#38 20 1 1 ko i r a i l a

bigarren hezkuntza, batxilergo eta lanbide heziketako aldizkaria

2011/12 ikasturtea jada hasi da. Guztira ia 350.000 ikasle diraklaseetan hasi direnak, iaz baino %2,5 gehiago. Ikasturte honetan, biizango dira erronka nagusienak: Eskola 2.0 eta egun diren hezkuntzaerediak ordezkatu beharko lituzkeen eredu hirueleduna. Gainera,estatuko beste zenbai autonomia erkidegoetan ez bezala, EuskalAutonomia Erkidegoan murrizketarik izango ez dela ziurtatu duIsabel Celaá Hezkuntza Sailburuak.

eta gainera . . .

• Ikasleriaren herena bekaduna da 04. orria

• Gela, aula, classroom 05. orria

• Oliver Barry, Derioko ikaslea,Mostarrenikasteko hautatua 09. orria

• ‘Gazteak eta Bake Kultura’riburuzko mintegia 10. orria

• Interneten datu pertsonalakbabestearenbeharra 16. orria

. . . eta iGazte, Esku Hartu, BGazte,Giza Eskubideak

IDIOMASAU PAIR

PRACTICAS AÑO ESCOLAR

en el extranjero y en Getxo

ACADEMIA BEHAL Av.Basagoiti, 42

ALGORTA (Bizkaia) Tlf. 944910012

behal@behal.com www.behal.com

Ikasgeletarabueltan

H e z k u n t z a e t a t r e b a k u n t z a0 2 • 2 0 1 1 k o i r a i l a

350.000 euskal

gazte ikasgeletara

bueltatu dira

Ikasle kopurua %2,5ean hazi da.

Bigarren urtez jarraian, eskola

publikoa hitzartutakoa baino

gehiago hazi da, hezkuntza

sisteman sartu diren 7.708 ikasle

berrietatik 5.071 sare publikora joan

baitira

Iraila iritsi da, udako oporrak amaitu di-ra eta ikasgelak, berriz ere, beteta aur-kizten dira. 2011/12 ikasturtea Euskadi-

ko 349.500 ikaslerentzat hasi da, hots, iazbaino %2,5 ikasle gehiago. Hezkuntzasisteman sartu berri diren hiru urtetik gora-ko 7.708 ikasleetatik, 5.071k euskal esko-la publikoa aukeratu dute. Ikasturte hone-tarako Eusko Jaurlaritzak ezarri duen hel-buruak euskal hezkuntza sisteman “kalita-tea eta bikaintasuna” mantentzea eta ikas-leriaren emaitzak hobetzea dira.

Ikasturteari hasiera emateko ekitaldiaIsabel Celaá Hezkuntza Sailburuak buru-tu zuen pasa den irailaren 2an BergarakoSan Martín Aguirre eskolan. Krisiak bal-dintzatzen dituen une hauetan , sailburu-ak euskal hezkuntzan murrizketarikemango ez dela ziurtatu zuen eta EuskoJaurlaritza euskal hezkuntza publikoarenegoera hobetzeko esfortzu handia buru-tzen ari dela azpimarratu zuen. Era bere-an, irakasleriaren egonkortasuna susta-tzeko zalantzarik gabeko apostua ere eginzuen hezkuntza sailburuak

“Hezkuntza gastuetan murrizketak egi-tea erabaki duten beste AutonomiaErkidegoekin alderatuta, Gobernu honenuste sendo politikoa hezkuntza man-tentzea da” ziurtatu zuen Celaák eta, eraberean, “hezkuntzak ezin du gelditu”baieztatu zuen, besteak beste, “garapenanahi duen edozein gizarteren ardatzadelako”.

ARGITARATZAILEAK

BABESTEN DUTE

KOORDINATZAILEA: Jon Mikel Zabalegi

ERREDAKZIOA: Cristina Domínguez, Ana Belén Sánchez y José Poza

DISEINUA: JP

ARGAZKIAK: Markel Redondo / Unibertsitateko Aldizkaria / Eurocampus / Shareak

ERREDAKZIOA ETA PUBLIZITATEA: Iparragirre 17, 1.Esk. 48009 BILBO. 94 424 75 94.

Posta-e: elperiodico@unionline.info

LEGE GORDAILUA: BI - 716 - 09

EKINTZA HONEK BIZKAIKOFORU ALDUNDIARENKULTURA SAILARENLAGUNTZA JASO DU

KULTURA SAILAK(KULTURA SAILA. HIZKUNTZA

POLITIKARAKO SAILBURUORDETZA)

DIRUZ LAGUNDUTAKOA

H e z k u n t z a e t a t r e b a k u n t z a 2 0 1 1 k o i r a i l a • 0 3

Aurten ere, eskola publikoa hitzartu-tako sarea baino gehiago hazi da. Fami-lien erdiak baino gehiagok, bigarrenurtez jarraian, sare publikoa aukeratu du.Horrela, ikasleen %49,3ak bere ikasketaksistema pribatu edo hitzartuan burutudituen bitartean, beste %50,7ak publi-koan egingo du. Kopuruetan islatuta, ho-rrek esan nahi du 161.138 ikasleek sis-tema publikoa hautatu dutela, iazko ikas-turtean baino 5.071 ikasle gehiago. Sarepribatuan, berriz, 156.953 ikasle izangodira, 2010-10an baino 2.637 ikaslegehiago.

Ikasturte berri honetan, Lehen Hez-kuntzan, 3.381 ikasle berri daude. Hauiaz izandako hazkundea baino txikiagoada. DBHn, berriz, 1.902 ikasle berridaude, iaz baino 703 ikasle gehiago, etaHaur Hezkuntzan, 2.182 ikasle gehiago,iaz baino %2,5 gehiago. Derrigorrezkoaden ondorengo hezkuntzan ere ikasleenkopurua hazi da, 1.044 ikasleetan hainzuzen ere.

Herrialdeka, Araba da ikasle berrigehien izan dituen lurraldea, %3,3kohazkundea izan duelarik. Jarraian, Gi-puzkoa aurkitzen da (%2,7) eta azkenik,Bizkaia %2,1eko hazkundearekin, betiere iazko ikasturteko datuekin alderatuta.

Celaák euskal exekutiboak euskalfamiliek euskal eskola publikoan jarritakokonfidantza babestuko dutela ziurtatu du.

Era berean, D ereduak (euskarazkoa)gurasoek gehien hautatzen duten ereduaizaten jarraitzen du, izan ere, ikasleen%60a eredu honetan dago (190.724ikasle). A ereduan (gazteleraz) ikasleen%18,2ak ikasten du eta B ereduan(elebiduna) %21,8.

Ezagutzak hobetuz

Hezkuntza Saileko helburuetako bat“gaitasun maila ertaina eta aurreratualortzen duten ikasle kopurua gutxienez%5ean haztea da”. Helburu haulortzeko, Celaák “hezkuntza kantitategehiago behar da, horrek kalitate gehiagosuposatzen duelako” azpimarratu zueneta familien inplikazioa eskatu zuen“hezkuntza hezkuntza-komunitate osoa-ren gauza delako, eta ez bakarrik eskolaeta irakasleriarena”.

“Bikaintasuna” hezkuntzan, Sailburu-aren esanetan, “ekitatetik” pasatzen da,eta Euskadin, ikasketak uzten dituztenikasleen kopurua Europako kopuruetaneta estatuan ematen denaren erdia delaadierazi zuen.

Hezkuntza sailaren beste erronka batgazteen artean zientziarekiko bokazioapiztea eta lanbide Heziketaren hirugarren

plana garatzea izango da. Azken hone-kin, “gazteengan ilusioa piztu eta lanaaurkitzeko aukerak biderkatzea esperoda, Lanbide Heziketa moderno eta malgubatean oinarrituta”. Lanbide Heziketaberri honetan ere hirugarren hizkuntzabaten ezagupena lehentasuna izango dalan merkaturatzea errazteko.

Ordenagailu gehiago eta hirueletasuna

Ikasturte honetan zehar, hezkuntza sailakbere bi ekimen nagusienak bultzatzenjarraituko du: Eskola 2.0 eta eredu hiru-eleduna.

Ikasturte honetan, 118 ikasgunek partehartuko dute Hezkuntza HirueledunarenMarkoaren esperientzian. Guztira, 7.324ikasle izango dira hiru hizkuntzatanikasiko dutenak; iaz baino 3.867 ikaslegehiago.

Era berean, ikasgelen digitalizazioaLehen Hezkuntzan errealitate bilakatu dajada 5 eta 6. mailetan instalatuta diren39.000 ordenagailuekin. Ikasturte hone-tan, gainera, DBHra ere hedatu egingo dabeste 20.000 ordenagailu gehiagorekin.Honi guztiari arbel digitalak, tresneriakargatzeko armairu elektrifikatuak eta

komunikazio azpiegiturak gehitu beharzaizkio.

Hezkuntza sailburuak hezkuntza sis-temaren garrantzia azpimarratu nahi izanzuen gazteriaren ehun morala indartzenlaguntzeko “hezkuntza baloreetan eginbehar delako edo bestela ez da ezer”. Eraberean, euskal gizartea honen aldekoapostua egiteko une ezin hobean dagoelaadierazi zuen. “2011/12 ikasturtea gureitxaropenerako ikasturtea izango da, te-rrorismoaren basakeria behin betikodesagertzearena. ETArik gabe, Euskadieta euskal hezkuntza hobeak izangodira” iragarri zuen.

Celaáren ustez, eskolak “memoriarenkaxa” izan behar du, “berez ezagutzarenesparrua” delako, eta “baloreetan hezi-tzea egin daitekeen inbertsiorik handienaeta onena da, eta terrorismoaren bik-timekiko enpatiarekin egitea egin gabedagoen lana da” adierazi zuen sailburu-ak. “Emaitzak positiboak izaten ari dira,eta gero eta eskola gehiago dira arau etamateria gehiago eskatzen dutenak, gaianormaltasunez ulertzen dutelako” amaituzuen Celaák.

Irakasle gehiago

Irakasleriaren aldeko apostua, Sailburua-ren esanetan, azken legealdian izan direnEnplegu Eskaintza Publikoetan ageriangeratu da. Horrela, 3.064 irakasle berrifuntzionario izatera pasa dira. Uda hone-tan bertan 1994. urtetik izan deneskaintzarik garrantzitsu eta kopurutsue-na izan da. Bertan, 1.462 irakaslek plazafinkoa lortu dute.

Euskal hezkuntza sisteman aktibodiren irakasleen kopurua hazi egin daiazko ratio berberak mantentzeko etaizan den ikasle kopuru hazkundearierantzuteko.

Eskola 2.0 eta ereduhirueleduna dira hasiberri den 2011/12ikasturteko erronkarikhandienak

2010/11ko prematrikulako datuekin konparaketaKurtsoa 2011/12 2010/11 Aldaketa %Haur Hezkuntza. 0-2 urte 31.499 30.690 809 2,64%

Araba 4.967 4.774 193 4,04%Bizkaia 15.010 14.789 221 1,49%Gipuzkoa 11.522 11.127 395 3,55%

Haur Hezkuntza. 3-5 urte 63.521 62.148 1.373 2,21%Araba 9.638 9.181 457 4,98%Bizkaia 32.145 31.692 453 1,43%Gipuzkoa 21.738 21.275 463 2,18%

Lehen Hezkuntza. 6-11 urte 120.836 117.447 3.389 2,89%Araba 17.827 17.295 532 3,08%Bizkaia 62.159 60.382 1777 2,94%Gipuzkoa 40.850 39.770 1080 2,72%

DBH. 12-15 urte 74.561 72.659 1.902 2,62%Araba 11.066 10.776 290 2,69%Bizkaia 37.814 37.092 722 1,95%Gipuzkoa 25.681 24.791 890 3,59%

Batx eta LH. ±16 urte/años 59.173 58.129 1.044 1,80%Araba 9.222 9.019 203 2,25%Bizkaia 29.870 29.342 523 1,78%Gipuzkoa 20.081 19.763 318 1,61%

GUZTIRA 349.590 341.073 8.517 2,50%Araba 52.720 51.045 1.675 3,28%Bizkaia 176.998 173.302 3696 2,13%Gipuzkoa 119.872 116.726 3.146 2,70%

Hezkuntza Berezia ez dago barne. Iturria: Informazio Sistemen zerbitzua. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila

H e z k u n t z a e t a t r e b a k u n t z a0 4 • 2 0 1 1 k o i r a i l a

Unibertsitatean ez diren hiruikasleetatik batek hezkuntzabeka bat du. Krisi ekonomikoa

dela eta hezkuntza bekak eskatudituzten ikasleen kopuruak gora jo du,eta honekin batera, baita beka batduten ikasleen kopurua ere. Egun pai-ratzen dugun krisiaren ondorioz, geroeta gehiago dira beka bat jasotzekobaldintzak betetzen dituzten familiak,eta ondorioz, eskaera kopuruak go-runtz jo du. Aurten, unibertsitate hez-kuntzatik at 121.809 ikaslek jaso dutebekaren bat.

Eusko Jaurlaritzak 97 milioi euro bi-deratuko ditu hezkuntza beketara, hots,duela hiru urteko aurrekontua baino%32,5 gehiago. Esan bezala, hazkundehonetarako arrazoirik nagusiena krisiekonomikoa da, eta horrela, 2008/09ikasturtean hezkuntza beketara 73,5 mi-lioi euro bideratu baziren, hasi berriaden ikasturterako 97 milioi euro bider-atuko dira, hots, duela lau urte baino23,5 milioi euro gehiago.

97 milioi euro hauetatik, 53 milioieuro unibertsitatetik kanpoko hezkuntza-ra bideratuko dira, duela lau urte baino%18,2 gehiago. Isabel Celaá Hezkuntzasailburuak kopuru hauetara iristeko eginbehar izan den esfortzua azpimarratu du.Unibertsitate hezkuntzatik kanpora bide-ratutako 53 milioi euro horiek duela lauurte bideratutako 50 milioiak gainditzendituzte. Honi esker, horrelako beka batjasotzeko aukera izan duten ikasleakikasleriaren herena dira.

Unibertsitate hezkuntzatik kanporabideratutako beka kopuruaren zatirikhandiena jantokiko laguntzetara (%66,3)eta eskola materialera (26,2) bideratzendira. Bestalde, unibertsitate hezkuntzakobeketara bideratutako kopurua 43,9 mi-lioikoa da, duela hiru urte baino %53gehiago. Berriz ere, Celaák politikahauek mantentzeko egin behar izan denaurrekontu esfortzua azpimarratu nahiizan du, are gehiago, krisialdi ekonomi-ko honen testuinguruan. Sailburuarenesanetan, “beka hauek guztiak behar-rezkoak dira hezkuntza eskubidea ber-dintasunean berma dadin”, ikasleen ja-torri sozioekonomikoa kontutan hartugabe.

Jantokia eta eskola materiala

Aurreko ikasturtean, Unibertsitateanez ziren 369.566 ikasleetatik121.809k bekaren bat jaso zuen.2008/09 ikasturtearekin alderatuta,honek %12,3ko hazkundea suposa-tzen du eta, horrela, ikasleriaren ia he-rena bekaduna da.

Unibertsitatean ez diren ikasle beka-dunen artean, %63ak sare publikoanburutzen ditu bere ikasketak eta %37ak

sare pribatuan. Hezkuntza Sailetik adie-razten denez, azken urteetan “unibertsi-tatean ez den ikasleriaren hazkundeahandiagoa izan da sare publikoan(%13,5 gehiago) sare pribatuan baino

(%10,6 gehiago)”. Unibertsitatetik kanpoko beken gas-

tua, batez ere, Haur Hezkuntza, LehenHezkuntzan eta DBHn ematen da,bertan, ikasleria bekadunaren %85

inguru aurkitzen baita.Unibertsitatetik kanpoko beketan,

eskola materiala, jantokia, joan-etorri-ak edota bizilekua bezalako eremuaksartzen dira. Esan bezala, dirulaguntzagehienak jantokiko gastuak ordain-tzeko (53 milioi eurotatik 33 atal ho-netara bideratzen dira) eta eskola ma-teriala ordaintzeko (13 milioi euro)bideratzen dira. Celaák azaltzen due-nez, hau egoera logikoa da, “derrigor-rezko hezkuntza mailatan irakakuntzaguztiz doakoa baita”. Ostera, derrigor-rezkoak ez diren mailetan “%100anhitzartu ez diren ikasketak burutzendituzten ikasleek soilik dute hez-kuntza beketarako aukera”.

Krisi ekonomikoak hezkuntza beken eskaera eta bekadunen kopurua handitu du. Euskal Autonomia Erkidegoan121.809 bekadun daude unibertsitate hezkuntzatik at, ia ikasleriaren herena

Eusko Jaurlaritzak 97 milioi euro bideratuko ditu,ikasturte honetan, hezkuntza beketara. Hau,duela 3 urte bideratutako aurrekontua baino%32,5 handiagoa da

Ikasleriaren herena bekaduna da

P u b l i z i t a t e a 2 0 1 1 k o i r a i l a • 0 5

Euskal Autonomia Erkidegoko 118eskolek eta 7.324 ikasleek partehartu dute, ikasturte honetan zehar

Hezkuntza Hirueledun Markoaren(HHM/MET) ekimenaren ebaluazio proze-suan. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sail-burua Isabel Celaáren ustez “euskal hez-kuntza sistemaren berrikuntza prozesuaatzera bueltarik ez duen ekimena da”.

Ebaluazio hau, hiru hizkuntzatan ikas-ten ari den ikasleria bestelako ikasleenerritmo berean edukietan (matematikak,zientziak…) aurrera egiten duen ala ezikusteko, euskaraz zein gazteleraz gutxie-neko helburuetara iristen diren ikustekoeta ingeles maila egokia lortzen dutenikusteko burutzen da.

Orain arte, iazko ikasturtetik ekimenhonetan parte hartzen ari diren ikastetxe-ek, jada, bi froga burutu dituzte, 2010ekourtarrila eta ekainan hain zuzen ere. Frogahoriek, modelo berri honen funtziona-menduaren inguruko lehen pistak emangodituzte. Gogoratu behar da, HezkuntzaSailak orain erabiltzen diren A, B eta Dereduak ordezkatu nahi dituela eta hauenordez, hezkuntza hiruledunaren ereduaezarri. Maiatza eta ikasturte amaierabitartean, ikasturte honetan modelo berria-rekin lanean ari diren ikastetxeetan besteazterketa bat burutuko da, eta lortzendiren emaitzekin, Hezkuntza Sailak euskalikasgela guztietan ezarri nahi den ereduadiseinatuko du.

Lehen deialdian, Lehen Hezkuntza etaDerrigorrezko Bigarren Hezkuntzako 40eskoletako 63 talde aztertu ziren. Ikasturtehonetan, berriz, eredu berrira elkartu diren118 eskoletako 306 talde aztertuko dira.HHM/MET ebaluatzeko proiektua ISEI/IVEI Ebaluaziorako Euskal Institutuakgaratu du eta ikasleek bi hizkuntza ofi-zialetan eta bestelako ikasgaietan lortzendituzten emaitzak neurtuko ditu.

Esperientzia honetan parte hartzen aridiren irakasleak Bilbon izan diren Hez-kuntza Hirueledun Markoaren jardunal-dietan parte hartzeko aukera izan dute.Bertan, ebaluazio prozesu honen ildonagusiak errepasatu ziren. Isabel Celaákberak topaketa honen itxiera ekitaldianparte hartu zuen eta bertan azaldu zue-naren arabera, ez dira hiru urteko iraupe-na izango duen esperientzia piloto hone-tan parte hartzeko deialdi gehiago izango.

Errendimendua ebaluatu

HHMren ebaluazioa egiteko, HezkuntzaSailak hezkuntza hirueledunan partehartzen ez duten eta antzeko mailatikabiatzen diren Lehen Hezkuntzako etaDBHko laugarren mailako ikasgela batzukhautatu ditu. Helburua, euskaraz zein

gazteleraz antzeko errendimendua ema-ten den ala ez ikustea da, eta era berean,hizkuntzari lotuta ez dauden gaitasunetanere, zehazki matematikak eta zientziak,errendimendua antzekoa den.

Ebaluazio frogak ACER erakundeak(Australian Conseil for EducationalResearch) diseinatu ditu. Hau da PISAkofrogak ere diseinatzen dituen erakundebera. “Behin datuen analisia amaituta,ISEI-IVEIk, erreferentziazko aholkulariekinbatera, eskola bakoitzarekin bilera batburutuko du eta bertan, lortutako emai-tzak eman eta hauen gaineko hausnarke-ta burutuko du” adierazi zuen Celaákaipatu jardunaldien itxiera ekitaldian.Horrela, nazioarte mailan puntako ebalu-azioa egin nahi da hauen ingurukoemaitzen inguruan inolako zalantza iz-pirik eman ez dadin.

Era berean, Hezkuntza Sailak 'Univer-sity of Cambridge ESOL Examination-s'arekin hitzarmena sinatu berri du.Erakunde hau hirugarren hizkuntzan,kasu honetan ingelesa, ikasleek lortutakogaitasuna ebaluatuko duen erakundeaizango da. Hitzarmen honek momentuzhiru urtetako iraupena izango du etabertan lortzen diren emaitzek HHMrenbarruan eskola bakoitzak bere emaitzakhobetzeko balio izango dute.

Froga hauen bidez, hiru hizkuntzetan

ikasten duten eta bestelako ereduetanikasten duten ikasleen artean ingeleshizkuntzaren ezagupenean alde nabariakdiren ala ez ikusi nahi da. Ikerketa honekLehen Hezkuntzako seigarren mailako etaDBHko hirugarren mailako ikasleekHizkuntzen Europar Erreferentzia MarkoAmankomunarekin alderatuta zein mailaduten ikustea ahalbidetuko du.

Erakunde hau, English Profile eki-menaren bidez, atzerriko hizkuntzanikasleek dituzten eskuduntzak ebalua-tzeko ingeles hizkuntzarako europarmarko amankomunak finkatzen dituenmailen araberako deskripzioak garatzenari da. Aurten HHM/METen partehartzen ari diren 118 eskolek proiektuaebaluatzeko 'behin betiko lagina'osatzen dute.

Irakasleriaren trebakuntza

Hezkuntza Hirueledunaren ezarpenerakoirakasleria prestatzeko euskal irakasleenatzerritar hizkuntzarako trebakuntzaeskaera hirutan biderkatu da. Horrek,noski, trebakuntza horretarako bideratu-tako aurrekontua ere maila bereanbiderkatu egin du. Gainera, HHM/METenparte hartzen duten irakasleek trebakuntzasaio berezietara ere joan behar dutehezkuntza marko berrira ahalik eta

errezen egokitzeko.Alde batetik, Bilbon berriki burutu diren

bezalako jardunaldiak daude. Hauetan,orain arte izan diren esperientzia desberdi-nak partekatu nahi izaten da, eta baita hiruhizkuntzatan oinarritutako hezkuntzarengaineko orientabide orokorrak ere.

Bestalde, Garatu planak irakasleria pu-blikoa trebatzeaz arduratzen da eta Hi-tzartutako Sare Pribatuan Hirueletasu-naren Sustepenerako Jarduera Protokoloakhelburu bera du hezkuntza pribatuko ira-kasleekin. Azken dokumentu hau Hez-kuntza Sailak eta hezkuntza sektorekobost patronalek sinatu dute.

Iaz, esperientzia honekin hasi ziren 40zentroetara, aurten, beste 78 gehitu zaiz-kie, guztira 118 eskola eta 7.324 ikaslebertan aritzen direlarik. Celaáren esane-tan, “azken ikasturtean ikusi ahal izanden bezala, eredu honekiko adostasunaoso zabalduta dago gizartean”. Sailburu-aren iritziz, “hirueletasunak ez du atzerabueltarik euskal hezkuntza sistemarenberrikuntza prozesuan”. Celaák “indar-tsuena ez da iraunbizitzen duena, al-daketetara hoberen moldatzen denabaizik” gehitu zuen. Eta marko berrihonetara moldatu ahal izateko,Celaárentzat funtsezkoa da pentsamoldekritiko, komunikazio zehatza eta elkar-lana izatea.

Gela, aula, classroomEhun euskal eskoletatik gora eta 7.324 ikasleek parte hartuko dute Hezkuntza Hirueledun Markoaren ebaluazioan

H e z k u n t z a e t a t r e b a k u n t z a0 6 • 2 0 1 1 k o i r a i l a

Albiste laburrak

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa Sailak184.000 euro bideratu ditu2011/2012 ikasturtean eskolazkanpoko ekintzetan ere euskarasustatzeko. Kopuru honetatik,121.000 euro zentro publikoetarabideratu dira eta bestelako 63.000euroak zentro pribatuetara.Laguntza hauek jasotzeko eska-bideak aurkezteko epea urriaren3an amaituko dira.

Hezkuntza Sailetik adierazidenez, edozein eredutako eskolekeskatu ahal dituzte laguntza hauekbaina, bereziki, A ereduko eskole-tan indarra jarri nahi da.

Neurri honekin, Eusko Jaurlari-tzak hezkuntza bere lehentasunenartean kokatzen dela adierazi nahiizan du.

Horixe da, hain zuzen ere, irakasleek eskatzen dutena. Izan ere, 2007.urtean indarrean jarri zen Hezkuntza Dekretuaren ondorioz, orduraarte ematen ziren asteroko bi orduetatik ordu eta erdira pasa da. Neu-rria, informatika eta atzerriko hizkuntza ikasgaiak indartzeko hartu zen.

Honen aurrean, Hezkuntza Fisikoaren alde dagoen Sohat taldeak etaJarduera Fisikoko Zientzietan lizentzitutakoen eskolak diote irakasleenbi herenek hezkuntza fisikorako bi orduak beharrezkotzat jotzendituztela. Baieztapen hau, 235 euskal ikastetxeetako 1.276 irakasleekinegindako txosten batean oinarritzen da.

Txosten horren arabera, 2007an dekretua indarrean jarri zenetik,gimnasiako 236 irakasleek bere lanpostua galdu dute. Gainera, txostenberaren arabera, irakasleek hezkuntza fisikoa etorkizun handia dutenhamar ikasgaien artean hirugarren postuan kokatzen dute, soilikeuskara eta atzerriko hizkuntza ikasgaien atzean.

Irakasle hauen ustez, hezkuntza fisikoa ikasleen autonomia pertso-nalerako eta gaitasun fisikoen garapenerako funtsezkoa da. Europakobeste herrialdeekin alderatuta, Euskadin gimnasia ordu gutxiago ematendira, urtean 490 inguru.

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenarabera, euskal Autonomia Erkidegoko ikasgeletan talentu aparteko 142ikasle daude. Hauetatik, 16 Haur Hezkuntzan aurkitzen dira, 81 LehenHezkuntzan eta beste 45ak Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan. Talentu aparteko ikasleen gai hau hezkuntza eremutik at atera den gaiada. Izan ere, jeltzaleek egindako galdera bat dela eta Celaák zuzentzenduen sailak talentu aparteko ikasle hauek zein tratamendu jasotzenduten azaldu behar izan du. Printzipioz, ikasle hauek programa berezia jarraitzen dute, eta besteakbeste, beste ikasleek baino urte gutxiago ematen dituzte eskolanzikloak amaitzeko denbora gutxiago behar dutelako. Emandako azalpe-nen arabera, jada gutxieneko adina izan gabe Haur Hezkuntzan sartudiren bost ikasle daude eta beste 36 iraupen laburragoa duten derrigo-rrezko hezkuntzako ereduetan daude.

Ikasleentzako Ramón Rubial IpuinLehiaketaren bederatzigarren edi-zioa jada abian da. Bertan, EuskalAutonomia Erkidegoko ikastetxeetanikasten ari diren 8 eta 16 urtebitarteko ikasleek parte har dezaketedemokrazia, berdintasuna, tole-rantzia, askatasuna edota elkarta-sunaren inguruan idatzitakoipuinekin. Lehiaketa lau modalita-teetan banatuta dago, gaztelaniazeta euskaraz adinaren baitan. Lanakaurkezteko epea datorren urtekourtarrilaren 16a izango da, etairabazleen zerrenda urteko lehenhilabeteetan ezagutaraziko da.Modalitate bakoitzeko irabazleek2012ko udan ingelesa ikasteko ego-naldi bat eta 500 eurotako txeke batirabaziko dute.

Urriaren 7 eta 8an Sormenean etaHezkuntzan adituak diren europarprofesionalik onenak Bilbon elkar-tuko dira esparru honetan direnpraktikarik onenak partekatu etaezagutarazteko. Bilkura honetan,ikasgai magistralak, mahai inguru-ak, herrialde desberdinetko praktikaeta esperientzia desberdinenaurkezpenak eta tailer interaktiboakizango dira.

Ekitaldi hau irakasle zein ikasleeibideratuta dago, baina batez ere,hezkuntzaren inguruko jakinminaduen edonori. Topaketa honenxedea, esan bezala, esperientziakpartekatzeko gunea bilakatzea da.Hasiera ekitaldian UPV/EHUkoErrektore Iñaki Goirizelaia etaBizkaiko Foru Aldundiko KulturaDiputatua Josune Ariztondo izangodira.

Lehenengo jardunaldian, hots,urriaren zazpian, europar aditurikgarrantzitsuenek hezkuntza arloanizan diren praktikarik berritzaileonenak aurkeztuko dituzte. Biga-rren jardunaldiak, berriz, izaerapraktikoagoa izango du etabertaratzen direnek, besteak beste,Lego Serious Play tailerrarekinedota sukaldaritzaren bidez tre-batzeko tailerrarekin gozatu ahalizango dute.

Euskara eskolazkanpoko ekintzetansustatuz

IX. Ramón Rubial Ipuin Lehieketa

Ikasleek gimnasia ordu gehiago behar dituzte

Talentu aparteko 142 ikasleeuskal ikasgeletan

Euskadik hezkuntzarenberrikuntza sormeneta berrikuntzatikgidatuko du

Cambridgek kudeatzen dituen inge-les azterketak abenduan izango dendeialdian burutzeko epea zabalikizango da urriaren 8ra arte. Cam-bridge ESOLek kudeatzen dituenazterketak dira mundu mailanaintzatespen handiena dutenak.Azterketa hauen artean, KET, PET,First, Advanced edota Proficencyaurkitzen dira. Informazio gehiago-rako: www.britishcouncil.org/es/spain-exams-bilbao-2.htm

Cambridge azterketakegiteko epea zabalik

H e z k u n t z a e t a t r e b a k u n t z a 2 0 1 1 k o i r a i l a • 0 7

H e z k u n t z a e t a t r e b a k u n t z a0 8 • 2 0 1 1 k o i r a i l a

z i e n t z i l a r i

Astronomoen arabera, eguzki-haizearen eta izar artekogas hodeien tenperatura zenbait milioi gradutara iritsdaiteke baina, era berean, kosmosaren hondoan tenpe-

ra -270 gradu Celsiusekoa izan daitekeela baieztatzen dute.Beraz, espazioan termometro bat jarriko bagenu, aipatu bi ten-peratura horien arteko emaitzaren bat lortuko genuke.

Zenbait izar inguratzen dituzten hodeietan izan ezik,espazioan den gas gehiena oso fina da edozein gauza berotuahal izateko. Funtsean, ez daude partikula nahikorik bereartean talka egiteko eta, ondorioz, berotasuna garraiatzeko.Adibidez, espaziontzietara iristen den eguzki haizearen ioipartikulak oso ‘beroak’ dira, baina espazioan ematen den talkaabiadura atmosferan ematen den abiadura baino askoz eretxikiagoa da.

Ondorioz, erradiazioa da espazioan berotasuna eman deza-keen elementu bakarra.

9.000 milioi biztanle 2054rako

Gainpopulazioa gizadiak duen erronkarik handienetakoa da. Gaur egun, 7.000 milioi gizaki inguru bizigara planetan. Duela hamabi urte, hots, 1999an, berriz, 6.000 milioi biztanle ginen, eta 1960an, 3.000milioi. Ikus daitekeen bezala, giza populazioaren progresioa azkarregia da, eta adituen esanetan,

2025erako, jada, 8.000 milioi biztanle izango gara. Progresio hori mantenduz, 2054rako 9.000 milioitarairitsiko ginateke, 1980an ginen biztanleen bikoitza. Dena den, adituen esanetan, ezinezkoa izango da erritmohorretan hazten jarraitzea. Gainpopulazioak gizadiaren iraunbizitza bera kolokan jar dezake, besteak beste,elikadura ziurtatzea arazo bat bilaka baitaiteke.

Gurpilaren asmatzaileaZalantzarik gabe, gurpila da gizakiaren garapenean gehien lagundu duen asma-

kuntzetako bat. Honi esker, gizakiak pisu handiak eramateko gai izan da etamigrazio mugimenduak erraztu ditu.

Gurpilaren jatorria zehaztea ezinezkoa da, eta baita bere asmatzailea nor denzehaztea ere. Dena den, aurkitutako aztarnen arabera, gurpila aintzinako asmakizu-na dela baiezta daiteke. Gaur egun, gurpil baten aztarnarik zaharrena 2002anEslovenian aurkitutako gurpil batena da, eta adituen ustez, 5.000 urte inguru izangolituzke. Dena den, adituek garbi dute hau ez dela gurpilik zaharrena. Hauen ustez,gurpila 2.000 urte lehenago asmatuko zen, hots Kristo Aurreko 5.000. urte inguruanMesopotamia aldean.

Ia garai berean, Europan ere gurpila erabiltzen zela uste da, eta izan badira Indi-an eta Txinan gauza bera dioten aztarnak.

Lehenengo gurpil horiek guztiak oso oinarrizkoak ziren, eta erromatarren garairaarte itxaron beharko da gurpil landuagoak ikusi ahal izateko. Garai honetan hasiziren, adibidez, burnizko xaflak eransten gurpilak gogorragoak egiteko. edota erra-dioak dituzten gurpilak ekoizten.

Zein tenperaturadago espazioan?

H e z k u n t z a e t a t r e b a k u n t z a 2 0 1 1 k o i r a i l a • 0 9

Derioko Oliver Barry Mostarren ikasteko hautatua

Oliver Barry Leioako Gazteluetaeskolan DBHko laugarren mai-lan ikasten ari den nerabea da.

Barryk Rafael del Pino Fundazioak babes-tutako 45.000 eurotako beka lortu du etahoni esker, datozen bi ikasturteetan beste80 herrialdeetako ikasleekin ikastekoaukera izango du. Hauek guztiak berejatorriko herrialdeetan hautatu eta beka-tuak izan dira eta bere kultura ordezkatu-ko dute dibertsitate giro batean.

Nazioarteko Batxilergoa ikasten duenbitartean ikasle euskaldunak eskola dago-en komunitatea laguntzeko programetanere parte hartu beharko du. Hauxe da,azken finean, Mundu Batuko Eskolenazken xedea. Hau irabazi asmorik gabekoerakundea da eta 125 herrialde bainogehiagotan lan egiten du. Erakunde honekkultur-anitzeko hezkuntza baten bidezbakea eta nazioarteko ulermena sustatzeadu helburu. Erakundea Guda Hotzekolehen urteetan du bere jatorria. Urte horie-tan, alemaniar pedagogo batek Parisenzen eskola bat bisitatzeko parada izanzuen. Eskola horretan, II. Guda Mundi-alean parte hartu zuten militarren seme-

alabek ikasten zuten. Ordutik hona, 180herrialdeetako 40.000 ikasle baino gehia-gok erakundeak dituen 13 eskoletatik pasadira. Eskola hauek guztiak honako herri-aldeetan daude: Kanada, Costa Rica,Venezuela, Txina, India, Singapur, Swazi-landia, Norbegia, Erresuma Batua, EstatuBatuak, Italia, Herbehereak eta BosniaHerzegovina.

Oliver Barryk Mostarren dagoen zen-troan ikasiko du eta bertan, serbiar,bosniar eta kroaziar ikasleekin izango da.Izan ere, eskola hau izan zen Balkanetakoguda ondoren ikasle hauek guztiak batuzituen lehen eskola. Mostarren Oliverrekmunduko kultura desberdinetako ordez-kariekin elkarbizitzeko aukera izango du.

Aukera hau izateko, Oliver Barrykgogor egin behar izan du lan. Batazbeste, bere nota 9,2koa da, ingelesezzein frantsesez hitzegin dezake eta berekategorian Euskadiko esgrima txapeldunada. Gainera, antzerki musikala gustokodu eta pianoa ikasteaz gain, bateria erejotzen du.

Trebakuntzan lan handia egin arren,Oliverrek jarduera solidarioetan parte

hartzeko denbora ere izan du. Berak adie-razi duen bezala, Atlantikoko kostaldeanlandare inbaditzaileen garbiketa lanetanparte hartu du eta hilero, bere eskolarekinelkarlanean aritzen diren bi zentroetan

laguntzen du. Horietako batean, nor berekabuz balio ezin diren pertsona helduaklaguntzen ditu, eta bestean, minusbaliota-sun mentalen bat duten pertsonak lagun-tzen ditu.

Derioko hamasei urteko ikasle bat Bosnia Herzegovinako Mundu BatukoEskolan ikasteko aukeratua izan da estatuko beste mila ikasleren artean

1 0 • 2 0 1 1 k o i r a i l a H e z k u n t z a e t a T r e b a k u n t z a

Kultura Sailak, Bizikidetasun De-mokratikoa Sustatzeko eta Indar-keria Deslegitimatzeko Planaren

barruan antolatu dituen ekimenen artean,irailaren 21an 'Gazteak eta Bake Kultura'Nazioarteko Mintegia burutu zen. Minte-gi hau, gazteekin bake kulturaren eta gizaeskubideen eremuan lan egiten dutenpertsonei zuzenduta zegoen. Jardunaldiahasiera ekitaldia Euskalduna Jauregianburutu zen, eta bertan, besteak beste,Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburua,Blanca Urgell, eta Federico Mayor Zara-goza, Bake Kultura Fundazioko presiden-te eta UNESCOko zuzendari nagusi ohia,izan ziren. Azken honek, gainera, hitzal-dietako bat eman zuen. Haiekin batera,Ignacio Rodríguez, Gazteria zuzendariaere izan zen.

Aldi berean, eta irailaren 25era bi-tartean, Gorlizeko aterpean, beste au-tonomia erkidegoetatik eta Europar Bata-suneko beste herrialde batzuetatik etorri-tako hainbat gazterekin kultura trukaketabat ere burutu da.

Nazioarteko Mintegia

Mintegia irailaren 21ean burutu zen eta,hitzaldiak ezezik, Euskadin, Espainian etabeste kontinente batzuetako herrialdetanburutu diren zenbait esperientzia berri-tzaile aurkeztu ziren. Esperientzia horiekguztiek, gazteen artean zenbait esparrutikabiatuta bake kultura sustatzea izan dutehelburu. Publikoaren artean, gazte alo-rreko eragileak eta teknikariak, gaztepolitiketako arduradunak, arautu gabekohezkuntzako gazte taldeak edo gazteelkarteak izan dira.

Euskal esparrura gazte eta bakekulturaren eremuan nazioarteko entitatebatzuek eman beharreko gomendioak etaegindako praktika onak ekartzea izan dajarduera honen xede nagusietako bat.Gainera, gazteen artean bake kultura etagiza eskubideak sustatzeko estrategiaegokienen eta eraginkorrenen inguruanhausnarketa sustatu nahi izan da. Ho-nekin batera, nazioarte mailako entita-teen eta erreferentziako adituen arteanEuskadin gazteen eta bake kulturaren ere-muan egin diren esperientzia berritza-ileak ikustera eman dira.

Mintegian landutako ikuspuntuak zeinpraktika onak, baita eztabaidak ere,UNESCO Etxeak egingo duen agiri ba-tean bilduko dira eta gazte teknikarien,gazte politiken arduradunen eta aisi-aldiko hezitzaileen artean banatuko da.Halaber, hau euskal eremuak GazteenNazioarteko Urteari egingo dioen ekar-pena izango da.

Kulturen arteko trukaketa

Testuinguru horretan, eta Mintegiarekinbatera, Gorlizeko aterpean beste autono-

mia erkidego batzuetatik eta Europar Bata-suneko beste herrialde batzuetatik etorri-tako hainbat gazterekin kultura trukaketabat ere burutu da.

Topaketan 16 eta 17 urte bitarteko 25gaztek hartu dute parte; Euskadiko (beder-atzi), Espainiako (zortzi) eta Europar Bata-suneko herrialde bateko (zortzi) aisialdielkarte eta gazte elkarte batzuetakoak dira;United Network of Young Peace builderselkartekoak dira azken horiek; Holandanegoitza duen bake eraikitzaile gaztebatzuen sarea da. Sare horretan bake kul-turan lan egiten duten 40 gazte talde bainogehiago daude.

Trukaketa burutu baino lehen, parte-hartzaile guztiek, artearen eta adierazpenartistikoen bidez gazteei, kulturei etabakeari buruzko lan bat egin zuten.UNESCO Etxeak burutu zituen oinarriaketa parte-hartzaileek zenbait adierazpenartistiko erabiltzeko aukera izan zuten:arte digitala, graffitia, argazkiak, komikiak,

parkour, stopmotion, etab. Horien bidezbere kultura azaldu zuten eta baita kul-turen arteko bizikidetza positiboaren ingu-ruko hausnarketa ere.

Horri esker, gazteen arteko harremanaeta komunikazioa erraztu nahi izan da,bai trukaketa burutu baino lehen eta baitatrukaketaren unean ere. Egun horietan,parte-hartzaileek taldeko lan agendarekinbatera, kultura agenda bat ere izan zuten.Lehenengoa, aldez aurretik egindako lanartistikoen ingurukoa zen eta, dinamiza-tzailearen laguntzarekin, kulturaren etabake kulturaren arteko loturari buruzkohausnarketa eta eztabaidarekin amaituzuten. Parte-hartzaile guztien artean eginbeharreko lana, ondoren erakutsi ahalizango den euskarrian burutuko dute. Lanhori, aldez aurretik egindako languztiekin batera, Gernikako BakearenMuseoan edo Bakearen eta Giza Esku-bideen Etxean (Aiete Jauregia) jarriko daikusgai.

Halaber, trukaketarekin amaitu bainolehen, gazteek ariketa bat egin zuten;taldeek etorri baino lehen Euskadiri buruzzuten iritzia azaldu zuten, baita herriaezagututa, duten pertzepzioa ere.

Agenda kulturalari esker, bestalde,gazte bisitariek gure kultura ezagutzekoaukera izan dute euskal gazteen la-guntzarekin. Gainera, Giza Eskubideetaneta Bakean hezteko elkarteen Foroarekinere elkartu ziren.

Kultura Saileko Gazteria ZuzendaritzakBizikidetasun Planaren eremuan anto-latuko ekimenak, 'Bake kultura, giza esku-bideak eta gatazkak lantzea' prestakuntzaekintzarekin amaitu ziren. Hau, gazteeragileei zuzenduta dago eta eremu hori-etan hezteko moduko teknikak, metodolo-giak eta erremintak eskaintzea du helburu.Jarduera bost modulutan banatzen da etaguztira 150 ordu dira. Bakeola eta EDEFundazioaren laguntzarekin burutuko daurriak eta 2012ko maiatza bitartean.

Bilbon burututako mintgia eta honekin batera Gorlizeko Aterpetxean burututako gazteen topaketa Kultura SailarenBizikidetasun Planaren esparruko lehen ekimenak izan dira

‘Gazteak eta Bake Kultura’ri buruzko mintegia

BABESTEN DUARGITARATZEN DU

HbiOH2Oura

Edateko ona den uraren

eskuragarritasuna behar bezala

baloratzen ohi ez dugun ondasuna da.

Pentsatu, une batez, nolakoa izango

litzatekeen zure bizitza kainutik egunero

kontsumitzen dugun ura isuriko ez

balitz. Jende askok distantzia handiak

ibili behar ditu egunero edateko ona den

ur nahikoa, garbia ala ez, lortu ahal

izateko eta, beraz, iraunbizi ahal

izateko. Hainbat pertsonentzat ur faltak

gaixotasunak eta desnutrizioa pairatzea

suposatzen du.

Bada ura soberan dagoenaren uste

faltsua, inoiz amaituko ez den

ondasuna denaren ideia, merkea

dela... Hauetako zenbait uste faltsuen

ondorioz, sarritan, ura xahutu izan

dugu. Zorionez, nahi dugun edozein

momentutan edateko ona den ura

eskura nahiko merke izateak ez du

esan nahi hori beti horrela izango

denik, eta are gutxiago, munduko leku

guztietan horrela denik.

Ura funtsezkoa da izaki guztientzat, eta

horregatik, pertsona guztiak bere

kontserbazioaren arduradun gara. Ezin

dugu pentsatu gobernuak, enpresak

edota erakunde handiak direla

ingurugiroaren eta uraren alde zerbait

egin dezaketen bakarrak direla. Honen

ildoan egiten diren ekintza guztiak

baliogarriak dira, txikienetatik hasita

handienetaraino, eta guztiek dute eragin

zuzena ingurugiroan. Horregatik, uraren

erabilera arrazionala egin behar dugu eta

ondasun hau behar bezala zaindu.

Uraren zikloaUra ezinbestekoa da bizitzarako. Gure planeta ‘Uraren

Planeta’ izenarekin ere ezagutzen da zerutik ur masa handi

bat ikus daitekeelako; ozeano eta itsas desberdinak dira, ur

gazikoak. Ur geza, bestelako lekuetan aurkitzen da:

ibaietan, erreketan, izotz masetan, elurran... Uraren zikloak

eragin zuzena du zure bizitzan eta inguratzen gaituzten

beste izaki guztien bizitzan ere.

Gure planeta planeta urdina da, uraren planeta. Elementu

hau oso garrantzitsua da, ez bakarrik guretzat, baita beste

animalia eta landareentzat ere. Urarik gabe ezin izango

genuke bizi baina, zoritxarrez, planetan dugun ura ez da,

hein handi batean, izakien kontsumorako egokia. Munduan

den uraren ehuneko txiki bat bakarrik da ur geza, eta hau,

gehienbat, izoztuta edota lur azpian aurkitzen da. Ur geza

ondasun eskasa denez, zaindu behar dugu, xahutu gabe.

Planetan ur asko dago, bai, baina ia guztia, ozeanoetan,

itsasoetan,ibaietan, izoztuta edota lur azpian aurkitzen da.

Ura etengabeko aldaketan dago: azalean den ura lurrundu

egiten da, hodeietan den ura euri moduan lurreratzen da,

euria lurran iragazten da... Hala ere, planetan den ur

kantitatea ez da aldatzen. Uraren zirkulazioa eta honen

kontserbazioa ziklo hidrologikoa edota uraren zikloa

izenarekin ezagutzen da.

LURRUNKETA EDO TRANSPIRAZIOA. Eguzkiak

berotzen duenean, erreka, ibai, itsaso eta ozeanoetako ura

lurrundu egiten da.

KONDENTSAZIOA. Lurrunketa prozesuan sortutako

lurrinak goruntz egiten du eta hodeitan pilatzen da. Hozten

denean euri tantak sortzen dira.

PREZIPITAZIOA. Hodei bat ur tantaz beteta dagoenean

hauek euri, elur edo txingor moduan erortzen dira.

ABSORTZIOA. Hodeietatik erortzen diren euri tanten

ehuneko handi bat lurrak xurgatu eta beheruntz egiten

dute.

TRANSPIRAZIOA ETA INFILTRAZIOA. Landareek,

sustraien bidez, lur azpin den uraren zati bat xurgatzen

dute. Ur hau, zurtoinetatik pasata, landareen hostoetaraino

iristsi eta berriz kanporatzen da. Ur hau, sarritan, lur azpira

bueltatzen da.

GARRAIOA. Lurran den urak, bide desberdinetatik,

erreka eta ibaietan amaitzen du, eta azken batean,

itsasoan. Hemen, zikloa hasiko da beste behin, hau da,

itsaoan den ura eguzkiak berotuko du, lurruketa emanez

eta hodei berriak sortuz.

Gure kontsumo eta ekoizpen ohitura ez jasangarrien ondorioz uraren

kontsumoak gora egin du etengabe. Honek, munduan den populazioaren

hazkundearekin, aldaketa klimatikoarekin eta kalitate iturrien

kutsadurarekin batera, ura herrialde desberdinen arteko tira-biren

arrazoi nagusienetako bat bilakatu du.

Nazio Batuen datuen arabera, egunero, 25.000 pertsona hiltzen dira uraren

kudeaketa ez zuzenaren eraginez. Munduko hainbat eskualdeetan, ura

xahutzen den baliabidea da: isurketa industrialak, hiri-isurketak, nekazal

jatorriko kutsadura eta bestelako zenbait elementu negatibok modu

nabarian eragiten dute azaleko zein lur azpiko uren kalitatean.

Espainian, etxeetan egiten den uraren kontsumoa, bataz beste, 171

litrokoa da pertsona bakoitzeko egun batean. Beraz, lau kide dituen

familia batek 25.000 litro baino gehiago kontsumituko lituzke hilabete

bakar batean.

Bestelako produktu eta zerbitzuen kontsumoak eragin ez zuzena du

uraren kontsumoan. Ura ezinbestekoa da elikagaiak ekoizteko, baina

baita praka bakeroak ekoizteko beharrekoa den kotoi-landak

ureztatzeko, zure etxeraino ekarri dituen garraiobideak erabiltzen duen

erregaia fintzeko edota dendako plastikozko poltsa ekoizteko. Kontsumo

arduratsu baten bidez uraren kontsumo ez zuzena ere murriz daiteke.

Zergatik aurreztu

behar da ura?

Behi-haragi kilo baten aztarna hidrikoa

15.500 litrotakoa da. Kopuru honek, zure

plater gainean amaitu duen, eta seguruenik

zure kidearekin partekatu beharko duzun,

kiloko txahal txuleta ekoizteko prozesuan

beharrezkoak diren abeltzaintza eta

industria prozesu guztiak kontutan hartzen

ditu.

Kopuru honetatik, ur kopuru handiena pikor

eta bazkaren ekoizpenean erabiltzen dira

(9.000 kilo inguru). Honek abelburua

elikatzeko balio izango du eta besto 30.000

litro zuzeneko kontsumorako behar

dira(edarirako eta bestelako zaintzetarako).

Horrelako animali bat hiru urte dituen arte

haragirako hiltzen ez denez,eta bataz beste,

hezurrik gabe, berrehun kilo haragi lortzen

direnez, horrek suposatzen du kilo

bakoitzeko 15.500 litro ur behar direla.

Gainera, haragiaren ekoizpenak negutegi

efektua duten eta aldaketa klimatikora

laguntzen duten hainbat gas sortzen ditu.

PICCko (Nazio Batuetako Aldaketa

Klimatikoan Aditu diren Gobernuenarteko

Taldea) presidentea den Rajendra

Pachaurik, adibidez, haragiaren kontsumoa

murriztea proposatzen du aldaketa

klimatikoaren kontra borrokatu ahal izateko.

Pachaurik aldaketa klimatikoari aurre

egiteko aukera hau kontutan hartzea

eskatzen du, eta zehazki, beroketa globalari

modu eraginkorragoan aurre egiteko. Bere

ustez, animaliek sortzen dituzten negutegi

efektuko gasak erregai fosilak erabiltzen

dituzten garraiobideek sortzen dituztenak

baino handiagoak dira.

Haragiaren negozioak negutegi efektua

sortzen duen CO2 eta bestelako gasen

isurketen %18a sortzen du. Abeletxeetan

ematen den animalien hazkuntzak baliabide

natural asko eskatzen ditu eta, bestalde,

hainbat kasutan, deforestazioa ematen da

animaliak elikatzeko behar diren elikagaiak

landatzeko lurrak lortzeko, batipat, laboreak

eta soja.Hau guztia gutxi balitz, animaliek

bere digestio prozesuan CO2 baino

arriskutsuagoak diren metano eta oxido

nitroso kantitate handiak sortzen dituzte.

Haragiaren kontsumoa, gutxienez astean bi

edo hiru alditara murriztuz, gure osasunean

eragin positiboa izateaz gain, ingurugiroan

ere eragin positiboa izango luke, eta mundu

guztiko gero eta aditu gehiagok bat egiten

dute gomendio honekin.

Haragia kontsumitzen bada, hobe ziurtagiri

ekologikoa duen haragia kontsumitzea.

Ziurtagiri honek, haragiak ez duela inolako

gehigarri kimikorik edota jatorri sintetikoko

sustantziarik bermatzen du. Gainera,

ekizpen mota honek bat egiten du

ingurugiroaren zainketa eta garapen

jasangarriarekin.

Osasuntsuago

Era berean, ezin ahaztu dieta barazkijaleak

osasuntsuagoak direla eta haragian

oinarritzen diren dietak baino gutxiago

kutsatzen dutela.

“Journal of Clinical Nutrition” aldizkarian

argitaratutako ikerketa batzuen arabera,

haragi gorriaren kontsumoa fruitu

lehorrengatik ordezkatuz, diabetesa

sufritzeko arriskua gutxitzen da.

Haragi gorriak zenbait gaixotasunekin

lotzen dira: gaixotasun kardibaskularrak,

zenbait kantzer mota... “Journal of the

National Cancer Institute (JNCI)” aldizkarian

argitaratu dutenez, frutan aberatsa eta

haragian pobre diren dietek kolon kantzerra

izateko arriskua murrizten dute.

“Archives of Neurology”n, berriz,

esnekietan eta haragian pobre diren dietek

Alzheimer izateko arriskua murrizten dutela

baieztatzen da.

Gizakiok ur kantitate handiak erabiltzen ditugu edateko,

sukaldatzeko eta garbiketarako. Baina kontsumo handienak ez

zuzenak dira eta elikagai, paper, edota arropa bezala ondasunen

ekoizpenean ematen dira. Aztarna hidrikoa uraren erabileraren

adierazle bat da eta kontsumo zuzena zein ez zuzena hartzen ditu

kontutan. Norbanako baten edota komunitate edo denda baten

aztarna hidrikoa kontsumitutako ondasun eta zerbitzuak ekoizteko

erabili den ur gezaren bolumen osoa izango litzateke.

Ba al zenekien haragi

kilo bat ekoizteko

15.500 litro ur

behar direla?

Eskuak xaboitu, bizarra moztu

edo hortzak gabitzen dituzun

bitartean kanila itxi. Irekita dagoen

kanoila batek minuturo 12 litro ur

xahu ditzake.

Ura aurrezteko gomendioak

Bainatu beharrean dutxatu zaitez

eta xaboitzen zarenean kanila

itxi. Bataz beste 150 litro ur

aurreztuko dituzu.

Komuna ez da zabor ontzi bat.

Zakarrontzi bat jarri komunean. 6 eta

13 litro bitartean aurreztuko dituzu.

Garbigailua eta ontzi garbigailua

guztiz beteta daudenean piztu

eta programa egokia erabili.

Eskuz garbitzean %40 ur gehiago

xahutzen da.

Ez utzi kanila irekita ura

freskoago izan dadin. Pitxar bat

jarri hozkailuan.

Kanilak konpondu. Tanta isuriak

ekiditu. Bataz beste, hilean 170 litro

aurreztuko dituzu.

Karga bikoitzeko zisternak

erabili behar duzun ura bakarrik

erabiltzeko. Kontsumora erdina

jaitsi al duzu.

Bazkarietan soberan geratu den

ura bererabili. Pitxerretan soberan

geratu den ura edota arraultzak

irekiten jartzeko ura landareak

ureztatzeko erabil dezakezu.

Etxeko ixteko giltza zertxobait

itxi, ez duzu alderik nabarituko eta ur

asko aurreztuko duzu egunero.

Badira, eroso bizitzen jarraituz eta gure bizitza kalitatea kaltetu gabe, kontsumitzen ohi dugun uraren

%50a aurrezteko teknika, trikimailu eta ohitura desberdinak

© Copyright 2006 SASI Group (University of Sheffield) and Mark Newman (University of Michigan).

Mapa honetan azaltzen diren baliabide hidri-

koek soilik ur geza azaltzen dute, izan ere, ia

erabilpen gehienetarako itsasoko ura trata-

tua izan behar baita. Prezipitazio maila bi-

koitza izan arren (euria eta elurra), batez ere

lurrunketaren eraginez, urtero soilik ur geza-

ko 43.600 kilometro kubiko har daitezke ba-

liabidetzat. Prezipitazio gehien dituzten lu-

rraldeek, sarritan, baliabide hidriko gehiago

izaten dituzte. Mundu mailan eskuragarri

dagoen ur gezaren ehunekorik handienak

Hego Amerikan eta Asia-Pazifiko eskualde-

an aurkitzen dira. Kontrako puntuan Kuwait

aurkituko litzateke. Bertako biztanleek gatz-

gabetze instalazioetan tratatutako itsasoko

ura erabili behar dute. Kuwait ez da mapan

azaltzen, besteak beste, bere lurraldean ur

gezarik ez dagoelako.

Herrialde bakoitzaren tamainak bere barnean diren mundu mailako baliabide hidrikoen osotasunaren kuota azaltzen du.

Baliabide hidrikoak

Ohar teknikoak:

• Ingurumenerako Nazio Batuen Programatik ateratako datuak.

• Mapan soilik ur gezako baliabideak azaltzen dira.

• *Kuwaiten ez dago inolako ur geza baliabiderik erregistratuta.

* Kartogramak zerrenda unitateak proportzionalki aurkezten dituzten mapak

dira; ez dute oinarrizko maparik oinarri geografikoak berak edukina

desitxuratzen duelako.

Edateko ura bizitzarako ezinbesteko baliabidea da,

baina era berean, edateko ona ez den ura hainbat

gaixotasunen iturria da. Europako mendebaldean

bizi den populazioaren ia osoak edateko ona den

ura eskura dezakeen bitartean, Afrikako erdialde-

an bizi den jendearen erdiak soilik du ona edateko

den ura eskura. Txina da, halere, iturriko ur segu-

rua eskura ez duen pertsona kopuru handiena

duen herrialdea; 324 milioi txinatarrek ez dute

edateko ona den ura eskuratzeko aukerarik, hots,

populazioaren %25a. Herrialdeen laurden batean,

bertako populazioaren laurdenak ez du edateko

ona den ura lortzeko aukerarik. Mundu osoan, ho-

rrek suposatzen du populazioaren %18ak ez duela

edateko ona den urarik.

Edateko segurua den ura tratamendu desberdi-

nen bidez, udaberrian eroritako ura pilatuz edota

lur azpiko ura ponpatuz lor daiteke.

Lurraldeen tamainak bizi diren tokian edateko segurua den ura lortzeko aukerarik ez duen biztanleriaren proportzioa islatzen du

Edateko ona ez den ura

Ohar teknikoak

• Nazio Batuetako 2004 Garapen Programatik lortutako informazioa.

• 40 herrialdeetan populazioaren %1 baino gutxiagok ez du edateko

segurua den ura lortzeko aukerarik

• Edateko ona ez den uratzat edateko segurua edo fidagarria ez den

ura ulertzen da.

* Kartogramak zerrenda unitateak proportzionalki aurkezten dituzten

mapak dira; ez dute oinarrizko maparik oinarri geografikoak berak

edukina desitxuratzen duelako.

G a z t e r i a 2 0 1 1 k o i r a i l a • 1 1

Fernando Buesa Fundazioak biolentziaren deslegiti-maziorako I. Dokumental Laburren Lehiaketa anto-latu du. Bertan, estatuan bizi diren 16 eta 32 urtebitarteko gazteek parte hartu ahal dute. Lehiaketarenxede nagusia, ikusentzutezko lanen sormenarenbidez, gazteen artean Giza Eskubideak eta baloreaksustatzea da. Lan hauek guztiek, biolentzia kolekti-boaren deslegitimazioa sustatu beharko dute.Biolentzia mota honen barruan, helburu politiko,ekonomiko edo sozialak lortzeko talde baten par-taide sentitzen diren pertsonek erabiltzen duten bio-lentziak ulertzen dira, eta zehazki, definio honek te-rrorismoa, kale borroka, arraza eta ideologia sarras-kiak, mafia sareak edota gazte gaizkile taldeak bar-neratzen ditu.Parte hartzaileek hiru sari irabazteko aukera izangodute, 1.500, 1.000 eta 500 eurotakoa hurrenez hurren.

Irailaren 8an Analfabetizazioaren aldekoNazioarteko Eguna ospatu zen mundu osoan.Hori dela eta, pasa den irailaren 8 eta 10bitartean, Indiar gobernuaren eta UNESCOrenE9 Ekimenaren eskutik, “Emakumezkoen alfa-betizazioa garapen jasangarri eta barneratzailebatentzako” naziorteko hitzaldia burutu zenIndiako hiriburuan.

UNESCOk emandako datuen arabera, gauregun, munduan 793 milioi heldu analfabeto dira,eta hauetatik, gehienak emakumezkoak dira.Gainera eskolara joateko adinean diren beste139 milioi haur inguru ere analfabeto dira esko-lara joateko eskubidea bermaturik ez dutelako.Analfabetismoaren arazoa larritzat jo daitekezenbait herrialdeetan, izan ere, bertako popu-lazioaren erdia baino gehiago analfabetoa baita:Burkina Faso, Txad, Etiopia, Gambia, Ginea,Haiti, Mali, Niger, Senegal eta Sierra Leona.Analfabetismoak ez du eskualde guztietan era-gin bera. Horrela, Asiako hegoaldea eta mende-baldea dira analfabeto gehien dituzteneskualdeak. Eskualde hauetan munduan direnanalfabetoen erdia baino gehiago bizi da.Analfabetismoak larriki jotzen dituen bestelakoeskualdeak Sahara hegoaldeko Afrika (%21,4),Asia ekialdea eta Pazifikoa (%12,8), Arabiar

estatuak (%7,6), Latinamerika eta Karibea(%4,6). Amerikako iparraldean, Europan etaErdialdeko Asian munduko analfabetoen %2aaurkitzen da.

Unescoko Zuzendari Orokorra Irina Bokovakadierazi duenez, “alfabetizaziorako konpromezupolitiko sendoagoa behar da munduan”.Bokovaren iritziz, eragile desberdinentzat alfa-betizazioa lehentasuna bilakatu behar da.

New Delhin burututako bileran, munduan denegoera aztertzeaz gain, Sejong Erregea etaConfucio alfabetizazio sariak banatu ziren.Burundiko Alfabetizazio Zerbitzu NazionalakSejong sarietako bat irabazi zuen 2010 eta 2011artean 50.000 pertsona baino gehiago alfabeti-zatzea lortzeagatik. Bigarren Sejong sariaMexikoko Helduen Hezkuntzarako InstitutuNazionalak irabazi zuen garatutako hezkuntzaelebidun programak direla eta.

Confucio Saria, berriz, Estatu BatuetakoRoom to Read erakundeak irabazi zuen bertakohizkuntzetan argitaratutako argitalpenenbidezko alfabetizazioa sustatzeagatik. KongokoErrepublika Demokratikoko Alpha Ujuvi taldeakere Confucio saria irabazi du pertsona etataldeen arteko tirabirak konpontzeko garatutakomodelo berritzaile bati esker.

Biolentziarendeslegitimaziorako I.Dokumental LaburrenLehiaketa

Amnisty International erakundeak torturatzat jo dituhainbat urtez irlandar estatuak eta eliza katolikoakkudeatutako erakundeetan milaka haurrek pairatudituzten abusuak. AIk salatu duenez, orain arte egindiren ikerketek jazotakoa azalarazi dute, baina ezdira abusu hauen guztien arrazoiak ikertu. AIren irlan-dar bulegoatik jakinarazi denez, haurrekin ematenziren abusuak aski ezagunak ziren irlandar gizarteanbaina ezer ez egiteko erabakia omen zegoen. “Abusuhauen aurrean, boterea zuen jendeak nahiago izandu arazoa ezkutatzea” salatu du Colm O´GormanAIko bozeramaleak. O´Gorman berak abusuakpairatu zituen haurra zenean.

Azken urteetan egindako ikerketa desberdinekIrlandako hainbat erakundeetan haurrek abusu sexu-al, fisiko eta psikologikoak pairatu zituztela agertarazidute. Kasu hauek direla eta, zenbait taldek AitaSantua eta zenbait Kardenal salatu dituzteNazioarteko Epaitegi Penalean.

Amnisty Internationalektorturatzat jo dituirlandar haurrekjasandako abusuak

Giza Eskubideak

JUSTIZIA ETA HERRI ADMINISTRAZIOA SAILA

DEPARTAMENTO DE JUSTICIA YADMINISTRACIÓN PÚBLICA

Giza Eskubideen Zuzendaritza Dirección de Derechos Humanos

932 milioi analfabeto munduan

Sarritan, Interneten bidez lapurtutakodatu pertsonalak erabilita egitendiren delitu desberdinen inguruko

albisteak iristen zaizkigu: kreditu txarte-len klonazioak, erosketak egiteko norta-sunaren faltsutzeak, kontu korronteenhustutzeak… Horregatik guztiagatik, etasoilik ekonomikoak ez diren beste hain-bat arrazoiengatik, gure gizarte 'aurrera-tu' honetan, datu pertsonalak eduki bere-zitzat jotzen dira eta babes legal bereziadute. Datu pertsonaltzat ulertzen dira,besteak beste, izen-abizenak, sexua,adina, NAN zenbakia, helbidea, telefonozenbakia, banku datuak, osasun datuakedota ideologiaren inguruko informa-zioa. Inolako pertsonak, ez juridiko ezfisikoak, ezin ditu gure datu pertsonalakgorde guk bolondreski eman ez badizkio-gu.

Inolako sorpresarik izan nahi ezbadugu, arreta handia jarri beharko dugugure datu pertsonalen inguruan, eta guztizbeharrezkoa ez bada (adibidez, kontratubat sinatzen dugunean), beste inori hauenberri ematea ekidituko dugu. Hainbat kon-tratuetan, gure datuak hirugarren bati,merkatal edo publizitate helburuekin,eman ahal dietela abisatzen dute baldineta kontrakoa esaten ez bada. EKA/OCUVek ematen dituen gomendioarenarabera, hobe dugu baimen hori ezematea, azken batean, horretarako behar-tuta ez baikaude.

Datu pertsonalaren babesa ez da soi-lik norbanakoei dagokien gauza. EuskalAutonomia Erkidegoan izan den azkenkasurik esanguratsuenean erakundepubliko bat izan da protagonista. Ho-rrela, Bilboko Udaleko eta BizkaikoDiputazioko oposaketa batzuetaraaurkeztutako hainbat pertsonen izen-abizenak eta NAN zenbakiak BuletinOfizialaren bidez filtratu dira.

Zer egin?

Harremanetan izan garen enpresaren batgure datu pertsonalak erabiltzen aridenaren susmoa badugu, enpresarenganazuzen gaitezke idatzi baten bidez. Idatzihonetan, gure pertsonaren gaineko zeindatu dituzten aitortzea eskatu ahal diegu,eta baita zein modutan lortu dituzten ere.Enpresa, hilabete baten barruan, eran-tzutera behartuta dago. Horrela ez bada,edota emandako erantzunarekin guztizados ez bagaude, Datuen Babeserako

Agentzian salatu ahal dugu enpresa horihonek beharrezkoak diren neurriak hauditzan.

Datuak bolondreski eman ditugunkasuetan ere erakunde zein enpresetarazuzentzeko eskubidea dugu. Kasu hone-tan, edozein momentutan, datuen zuzen-keta edo hauen erabilpena debekua eska

dezakegu. Berriz ere, idatziz zuzendukogara, eta kasu honetan, enpresak hamaeguneko epea izango du erantzun batemateko. Horrela ez bada, berriz ere,Datuen Babeserako Agentziarengana jodezakegu.

Gure datu pertsonalen ingurukoedozein eskubide urraketa Datuen

Babeserako Agentzian salatu behar da.Salaketan, urraketa horren inguruandugun informazio eta dokumentazio guz-tia aurkeztu behar da. Era berean, datupertsonalen erabilpen ez zuzenarengatiksor daitezkeen kalte ekonomiko zeinmoralengatik kalte-ordaina jasotzekoeskubidea dugu.

G a z t e r i a1 2 • 2 0 1 1 k o i r a i l a

Interneten datu

pertsonalak

babestearen beharra

Gero eta gehiago dira datu pertsonalak

behar bezala ez babesteagatik burutzen

diren delitu eta eskubide urraketak.

Internet datu hauek guztiak lortzeko

bide ezin hobea bilakatu da. Jarraian,

EKA/OCUVek honen inguruan eman dituen

zenbait gomendio azaltzen dira

Aholkuak gurasoentzat

• Hitz egin seme-alabekin aho betean Interneteko erabilerari buruz eta era seguruanegiteko garrantziaz.

• Chat, Messenger, MySpace, Facebook eta antzekoetan ezagutu duten pertsonei ezdizkietela norberaren datuak eman behar azaldu behar diegu.

• Galdetu behar diegu ikusten dituzten webguneei buruz, norekin hitz egiten duten,zeri buruz…

• Galdetu behar diegu Messenger edo antzeko kontuetan gehitu dituzten datueiburuz: nortzuk diren, non ezagutu dituzten...

• Irakatsi behar diegu mezu beldurgarriak ez direla erantzun behar, eta balizkoarriskua azalten duten edo deserosoak diren mezuak nola blokeatu ahal diren.

• Erabilera arauak adostu. Hobe da ordenagailua iageriko leku batetan egotea,adingabekoek chat guneak erabili ez ditzaten atea itxita egonda…

• Gurasoen kontrola bermatzen duen softwarea instalatu, honek balizko arriskuaazal dezaketen web orri mota batzuetako sarbidea mugatzen du.

• Birusen aurkako zein nabigazio seguruko programak instalatu eta pasahitz zailakezarri.

• Ez jarri webkamerarik. Egiten bada, mugatu bere erabilera segurtasunekopasahitza ezarriz.

• Adingabekoek ulertu behar dute jazarpen egoeretan, “gaiztoa”jazarpena burutzen duena dela, haiek biktimak direla eta ezdutela egoera hori ezkutatu behar.

• Hitz egin beraiekin, konfidantzazko giroan, gaitzespenikgabe, jazarpen edo arrisku egoeren biktimak izaten ari direlasomatzen badugu, eta baieztatzen bada, jarri harremanetanPoliziarekin eta Interneten adingabekoak babesten dituztenerakundeekin.

• Hitz egin eskolako arduradunekin edo beste gurasoekinInterneten eman daitezkeen jazarpen egoerei aurre egitekoprestatu diren estrategiei buruz gehiago jakiteko.

Gomendioak adingabekoentzat.

• Ez hartu kontutan 'spama', ezezagunen mezuak eta indarkeria erakustenduten edo eduki deserosoak dituztenak.

• Ez eman norberaren edo familiaren datuak: izenak, helbideak, telefonozenbakiak, Interneteko kodeak edo pasahitzak, kreditu txartelen zenbaki-ak…

• Ez bidali argazkiak ezezagunei.• Ez erabili webkamerak chat guneak erabiltzerakoan.• Ez hitz egin chat guneetan ezezagunekin.• Ez erabili gure adinaren berri eman daitekeen nick edo pasahitzik. • Facebook bezalako sare sozialetan, ez onartu laguntzat ezagutzen ez

diren pertsonak.• Zuzenean ezagutzen ez

dituzun pertsonekin harremanakizateko, erabili doako posta

helbideak, Hotmail edoGmail motakoak.

• Ez hitzartu zitakInternet bidez ezeza-

gunekin. • Eraso edo pro-posamen desegokikosusmo txikienarenaurrean, esan zureguraso, irakasle edokonfidantzazko hel-duren bati.

G a z t e r i a 2 0 1 1 k o i r a i l a • 1 3

Save the Children GKEak nerabe-ek gizarte sareetan bere pribatu-tasuna babesten ikasteko web-

gune bat jarri du abian. Sarean priba-tutasunaren gaineko inolako kontro-lik gabe nabigatzeak abusu eta sexuesplotazioan amai daiteke. Interneteta sare sozialen garapenak edukidigitalen elkartrukaketa guztiz errazaegin du, eta horri esker, haur etanerabeei egindako abusuen irudiakbiderkatu egin dira. Estatuan baka-rrik, azken bost urteetan, 1.200 pert-sona baino gehiago atxilotuak izandira material honekin erlazionatutadauden delituengatik.

Save the Childreneko kidea denYolanda Románek dioen bezala, “hauicebergaren punta besterik ez da, ho-rrelako jarduerak antzematea oso zailabaita”. Haurren gaineko sexu-abusuakmodu desberdinean eman daitezkeinterneten, baina azken hilabeteetangehien nagusitzen ari den praktika'sexting' izenarekin ezagutzen denada. Kasu honetan eduki sexuala dutenargazki eta testuak partekatzen dirasakeleko telefonoen bidez, baina kon-tutan izan behar da behin eduki horiekbidalita hauen gaineko kontrola

ezinezkoa dela. Nerabeek ez dituztehorrelako praktikak salatzen eta,ondorioz, ez dago honen gaineko datuzehatzik.

Interneten erabilera egokia izandadin, Save the Children GKEak,Visual Noise agentziarekin elkar-lanean, 'Hemendik ez zara pasako'(De aquí no pasas) izeneko ekimenagaratu du. Honekin, Interneterabiltzean pribatutasuna babestekotresnak eman nahi dira, nahi ez ditu-gun pertsonek gure intimitatea erasoez dezaten. Sustatzaileen esanetan,gurasoek batez ere seme-alabekinterneten ematen duten denborakontrolatzeko joera dute, baina ezedukien gaineko kontrola egiteko.Hori dela eta, garrantzitsua da nera-beek ere internetek dituen arriskuenberri izatea.

'Tuentilvania'

Banpiroen munduan bezala, Internetenere edonork gure pribatutasuneansartzeko aukera du guk baimenarikeman ez arren. Ideia hori uler arazteko,Save the Childrenek garatutakowww.deaquinopasas.org webgunean

bada bideo interaktibo bat nonerabiltzaileak aurre egin behar donegunero gizarte sareek planteiatzendituzten zalantza desberdinen aurrean.Aipatu webgunean, gainera, gizartesare nagusietan, hots, Facebook, Twi-tter, Tuenti, Flickr, YouTube eta MyS-

pacen, pribatutasuna konfiguratzekojarraibideak azaltzen dira.Xedea ez daaipatu gizarte sare hauen kontra egitea,baina arrisku bat duten heinean, hauekmodu egokian erabiltzen ikasi behardela adierazi dute save the Childrenekobozeramaileek.

Adingabetuen segurtasuna hobetzeko gomendioak

Adi Internet erabiltzen duzunean nori ematendiozun zure bizitzan sartzeko baimena

G a z t e r i a1 4 • 2 0 1 1 k o i r a i l a

Drogak eta hauek sortzen dituzten arazoak dira europar hiritarrek dituztenkezkarik garrantzitsuenetarikoa. Droga kontsumoa, batez ere gazteen artean, his-torikoki oso maila altuetan kokatu da Europa osoan. Hori dela eta, Euro-barometroak joera hauek aztertu izan ditu. Azterketa honen barruan, berrikikaleratu den ‘Youth attitudes on drugs’ txostena dugu.

Aurtengo txostenean, besteak beste, gazteriak droga berrien inguruan dueniritzia jaso nahi izan da. Ikerketa maiatzan burutu zen 15 eta 24 urte bitarteko12.000 gazteren artean, eta jarraian, ikerketak emandako zenbait ondorio ze-rrendatzen dira:

• Heroina da lortzeko drogarik zailena. Kokaina eta estasia lortzea ez da hainzaila, eta droga ilegalen artean, haxixa da errazen lor daitekeena. Tabakoa etaalkohola lortzeko ez dago inolako arazorik.

• Internet da droga ilegalen inguruko informazioa lortzeko gehien erabiltzenden baliabidea. EBko zenbait herrialdeetan 10 gazteetatik zazpik baino gehiagokInternet erabiltzen du informazio hau lortzeko. Informazio hau lortzeko bestelakobideak honakoak lirateke: lagunak, familia eta medikuak.

• Ikerketaren hirugarren atal batean drogek izan dezaketen arriskuen inguruangaldetezen da. Kokaina eta estasiaren kasuan, gazteek garbi dute hauenkontsumo erregularra oso arriskutsua izan daitekeela. Hala ere, 15 eta 24 urtebitarteko gazteen herenak uste du astean behin edo bitan kontsumitzeak ezduela hain arrisku handirik. Haxixaren kasuan, kontsumo erregularrak arrisku er-taina duela uste du gazteriaren gehiengoak, eta gutxiengo bat da arrisku handiaduela uste dutenak. Berez, alkohola haxixa bezain arriskutsua izan daitekeelauste dute gazteek, Eurobarometroak emandako datuen arabera behintzat.

• Heroina, kokaina, estasia eta haxixa droga ilegalak dira EBko estatugehienetan, eta era berean, alkohola eta tabakoa bezalako drogen salmentaaraututa dago. Zentzu honetan, ia gazte gehienak bat datoz heroina, kokaina etaestasia ilegalak izaten jarraitu behar dutela adierazterakoan. Haxixaren kasuan,gazte gehienek honen salmentak araututa egon beharko lukeela uste du. Alkoho-la eta tabakoaren kasuan, berriz, gehiengoa egungo egoera mantentzearenaldekoa da.

• Azkenik, drogak sortzen dituen arazoak konpontzeko bideen inguruan galde-tzean, trafikatzaileen gaineko zigorrak gogortzearen alde azaltzen dira gaztegehienak. Informazioa eta prebentzio kanpainak ere bide egokitzat jotzen dira.

Eurobarometroak egindako ikerketa baten arabera gazteeknahiago dute heroina, kokaina eta estasia bezalakodrogak ilegalak izaten jarraitzea

Gazteak zenbait droga ilegalizaten jarraitzearen alde

G a z t e r i a 2 0 1 1 k o i r a i l a • 1 5

Europako aditu desberdinek gazteria eta drogeninguruko hausnarketa egingo dute DeustukoUnibertsitatean irailaren 28 eta 30 bitartean

Tailer hezitzaileak haxix erretzaileentzat

Beldur Barik Jarrera2011 Lehiaketa

Eusko Jaurlaritzako Barne Saila eta PortugaletekoUdala hezkuntza programa alternatibo berriaabian jartzeko akordio batera iritsi dira. Programahonen baitan, haxixa erretzeagatik isuna jasoduten 23 urtetik beherako gazteek, diru-zigorraordaindu beharrean programa hezitzaile honetanparte hartzeko aukera izango dute. Tailer hauek,Portugaleten bertan burutuko dira bi astebukaeren zehar eta aholkulari gazteek emango di-tuzte.

Isuna jaso duten gazteek tailer hau egiteko auk-era bakarra izango dute. Tailerra burutu ostean,berriz ere haxixa erretzeagatik isuna jasotzenbadute, ezin izango dute tailerrera joan eta diru-zigorra ordaindu behako dute. Gainean daramatenhaxix kopuruaren baitan, isun hauek 300 eta60.000 euro bitartekoak izan daitezke.

Miguel Buen Barne Sailuruordearen esanetan,hau Euskadin guztiz berria den programa da etalortzen diren emaitzen arabera, bestelako udalerri-

etara ere hedatuko da. Tailer hauen xede nagusiagazteek haxix bezalako drogen aurrean duten jar-rera aldatzea da, horretarako, droga honek gara-pen pertsonal, profesional eta akademikoan dueneragin negatiboan indarra jarriko delarik. Eraberean, izera zigortzailea alde batera utzi eta iza-era hezitzaileari garrantzia eman nahi zaio. Portu-galeten bertan, antzeko programa burutu dakalean alkohola ez edateko programa baten bidez.Programa honek emaitz onak lortu ditu eta bertanparte hartu duen gazteen %95ak jada ez omen duberriz ere kaleetan alkoholik edaten.

Programaren aurkezpen ekitaldian aditzeraeman zenez, haxixaren kontsumoak goruntz egindu 15 eta 24 urte bitarteko gazteen artean eta es-kola adinean den gazteriaren ia erdiak noizbaitprobatu duela onartzen du. Barne Sailak eman-dako datuen baitan, iaz 2.087 gaztek isuna jasozuten haxixa erretzeagatik, kasu gehienak Bizkaianizan zirelarik.

Berdinsareak eta Eudelek, Ema-kunde, Eusko Jaurlaritza eta hiruForu Aldundien laguntzarekin, Bel-dur Barik 2011 Lehiaketaantolatu dute. Lehiaketahonen xedea,berdintasunarenaldeko eta ema-kumeenganakoindarkeriarenaurkako apus-tua egitea da.Horreta rako,p a r t e h a r t z a -ileek nahi dutenmoduan lehiadezakete: ekintzak,ideiak, bideoak,kontzeptuak, argazkiak,ekimenak, musika, poesia,dantza, animazioak, eskultura, ilus-trazioak, performanceak, diseinuak...denek dute tokia lehiaketa honetan.

Aurkezten diren lan guzt ienartean epaimahaiak aukeratzendituenekin, datorren azaroaren 26anII. Beldur barik Topaketa burutukoda.

Oinarriak eta sariakPartaidetza Euskal Autonomia Erkide-goko udalerriren batean erroldatutadauden 12 eta 26 arteko neska-muti-lentzat dago zabalik. Lehiaketa biataletan banatuta egongo da: Lehenkategoria batean 12 eta 17 urtebitarteko gazteek parte hartu ahal

izango dute, eta bigarren kategorian,berriz, 18 eta 26 urte bitartekoak.

Proposamenak banaka edo tal-dean aurkez dai tezke

(taldeen kasuan, gutx-ienez neska batek

egon beharko du).Taldeen kasuan,taldeko nor-baitek 2. kate-g o r i a r id a g o k i o nadina izangobalu, aur-

keztutako lanaa u t o m a t i k o k i

bigarren horretarapasako litzateke.

Gaien planteamendu-an izandako jarrera eta orig-

inaltasuna, estilo eta generoen ugar-itasuna eta hizkuntza eta irudi ez-sex-istak erabiltzea hartuko da kontuan,ohiko estereotipo maskulino eta fe-meninoak gaindituz.

Lehiaketatik kanpo geratuko diraeduki, hizkuntza, irudi edo mezuadela eta sexuagatik baztertzaileakizan daitezkeen proposamenak.

Sariei dagokionez, hiru sari es-kudirutan izango dira:- 1. kategoriako Saria: 1.000 euro.- 2. kategoriako Saria: 1.000 euro- Herri Saria (www.beldurbarik.orgwebgunean jasotako botoetan oina-rrituta)300 euro. Sari honetan bi ka-tegoriek parte hartzen dute.

Datorren i ra i laren 28 eta 30bitartean, Deustuko UnibertsitatekoParaninfoan, ‘Familia, nerabeak etadrogak’ izenburupean, gazte etadrogen arteko harremana aztertukoduen topaketa burutuko da. Bertan,esparru desberdinetako laurehunaditu bainok gehiagok hartuko duteparte, eta besteak beste, familia ere-duak, aiton-amonen rol berriak, gaz-teen arteko komunikazio ereduberriak, 15M mugimendua eta dro-gen inguruko hausnarketa egingoda.

Topaketa hau Fundación Ayudacontra la Drogadicción-ek antolatzendu Osasun Ministerioaren, Dro-gomenpekotasunerako Deustu Insti-tutuakren eta Eusko Jaurlaritzaren la-guntzarekin. Bilgune honen xedeagazteriaren inguruko mezu positi-boak hedatzea da, izan ere, FADekozuzendaria den Ignacio Calderónekadierazi duen bezala, “gaur egun,gazteria droga, aisialdi eta diberti-menduarekin bakarrik erlazionatzenbaita”.

Topaguneari hasiera emateko, Eu-ropar Droga eta Toxikomania Beha-tokiko administrazio kontseilukopresidentea den Joao Castel-Brancokhitzaldi bat emango du. Bertan, Cas-tel-Brancok Espainian zein Europanematen diren droga kontsumoen in-guruan hitzegingo du. Izan ere, krisiegoera dela eta, gero eta jendegehiagok drogak kontsumitzera jokoduela aurreikusten da, nolabiat ereegoera ekonomikoak sortutakosufrimenduak lasaitzearren. Gainera,beste hainbatek, dirua lortzekodroga trafikora jo dezakeela uste da.

Egun berean, Luis Flaquer Sozi-ologia katedradunak egun diren fa-milia ereduak errepasatuko ditu.Eredu hauek gazteen drogakontsumoan eragin dezakete. Gain-era, F laquerek emakumeen lanmerkaturatzearen fenomenoa ereaztertuko du.

Soziologiaren ikuspegit ik ere,Javier Elzok 15M izenarekinezagutzen den mugimendu sozia-laren analisia egingo du.

Gazteak eta drogakeztabaidagai

G a z t e r i a

Kultura, Gazteria eta Kirol sailburuordeak,Antonio Riverak, eta Gazteria zuzendariak,Natxo Rodriguezek, aditzera eman dutenezEuskadiko Gazte Informazio Zerbitzuak(Gazte Informazioa) informatika-erremintakberritu ditu. Ekimenak dimentsio bikoitza du;alde batetik, informazioa kudeatzeko etazentroen arteko lankidetzarako (ezagutzaataria eta elkarlan ataria) aplikazio berri batgaratu da eta, beste alde batetik, GazteInformazioa web berria(www.gazteinformazioa.net) ere garatu da.Hemendik aurrera, pantaila nagusianbilaketarako kutxa agertuko da eta nahiditugun bilaketa hitzak sartuz gero,Euskadiko Gazte Informazio Zerbitzuakegindako edukietara sartuko gara.

Eraberritze proiektu hau, sarekoinformatzaileak adierazitako beharrakaztertu ondoren egin da, lan-mahaiei galdetueta horiek sistematizatu ondoren; lan-mahaiei esker, erremintaren garapenaegiaztatu ahal izan da. Esparru horretan,hona hemen helburuak:

• Gazte Informazio zerbitzua egungoteknologietara egokitzea, gizartearen eta,bereziki, gazteen informazio-beharreierantzuteko.• 150 bat sare informatzailek egindakolanak hobetzea, barne kudeaketa berahobetuz.• Zerbitzuaren kalitatearen etengabekohobekuntza lortzea; horretarako, baiinformatzaileei, bai gazteei zerbitzueraginkorragoak eta hurbilagoak eskainikozaizkie.• Teknologia plataforma zaharkitua aldebatera uztea eta gaur egungo teknologiasistema aldatzea eta berritzea, euskaladministrazio publikoak Internet-en izanbeharreko presentziari buruzkoestandarretara, arauetara eta gomendioetaraegokitzeko.

73 gazte informazioko zerbitzuren sareakosatzen du Euskadiko Gazte InformazioZerbitzua, 90eko hamarkadan sortutakoa.Gazte informazioko zerbitzu horiek hirulurralde historikoetan eta unibertsitatecampusetan banatzen dira. Funtzio nagusia

gazteei euren intereseko gaien inguruaninformazioa ematea da: hezkuntza, enplegua,aisia, etab. Horretarako, zerbitzu horietanlan egiten duten profesionalek informazioalandu eta banatuko dute bere zerbitzuetanbertan edo Internet bidez. Gazte informaziozerbitzuek, gainera, orientazio lanak ereburutzen dituzte, baita aholkularitza lanakere, sexualitateari, etxebizitzari edoprestakuntzari buruzko gaietan, besteakbeste.

Hasieratik, Eusko Jaurlaritzako GazteriaZuzendaritzak, Gazte Informazio etaDokumentazioko Zentro Koordinatzailearenbidez, foru aldundiekin batera, lan egitekosistema koordinatu batzuk finkatu zituzten;horren ondorioz, gazte informazioariburuzko zenbait elkarrekiko jarduera burutudira. Horien guztien artean, ondokoanabarmendu dezakegu: 90eko hamarkadanzerbitzu guztietarako informatika sare batabian jarri zuten; hori izan zen gaztegaiaren inguruan sarean lan egitekoerakundeen artean izandako lehenesperientzia.

Euskadiko Gazte Informazio Zerbitzuakwebgune berria abian jarri du

1 6 • 2 0 1 1 k o i r a i l a

G a z t e r i a

Eusko Gazteen Informazio eta DokumentazioZentro Koordinatzailea. Donostia kalea, 101010 Vitoria-Gasteiz. Telefonoa: 945 019539Fax: 945 016935. http://www.gazteinfor-mazioa.net. E-Posta: gazteria@ej-gv.es

Arabako Gazte Informazio eta DokumentazioLurralde Zentroa. Probintzia plaza 13, behea.Telefonoa: 945 181700 Fax: 945 181769.http://www.alava.net/ifj. http://www.gaztein-formazioa.net.http://www.facebook/infogaztea.araba. E-Posta: informazioa@ifj.alava.net.

Gasteizko Udala. Gazte Informazioko UdalBulegoa. Espainia plaza behea. 01001 Vitoria-Gasteiz. Tefonoa: 945 161330.http://www.vitoria-gasteiz.org/omij.http://www.vitoria-gasteiz.org/gazteria.http://twitter.com/vg_gazteria.http://www.netvibes.com/omij. E-Posta: coor-dinaomij@vitoria-gasteiz.org.

Arabako Kanpuseko Gazteentzako InformazioBulegoa. Apraiztarrak 1- Unibertsitate-Pabiloia 01006 Vitoria-Gasteiz. Telefonoa:945 014336 Faxa: 945 013670. Web orria:http://www.ehu.es. http://www.gazteinfor-mazioa.net. E-Posta: vvrinfo@vc.ehu.es

Laudioko Lamuza Gazte Informazio Gunea.Lamuza 13 01400 Laudio. Telefonoa: 944034921. E-Posta: infogazte@laudiok-oudala.net.

Bizkaiko Gazteriaren Informaziorako Lurralde-Zentrua. Rekalde Zumarkalea, 30 - 1 48009Bilbao. Telefonoa: 94 6083926 / 94 6083920 /94 6083934 Fax: 94 4068791.http://www.bizkaia.net/gazteria. E-Posta:ctidj@bizkaia.net

Abanto -Zierbenako Gazte InformazioBulegoa. Bizkaia Plaza, 3 (Atzealdea) 48500Abanto-Zierbena. Telefonoa: 94 6363769. E-Posta: gazteria@abanto-zierbena.org

Ikusi Makusi Baliabide Zentroa. Areitzo, 248810 Alonsotegi. Telefonoa: 94 4980807. E-Posta: ikusimakusi@alonsotegi.net

Zornotzako Gazte Informazio Bulegoa.Zelaieta Parkea, s/n 48340 Amorebieta-Etxano. Telefonoa: 94 6300649/ 6300650 Fax:94 6300651. http://www.zornotza-gazteria.net. http://www.ametx.net. E-Posta:gazteinfo@ametx.net

Arrigorriagako Gazte Informazio Bulegoa.Gaztegune. Ugertza bidea, 1 48480Arrigorriaga. Telefonoa: 94 6001876 Fax: 946001876. E-Posta: gaztegunea@arrigokul-tura.org.

Artzentaleseko Gazte Informazio Gunea.Lehendakari Aguirre, 23 48870 Artzentales.Telefonoa: 618 645690. E-Posta:gazteplana@enkarterrialde.org.

Gaztezer Balmasedako Gazte InformazioGunea. Pio Bermejillo, 19 48800 Balmaseda.

Telefonoa: 94 6800240. http://www.balmabe-gi.com/. http://www.balmaseda.net. E-Posta:gaztezer@balmaseda.net

Barakaldoko Gazte Informazio Zentrua. SanJuan, 17 48901 Barakaldo. Telefonoa: 944789596 / 94 4789599 Fax: 94 4789599.http://www.gaztebulegoa.net. E-Posta:gaztebulegoa@barakaldo.org.cij@barakaldo.org

Gurutzetako Gazte Informazio Gunea.Gurutzetako Kultur Etxea. Balejo, 4 48903Barakaldo.. Telefonoa: 94 4789487..http://www.gaztebulegoa.net. E-Posta:gaztebulegoa@barakaldo.org

Zirtzart Gazte Informazioko Udal-Bulegoa.Basozelai, 11 48970 Basauri. Telefonoa: 944666430. http://www.facebook.com/basauri-on. E-Posta: zirtzart@basauri.net

Bermeoko Gazte Informazio Bulegoa. Gizarte-Kultura Etxea Irakaskintza, 14-16 (1. solairua)48370 Bermeo. Telefonoa: 94 6179158 Fax:94 6881518. http://www.giz.bermeo. org. E-Posta: giz@bermeo.org

Biz Bilbao Informazio Zerbitzua. ZabalgunekoEraikina / Merkatua. Zabalguneko Plaza, 1148009 Bilbao. Telefonoa: 94 4204488 Fax: 944204487. E-Posta: bilbaoiz@ayto.bilbao.net

EDEko Gazte Informazio Bulegoa. SimónBolívar, 8 - B – beheko solairua 48010 Bilbao.Telefonoa: 94 4029090 Fax: 94 4029096.http://www.fundacionede.org. E-Posta:gazteinformazioa@fundacionede.org

Txorierriko Gazte Informazio Bulegoa.Txorierri etorbidea, 9, behea 48160 Derio.Telefonoa: 688 629965. http://www.txorier-rikogazteak.com. E-Posta: oij@e-txorierri.com

Durangoko Gazte Informazio Bulegoa.Pinondo Plaza, 1 48200 Durango. Telefonoa:94 6030030 Fax: 94 6200967. infor-mazioa@durango-udala.net

Erandioko Gazte Informazioa Bulegoa.Irailaren 23 enparantza 48950 Erandio.Telefonoa: 94 6025891 Fax: 94 6025892. E-Posta: gazteinfo@erandioko-udala.net

Ermuako Gazte Informazio Bulegoa. LobianoKultur Gunea. Goienkale, 10 48260 Ermua.Telefonoa: 943 708700 Fax: 943 179166(Ayuntamiento). E-Posta: oij-gib@udaler-mua.net

Mugarri Gazte Informazio Gunea. MugarriGazte Etxea. Elizarako Sarbidearen Kalea, 248450 Etxebarri. Telefonoa: 94 4261861 Fax:94 4261861. http://www.mugarri.net.. E-Posta: mugarri@mugarri.net.mugarri.gazte@gmail.com

Galdameseko Gazte Informazio Gunea. SanPedro, 6 48191 Galdames.. Telefonoa: 618645690. E-Posta: gazteplana@enkarterri-alde.org

Gernika-Lumoko Gazte Informazio Bulegoa.Foru Plaza, nº 2 48300 Gernika-Lumo.Telefonoa: 94 6270215 Fax: 94 6257677.. E-Posta: gazteger@sarenet.es. sexuaholkular-itza@gernika-lumo.net

Getxoko Gazte Informazio Bulegoa. TangoraEtxea. Algortako Etorbidea, 98 48991 Getxo.Telefonoa: 94 4910114 Fax: 94 4660121. E-Posta: gaztebulegoa@getxo.net

Gordexolako Gazte Informazio Gunea.Molinar Plaza, 11 48192 Gordexola. Telefonoa:638 050 762. E-Posta:gazteplana1@enkarterrialde.org

Gorlizko Gazte Informazio Gunea. Krutzeta, 548630 Gorliz. Telefonoa: 94 6774000 Fax: 946774005. E-Posta: gazteria@gorliz.net

Gueñeseko Gazte Informazio Gunea.Enkarterri, 2 48840 Güeñes. Telefonoa: 946690877 Fax: 94 6690564. Web:http://www.gugaz.org. E-Posta:info@gugaz.org

Arratiako Gazte Informazio Bulegoa. IgorrekoKultur Etxea. Elexalde, 8 48140 Igorre.Telefonoa: 639 018133. E-Posta: gib-arra-tia@gorbeialdea.com.

Karrantzako Gazte Informazio Gunea. ConchaEnparantza, 1 48895 Karrantza. Telefonoa:638 050762. E-Posta: gazteplana1@enkarter-rialde.org

Lanestosako Gazte Informazio Gunea.Manuela Sainz de Rozas, 1 48895 Lanestosa.Telefonoa: 618 645690. E-Posta:gazteplana@enkarterrialde.org

Euskal Herriko Unibertsitatearen BizkaikoCampuseko Gazte Informazio Bulegoa.Sarriena auzoa, z/g, Apia Bidea (Gizarte etakomunikazio behealdea) 48940 LEIOA.Telefonoa: 94 6015100 Fax: 94 6012219. E-Posta: gazteinformazioa.leioa@ehu.es

Aterpe Leioa Gazte Informazio Zentroa.Aldapabarrena, 2 48940 Leioa. Telefonoa: 944055850 Fax: 94 4055089. E-Posta:gazte@leioa.net.

Lekeitioko Gazte Informazio Bulegoa. ElizAtea, 12 48280 Lekeitio. Telefonoa: 946243591. E-Posta: gazte-bulegoa@lekeitio.com

Mañariko Gazte Informazio Gunea. Herrikoplaza, s/n (Liburutegia) 48212 Mañaria.Telefonoa: 94 6818998. E-Posta: kultura.man-aria@bizkaia.org

Mungiako Gazte Informazio Bulegoa. AranaGoiri´tar Sabin, 13 48100 Mungia.. Telefonoa:94 6553353 Fax: 94 6553195. Email.mungia.gib-oij@astiune.com

Muskizko Gaztegune. Muskizko Gaztegune.Meatzari Plaza, 2 48550 Muskiz. Telefonoa: 946708037. http://www.muskizkogaztegunea.blogspot.com/. E-Posta:gaztebulegoa@muskiz.com

Busturialdeko Gazte Bulegoa. ZubietaerrotaEraikina, Kurtzero auzoa 48392 Muxika..Telefonoa: 670 509752.. http://www.busturi-aldekogazteplana.com.. E-Posta: gaztebule-goa@busturialdekogazteplana.com

Induma Informazio Bulegoa. Zubieta, 1648410 Orozko. Telefonoa: 94 6339945. E-Posta: infoinduma@yahoo.es.

Plentziako Gazte Informazio Gunea. Goenkale,25n 48620 Plentzia. Telefonoa: 94 6770989.E-Posta: gazteinfo.plentzia@bizkaia.org

Gazte Informazio Zentroa. Santa ClaraKultura Zentroa. Martín Fernández Villarán,z/g 48920 Portugalete. Telefonoa: 944729313 Fax: 94 4729315. Web:http://www.juventudportugalete.org. E-Posta:juventud@portugalete.org.gaztegela@gmail.com

Portugaleteko Gazte Informazio Gunea GazteGela. Zubeldia Maisua, z/g 48920 Portugalete.Telefonoa: 94 4616638 Fax: 94 4729315.Web: http://www.juventudportugalete.org. E-Posta: aulajoven@portugalete.org

Gaztebox Santurtziko Gazte InformazioBulegoa. Santurtzi Parkea, z/g 48980Santurtzi. Telefonoa: 94 4836110 Fax: 944623640. E-Posta: gib-oij@santurtzi.net

Sopelanako Gazte Bulegoa. Kurtzio KulturEtxea, Mendieta, 11 48600 Sopelana.Telefonoa: 94 4065505 Fax: 94 4065505.http://sopelanagaztea.blogspot.com..

Andoaingo Gazte Informazio Bulegoa.Ambrosia Olabide Zentroa. Pio Baroja kalea, 1.20140 Andoain. Tefonoa: 943 593911 Fax: 943304222. E-Posta: gibandoain@euskalnet.net

Arrasateko Gazte Informazio Bulegoa. GaribaiEtxea. Biteri etorbidea, 3 20500 Arrasate.Telefonoa: 943 252065 Fax: 943 252055. Weborria: http://www.gaztebulegoa.com. E-Posta:gaztebulegoa@arrasate-mondragon.net

Astigarragako Gazte Informazio Puntua.Kultur Etxea. Kale Nagusia, 48. 20115Astigarraga. Telefonoa: 943 331067 Fax: 943375244. Web orria:http://www.astigarraga.net. E-Posta: gaztein-for@astigarraga.net

Azkoitiako Gazte Informazio Bulegoa. AitaMadinabeitia plaza z/g 20720 Azkoitia.Telefonoa: 943 026027 Fax: 943 026025. Weborria: http://www.artxamendi.net. E-Posta:gib@euskalnet.net

Azpeitiako Gazte Informazio Bulegoa. PlazaTxikia z/g 20730 Azpeitia. Telefonoa: 943157160 Fax: 943 810200. E-Posta:gib@azpeitia.net

Gipuzkoako Gazte Informazio etaDokumentazio Lurralde Zentroa. Gaztegunea.Anoeta, 28 20014 Donostia-San Sebastián.Telefonoa: 900 110111 / 943 472617 Fax: 943473089 / 943 473789. Web Orria:http://www.gipuzkoangazte.info. E-Posta:ctij1@gipuzkoa.net

Gipuzkoako Campuseko Gazte InformazioBulegoa. Ignacio M. Barriola eraikina. Elhuyarenparantza, z/g 20018 Donostia. Telefonoa:943 018135 / 943 018138 Fax: 943 018230. E-Posta: svrgazte@sv.ehu.es..svrbegaz@sv.ehu.es. Koldo Mitxelena kultu-runea. Infoteka. Gazte Informazio Gunea

Koldo Mitxelena Kulturunea. Urdaneta kalea, 920006 Donostia. Telefonoa: 900 110 111 Fax:943 473089. Web orria:http://www.gipuzkoangazte.info. E-Posta:ctij1@gipuzkoa.net

Donostiako Gazte Informazio Bulegoa. Goikoajauregia. Mari kalea, 1. 20003 Donostia.

Telefonoa: 943 481435 Fax: 943 481436. Web

orria: http://www.donostiagaztea.org/gaztein-

fo. E-Posta: gazteinfo@donostia.org

Eibarko Gazte Informazio Bulegoa. Helbidea:

Portaela Kultur Etxea, Bista Eder 10. Eibar.

Telefonoa: 943 708435. E-Posta:

infojuven.ei@eibar.net

Elgoibarreko Gazte Informazio Bulegoa.

Foruen Plaza z/g, 20870 Elgoibar. Telefonoa:

943 257986 Fax: 943 257986.

http://www.elgoibar.org/webb/gazteriazalag.ht

m. E-Posta: gazteinformazioa@elgoibar.net

Errenteriako Gazte Informazio Bulegoa.

Merkatuzar. Pablo Iglesias, 3 20100 Errenteria.

Telefonoa: 943 449640 Fax: 943 449665. Web

orria: http://www.errenteria.org/gaztebulegoa/.

E-Posta: gazteria@errenteria.net

Hernaniko Gazte Informazio Bulegoa.

Hernaniko Udal Kiroldegia, Elkano z/g. 20120

Hernani. Telefonoa: 943 552185 Fax: 943

330821. Web orria: http://www.hernani.net.. E-

Posta: kirola@hernani.net

Hondarribiako Gazte Informazio Bulegoa.

Javier Ugarte 6. 20280 Hondarribia. Telefonoa:

943 644752. E-Posta: gip@hondarribia.org

Irungo Gazte Informazio Bulegoa. Foruen

Karrika, 2 behea. 20302 Irun. Telefonoa: 943

505444 / 943 505643 Fax: 943 649421. Web

orria: http://www.irun.org/igazte. E-Posta:info-

juvenil@irun.org

Lasarte-Oriako Gazte Informazio Bulegoa.

Manuel Lekuona Kultura Etxea. Geltoki kalea,

18. 20160 Lasarte-Oria. Telefonoa: 943 376181

Fax: 943 376192.. Web orria:

http://www.lasarte-oria.org. E-Posta: gaztein-

fo@lasarte-oria.org

Legazpiko Gazte Informazio Bulegoa. Kultur

Etxea, Latxartegi, 3. 20230 Legazpi. Telefonoa:

943 737203 Fax: 943 737161. E-Posta: gaz-

teria.le@legazpi.net.

Oiartzuneko Gazte Informazio Puntua.

Kontzejuarreka 2 20180 Oiartzun. Telefonoa:

943 491105. Web orria: http://www.gaz-

teoiartzun.net. E-Posta:

gazteinfo@oiartzun.org

Oñatiko Gazte Informazio Puntua. Foruen

Enparantza, 4 – behea. 20560 Oñati.

Telefonoa: 943 718257 Fax: 943 783069. Web

orria: http://www.oinati.org. E-Posta: gaztein-

formazioa@oinati.net

Ordiziako Gazte Informazio Puntua. Barrena

Jauregia Kultur Etxea, 2º - 3 20240 Ordizia.

Telefonoa: 943 805634 Fax: 943 805625. Web

orria: http://www.ordizia.org. E-Posta: gaz-

teria@ordizia.org

Tolosako Gazte Informazio Bulegoa. Antonio

Maria Labaien Kultur Etxea, Triángulo 1. 20400

Tolosa. Telefonoa: 943 670383 Fax: 943

670300..Web orria: http://www.zazpitantrian-

gulon.com. E-

Posta:gazteria@tolosakoudala.net

Urnietako Gazte Informazio Bulegoa. Idiazabal

13 20130 Urnieta. Telefonoa: 943 333973 Fax:

943 009076. Web orria:

http://www.urnieta.org.

Villabonako Gazte Informazio Bulegoa. Katea

Etxea. Kale Nagusia, 79 20150 Villabona.

Telefonoa: 943 694787. E-Posta:

gazteria@villabona.net

Zarautzeko Gazte Informazio Bulegoa. Zinema

Pilotalekua. Zigordia Kalea, 34 20800 Zarautz.

Telefonoa: 943 005122 Fax: 943 005207. Web

orria: http://www.zarautz.org. E-Posta:

gazteinformazioa@zarautz.org

http://sopelana.net.. E-Posta:oij@sopelana.net

Turtziozko Gazte Informazio Gunea.Lehendakari Agirre, 61 48880 Turtzioz.Telefonoa: 618 645690. E-Posta:gazteplana@enkarterrialde.org

Gazte Info Gazte Informazio Bulegoa.Udiarraga, 39 48490 Ugao-Miraballes..Telefonoa: 94 6322014. E-Posta:gazteinfo.ugao@ortzadar.es

Urduñako Gazte Informazio Gunea. KulturEtxea. Andra Mari, z/g 48460 Urduña.Telefonoa: 945 384884 Fax: 945 383445.. E-Posta: xarteaga@urduna.com

Sestaoko Gazte Informazio Zentroa. La Iberia,z/g 48910 Sestao. Telefonoa: 94 4956127 /4950601 Fax: 94 4956127. E-Posta: cijses-tao@infonegocio.com

Zallako Gazte Informazio Bulegoa / ZallakoGazte Zentroa. Madres Irlandesas, 4 48860Zalla. Telefonoa: 94 6391396 Fax: 94 6391288.http://www.ibilimunduan.com. E-Posta:oij@zalla.org. infogazte@zalla.org

Donostia-San Sebastian, 1 - 201010 Vitoria-GasteizTels.: 945 019 539 / 945 019 477

gazteria@ej-gv.es

EUSKO GAZTEEN INFORMAZIO ETA DOKUMENTZIO ZENTRO KOORDINATZAILEA

KULTURA SAILA DEPARTAMENTO DE CULTURAGazteria eta Gizarte EkintzaZuzendaritza

Dirección de Juventud y AcciónComunitaria

2 0 1 1 k o i r a i l a • 1 7

G a z t e r i a

Urriak 2. Kontzertua: Una Ría con Duende “Entrevistados Flamencos”. DanielTorres eta Jacob Guerreroren Konpainia. Bilborock. 20.00. Sarrera 15 Urriak 3. Bilborock Zinema Ziklo Musikala: Zinema / Cine: “Les TriplettesBelleville ”. 2003. Zuz: Sylvain Chomet. 18.00/20.00. Sarrera: 2 .Urriak 5. XXIII.Bilbao Hiria Kontzertuak: Bestelako Joerak: The Stelliumy(Malaga), All My Circuits (Nafarroa), Thompson (Bartzelona). Bilborock.20.00. Sarrera doan.Barrutirock: Kontzertuak/Rock: Ustelak, Yo Naufrago. Crazy Horse. 20:00.Sarrera doan.Urriak 6. XXIII.Bilbao Hiria Kontzertuak: Pop-Rock: The Free Fall Band(Bartzelona), Las Fair Deal (Bizkaia), Breath! (Madril). Bilborock. 20.00.Sarrera doan.Urriak 7: Kontzertua: Rafael Amor. BIlborock. 21:00. Sarrerak: 10 - 12 Urriak 8: BLV-ART 2011: Kontzertua: El Columpio Asesino. Bilborock. 21:30.Sarrerak: 10Urriak 9: Dantza: Tango saioa: Milonga del Cachivache. Bilborock. 18:00.Sarrerak: 10Urriak 12: XXIII.Bilbao Hiria Kontzertuak: Metal: Vivid Remorse (Bartzelona),ERO (Bizkaia). Bilborock. 20.00. Sarrera doan.Urriak 13: XXIII.Bilbao Hiria Kontzertuak: Pop Rock: Noise Box (Murtzia),Olivemoon (Bartzelona), Innerve (Nafarroa). Bilborock. 20.00. Sarrera doan.Urriak 14: UPV/EHU. Campus Bizkaia Kontzertua: ¡Cumbia Ya!: KumbiaQueers + Sonido Desconocido II. 20:30. Sarrera doan.Urriak 16: Antzerkia: Umorezko bakarrizketa: Dani Rovira. El inmortal de larisa. Bilborock. 20:30. Sarrerak: 15(Ticketmaster) /18 .Urriak 19: Barrutirock: Kontzertuak: Pop: Ismael Vasallo. Kantautorea: Rye.Grafit. 20:00. Sarrera doan.Urriak 19: XXIII.Bilbao Hiria Kontzertuak: Metal: Jotnar (Las Palmas),Allowance (Nafarroa). Bilborock. 20.00. Sarrera doan.Urriak 20: XXIII.Bilbao Hiria Kontzertuak: Pop-Rock: Lola Roe (Bizkaia),Kilauea (Bizkaia), Againts the Odds (Madril). Bilborock. 20.00. Sarrera doan.Urriak 21: Urrutirock: Kontzertuak: Ronny Taylor (Turín) + Pioggia Acida(Varese) +Talde Gonbidatua. Bilborock. 20:00. Sarrera doan.Urriak 22: Metal Echoes Fest: Kontzertuak: Angelus Apatrida + Darkness ByOath + Omission + Crystal Moors + Waldheim. Bilborock. 19:00. Sarrerak: 15 Urriak 23: Bilbaopoesia: Ikuskizun Olerkia. Galatea Taldea: “Las tortugascomen aceitunas”. Bilborock. 19:30. Sarrera doan.Urriak 26: XXIII.Bilbao Hiria Kontzertuak: Metal. 13 Tries (Valentzia),Alternative 5 (Alacant). Bilborock. 20:00. Sarrera doan.Urriak 27: XXIII.Bilbao Hiria Kontzertuak: Pop-Rock. Inkeys (Murtzia), DrMaha´s Miracle Tonic (Bizkaia), Three Alien Cats (Jaén). Bilborock. 20:00.Sarrera doan.Urriak 28: “Zuzen-Zuzenean 2011”: Kontzertuak: Peachy Joke + Split 77.Bilborock. 21:30. Sarrerak: 8-10Urriak 30: BAD 2011: Antzerkia: Multimedia Plataforma: "Orbe" (Multimediadantza). Bilborock. 19:30. Sarrerak: 8-10 . Urriak 30: Bilborock Zinema Ziklo Musikala: Zinema: “The Rocky HorrorPicture Show ” Zuz./ Dir.: Jim Sharman, 1975. Bilborock. 20:00. Sarrerak: 2 .

Agenda Gaztea

Gautxoriak ostiralean gaueko hamaiketatik eta larunbat goizeko ordubiakbitartean (ordutegi batzuk alda daitezke goizeko zerbitzuekin koordinatzeko)eta larunbatetan gaueko hamaiketatik eta igande goizeko zazpiak bitarteandabiltza (ordutegi batzuk alda daitezke goizeko zerbitzuekin koordinatzeko).

G-1: ARABELLA- MOYUA.G-2: OTXARKOAGA- PLAZABIRIBILA.G-3: LARRASKITU- PLAZABIRIBILA.G-4: LA PEÑA- PLAZA BIRI-BILA.G-5: SAN ADRIÁN/MIRIBIL-LA- PLAZA BIRIBILA.G-6: ALTAMIRA/ZORROTZA-PLAZA BIRIBILA.G-7: MINA DEL MORRO-PLAZA BIRIBILA.G-8: ARANGOITI- PLAZABIRIBILA.

Ordainketak soilik Creditrans txartelaren bidez egin ahal izango dira, diruarenerabilera ekiditzeko.

Bilboko Udalak, Informazio eta KomunikazioTeknologietan murgildurik dagoela erakusteko, 39auzoetan zehar sarera dohainik sartzeko guneakedo Wi-Fi guneak ezarri ditu. Seinaleak 200 batmetroko irismena du eta ez du zenbait web orri-etara sartzea baimentzen, hala nola, por-nografikoak, bortxakerizkoak, eta ez du bai-mentzen ezta ere filmeak deskargatzea.

Wi-fi guneak Deusto: Plaza Levante, Plaza Ibarrekolanda, CruceC/ Ganeta-Jata, Parque de la bombeadora, ParqueBotica Vieja.Uribarri: Plaza Iturriondo, Zabalbide 75, PlazaTomás Zubiria Ybarra, Plaza Funicular, PlazaMoraza, P. Celso Negueruela. Otxarkoaga-Txurdinaga: Plaza Kepa Enbeita,Parque Europa. Begoña: Virgen de Begoña, Plaza del Carmen,Plaza Basarrate. Ibaiondo: Plaza Nueva, Plaza La Cantera, P. Bilbao

la Vieja, Jardín la Floresta, Jardines de Gernika,Plaza Doctor Fleming, Parque Ibaieder, PlazaZumarraga Polideportivo, P. Santo Tomas Meabe. Abando: Jardines de Albia, Plaza Indautxu. Rekalde: Iralabarri, Plaza Kirikiño, ParqueErrekalde, P. Media Luna, Parking Residentes,Parque Amezola, Plaza acceso colegio S. Corazón. Basurto-Zorroza: Plaza Aita Donosti, Parque C.Astillero, Frontón, Parque Lezeaga, Plaza ErmitaSan Nikolas.

Wi-Fi guneak Bilbon

1 8 • 2 0 1 1 k o i r a i l a

Euskadiko Argazkilaritza Taldeen Federazioak antolatuta, etaBBKren dirulaguntzarekin eta Bilboko Udalaren Kultura etaHezkuntza Sailaren laguntzarekin, Bilboargazkiren bostgarren

edizioa burutuko da urriaren amaiera arte. Aurtengo edizioan,besteak beste, bertako zein atzerriko argazkilarien irudiekin osatu-tako bederatzi argazki-erakusketa ikusi ahal izango dira hirian zehar.Aipatu erakusketa hauetaz gain, urrian zehar ere zenbait argazkilariospetsu ikusteko parada izango da. Horrela, bostgarren edizio honenprogramaren barruan, besteak beste, Sergio Tello edota BoscoMercadalen hitzaldiak aurreikusten dira.

Aurtengo edizioko bozeramaleen esanetan, aurtengo edizioanhainbat erreferentzia estetiko ikusgai izango dira erakusketa des-berdinetan, eta horri esker, argazkilaritzak eman ditzakeen aukeraanitzak azalduko dira. Bederatzi erakusketa horietan gai eta estilodesberdinak jorratuko dira: argazkilaritza soziala, artistikoa, paisa-iak...

Bilboargazkiren V.edizioak argazkizbeteko du Bilbo

G a z t e r i a

Azken urteotan, bideo-jokoa aisial-diaren industria gainditu duen sor-menezko indar garrantzitsu bilakatu

da, eta protagonismoa irabazi du kulturagaraikidean. Errealitate horretaz oharturik,AlhóndigaBilbaok, bigarren urtez jarraian,bideo-jokoaren errealitate askotarikoakezagutarazi eta gozarazi nahi izan ditu,hóPLAY'11 Bideo-jokoen NazioartekoJaialdiaren bitartez. Jaialdia elkartzekogunea izan da, eta, bertan, joko elektroni-koaren eta arte elkarreragilearen sormena-ren alderdi ludiko, teknologiko, industrial,kultural eta sozialak aurkeztu dira.

hóPLAY'11 jaialdia, halaber, belaunal-dien arteko hurbilketa izan da bideo-jokoen mundura, bai kontsola zein Web, PC,sakeleko telefono, plataforma eta abarrekoinguruetarako, bai eta garatzaile handienedota sortzaile independenteen industriahonetako ekoizpen berrietara ere.

hóPLAY 11 jaialdira hurbildu zirenek,jolaserako guneak, hitzaldi, topaketa,erakusketa eta tailerretan parte hartzekopara izan zuten. Gainera, lehiaketetanparte hartu ahal izan zuten, eta azkenberrikuntzen joko-aukerak balioetsi ahalizan zituzten.

Kinect-en azken bideo-jokoak Bilbonikusgai izan dira, eta gainera, hóPLAY´11k,Microsoftekin lankidetzan, bizi-kalitateariburuzko 'Ondo izan' jardunaldia ere anto-latu zuen. Bertan, Kinecten teknologiakgaixotasunak sendatzeko edo osasuntsuegoteko eskaintzen dituen aukerak erakut-si ziren.

Bestalde, Nintendo 3DSren teknologiaberritzailea ezezik bere azken bideo-jokoakere Alhondigan ikusgai izan ziren.“Dimentsioak” erakusketak 3D erakoargazkiak izan zituen ikusgai. Argazkihoriek zenbait artista eta argazkilari ospet-suek egin dituzte, Nintendo 3DS kontsolaerabiliz.

Euskal bideojokoakIaz izandako arrakasta ikusirik, aurten ere,euskal bideojokoen eguna ospatu da

hóPlay jardunaldien barruan. Aurrekourtean, bideojokoen sektorean lan egitenduten eragile desberdinek Alhondiganbiltzeko parada izan zuten eta honenondorioz Basquegame elkartea sortu zen.

Aurtengo edizioan, berriz, azken hi-labeteetan izan diren zenbait lanenaurkezpena burutu da. Horrela, Lan EkintzaBilbaok bideojokoen sektorea sustatzekoegindako lanak aurkeztu zituen eta ESNE-Unibertsitate Eskolak, bere aldetik,Kinect+Kandinsky delako ekimena aurkez-tu zuen.

Saridunak'Yellow Monkey Studios Pvt' enpresa

indiarrak ideia originalenaren lehen sariaeskuratu du aurtengo edizio honetan,'It's juts a Thought' lanagatik. Diseinuonenaren saria, berriz, 'We Choose Fun'konpainiak eskuratu du, 'Sr. Mistu'bideo-jokoagatik.

Soinu eta musika onenaren sariaridagokionez, Kolonbiako 'ImaginesoftStudios' konpainiak lehen saria irabazidu, 'Eyes Bandegades-Episodio 1-Genesis of Darkness' delakoarekin.Jolasgarritasun onenaren saria 'AvatarBump' bideo-jokoak irabazi du,Asturiasko 'Milkstone Studios' egin-dakoak, hain zuzen ere.

Beste alde batetik, Euskadin bideo-

jokoak garatzen dituzten hamabost kon-painia aurkeztu ziren HóPLAYNazioarteko Jaialdiak eman zuen euskalbideo-joko onenaren saria lortzeko.Antolakuntzak Bilboko 'RelevoVideogames” konpainiaren 'Ba-boon!'lana hautatu du Euskadin sortutako sor-men-lanik onentzat.

Sari hauek guztiak bideo-jokoen sek-toreko profesional ezagunek osatutakoepaimahai batek eman ditu. Aitzitik,Delirium Studios Bilboko enpresaren'Kinito Ninja' jendeak hautatu du, hainzuzen ere, AlhóndigaBilbaora bideo-jokoak probatzera hurbildu eta bozkatudutenek.

HóPLAY'11 Bideo-jokoenNazioarteko Jaialdia

HóPLAY Bideo-jokoen Nazioarteko Jaialdiak bere bigarren edizioa ospatudu, irailaren 2tik 18ra bitartean, AlhóndigaBilbaok antolatuta

2 0 1 1 k o i r a i l a • 1 9