AKoadernosindikalakAbarrekoak

Ekintza sindikala etaNegoziazio Kolektiboa

2006

Formazioa

Ekintza sindikala etaNegoziazio Kolektiboa 2006

2006

JUSTIZIA, LAN ETAGIZARTE SEGURANTZA SAILA

GOBIERNO VASCODEPARTAMENTO DE JUSTICIA, EMPLEO Y SEGURIDAD SOCIAL

EUSKO JAURLARITZA

lagundu du prestakuntza sindikalerakotxosten hau finantziatzen.

i p a r • h e g o a

Ikasketa Sindikaletarako Fundazioa

Aurkibidea1.- Oinarrizko gogoetak ...............................................................................................................51.1.- EGOERAREN DIAGNOSTIKOA ..............................................................................................................................5

1.2.- DIAGNOSTIKOARI BURUZKO ONDORIOAK ..................................................................................................8

2.- 2006ko Negoziazio Kolektiborako lan ildoak ............................................................10

2.1.- PREKARIETATEAREN AURKAKO ETA KALITATEZKO ENPLEGUAREN ALDEKO BORROKA............10

2.2.- SOLDATAK ................................................................................................................................................................10

2.3.- LANALDIA ..................................................................................................................................................................11

2.4.- LAN OSASUNA........................................................................................................................................................11

2.5.- AUKERA BERDINTASUNA:SEXU-GENERO DISKRIMINAZIOARI AURRE EGITEKO ESTRATEGIA.............................................................12

2.6.- EZINTASUNAK DITUZTEN PERTSONAK........................................................................................................12

2.7.- EUSKARA ...................................................................................................................................................................12

2.8.- EHNA..........................................................................................................................................................................13

2.9.- PRESOAK...................................................................................................................................................................13

3.- Estrategiazko elementuak ...................................................................................................14

3.1.- NEGOZIAZIO EREMUAK ......................................................................................................................................14

3.2.- IRAUPENA .................................................................................................................................................................15

3.3.- HITZARMEN KOLEKTIBOEN BERRESKURAPENA .......................................................................................15

3.4.- GUTXIENGOAN SINATZEA.................................................................................................................................15

4.- Lanerako metodologia ..........................................................................................................17

4.1.- NEGOZIAZIO KOLEKTIBOAREN PRESTAKETA ..............................................................................................17

4.2.- LAN ILDOEN INPLEMENTAZIOA ......................................................................................................................17

4.3.- ASANBLADEN PAPERA ........................................................................................................................................17

A4Ko

ader

no si

ndika

lakA

barre

koak

1.- Oinarrizko gogoetak

5

1.1.- Egoeraren diagnostikoa

1994. urtean ekonomiak etenik gabeko hazkunde aldi bati ekin zion. Aldi honek 12urte dirau, eta egungo hamarkadaren hastapenean gertatu moteltzea gainditu da.

BPG-ren urte arteko hazkunde tasak.

• KPI-ari dagokionez, irailari dagozkion datuak honako hauek dira:

KPI 2004 2005*

ARABA %3,4 %4,1

BIZKAIA %3,3 %3,6

GIPUZKOA %3,0 %3,3

EAE %3,2 %3,6

NAFARROA %3,3 %3,6

* Iraileko urte arteko tasa

A6Ko

ader

no si

ndika

lakA

barre

koak

• Soldatek BPG-ri egin eragina honakoa izan da:

Barne produktu gordina eta honen osagaiak urteko. Errentak. Salneurri arruntak. EAE

2000 2001 2002 2003 2004(a)

Soldatapekoen ordainsaria %47,6 %48,8 %49,2 %49,0 %48,4

Ustiapenaren soberakin garbia %32,5 %32,0 %31,5 %31,2 %31,7

Kapital finkoaren kontsumoa %9,5 %9,3 %9,4 %9,4 %9,4

Ekoizpen eta inportazioari zerga garbiak %10,5 %9,9 %9,9 %10,3 %10,5

Merkatuko prezioen BPG %100 %100 %100 %100 %100

(2004an) soldatek BPG-ri egiten zioten ekarpena, hots, sortutako aberastasunari, murriztuda. Eta hori soldatapeko biztanleria areagotu bada ere.

NAFARROA 2000 2001 (P) 2002 (A) 2003 (1ªE)

Soldatapekoen ordainsaria %48,0 %48,2 %47,7 %48,0

Ustiapenaren soberakin gordina %43,5 %43,3 %43,9 %43,8

Ekoizpen eta inportazioari zerga garbia %8,6 %8,5 %8,4 %8,2

Merkatuko prezioen BPG %100 %100 %100 %100

Errenta erantsietan berriki gertatutako bilakaerak erakusten du soldatek ez dutela (area-gotu) aberastasun sortzeari eginiko ekarpena hobetu: soldatapeko biztanleriaren ordain-saria ezin duelako BPG-ren %48-a gainditu.

• EIN/INE-k berriki argitaratu duen Soldata Egitura Inkestaren arabera, Euskal Herriansoldatapean diharduten gizonezkoen urteko soldata gordinaren batez bestea soldata-peko emakumeena baino %36 handiagoa da.

Baina bestalde, kontuan hartu behar da bazterkeriaren faktorerik garrantzitsue-

nak behin-behinekotasuna (emakumeen kontratazioan oso gainetik dago) eta

batez ere, lanaldi mota (prekarietatearen eta emakume langileei laneko baldin-

tzak ekartzen dizkien ondorioen adierazle gorena) direla:

7

A8

1.2.- Diagnostikoari buruzko Ondorioak:

• Soldata

- CCOO eta UGT-k patronalarekinNegoziazio Kolektiboko Akordioazlotu zuten itunak soldatei eutsi ahalizana ekarri du. Euste hau inflazio-joe-rak nolabait geldiarazten laguntzen arida, baina enpresako mozkinekin ez daberdin gertatzen ari.Hori ondorioztatzen da EspainiakoBankuaren azken ekonomia-aldizkari-tik. Txosten honen arabera, azkenhiruhilabeteotan soldata-ordainketenhazkundea moteldu da. Baina eraberean, enpresa-marjinak areagotze-ko prozesu baten lekuko gara, nonhazkunde-erritmoari eutsi ez ezik,handitzen ari den.

- Espainiako Bankuaren BalantzeenZentralaren arabera, 2005eko lehenhiruhilabetean finantzakoak ez direnenpresen mozkinak %32a handitudira aurreko urteko aldi berarekinalderatuz.

- Honela ba, derrigorrezkoa deritzaguinflazioaren gaineko soldata-igoerakeskatzeari, eta honen bidez soldatenerosteko ahalmena eta ekoizpen igoe-retan partehartzea ziurta dezagun.Aipatu ekoizpen igoeraren onuradunbakarrak enpresa-marjinak dira.

- Negoziazio kolektiboan prekarietate-aren aurkako borrokaren ezaugarrie-tako bat soldata bazterkeria eta honendeterminatzaile guztiak (hots: lanaldimurriztuak, behin-behinekotasuna etaazpikontratuen modalitateak) ezaba-tzea izango da.

• Patronal pribatua

Hazkunde ekonomiko garaietan ere pa-tronalak jarrera erasokorra mantentzen du.Lan harremanak malgutu eta desregulari-zatu nahi ditu, malgutasuna eta prekarie-tatea langileriaren aurka jotzeko tresnamoduan erabiltzen ditu, langileria menpe-ratzeko eta aldi berean irabazi gehiago

izateko bitartekoak dira, honela lan harre-manen egoera okertuz. Patronalak ofentsi-ba bat antolatua dauka eta sarritan deslo-kalizazioaren mehatxua erabiltzen du lan-gileengan beldurra sortzeko honek lanharremengan duen eragin negatiboare-kin. Gainera zatiketa sindikalaz baliatzenda eta indartsu sentitzen da honelakoofentsibak aurrera eramateko.

Patronalak bere jarreretan ez du amoreematen eta negoziatzeko borondaterikeza agertzen du eta gainera probokaziohutsa diren proposamenak egiten ditu.

- Enplegua eta prekarietatearekin zeri-kusia duten gaiak negoziatzearen aur-kako jarrera irmoa. Patronalak ez duinolako asmorik prekarietateari aurreegiteko, legeak babesten du etakomodo sentitzen da, lan harremanakare gehiago malgutu nahi ditu honelairabazi handiagoak izateko.

- Lanaldiaren murrizketarik ez, da pa-tronalaren agindua. Gai honetan osojarrera itxia agertzen dute eta ez dutebeste urte batzuetako murrizketa txi-kirik ere eskeintzen. Gainera kasuaskotan haratado doa eta lanaldia han-ditzeko proposamenak edota malgu-tasuna areagotzeko proposamenakegiten ditu.

- Iraupen luzeko hitzarmenen aldekoapostua egiten du, epe luzerako bakesoziala lortzeko helburuarekin.

- Soldata igoera negoziatzeko zirrizkitubat baino ez du uzten baina beti ereKPIari lotuak dauden soldata igoerak.Gainera beste urtetatik datozen hitzar-menetarako atzera eraginkortasunikizango ez duten soldata igoerak pro-posatzen ditu.

• Patronal publikoa

Patronalari egiten diogun kritika adminis-trazio publikoetara ere zabaldu behar daeta administrazio publikoei bi norabidee-tan egiten diogu kritika, batetik enplega-tzaile moduan daramaten politikarengatiketa bestetik instituzio diren heinean dau-katen ardura poltikoa salatzekoKo

ader

no si

ndika

lakA

barre

koak

Administrazio publikoetako behin behinekotasun tasak eremu pribatukoarenmailakoak dira eta gainera administrazioak zerbitzu publikoak pribatizatzen dituazpikontratetako langileen lan baldintzak okertuz. Enplegu politiken inguruanegiten dituzten diskurtso hutsalak alde batera utzi eta administrazioetan ere neu-rri zehatzak hartu beharko dira prekarietateari aurre egiteko.

• Egoera sindikala

Sindikatuen arteko zatiketa ez da berria baina ukaezina da honek ahulezia sor-tzen duela mugimendu sindikalean eta langile mugimenduan. Lan harremanetanatzerapausoak eman dira eta sindikatuok zailtasunak ditugu patronal pribatu zeinpublikoaren estrategia ofentsiboari aurre egiteko. Patronala sindikatuen artekozatiketa erabiltzen ari da klase pultsu horretan bere mesederako, oso eroso sen-titzen da eta gainera Gasteiz eta Iruñako administrazioen babesa du.

99an 35 ordu eta soldata sozialaren alde buruturiko greba orokorraren ondoreneuskal gehiengo sindikala ekintza sindikalean eta negoziazio kolektiboan defen-tsiban dago. Greba orokorraren ondoren mugimendu sindikalean ematen dendesaktibazioa ELAk mantentzen duen jarreraren ondorio da.

CCOO eta UGTk elkarrizketa sozialaren baitan sortzen diren hainbat akordiosinatuaz (negoziazio kolektiborako akordio interkonfederalak edo etor daitekeenlan erreforma esatekotaro), gestio sindikalgintza burutzen dute. Eredu sindikalhonek ordea mugimendu sindikala eta langile mugimendua ahuldu baino ez duegiten.

Enpresarien ildoa baldintzatu nahi badugu ezinbestekoa da konfrontatzeko gaiizatea, ze bestela arazo hau koiunturala izatetik estrukturala izatera pasako da.Lan harremanetan eskuratu behar dugun boterean, klase konfrontazio horretan,sindikatuen arteko lankidetza bultzatu behar da.

9

A10

2.1.- Prekarietatearen aur-kako eta kalitatezko en-pleguaren aldeko borroka

Azpimarratu eta nabarmendu behar da,prekarietatearen aurkako borroka ekin-tza sindikalean eta negoziazio kolektibo-an sindikatuaren helburu nagusia dela.Jakina den moduan, gaitz sozial honeklangile klaseari ez dio modu berdineaneragiten, egoera bereziki larria delarikemakumeentzat, gazteentzat eta etorki-nentzat.

Prekarietatea modu generikoan erabil-tzeak diskriminazio espezifikoak estal-tzen ditu. Diskriminazioa eta prekarieta-tea elkar lotuta daude eta sexu-generodiskriminazioak (kategoriak, lanbideensegregazioa, soldata diskriminazioa,behin-behinekotasuna) eragiten duenprekarietatea gainditu behar dugun ego-era da. Lehenik arazoa detektatu behardugu eta ondoren azalarazi.

Etengabeko lan sindikala izanik, denbo-ran mantentzen dena, hitzarmen edo pak-toen negoziazioa dela eta, batez ereenpresan, fronteak ireki behar dira etabaita akordioak itxi ondoren ere, betetzenden edo ez jarraipen estua eginez.

Beharrezkoa da sektore eta eskualdeguztiek prekarietarearen mapa egitea,gai honi lehentasuna emanaz. Prekarieta-tearen aurkako borroka beharrezkoa iza-teaz gain posible egin behar dugu.Prekarietatearen aurkako borrokak,intentsitate ezberdineko formato eta eki-menak exigitzen ditu: kontratuen kopiakaztertu ondoren Lan Ikuskaritzan salake-tak, lantegietan orri informatiboak bana-tzea, asanblada eta konzentrazioak egi-tea, lanuzte eta grebak konbokatzea etabaita poligonoetatik, herrietatik edoeskualdeetatik beste eragile sozial ba-tzuen eskutik, borrokaren sozializazioa.

Prekarietatearen aurkako borrokari era-ginkortasunez erantzun nahi badiogu,mobilizazioek lan diseinu integral batierantzun behar diote, enpresetako jende-arengandik hasita, lan zentrutik “kanpokoekintzek” eragindako langileen ekintzasindikala suspertu eta osatzeko izanbehar dute. Dena den, gehiengoa ema-kumeak diren sektore barreiatu eta ato-mizatuetan emaniko borroketan, egiturakonfederalaren parte hartzea handiagoaizango da.

Zentzu honetan, prekarietatearen aurka-ko borrokan aurrerapen hautemanga-rriak edo begi bistakoak, elementu nagu-sia izango dira edukiei dagokienez,enpresa hitzarmen edo akordio bat sina-garria den edo ez aztertzerakoan.

Beste maila batetan, sektore eremuak erebadu eginkizunik langile prekarioen lanbaldintzen hobekuntzan. Hala nola, prak-tika eta formakuntza kontratoen soldatakhobetzeko, obra edo zerbitzu jakinekokontratuak mugatzeko, denbora partzia-leko eta finko ez jarraituen kontratatuakarautzeko.

2.2.- Soldatak

Enpresarien mozkinek igoera gogorrakdituzten eta errentaren banaketan des-orekak ematen diren testuinguru hone-tan, negoziazio kolektiboak zeregingarrantzitsua du tresna orekatzaile etaaberastasunaren banatzaile moduan.

Gure ekintza sindikalaren helburua,ofentsiboa eta anbizio handikoa, soldateneroste ahalmenaren berreskurapena etahobekuntza dira. Ez da posible arlo kon-federaletik negoziazio kolektibo esparruguztietarako zenbaki berdin bat ezartzea.Gure soldata politika osatzen duten kon-tzeptuak definitzerakoan, KPIa derrigo-rrezko erreferentzia bat da produktibita-Ko

ader

no si

ndika

lakA

barre

koak

2.- 2006ko Negoziazio Kolektiborako lan ildoak

tearen igoeraren ondorioz sortutako irabaziak moduko beste faktore batzuekinbatera. Ez dago soberan, patronala inflazio erreala soldatetako erreferentziamoduan desagertzean tematua dagoela, ohartaraztea.

Kategoria edo kolektibo ezberdinen arteko soldata desberdintasunak murriztekohelburuarekin, igoera linealak, hutsak edo mixtoak, LABen jarreran gailendubehar dira eta honekin batera soldata eskala bikoitza edo bestelako praktika dis-kriminatzaileen, bai kontrako eta bai aldeko, aurkako jarrera irmoa.

Oinarrizko Gogoetak atalean aipatu den moduan gizonezkoen urteko soldatagordina emakumezkoena baino %36 gehiago da, baina sarritan praktika diskri-minatzaile horiek antzematea ez da erraza izaten kategoriak antolatzeko moduaneta abar ezkutatua egoten delako diskriminazio hori, baina guk diskriminaziohoriek azalarazi egin behar ditugu eta gure aurkako jarrera azaldu.

Soldata ez zuzenari dagokionez, “EPSV”etara egiten diren ekarpenek soldataez zuzenaren izaera dute, kriterio orokor moduan, enpleguko “EPSV”eenzabaltzea eta orokortzea gaurkoz ez da LABen ildo errebindikatzaileetan lehen-tasunetako bat.

2.3.- Lanaldia

Patronalaren jarrera ikusita, lanaldia murriztearen erabat aurkakoa eta lanaldiahanditzeko eskaera ofentsiboa ere kontuan hartuta, LABek deritzo lanaldiarenmurrizketa hitzarmen kolektiboen edukietan jaso beharreko gutxieneko elemen-tuetako bat dela. “0 ordutako murrizketa” aginduaren aurrean, helburu hau jaso-tzen ez duten hitzarmenen sinadura baztertuko dugu.

Kriterio orokor honek bi xehetasun onartzen ditu. Alde batetik, berezko hitzar-mena duten eta herrialdeko hitzarmenean jasotzen den baino lanaldi txikiagoaduten enpresen kasuan, lanaldia murriztearen eskaera erlatibizatu daiteke etaindarrak beste helburu batzuetan jarri, batez ere enpleguari lotutakoetan.Bestetik, lanaldiaren murrizketa ez da lehentasunezkoa izango administraziopublikoetako negoziazio kolektiboan, 35 ordutako lanastea ezarria dagoelako.

Edozein kasutan malgutasuna areagotzearen aurkako jarrera berresten dugu etabaita kontratazio berrientzat (asteburutako langileak) ordutegi eta lanaldi diskri-minatzaileak ezartzearen edo administrazio publikoetako langilegoaren lanaldimurrizketaren ondoriozko ordezkapen kontratuen aurkako jarrera ere. Gainerakontuan hartu behar dira, sektore batzuetan, batez ere irakaskuntzan, ematendiren jornada murritzak (2 ordu...).

2.4.- Lan osasuna

Lan osasuna eta segurtasuna lanean negoziazio kolektiboan ezinbestez kontuanhartu beharreko gaia da. Sektore edo enpresa bakoitzaren egoeraren eta beha-rren arabera egokitu behar den arren kriterio orokor moduan hauek izan daitez-ke hitzarmen kolektiboetan sartzeko klausulak (badago gehigarri bat non atalbakoitza gehiago zehazten den):

- Parte hartzea eta ordezkaritza: prebentzio ordezkarien orduak, prebentzio ordez-kariak aukeratzeko sistema, formakuntza, segurtasun eta osasun batzordea arau-tu, kontsulta, parte hartze eta informazio eskubideak sendotu eta areagotu.

11

A12

- Osasunaren zaintza

- Amatasuna, aitatasuna eta etxekoekikobizitza eta lan bizitza lotu

- Arrisku psikosozialak. Laneko bortxa-keria, sexu jazarpena, mobbing-a

- Enpresako koordinazioa eta kanpokolangileen kontrola, 24.en artikuloa

- Laneko arrisku batzuekiko langile ososentikorrak

- Azpikontratazioa mugatu

- Ezintasun iragankorrak

- Lan istripu eta gaixotasun profesionalenmutuak

- Ezintasun iragankorraren osagarriarengaineko kontrola, lanera ez agertzerenkontrola

2.5.- Aukera berdintasuna:sexu-genero diskrimina-zioari aurre egiteko estrategia

Emakumeak euskal jendartearen erdiaizanik, kolektibo bezala bere lan merka-turatzea betidanik gizonezkoen kolekti-boarekiko bereiztuz burutu da, alegia,segregazioa jasaten dute emakumeek:lanbide, kategori, lanpostu, promozio, lanbaldintza, soldata, jazarpen sexuala...Sexu-genero diskriminazioak (gehiene-tan, azalarazi gabea) emakumeen preka-rizatzea sortarazten du.

Diskriminazio, segregazio horren ondo-rioz, eta datu guztiek agertzen dutenez,prekarizazioak jotzen dituen kolektiboenegoerarik okerrenetan emakumeakagertzen dira. Errealitate hau ez azalaraz-teak sexu-genero diskriminazioa irauna-razten du.

Egoera guzti honi aurre egiteko bultza-tzen ari garen estrategia zera da:

- Lan hitzarmen sektorialetan AukeraBerdintasunerako Batzordeen sorreralantokiz- lantoki. Enpresa itunetanhauek lortzeko proposamenak landu.

- Lan hitzarmenetan eta komunikazioetanhizkuntza ez-sexista erabiltzea.

- Soldaten eta hauek erabakitzeko erabil-tzen diren tresnen azterketa.

- Kontratazioa eta hautaketa prozesuaaztertu ez diskriminaztailea izan dadin.

- Lanaldien murrizketa gizon eta emaku-me langileek bizitza pertsonala, fami-liarra eta laborala helburu.

2.6.- Ezintasunak dituztenpertsonak

Hiru helburu aipatzen ditugu:

- Ohiko lanbiderako ezgaitasun iraunkorosoa duten langileen berkokatzea

- LISMI legeak jasotzen duen moduan, 50langiletik gorako lantegietan ezintasu-nak dituzten langileentzat lanpostuen%2 gordetzea eta ahal den neurrianportzentai hori hobetzea.

- Lanpostuak egokitu ezintasunak dituz-ten pertsonei

2.7.- Euskara

Lan munduan, euskararen normalizazioabultzatzeko, berau negoziazio kolektibo-aren ildoetariko bat bilakatzea ezinbeste-koa dugu. Soilik horrela lortuko dugu hiz-kuntza normalizazio prozesuak eskatzenduen estrategia sendo, sistematiko etaplanifikatua aurrera eramatea. Ia denaegiteke dagoen eremu honetan, asko diralandu beharreko edukiak, bultzatu beha-rreko neurriak eta jar daitezkeen lehen-tasunak. Gure kasuan, besteak beste,honako lan ardatz proposatzen ditugu:

1.- Lan munduan euskararen erabilpenabermatzera ez ezik, lehenesteraKo

ader

no si

ndika

lakA

barre

koak

zuzentzen diren neurriak bultzatzea. Idatzizko zein ahozko komunikazioaneuskararen presentzia ziurtatzea eta indartzea. Lan hitzarmenak euskarazargitaratzea.

2.- Formakuntzaren atalean langileen euskalduntze eta trebakuntzarako neurriakzehaztea

3.- Euskararen sustapenerako enpresen konpromisoa plangintza batean jasotzea- Bai Euskarari ziurtagiria- Sektore zein enpresetako sentsibilizazio kanpainak- Hizkuntza normalizaziorako plan estrategikoak

4.- Administrazio eremuan:- Euskararen sustapenean izan beharreko aitzindaritza aitortzea- Euskararen sustapenerako plangintza estrategikoak burutu, gauzatu eta eba-

luatzea- Lanpostuen Hizkuntza Eskakizunak finkatzea eta horren araberako kontrata-

zio politikoa burutzea

2.8.- EHNA

Sail sindikaletatik lan harreman ereduan euskal nazionatasun agiriaren erabilpe-na bultzatzea.

2.9.- Presoak

Preso eta beste errepresaliatu politikoak, kartzelatik irten ondoren edo etxeraitzultzean, beraien lanpostuetan berriro hartzea eskatu.

Presoen bisitetara joan ahal izateko ordaindutako lizentziak onartzea.

13

A14

3.1.- Negoziazio eremuak

LABek negoziazio kolektiboaren eremuezberdinen (sektoreartekoa, sektorekoaeta enpresakoa) aldeko jarrera eta elkar-lotura edo bertebrazioaren aldeko posi-zioa berresten ditu. Sektoreko hitzarme-nak eta enpresa hitzarmen edo akordioakosagarrriak direla uste dugu eta inolazere ez ordezkatzaileak. Gaur egun,enpresa eremua ez da sektore egiturarenordezko negoziazio eremua.

Printzipio orokor moduan negoziazioesparru ezberdinen aldeko jarrerakhausnarketa praktiko bat behar du.ELAren jarrera, negoziaziorako eremusektoriala ahultzearen aldekoa, ezagunada. Ondorio moduan, sarritan hitzarmensektorialaren “sakralizatu” egiten dugu,berau berritzea berez helburu bilakatuz.

Testuinguru honetan, hitzarmen sektoria-la soldataren gaurkotze soil batekin sina-tzeak, bere izaera errebindikatzailerarenzentzua galtzen du, batez ere eremuindustrialeko hainbat sektoretan gerta-tzen den moduan, soldata gaurkotze horipatronalaren gomendioen aplikapenare-kin modu orokor batean ematen badaedo “a cuenta convenio” deritzon soldataigoera bezala aplikatzen bada. Soldataigotzeko formula hauek, besteak beste,lan zentruetan laneko giroa hondatzeaekiditeko helburua dute. Gainerakoan,sektoreko hitzarmena sinatzeak ez dubermatzen enpresan neurri atzerakoiakez hartzea, lanaldiaren igoera eta erabil-garritasun malguko ordu poltsak jasotzendiren aurrez adostutako enpresa hitzar-menekin gertatzen den moduan. Berazbaldintza hauetan hitzarmenaren sinadu-ran tematzeak, gure ekintza sindikalarengehiegizko desgastea sortarazi dezake.

Hala ere, soldatak eguneratzeko meka-nismo hauek kontraesankorrak izan dai-tezkeela ohartarazi behar da: sindikatuak

deslegitimatuak gera daitezke zeren ezdute “ez ezer egiten, ez ezer lortzen” etagainera langileen enpresariekiko menpe-kotasuna erabatekoa da, soldata igoera-ren alde bateko eta borondatezko izaeradela eta, enpresek jarduera produktiboaantolatzeko eskatu ditzaketeen kontra-partiden ondorioz.

Aurreko hausnarketak administrazio pu-blikoetako langileentzat ere balio du.Orokorrean, soldatari dagokionez egoe-ra nahiko itxurazkoa dute eta 35 ordukolanastea ere. Euren soldatak urtero igo-tzen dira, nahiz modu apalean izan,Aurrekontuen Legea dela eta edo sindi-katu batzuekin sinatutako akordioa delaeta. Ondorioz, sektore publikoko akor-dioetan LABen balizko sinadura justifi-katzeko, prekarietatea murrizteko(behin behinekotasuna, interinitatea,txertatzea) eta batez ere pribatizatuakizan ondoren zerbitzu publikoetarakolan egiten duten azpikontratatako langi-leen lan baldintzetan, kalitatezko jauziakeman beharko dira.

Bestelako egoera ematen da merkatari-tza, ostalaritza, ofizinak eta bulegoak,garbiketak.... moduko hitzarmenetan,zeinetan arau orokor moduan, soldatarenberrikuspena, herrialdeko hitzarmenedo enpresariaren jarrera paternalistarenbaitan dagoen. Praktikan hitzarmenkolektiboaren oinarrizko betebeharrasoldata igoerak finkatzea da, nahikobaxuak gehienetan. Kasu hauetan, etadagokion dinamika mobilizatzailea mar-txan ipini ondoren, ezin dugu soldataedukiekin hitzarmenak sinatzea baztertu,batez ere ordezko negoziazio eremurikez dagoela kontuan hartuaz.

Aurreko hausnarketek eremu sektorialariduen garrantzia ez diote kendu nahibaina bai arrazionaltasun ikutu bat sartueztabaidan, zeren askotan oso modukontzeptualean aurre egiten diogu ele-mentu honi.

3.- Estrategiazko elementuak

Koad

erno

sind

ikala

kAba

rreko

ak

Bestetik, negoziazio kolektiborako esparru propioa eratzeko saiakeran, oraindikestatu mailako hitzarmen edo akordioek eragina duten sektoreen negoziazioaEuskal Herrira ekartzea planteatu dugu (bankuak, biltegi handiak, seguru-etxeak,portuak, administrazio zentrala, eta abar). Nahi hori gauzatu arte, negoziaziomahaietan parte hartzeko gure eskubidea aldarrikatuko dugu eta parte hartukodugu edo ez, gure proiektu sindikala finkatu eta hedatzeko izango duen interesa-ren arabera.

3.2.- Iraupena

Iraupen luzearena patronalaren lehentasunezko helburua dela kontuan hartuaz,LABek urtebete edo bi urteko iraupenaren aldeko apostua egiten du.

Kriterio orokor moduan aipatutakoa bertan behera geratzen da administraziopublikoen menpean lan egiten duten azpikontratatako langileen lan baldintzenhomologazio akordioetarako.

Sektore publikoari dagokionean, legealdiak irauten duen bitartean hauteskundegaraietan konfliktibitatea ekidinez eta bake soziala lortzeko helburuarekin admi-nistraziotik proposatutako urte anitzetako iraupenak baztertu behar ditugu.

Atal honetan enpresa hitzarmenetan ultraaktibitatea (hitzarmenaren amaierarairistean bere ondorioen luzapena) adostearen beharra ere azpimarratu nahidugu. Kasu batzuetan, enpresariek enpresa hitzarmenetan jasotako hobekuntzakukatzen dituzte behin honen indarraldia amaitu eta gero. Beraz, beharrezkoa daespreski, bere berrikuntzararte, hitzarmenaren edukien luzapen automatikoaadostea.

3.3.- Hitzarmen kolektiboen berreskurapena

Hainbat dira aurreko urteetatik arrastaka ditugun hitzarmenak, blokeaturik daudeeta gatazka sortzeko aukera gutxirekin. Batzuek nolabaiteko dinamika sindikalbat izan dute, metala moduan, beste batzu ahulduak edo ahituak daude azkenurteetatik, merkataritzakoak, eta beste batzuetan mobilizazio isolaturen bat egonda, egurrean edo bidaiarien garraioan esaterako.

Ideia orokor moduan, LABek, azken emaitza edozein delarik ere, proposamene-tan, bai mobilizazioetan eta bai dinamika sindikalean, baita mahai negoziatzaile-an ere iniziatiba hartu duela erakutsi behar du, guzti honen berri langilegoariemanaz.

3.4.- Gutxiengoan sinatzea

Gehiengoen errespetua negoziazio kolektiboan oinarrizko printzipioa da eta sin-dikatuen arteko harremanetan nagusitu behar da. Gutxiengoan sinatzeak, printzi-pioz, kontzeptu demokratiko bat urratzen du, langileek hauteskunde sindikaletanemandako gehiengoaren legitimitatearena. Honek larritasun gehiago du, gu-txiengoan sinadura beste klase sindikatu batzuei konfrontazio klabean beraienpartehartze ildoak oztopatzeko erabiltzen denean.

15

A16

Hala ere, sarritan egiaztatzen da, nego-ziazio eremu zehatz batean sindikatuhegemonikoak, bere interesen araberaeta inolako proposamenik egin gabe, eznegoziazio mahaian eta ez kanpo, hitzar-mena alde batera uztea erabaki duela.Kasu honetan, gutxiengoan balizko sina-dura batek ez luke beste sindikatu batenekimenik oztopatuko.

Azken batez, gehiengoen errespetuaurrezko araua da baldin eta negoziazioprozesu batean sindikatuen arteko harre-manak zintzotasun eta joku garbian oina-rritzen badira. Bestela, printzipio hauerrebisa daiteke, beti ere salbuespenizaerarekin eta balizko aukera posibleguztiak zorrotz aztertu ondoren. BaitaLABeko barne kohesioa zihurtatzenduten antolakuntza kontrasteak eginondoren.

Koad

erno

sind

ikala

kAba

rreko

ak

4.1.- Negoziazio Kolektiboaren prestaketa

Egin beharreko negoziazio kolektiboak nolakoa izan behar duen ikuspegia izatekoezinbestekoa izango da, negoziatu beharreko sektore edo enpresaren egoerarenargazkia egitea. Urrats hau sail sindikalekin ondo landu eta langileengana hedatu beharda. Funtsezkoa da negoziazioak hasieratik oinarri sendoa izan dezan, langile guztiakhastera doan prozesuarekin sintonian egotea.

Sail sindikalek protagonismo nagusia izan behar dute negoziazio kolektibo prozesuosoan. Langileekin etengabeko informazio eta komunikazioa eman behar da, beraienpartehartzea bultzatu behar da delegatuen batzarren bidez eta baita sail sindikaletanafiliatuen batzarren bidez ere.

4.2.- Lan ildoen inplementazioa

Lan ildoen diseinua eta gauzatzea enpresa eta sektoreetan egitura ezberdinen artekolana da. Sail sindikalek protagonismoa izan behar dute negoziazio kolektibo prozesuosoan baina lurralde eta sektore egitura eta egitura konfederalak negoziazio subjetuhorren beste zati bat izan behar dute, negoziazio prozesu horretan parte hartu etajarraipena egin behar dute. Gainera Ekintza Sindikaleko Batzordean ere negoziazio pro-zesu hauen jarraipena egingo da.

Hitzarmen sektorial bat sinatzerakoan sektore eta konfederal mailako ardurekin kon-trastatu eta adostea ezinbestekoa izango da. Enpresa itun edo hitzarmen bat sinatzera-koan eragindako sektore eta lurralde egiturekin kontrastatu eta adostu beharko da.

Sinatu beharreko hitzarmen edo akordioren bat kongresuan edo negoziazio kolektibo-ko lan ildoetan jasotakoarekin bat ez datorrenean edo zalantzak daudenean, lehenik etabehin sektorean eztabaidatu ondoren posizionamendu bat eramango da EkintzaSindikaleko Batzordera. Batzordeak eztabaidatu beharko du planteatzen dena gure ildo-en aurkakoa den edo ez eta horren arabera erabakiko du. Batzordean ez bada nahikoadostasun ematen edo planteamendu kontrajarriak baleude, exekutibora eta naziokomitera bidaliko da azken erabakia hartzeko.

4.3.- Asanbladen papera

Asanbladaren eginkizuna finkatzerakoan zuhurtziaz jokatu beharrean gaude. Orohar,langileen parte hartzea bermatu eta enpresa komitearen ekimenak legitimatzeko baliobeharko luke, beti ere, borroka antolatzeko asmoz enpresariei espazioa irabaztekoxedearekin.

Azken urteotako eskarmentuak baina, zera erakusten digu: sarritan, asanblada, gatazkadesaktibatzeko edo eta neurri atzerakoiak inposatzeko erabili ohi den tresna da. Beraz,LABek ez ditu asanbladak edo erreferendumak deituko gure eredu sindikalaren oina-rrizko printzipioak urratuko dituen neurriak legitimatzeko bada edo eta diskriminazio-ren bat ezartzeko izango balitz.

17

4.- Lanerako metodologia

A18

Koad

erno

sind

ikala

kAba

rreko

ak