiakoko zeinuenak,txanponenak, magnitudeen unitateenak,animalia-arrazenak, izen propioetatikeratorritako hitzak.

Bestalde, Hiztegi Batuko lantaldeakurteak daramatza, corpusetan oinarrituz,Hiztegi Batua osatzen duten formak lantzeneta proposatzen: Orotariko EuskalHiztegiaren corpusa eta XX. MendekoEuskararen Corpusa. Oinarrizko hiztegiaeskuratu da iturri hauekin, baina aurrerabegira egungo euskararen eskaereierantzungo dien corpus handiago batenbeharra dago. Jokabide horien behatokia da,beraz, lantaldeak bultzatu duen corpusberria: Lexikoaren Behatokia. Hori UZEI,Elhuyar eta EHUko Ixa taldearekin garatukodu Akademiak.

Lexikoaren Behatokiak 10 milioi hitzekocorpusa du. Corpus horretan oinarrituta,

Page 21: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

2011ko Oroitidazkia 21

E U S K A LT Z A I N D I A

AKADEMIA JARDUERA

I.5. Lexikoaren Behatokia egitasmoa

Hiztegi Batuko lantaldeak egungoeuskararen eskaerei erantzungo dien corpushandiago baten beharra ikusi zuen, gaurkotestuak etengabe bilduko dituena. Jokabidehorien behatokia da, beraz, lantaldeakbultzatu duen corpus berria: LexikoarenBehatokia. UZEI, Elhuyar eta EHUko Ixataldearekin garatuko du Akademiak.7.748.831 testu-hitz katalogatu dira(aurreikusitakoak baino 100.000 testu-hitzgehiago). 14.214 artikulu ere katalogatu dira.

Hainbat komunikabiderekin -Berria, Argia,EiTB, Deia, Noticias de Gipuzkoa eta DiarioVascorekin- hitzarmenak sinatuak dituEuskaltzaindiak, ekoitzi dituzten euskarazkotestuak Euskaltzaindiaren eskuetan jarditzaten.

Page 22: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

AKADEMIA JARDUERA

II. GRAMATIKA

Batzordeak 2011n Euskal Gramatika. LehenUrratsak – VII (Perpaus jokatugabeak) liburuaamaitu du. Liburua azaroaren 25eanaurkeztu da Euskaltzaindiaren egoitzan.Bestalde, Euskal Gramatika Orotarikoaegiten ari da, EGO txikiaren bertsioa. Aurtenperpaus elkartuen eta mendeko perpausjokatuen idatzaldi berria lantzen hasi da.

Ohi bezala, batzordea JAGONETzerbitzuaren bidez jaso diren galdereierantzuten aritu da.

III. DIALEKTOLOGIA

III.1. Euskararen Herri HizkerenAtlasa egitasmoa

Galdeketa puntuen sarea, galdesorta etalan metodologia finkatu ondoren, 1986anprobak egin eta 1987an hasi zenEuskaltzaindia inkestak egiten. 145 herrihautatu ziren galdeketarako:

– Euskal Autonomia Erkidegoan: Arabanherri 1, Bizkaian 36 eta Gipuzkoan ere 36.

– Nafarroako Foru Erkidegoan: 27 herri.

– Iparraldean: Lapurdin 15, NafarroaBeherean 18 eta Zuberoan 12.

Inkesta-leku bakoitzean 2.857 itaun eginziren. Euskaltzaindiak bildurik dituengrabazioak 4.000 ordutik gora dira.Egitasmoaren helburua galdera horiekin atlasbat osatzea da, hots, inkestaren ondorioeidagozkien mapak eratzea eta jendeareneskuetan jartzea.

2011n hirugarren liburukia kaleratu da, etalaugarrena amaitu da. Zazpigarrenliburukiaren 173 galdera prest utzi dira, etazortzigarren liburukiaren 31 galdera.

E U S K A LT Z A I N D I A

22 2011ko Oroitidazkia

III.2. Ahozko Tradizioko HizkerenCorpusa egitasmoa

Egitasmo honen helburua ahoztransmitituriko edukiak gorde, sailkatu, eraselektiboz transkribatu eta ondokoikerkuntzetarako oinarritzat eskaintzea da.Bilduko diren edukien artean hauek daude:lanbideak, ohiturak, ipuinak, pasadizoak,oroitzapen zaharrak, sineskerak, esaerak,jokoak, kantuak... Horretarako ahozkotransmisioaren ondarea modu sistematikozeta metodologikoz batzeko plan bat abianjarri da.

Lan materialaren bilketa eta kudeaketariekin zaio. Aztertu, kudeatu eta transkribatudiren herriak 21 dira. Bestalde, 303 pasartekatalogatu dira, 173 transkripzio gauzatu, 3galdetegi berri sortu eta materialtranskribatuaren %60 zuzendu da. Erakundebarneko erabilerarako Corpus-a (soinua +transkripzioak) biltzen duen CD-a bideratzenhasi da.

Page 23: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

AKADEMIA JARDUERA

E U S K A LT Z A I N D I A

2011ko Oroitidazkia 23

Xarles Videgain mintzatzen, Euskararen Herri Hizkeren Atlasaren III. liburukiaren aurkezpenean

Page 24: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

24 2011ko Oroitidazkia

E U S K A LT Z A I N D I A

IV. ONOMASTIKA

IV.1. Onomastika batzordea

Onomastika batzordeak ponte-izenak,deiturak eta leku-izenak aztertzen ditu;alegia, izendegi ororekiko finkatze,gainbegiratze, irizpen eta ziurtagiri-emateedota aholkularitza lanetan dihardu. Hainbatherritako toponimia-ikerketak eta mapakgainbegiratzen aritu da, eta EUDELenbitartez datozen kontsultak erantzun dira,bai eta erakundeek, elkarteek etabanakakoek egiten dituztenak ere.

Batzordeak Euskal Herriko herrialdeetakoAdministrazio publikoetatik (EAEkoGobernu eta Diputazioetatik, NafarroakoGobernutik, Udaletatik) iristen diren eskariakjaso eta erantzun ditu. 12 ponte izen eta 14deitura -horietatik hiru, bi formatan ontzatemanez- onartu dira. Bestalde, EAEko 8herri izen eta 7 auzo izen onartu dira.Nafarroari dagokionez, auzo izen bat, 23kontzeju izen eta 16 toponimo nagusi onartudira.

Euskal Herriko Udalen Izendegia, arauizaera duena, amaitu eta ekainaren 9anaurkeztu da. Euskaltzaindiak sortu berri

AKADEMIA JARDUERA

duen “Izenak” bilduma berriaren 1. zenbakiada. “Euskal Herriko ibaiak” araugaiaprestatzen jarraitzen du batzordeak, bai etasantu izenen bilduma lana, eta EuskalHerriko herrien izendegia ere. Bestalde,zenbait herritako eta Gasteizko kaleizendegiaren berrikusketa egin da, eta ponteizendegi berritua lantzen hasi da. Hitzaldiaketa ikastaroak eman dira, eta Onomastikabatzordearen bi kidek Bartzelonan izandakoICOS Onomastikari buruzko nazioartekobiltzarrean parte hartu eta Euskal CorpusOnomastikoa (ECO) egitasmoa aurkeztudute.

IV.2. Exonomastika batzordea

Batzorde honek exonimo edo EuskalHerritik kanpoko izenak aztertzen ditu etaaraugintza, irizpen eta aholkularitza lanetandihardu.

Aurten Europako 162. araua (Anatoliakoeta Hego Kaukasoko toponimia) eta 163.araua (Georgieraren eta armenierarenalfabetoetan idatzitako izenak euskararaaldatzeko transkripzio-sistemak) prestatudira. Ekialde Hurbileko eta Ipar Afrikakotoponimia lantzen aritu da eta hainbat

araugai prestatu ditu, besteak beste, herrihauen toponimiari buruzkoa: Siria, Libano,Irak, Jordania, Egipto, Libia, Tunisia, Aljeria,Palestina, Israel, Arabia eta Sudan; HegoSudan estatu berriari dagokiona; eta arabiaralfabetoan idatzitako izenak euskararaaldatzeko transkripzio-sistemarena.

IV.3. Euskal Corpus Onomastikoa(ECO) egitasmoa

Egitasmo honen helburua, euskarazkoizen propio edo berezien ahalik eta corpusosoena biltzea da. Horretarako datu-basebat diseinatu eta datuak jasotzen jarraitu da.2011n, datu-basearen egiturak berritu egindira, horren ondorioz, datuak kudeatzeko etakontsultatzeko tresnak ere eguneratu beharizan dira.

Hainbat datu onomastiko erregistratudira, eta datu-basean jaso. Hala, ArnautOihenarten Notitia Utriusque Vasconiae etaPello Apezetxearen eta Patxi SalaberrirenEtxalarko etxeen izenak lanen erauzketaonomastikoa egin da. Alfontso Irigoienen Dere philologica linguae vasconicae bildumako I.liburukiaren informazio onomastikoa jaso da,eta berdin egin da ondoko lanekin: Ponte-

Page 25: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

2011ko Oroitidazkia 25

E U S K A LT Z A I N D I A

AKADEMIA JARDUERA

Otsailean, herriko toponimiari buruzko erakusketa Elgoibarren, Udalak antolatua

izenak artikulua (Andolin Eguzkitza - XabierKintana), Estudios de toponimia navarra (JoseMaria Jimeno Jurío), Etxebarriko toponimia(Asier Bidart - Ainara Apraiz), Uri eta toki-izen batzuen euskal izendegia, orain artebildutakoen osagarri (Jon Etxaide), Navarra,edo Naparroa ote da? (Damaso Intza),

Egitasmo hau Nafarroako Gobernuarekinsinaturiko urteko hitzarmenean espresukijasota dago, eta horretarako ematen duendiru-laguntzari esker egin ahal izan da.

IV.4. Gasteizko Toponimia egitasmoa

Euskaltzaindiak Gasteizko Udalarekinsinatutako hitzarmenaren bitartez jarraitu daUdalbarrutiaren toponimia biltzen etafinkatzen. 2011n bildumaren hirugarrenliburukia argitaratu da: Gasteizko ToponimiaIII, Gasteizko Ubarrundia /Toponimia deVitoria III, Ubarrundia de Vitoria.

Page 26: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

26 2011ko Oroitidazkia

E U S K A LT Z A I N D I A

AKADEMIA JARDUERA

Agosti Xahoren omenezko jardunaldian: Jean Haritschelhar, Ana Toledo, Xabier Kintana,Beñat Oihartzabal, Patri Urkizu eta Txomin Peillen

V. LITERATURA

Euskaltzaindiko Literatura arloa bi sailnagusitan ari da lanean. Batetik, herriliteraturaren adierazpen desberdinakaztertzen dira. Bestetik, euskal literaturariburuzko ikerketei ekin zaie, aro eta gaiezberdinak jorratuz.

V.1. Herri Literatura batzordea

A. Xahoren kantutegia argitaratzekoprestaketa-lanaren jarraipena egiten segitudu batzordeak. Antonio Zavalarenomenezko liburua prestatzen ari dela eta,Herri Literatura jardunaldietako testuakhautatu dira, eta argitaratzeko prest utzi.

Bestalde, urtero bezala, XalbadorEgunaren antolakuntzan parte hartu da.

Page 27: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

2011ko Oroitidazkia 27

E U S K A LT Z A I N D I A

AKADEMIA JARDUERA

V.2. Literatura Ikerketa batzordea

“Euskal Literaturaren Antologia” egitenari da batzordea. Lehen liburukia, Euskal ErdiAroa eta Errenazimentua, amaitu da.Bestalde, “Agosti Xaho eta erromantizismoaEuskal Herrian” izeneko jardunaldietakohitzaldiak batu dira, Euskera agerkarianpublikatzeko. Jardunaldi horiek 2011koabenduan egin ziren, Baionan, LiteraturaIkerketa batzordearen ekimenez.

Azkenik, Literaturaren Historiografia I.Jardunaldietako txostenak argitaratu diraEuskera 2010, 55, 2 agerkarian. Jardunaldiok2010eko abenduan egin ziren.

Page 28: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

AKADEMIA JARDUERA

VI. JAGON SAILA

Euskaltzaindiak sorreratik du Jagon Saila,bere helburuetan hizkuntzaren jagotea,zaintzea, alegia, ezarria duelako. Sail hau bibatzordetan dago banatua: Corpus etaSustapen.

VI.1. Corpus batzordea

Euskararen corpusa jagoteaz arduratzenda, hizkuntzaren kalitatea bermatzea helburuduelarik. Honen barruan JAGONETzerbitzua dago, galderen eta erantzunendatu-basea.

Batzordeak Hitz-ordena. Erabileraestrategikoa izeneko lana amaitu du etaargitaratzeko prest utzi.

VI.2. Euskalkien Lantaldea

Lantaldea “Euskalkietatik euskara batura:nola osatu Hiztegi Batua” egitasmoa lantzenari da. Aurten bizkaierari dagozkion bizerrenda landu dira: D letra eta E letra.

VI.3. Sustapen Batzordea

Batzordea hizkuntzaren estatusazarduratzen da. Aurten, XV. JagonJardunaldietan aurkeztutako hitzaldiak etatxostenak bildu eta Euskera-n argitaratu dira,“Gazteak, aisialdia eta euskara”goiburupean.

Ikastolen Konfederazioarekin elkarlanean,Ikastola Mugimendua. Dabilen Herrialiburuaren gaztelaniazko itzulpena landu etaargitaratu da, El movimiento de las ikastolas.Un pueblo en marcha izenarekin. Bestalde,aurten XVI. Jagon Jardunaldiak egin ditu,“Arabatik Arabara euskaraz” gaiareninguruan, Arabako elkarte eta erakundeekinbatera, eta Foru Aldundiaren laguntzarekin.

VI.4. Joanes Etxeberri egitasmoa(Euskararen Historia Soziala-EHS)

Egitasmoak euskarak eta berarekinharremanetan izan diren hizkuntzekdenboran zehar izandako gizarteko izaera-bizierak aztertzen ditu; iraganaren jarioandatozen gizarteko hizkuntzekiko usteak,zientziak, antolaerak, egoerak, jarrerak,jokabideak, aldakuntzak eta abar ikertu nahi

ditu, Linguistika, Soziologia etaHistoriografiaren artean kokatuz.

2011n, 144 sarrera dituen zerrendabibliografikoa osatu da. Bi lan prestatu diraEuskaltzaindian aurkezteko: “Abbadiarensariak, afixen argitan. Berariazkoeuskalgintzaren argitze-saioa” eta “Euskalaipamenak arabiar iturrietan”. Horrezgainera, hainbat ikersaiotako testuak aztertudira, batzuetan toponimoak bilduz, bestebatzuetan etiketatuz edota fitxa-zerrendaberriak eginez. Hauek dira: Donostia 1761:hizkuntzak eta hiztunak; Meza euskaldunberritzearen historia: Gipuzkoa, 1960-1980;Arantzazuko Frantziskotar probintzia etaeuskara XIX. mendearen bukaeran eta XX.mendean; Euskal Herriaren Adiskideak etaEuskara (1763-1808); Euskara eta euskalgizartea XVII eta XVIII.garaian: lehenhurbilpena; Anton Abbadiaren lore-jokoak(1851-1897).

Eliza munduko galdeketa soziolinguistikobat egin da, Iparraldeko eliza-giroan 1960tik1980ra izandako hizkuntza-bilakaeraz.Euskal aipamena duten iturri arabiarrenitzulpenaren lehen liburukia amaitu da.

Otsailean, Euskararen Historia Soziala(EHS). Argibide bibliografikoak liburua

E U S K A LT Z A I N D I A

28 2011ko Oroitidazkia

Page 29: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

AKADEMIA JARDUERA

aurkeztu da Euskaltzaindiaren egoitzan.“Etxeberri” bilduma berriaren lehen zenbakiada. Argitalpenaren xede nagusia EuskararenHistoria Soziala (EHS) Euskaltzaindiarenegitasmoaren inguruan sortzen den hainbatmaterial jendaurrean agertzea da.

Ezkerretik eskuinera: Joseba Intxausti, Andres Iñigo, Andres Urrutia eta Mikel Zalbide

E U S K A LT Z A I N D I A

2011ko Oroitidazkia 29

Page 30: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

AKADEMIA JARDUERA

E U S K A LT Z A I N D I A

VII. EGITURAZKO BATZORDEAK

VII.1. Azkue Biblioteka batzordea

Jose Antonio Arana bibliotekariakademikoa izandakoa hil denez gero, JuanMari Torrealdai izendatu da AzkueBibliotekako bibliotekari akademiko etabatzorde honetako buru. Bestalde, AzkueBibliotekako lanen jarraipena egin du 2011.urtean zehar. Horrez gainera, AzkueBiblioteka indarberritzeko hausnarketa jarridu abian.

Bestalde, Euskaltzaindiak eta OlasoDorrea Sorrerakundeak hitzarmen bat sinatuzuten Bergaran 2008an. Artxiboen alorreanbetetzat eman da Olaso DorrekoSorrerakundearekin sinatutako hitzarmenhori. Horretaz gain, Piarres Lafitterenartxiboaren katalogazioaren bigarren faseaaztertu da, epeak hiruzpalau hilabeteluzatzea erabakiz. Funts bibliografikoenalorrean, EKA egitasmoa (Euskal KlasikoenAutoritateak) berrabiatu da.

30 2011ko Oroitidazkia

Page 31: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

VII.2. Informazio etaKomunikazioaren Teknologiakbatzordea (IKT)

Euskaltzaindiak sortzen dituen edukieibehar bezalako zabalkundea ematea dabatzordearen eginkizuna, teknologia berriekeskaintzen dituzten baliabideak erabiliz, etaerabilera-baldintzak aztertuz.

2011n Euskaltzaindiaren webgunea berrituda. Halaber, 2011rako argitalpenen bertsioelektronikoak webguneratu dira, HiztegiBatua eta Euskal OnomastikarenDatutegietako datuak berritu dira (arau-erabakiak) eta Orotariko Euskal Hiztegiaren2. argitaraldia webgunearen bidez zabaldu da.

Bestalde, Lexikoaren Behatokiarenwebgunearen ostatatzea hobetu da etaEuskararen Historia Soziala egitasmorakojakintza-basearen sistema produkzio-egoeranjarri da.

E U S K A LT Z A I N D I A

Page 32: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

VII. 3. Euskaltzaindiaren Historiaegitasmoa

Akademiaren historia jasotzea du xedeegitasmo honek. 2011. urtean, batetik,egitasmoko I. atala, hots, “Aurrekariak etasorrera” lantzen jarraitu da. Sarreraorokorraren zirriborroa egin da. Besteakbeste, Azkue Bibliotekako eta Bizkaiko,Gipuzkoako, Arabako eta Nafarroako ForuArtxibategietan kontsultak egin dira, etaEusko Ikaskuntzak Miramarren duenArtxibategi Historikoa kontsultatzekobeharrezko gestioak egin dira. Luis Villasanteeuskaltzainburu zen garaiko azkeneuskaltzainei elkarrizketak egiten jarraitu da,eta Villasante bera euskaltzainburu hautatubaino lehenago izendaturiko euskaltzainurgazleak edota ohorezkoak ereelkarrizketatu dira. Lojendioren garaianizendatutako beste zenbait euskaltzainekinere hitz egin da.

Azkue, Etxaide, Lojendio eta Lekuonaeuskaltzainburuei buruzko azpiatalen behin-behineko eskema orokorrak egin dira.

32 2011ko Oroitidazkia

E U S K A LT Z A I N D I A

AKADEMIA JARDUERA

VII.4. Erlea aldizkaria

2011n Erlea aldizkariaren laugarren etabosgarren zenbakiak argitaratu dira.

Page 33: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

2011ko Oroitidazkia 33

E U S K A LT Z A I N D I A

AKADEMIA JARDUERA

Erlea 5 aldizkariaren aurkezpena. Bernardo Atxaga, Gorka Martinez (BBK) eta Andres Urrutia

Page 34: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

VIII. R.M. AZKUE SARIAK

Euskaltzaindiak Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioarekin batera idazle gaztetxoenlanak saritzen ditu urtero. Sariak bi genero ditu: narrazioa eta olerkia. Generobakoitzak bi maila dauzka: A maila, 11 eta 14 urte bitarteko gazteentzat; eta B maila,15 eta 18 urte bitartekoentzat. R. M. Azkue Sariek idazle gazteak literatura munduraerakartzea dute helburu nagusia.

Hona hemen 2011ko R. M. Azkue saria irabazi dutenak:

Saria Lan saritua Egilea Ikastegia

A: narrazioa 1) Ez naiz zure printzesa Anne Lapeira Urola ikastola (Azpeitia)10 - 13 urte 2) Maite, maite... ez bakarrik Maddi Petralanda S. Altube (Gernika)

bakoitzak bere burua3) Michelen misterioa Evangelina Descalzo Igantziko eskola (Igantzi)

Aipamenak:- Mesopotamiako mamua Julen Antxia Ant. Luberri (Donostia)- Zein zaila den semea izatea Xabier Oianguren S. Altube (Gernika)

A: poesia 1) Norbait joan da Amaia Rodriguez Iparragirre (Urretxu)10 - 13 urte 2) Bizirik gabe bizi den pertsona Malen Barriola Iturrama (Iruñea)

3) Gizon herrenaren olerkia Maite Larrarte Txinkorta (Bidegoian)

B: narrazioa 1) Ez dago musik! Maialen Akizu Iparragirre (Urretxu) 14 - 17 urte 2) Gauaren beharra Ainhoa Urien Fr. J. Zumarraga (Durango)

3) Ainarak bezala... Mikela Atxoarena Xalbador (Kanbo)

B: poesia14 - 17 urte 1) Idazten hasi da Maialen Akizu Iparragirre(Urretxu)

2) Zer da denbora? Maialen Elortza Haurtzaro (Oiartzun)3) Los Angeles, 2019 Mikel Aranburu Iparragirre (Urretxu)

E U S K A LT Z A I N D I A

Bestalde, azaroan, Narrazioak eta olerkiak2010 liburua kaleratu da.

Epaimahaikoak hauek izan dira:

• A mailan: Yolanda Arrieta, Igone Etxebarriaeta Antton Irusta.

• B mailan: Joseba Butron, JabierKaltzakorta eta Mayi Iza.

AKADEMIA JARDUERA

34 2011ko Oroitidazkia

Page 35: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

E U S K A LT Z A I N D I A

AKADEMIA JARDUERA

Saritu guztiak, Gorka Martinez BBK Fundazioko buruarekin eta Andres Urrutiarekin

Page 36: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

E U S K A LT Z A I N D I A

Euskaltzaindiaren erakusmahaia, Durango Euskal Liburu eta Disko Azokan

Page 37: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

3Erakundearen zerbitzuak

Bilboko Plaza Barrian duEuskaltzaindiak egoitza.

Bertatik eramaten dira azpiegiturazkokoordinazio lanak eta hor kokatzendira eremu honi loturik daudenzerbitzuak: Idazkaritza, Ekonomia,Azkue Biblioteka, Onomastika,Argitalpen eta Banaketa, Prentsa etaKomunikazioa eta Informatika etaTelekomunikazio zerbitzuak. JagonetZerbitzua, aldiz, Donostiakoordezkaritzan dago.

Erakundeei, elkarteei nahiz gizabanakoeihurbileko zerbitzuak eskaintzeko asmoarekin,egoitzaz gainera, Euskal Herriko lauhiriburutan kokatu ditu Euskaltzaindiak bereordezkaritzak: Baiona, Donostia, Gasteiz etaIruñea. Garrantzi handikoak dirajendearekiko harremanak, hizkuntzarekikokontsultak, ziurtagiriak eta talde-bisitak,besteak beste. Hauek, bai egoitzatik etabaita ordezkaritzetatik bideratzen dira.

Bost bulegoetara etortzen diren hiritarreneskabideak etengabe erantzuten dira ponte-izen eta deituren ziurtagiriak eginez,gehienbat, baina baita ere toponimia etaeuskararekiko beste gai ugari aztertuz.Egoitzan eta ordezkaritzetan ponte-izen etadeiturari buruzko ziurtagiriak egiten dira.

Horrez gainera, egoitzako eta Gasteizkoordezkaritzaren aretoak kultura erakunde etaelkarteei irekirik egon dira euskarareninguruko gai, hitzaldi, aurkezpen, bilkura etaprentsaurrekoetarako.

E U S K A LT Z A I N D I A

2011ko Oroitidazkia 37

I. AZKUE BIBLIOTEKA

II. ONOMASTIKA ZERBITZUA

III. ARGITALPEN ZERBITZUA

IV. ARGITALPEN/BANAKETA ZERBITZUA

V. IKT ZERBITZUA

VI PRENTSA ETA KOMUNIKAZIOA ZERBITZUA

VII. JAGONET ZERBITZUA

Page 38: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

ERAKUNDEAREN ZERBITZUAK

E U S K A LT Z A I N D I A

38 2011ko Oroitidazkia

Legebiltzarrarekin kolaboratu da XVI-XVII.mendeetako liburuez egindako erakusketan(Etxepare, Leizarraga etab.). Aipagarria daAkademiak ekimen horretarako LeizarragarenTestamentu Berriaren (1571) bere alea utzizuela maileguan eta, halaber, EtxeparerenLingua Vasconum Primitiaeren (1545) edizioeleaniztun berri bat bideratu dela.

Nafarroako Iruñeko Felix Arellanozenaren familiak liburu dohaintza bat egin dioEuskaltzaindiari liburuok Iruñekoordezkaritzan kokatu dira. Orobat, HABEerakundearen bibliotekak bi aldizkari bildumaeman dizkio dohaintzan Euskaltzaindiari:Langages eta La linguistique.

Bestalde, osorik katalogatu da EHUkoLetra Fakultateko eskuizkribu bilduma batenbertsio digitala. Orotara 7 serie eta 207dosier katalogatu dira. Ildo berean, ManuelLarramendi Instituto Bibliographicoreneskariz, 139 libururen atariak digitalizatu dira,Gipuzkoan 1900era arte argitaratutakoliburuei dagozkienak: gehienak ale bakanakdira, beste biblioteketan nekez aurkitzendirenak.

Erakundearen beraren barruan bierakusketen antolaketan kolaboratu da:Euskera agerkariari buruzkoa eta ManuelLarramendiri buruzkoa. Orobat, Eusko

I. AZKUE BIBLIOTEKA

Liburuek, aldizkariek eta antzekoagerkariek osatzen dute Azkue BibliotekarenKatalogoa (ABK). Lau prozesu desberdinsartzen dira hemen: erosketa/eskuraketa,katalogazioa, erabiltzaileekikoak (kontsulta,mailegua, kopia) eta mantentzea.

2011n, 530 sarrera berri egin zaizkio ABKkatalogoari, eta horietatik 243 osorik katalogatudira: 220 Euskaltzaindiaren argitalpeneidagozkienak (141 Euskera agerkariaren fitxaanalitikoei dagozkienak, 62 Iker bildumari eta 17liburu) eta beste 23ak bestelakoak.

Pruden Gartziak zuzentzen duen AzkueBibliotekaren argazki artxiboaren funtsakosorik katalogatu dira (2010era arte) eta,biblioteka zerbitzuari dagokionez, prestdaude interneten jartzeko; une honetan1.560 argazki-dosier daude eta horietatik4.866 argazki hautatu dira ordenagailu-pantailan zuzenean ikusi eta deskargatu ahalizateko. Horrekin batera azpimarratzekoa dahiru funts artxibistikoren digitalizazioa: PierreBroussain (1.459 irudi), Norbert Tauer(11.414 irudi) eta Jokin Zaitegi (11.427 irudi).Lehen bien funtsak osorik digitalizatu dira,azkenarena bakarrik bi serie: «Gutuneria» eta«Euzko Gogoa».

Andres Urrutia, Txomin Garcia (Euskadiko Kutxa presidentea) eta Julio Gallastegi (zuzendarinagusia), Euskadiko Kutxak Larramendiren "Hiztegi Hirueleduna"-ren lehenbiziko edizioarenale bat Euskaltzaindiari laga dion ekitaldian

Page 39: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

II. ONOMASTIKA ZERBITZUA

Hiru arlo nagusitan banatzen da lana:deiturak, ponte izenak eta leku-izen edotoponimoak. Erakunde, enpresa zeingizabanakoengandik datoz galderak, etabatzuek berehalako erantzuna behar izatendute –jaioberriak erregistratzeko, adibidez–eta beste batzuek ikerketa luzeagoa. MikelGorrotxategi da zerbitzu honen arduraduna.

2011n 200dik gora pertsona etorri diraegoitzara beren kontsultak egitera, gehienbatpertsona-izenen inguruan. Bestalde, 1.000telefono dei inguru jaso dira, partikularrekzein erregistroek eginak. Tokiek eta deiturek

E U S K A LT Z A I N D I A

2011ko Oroitidazkia 39

sortutako zalantzak kontsultatzen badira ere,batez ere pertsona izenak dira intereshandiena sortzen dutenak. Hala, 700kontsulta inguru jaso dira izenei buruz, etahorietatik 200 kontsultatik gora egin dituztepartikularrek, eta beste horrenbesteerregistroek. Bestalde, posta elektronikoarenbitartez ere egiten dira galderak eta hemenere izenak dira gehien kontsultatzen direnak.2.000tik gora mezu erantzun dira, zifrahorren erdia pertsona-izenei dagokie.

EUDELekin indarrean dagoen hitzarmenakjaso bezala, udalei Onomastika alorrekoaholkula ritza ematen zaie. Horretaz gain,Onomastika batzorderako lanak ere egiten ditu.

Gasteizko Toponimia III, GasteizkoUbarrundia liburuaren aurkezpena.Argazkian, Jose Luis Lizundia(egitasmoaren zuzendaria), Patxi Lazkoz(Gasteizko alkatea), Andres Urrutia etaElena Martinez de Madina (egitasmoarenteknikaria)

Page 40: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

• Gratien Adema “Zaldubi”: Beste zenbaitprediku. Prestatzailea: Henri Duhau.

• Gazteak, aisialdia eta euskara Ipar EuskalHerrian. Egileak: Erramun Baxok - JeanBaptiste Coyos.

• Zuberoako Antzertia edo Pastorala.Egilea: Junes Casenave-Harigile.

• Eugene Goyheneche: Onomastique duNord du Pays Basque. Prestatzailea:Xarles Videgain.

• Euskaltzaindia eta Nafarroa, liburuxka, 2.argitaraldia. Prestatzailea: Andres Iñigo.

• Euskaltzaindia eta Araba, liburuxka.Prestatzailea: Manu Ruiz Urrestarazu.

• Leioako leku-izenak. Egileak: Iratxe Lasa,Mikel Gorrotxategi, Goizalde Ugarte.

• El movimiento de las ikastolas. Un puebloen marcha. Euskaltzaindia eta IkastolenElkartearen arteko lankidetza.

• Euskal Gramatika. Lehen Urratsak - VII(Perpaus jokatugabeak). Egileak: Batzuk.

• Kadet eta Bettiriño. Paratzailea: ManuelPadilla.

• Narrazioak eta olerkiak, 2010. Egileak:Batzuk.

• Hitz-ordena. Erabilera estrategikoa.Egilea: Pello Esnal.

• Plazaberri berripapera. Zenbaki batkaleratu da.

Zenbait argitalpen elektroniko.

III. ARGITALPEN ZERBITZUA

Argitalpen Zerbitzuaren bitartez, jarraikoargitarabidea gauzatu da 2011. urtean:

• Euskera, 2010, 1. Egileak: Batzuk.

• Euskera, 2010, 2. Egileak: Batzuk.

• Euskera 2010, 3. Egileak: Batzuk.

• Euskaltzaindiaren 2010eko Oroitidazkia(euskaraz, frantsesez, gaztelaniaz etaingelesez).

• Euskaltzaindiaren XVI. Biltzarra:Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina.CD formatua. Egileak: Batzuk.

• Egiategiren filosofo hüskaldunaren ekheia(bigarren liburukia). Paratzailea: TxominPeillen.

• Escritores euskericos contemporáneos.Egilea: Gorka Aulestia.

• Euskararen Herri Hizkeren Atlasa III.

• Euskararen Historia Soziala. ArgibideBibliografikoak. Egilea: Joseba Intxausti.

• Erlea aldizkariaren 4. eta 5. zenbakiak.Zuzendaria: Bernardo Atxaga. Egileak:batzuk.

• Euskal Herriko Udalen Izendegia.Prestatzaileak: Andres Iñigo eta PatxiGalé.

ERAKUNDEAREN ZERBITZUAK

E U S K A LT Z A I N D I A

40 2011ko Oroitidazkia

2011. urteko Sarako Idazleen Biltzarrean. Ezkerretik eskuinera: Andres Urrutia, Manuel Padilla,Henri Duhau, Jüje Etxebarne eta Txomin Peillen

Page 41: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

ERAKUNDEAREN ZERBITZUAK

VI. PRENTSA ETA KOMUNIKAZIOZERBITZUA

Amaia Okarizen ardurapean dagoenzerbitzu honek honako helburu hauekbetetzen ditu: Euskaltzaindiaren etakomunikabideen arteko loturak sendotzeko,gizarteak Akademiaren jardueraren berri izateaeta Akademiak, elkarlanean, beste erakundeeta elkarteekin egiten dituen ekintzen etaeginkizunen berri ematea.

Bestalde, euskaltzainen curriculumak egiteaeta eguneratzea zerbitzu honi dagokio,webguneko albisteak gaurkotzearekin batera.Erakundearen hileroko barnerako informaziobuletina, Albiste Orria deritzana, etaOroitidazkia egiten ditu Idazkariordearekinbatera. Plazaberri bloga kudeatzea ere zerbitzuhoni dagokio.

2011n, egindako lanen artean hauek aipadaitezke: Euskaltzaindiaren webgune berria;Jean-Baptiste Coyos euskaltzain osoarensarrera-hitzaldia; Koldo Mitxelena sariak; LuisVillasante Euskararen Ikerguneareninaugurazioa, Donostian; XVI. JagonJardunaldiak “Arabatik Arabara euskaraz”;ageriko bilkurak eta jardunaldiak; euskaltzainenheriotzak (Vahan Sarkisian, FernandoMendizabal, Xabier Gereño, Jose AntonioArana Martija) edota, besteren artean,Euskararen Herri Hizkeren Atlasa (EHHA)III. liburukiaren eta bestelako argitalpenak.

V. INFORMATIKA ETATELEKOMUNIKAZIO ZERBITZUA

IKT batzordearen zuzendaritzapean,berrikuntza teknologikoaren arloan, lanhauek egin dira, besteak beste:Euskaltzaindiaren webgunea berritzea,Euskaltzaindiaren argitalpenen bertsioelektronikoak eta arau-erabakiakwebgunearen bidez zabaltzeko prestatzea,Lexikoaren Behatokiaren Corpusaostatatzen duen zerbitzaria aldatzea, EuskalCorpus Onomastikotik arau-erabakiendatuak erauzi eta Euskaltzaindikowebgunearen bidez gizarteratzeko prozeduraautomatizatzea, Euskararen HistoriaSozialaren jakintza-baserako aplikazioainstalatu eta martxan jartzea, Egoitzakobisitarientzako WIFI zerbitzuaberrantolatzea, Donostiako bulego berrianazpiegitura informatikoa etatelekomunikazio-sistema ezartzea,Euskaltzaindiko sare telematikoa urrunetikatzitu eta administratzeko prozedurak landueta dokumentatzea.

Iñaki Kareagaren ardurapean garatzen denzerbitzu honi sistema informatikoakmantentzea ere badagokio.

IV. ARGITALPEN/BANAKETAZERBITZUA

Euskaltzaindiak 2011n 18 argitalpenaurkeztu ditu. Batzuk koedizioan badira ere,argitalpen ia guztien salmenta osoaAkademiak egiten du. Oso kasu gutxitan,koeditoreak ere saltzen du. Ale gehienakbanatzaileen bidez saltzen dira (2011: 1.315ale), azoka eta zuzeneko eskarien bidez ere(2011: 266 ale), eta liburu dendei ale gutxibatzuk (2011: 71 ale). Jon Artza da zerbitzuhonen arduraduna.

Akademia DILVE proiektuan integraturikdago eta Euskadiko Editoreen Gremiokokide da. Euskaltzaindiaren argitalpen ugari,formatu desberdinetan,www.euskaltzaindia.net webgunean ikusgaieta erabilgarri daude.

2011n egin diren argitalpenen arteanjendarteko zabalkunde handikoak izan dira,besteak beste, honakoak: Hiztegi Batua(2010); Euskal Gramatika: Lehen Urratsak VII:Perpaus jokatugabeak; GramatikaEmendakinak. Zuberoako Euskaraz; EuskalHerriko Udalen Izendegia eta Erlea aldizkariliterarioaren 4. zenbakia izan dira. Bestalde,Euskera agerkariak ikerketari buruzkoedukiak indartu ditu, berriztatu ondoren.

E U S K A LT Z A I N D I A

2011ko Oroitidazkia 41

Page 42: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

42 2011ko Oroitidazkia

E U S K A LT Z A I N D I A

ERAKUNDEAREN ZERBITZUAK

webgunean, eta 86.415 aldiz bistaratu diragalde-erantzun horiek. Galdelekuan, berriz,991 galdera jaso dira eta 986 erantzunbanan-banan. Joxe Ramon Zubimendi dazerbitzuaren arduraduna.

VII. JAGONET

2011n, Euskaltzaindiaren JAGONETkontsulta- eta aholku-zerbitzuak 10 urte beteditu. 2001eko martxoan abian jarri zenetik,835.517 bisitarik kontsultatu duteJAGONETeko galde-erantzunen datu-basea. Bestalde, hamar urteotan, postaelektronikoz galderak bidali dituzten 10.513lagunek hartu dute bana-banako erantzuna.

JAGONETen eginkizuna euskararenerabilera zuzena eta egokia eragitea da,euskararen erabilera argitzea, euskaltzaleonlagungarri. Euskaltzandiaren arauak etaerabakiak aurki daitezke Interneten: Arauak,Hiztegi Batua, Izendegiak (pertsona- nahizleku-izenak), Orotariko Euskal Hiztegia,Euskera aldizkaria, eta abar. Hor begiratuondoren, JAGONETeko galde-erantzunendatu-basea kontsulta daiteke. Azkenik,euskaltzaleak bilatzen duena hor ereaurkitzen ez badu, orduan Euskaltzaindiaribidal diezaioke bere zalantza JAGONETekogaldelekura. Euskaltzaindiaren Internetekogaldeleku hori posta elektroniko bidezkozerbitzu zuzena eta banakakoa da, etapribatua galdegilearekiko.

2011ko datuak: JAGONETeko datu-basean 542 galde-erantzun ageri dira

Page 43: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

2011ko Oroitidazkia 43

E U S K A LT Z A I N D I A

Euskaltzaindiak hitzarmenak dituhainbat herri administrazio, erakunde,komunikabide eta elkarterekin. Honahemen zerrenda:

• Eusko Jaurlaritza eta Araba, Bizkai etaGipuzkoako Diputazioak

• Nafarroako Gobernua

• Eusko Legebiltzarra

• Cervantes Institutua

• Espainiako Administrazioa

• Euskararen Erakunde Publikoa - OfficePublic de la Langue Basque

• Frantziako Institutu GeografikoNazionala

• EUDEL, Bilbo, Donostia, Gasteiz,Iruñea, Erandio, Zornotza, Azkoitia,Oiartzun, Berriz, Gernika, Getxo, Sopela,Ajangiz, Berriz, Elgoibar, Okondo, Leioa,Artziniega, Abadiño, Zierbena, Orozko,Gernika-Lumo eta Aiara.

• UZEI

• Euskal Herriko Unibertsitatea

• Udako Euskal Unibertsitatea

• Deustuko Unibertsitatea

• Nafarroako Unibertsitate Publikoa

• Euskaltel

• EITB

• Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioa

• Topagunea

• Feve

• Bizkaia Irratia

• Euskarazko Komunikazio Taldea

• Labayru Euskal Kulturaren Erakundea

• Elhuyar Fundazioa

• HABE (Liburutegia)

• Olaso Dorrea Sorrerakundea

• Euskalerria Irratia

• Berria egunkaria

• Herri Arduralaritzaren EuskalErakundea (HAEE – IVAP)

• Bergarako Irigoyen Patronatua

• Arantzazuko Frantziskotarrak etaBizkaiko Foru Aldundia

• Unesco Etxea

• Argia aldizkaria

• Azkue Fundazioa

• Deia egunkaria

• Noticias de Gipuzkoa egunkaria

• El Diario Vasco egunkaria

• Mondragon Unibertsitatea

• Mintzola Fundazioa

• Bilbao Bizkaia Kutxa

• Etxepare Euskal Institutua

• Jabetza eta MerkataritzaErregistratzaileen Elkargoaren EuskalHerriko Lurralde-Dekanotza

• Errioxako Unibertsitatea

• Bilbo Zaharra euskaltegia

• Bilbao Bizkaia Kutxa

• Euskadiko Kutxa

• Gipuzkoako Kutxa

• Caja Vital Kutxa

4Herri administrazio eta erakundeak

Page 44: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

E U S K A LT Z A I N D I A

Jose Luis Lizundia (diruzaina), Aurelia Arkotxa (buruordea eta Iparraldeko ordezkaria), Andres Urrutia eta Frantxua Maitia (EEP erakundeko presidentea), Euskararen Erakunde Publikoaren eta Euskaltzaindiaren arteko hitzarmena sinatzen

Page 45: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

E U S K A LT Z A I N D I A

Nafarroako Gobernuak eta Euskaltzaindiak urteko lankidetza hitzarmena sinatu dute, martxoan. Ezkerretik eskuinera: Julen Calvo, Andres Iñigo, Andres Urrutia, Xabier Azanza, Jose Luis Lizundia eta Xabier Kintana

Page 46: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze
Page 47: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

5Webgunea gizarteratze lana

I. Webgunea

2011n, Euskaltzaindiak bere webguneaeraldatu du, eta itxura aldatzeaz gain, edukiberriak ere gehitu dizkio. Webgune berriarenaurkezpena uztailaren 22an egin da,Akademiaren egoitzan. Webguneberriztatuak betidaniko informazioa ematendu: batetik, erakundeari buruzko informaziozabala, eta bestetik, EuskaltzaindiarenArauak, Hiztegi Batua, Izendegiak,Corpusak edota Azkue Bibliotekaren etaArgitalpen Katalogoak ere. Horrez gainera,badira bi eduki berri: Orotariko EuskalHiztegiaren bertsio berria eta Auspoabildumaren artxiboa; azken bilduma horrenliburuak bere webgunean eskaini ahalizateko, Euskaltzaindiak Gipuzkoako ForuAldundiaren baimena eta laguntza izan ditu.

Euskaltzaindiaren webguneak 655.590bisita izan ditu 2011n. Bestalde, webgunekoorriek 4.715.928 bistaratze izan dituzte urteosoan. Era berean, Akademiaren webguneangehien bisitatutako edukiak EuskalOnomastikaren Datutegia eta Hiztegi Batuaizan dira.

2011ko Oroitidazkia 47

E U S K A LT Z A I N D I A

www.euskaltzaindia.net 2011

1) Bisitak, guztira 655.590

2) web-orrialde bistaratzeak:

Zuzeneko sarbideak webguneko atarira 165.039

Hiztegi Batua 703.114

Euskaltzaindiaren Arauak 104.589

OEH (Orotariko Euskal Hiztegia) 462.801

JAGONET zerbitzua 86.415

EODA (Euskal Onomastikaren Datutegia) 2.036.525

Argitalpenen katalogoa 59.580

Beste guztiak 1.097.865

Web-orrialde bistaratzeak, guztira 4.715.928

Page 48: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

48 2011ko Oroitidazkia

E U S K A LT Z A I N D I A

2011KO B I S I T E N E S TAT I S T I K A K

hilabetea

90.000

80.000

70.000

60.000

50.000

40.000

30.000

20.000

10.000

0

urta

rrila

otsa

ilam

artx

oa

apiril

a

maia

tza

ekain

a

uzta

ila

iraila

urria

azar

oa

aben

dua

WEBGUNEA GIZARTERATZE LANA

Page 49: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

Urretabizkaia, Jon Juaristi, Eider Rodriguezeta Ur Apalategi.

Horrez gainera, besteak beste, honakoerakunde eta elkarte hauek erabili dutearetoa: Sabino Arana Fundazioak, EuskoJaurlaritzak, Topaguneak, AEK-k, IRALEk;Utriusque Vasconiae argitaletxeak,Mendebalde Kultur Alkarteak, Kontseiluak,Gabriel Aresti euskaltegiak, zenbaitikastetxek, Bostak Bat kultur elkarteak,Hamaika Telebistak, Garabide elkarteak,Euskara Elkarteen Mugimenduak, AzkueFundazioak eta Bizkaia Irratiak.

2011ko Oroitidazkia 49

E U S K A LT Z A I N D I A

II. Gizarteratze lana

Aurretik esan bezala, Euskaltzaindiarenbost bulegoetara etortzen diren hiritarreneskabideak etengabe erantzuten dira. Ponte-izen eta deituren inguruko zalantzakargitzeko, edota ziurtagiriak eskatzeko, jendeasko etortzen da Akademiara. AzkueBibliotekara ere jendea hurbiltzen da, horgordetzen diren liburu, aldizkari etadokumentuak kontsultatzeko. Oro har, taldebisitak antolatzen dira Euskaltzaindiabisitatzeko. Bisita horiek Azkue Bibliotekanartatzen dira.

Bestalde, egoitzako eta Gasteizkoordezkaritzaren aretoak kultura erakunde etaelkarteei irekita egon dira euskarareninguruko gai, hitzaldi, aurkezpen, bilkura etaprentsaurrekoetarako. Bilboko aretoan BilboZaharra Forum elkarteak, besteak beste,honakoak ekarri ditu Akademiara: MaialenLujanbio, Kepa Junkera, Xabier Amuriza,Ander Lipus, Jon Maia, Amets Arzallus,Odei Barroso, Sustrai Colina, Miren AgurMeabe, Joseba Tapia. RamonSaizarbitoriaren Hamaika Pauso nobelareninguruko jardunaldietan, aldiz, hauek izandira: Unai Elorriaga, Juan Garzia, Arantxa

WEBGUNEA GIZARTERATZE LANA

17. Korrikak Euskaltzaindia omendu du

Page 50: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

50 2011ko Oroitidazkia

E U S K A LT Z A I N D I A

Hauek dira Euskaltzaindiaren egoitzan izandako bisitak, 2011n:

80

79

60

50

40

30

20

10

01 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

AdministrazioBibliotekaGuztira

WEBGUNEA GIZARTERATZE LANA

Page 51: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

3.- Gastuak egokitzeko orduan, efizientziabilatzea izan da irizpide nagusia. Horrekgastu-partida guztien azterketa etalehentasunak finkatzea eskatu izan du.

4.- Testuinguru ekonomiko zaileanegonagatik, Euskaltzaindiak aurreikusitakoplan osoa bete du. Eskaintzen dituenzerbitzuak, batzordeek lantzen dituztenplan akademikoak, ikerketa egitasmoaketa argitalpen guztiak bete egin dira,baliabide urriagoekin.

2011ko Oroitidazkia 51

E U S K A LT Z A I N D I A

6Euskaltzaindiaren emaitza ekonomikoaketa galdu irabazien kontua

URTE AMAIERAKO BalantzeaEuskaltzaindiko ondarearen egoera

agertzen duen agiria da. Balantzeakerakundeak daukan ondarearen zerrendazehazten du, ondare hau sortu dutenfinantza baliabideekin batera.

Balantzeak hiru atal ezberdin bereiztenditu:

· Aktiboa: Erakundeak daukana(eraikinak, makinak, dirua,...).

· Pasiboa: Erakundeak bere aktiboaosatzeko erabili dituen kanpokobaliabideak.

· Ondare Garbia: aktiboa osatzekoerabilitako berezko funtsak.

Urteko Galdu eta IrabaziakEuskaltzaindiak izan dituen diru-sarrerak etagastuak islatzen ditu, eta bien artekodiferentziak ekitaldiko emaitza eskaintzen du.2011ko ekitaldiari dagokionez, hona hemennabarmentzeko oharrak:

1.- Euskaltzaindiak ekitaldi ekonomikoorekatua izan du. Hots, gastuak diru-sarreretara egokitu dira, diru-sarrerenexekuzioak ezarri duen langa gainditugabe.

2.- Herri Aginteek Euskaltzaindiariematen dizkioten dirulaguntzak beherantzetorri diren heinean, Euskaltzaindiakfinantzabide-iturri berriak ireki ditu,besteak beste, Aurrezki Kutxenak,etorkizunari begira ere baliagarriak izandaitezkeenak.

2011ko Oroitidazkia 51

Page 52: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

AKTIBOA (euroak)

AKTIBO EZ-KORRONTEA 1.126.411

Ibilgetu ukiezina 60.499Patenteak, lizentziak eta markak 16.986Aplikazio informatikoak 43.513

Ibilgetu materiala 1.035.430Lurrak eta eraikuntzak 680.693Instalazio teknikoak eta gainerako ibilgetu materiala 354.737

Epe luzeko finantza-inbertsioak 30.482Gainerako aktibo finantzarioak 30.482

AKTIBO KORRONTEA 1.463.656

Izakinak 43.950

Erabiltzaileak eta berezko jarduerarekin lotutako zordunak 35.760

Zordun komertzialak eta kobratzeko bestelako kontuak 759.728Hainbat zordun 40.804Zordunak, Herri Aginteak 718.924

Epe laburreko finantz inbertsioak 1.755Eskudirua eta bestelako aktibo likido baliokideak 622.463

AKTIBOA GUZTIRA 2.590.067

EUSKALTZAINDIAREN EMAITZA EKONOMIKOAK ETA GALDU IRABAZIEN KONTUA

E U S K A LT Z A I N D I A

52 2011ko Oroitidazkia

PASIBOA (euroak)

ONDARE GARBIA 1.573.799

Fondo propioak 1.278.039Aurreko ekitaldietako gaindikinak 1.278.039

Jasotako dirulaguntzak eta dohaintzak 295.760

PASIBO EZ-KORRONTEA 85.649

Epe luzeko doikuntzak 85.649

PASIBO KORRONTEA 930.619

Epe laburreko zorrak 19.034

Hartzeko komertzialak eta ordaintzeko bestelako kontuak 903.835Hornitzaileak 336.927Langileria 40.106Hartzekodunak, Herri Aginteak 526.802

Epe laburreko aldizkatzeak 7.750

PASIBOA GUZTIRA 2.590.067

Page 53: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

2011ko Oroitidazkia 53

E U S K A LT Z A I N D I A

EUSKALTZAINDIAREN EMAITZA EKONOMIKOAK ETA GALDU IRABAZIEN KONTUA

E U S K A LT Z A I N D I A

2011ko Oroitidazkia 53

GALDU-IRABAZIEN KONTUA (EUROAK)

Ekitaldia 2011 Instituzioaren berezko jardueraren sarrerak 3.601.012

Salmentak, promozioak eta lankidetza hitzarmenak 187.210Ekitaldiko ustiapeneko dirulaguntzak 3.413.802

Izakinetako aldakuntzak 2.493Ustiapeneko bestelako sarrerak 2.861Pertsonal-gastuak -1.443.949

Soldatak, lansariak eta antzekoak -1.153.698Karga sozialak -290.251

Ustiapeneko bestelako gastuak -1.997.392Kanpoko zerbitzuak -1.917.282Tributuak -2.346Zordunen narriadura -72.764Ustiapeneko gainerako gastuak -5.000

Ibilgetuaren amortizazioa eta galerak -183.143Jasotako dirulaguntzen egozpena 4.240Bestelako emaitzak 17.913

USTIAPENEKO EMAITZA 4.035

Sarrera finantzarioak 4.750Balore negoziagarriak eta bestelako sarrerak 750Doikuntzen eguneratzea 4.000

Gastu finantzarioak -8.785Hirugarreneko zorrenak -8.785

EMAITZA FINANTZARIOA -4.035

EKITALDIKO EMAITZA 0

Page 54: 2011 OROITIDAZKIA - Euskaltzaindia · IKT zerbitzua 41 VI. Prentsa eta komunikazio zerbitzua 41 VII. Jagonetzerbitzua 42 4. Herri administrazio eta erakundeak 43 5. Webgunea eta gizarteratze

E U S K A LT Z A I N D I A