10

2. ÏiH jahç¤jš - Ïa‰if ÏiHfŸ (NATURAL FIBERS)

2.1 m¿Kf«:

Ïa‰if ÏiHfŸ jhtu«, éy§F k‰W« jhJ¥bghU£fŸ ngh‹witfëš ÏUªJvL¡f¥gLtjhF«. Ïit Ïa‰ifahfnt »il¥gjhš Ïjid Ïa‰if ÏiHfŸ v‹WmiH¡»nwh«.

2.2 jhtu ÏiHfŸ:

broæ‹ eh®fŸ, ku¡Tœfshš Mdit. Mifahš Ït‰iw ku¡Tœ ÏiHfŸ

v‹W miH¡»‹nwh«. cilfis jahç¥gj‰Fça _y¥ bghUŸfëš K¡»akhdit

üš ÏiH, ~ bghJthf gU¤Â, g£L. Kjyhtjhf¥ gU¤Â üèiH v›thW

cUth¡f¥gL»wJ v‹gij¡ fh©ngh«.

2.2.1 gU¤Â:

gU¤Â v‹w th®¤ij muá bkhêæš nfh£lh‹ v‹W bga®. nfh£lh‹ v‹whš

if¥g‰¿a ãy¤Âš éisa¡Toa gæ® v‹gjhF«. gU¤Âæ‹ ÏiHfŸ mj‹

éijia¢ R‰¿ xU gªJ nghy tsu¡Toa gæ®. mo¥gilæš ku¡THhš Mdit.

Ãw¥Ãl« : Ïa‰if Ïurhad« : ku¡Tœ bga® : éij ÏiH bghJ¥ bga® : gŠR

m. njh‰wK« tuyhW«:

cy»‹ bgU«ghyhd k¡fŸ mâÍ« MilfŸ gU¤Â Milfns. všyh tif

MilfisÍ« él gU¤Â Milfns k¡fshš bgçJ« éU«g¥gL»‹wd. F¿¥ghf ekJ

eh£L j£g bt¥g¤Â‰F äfΫ V‰wJ gU¤Â Milfns. gU¤Â¤ Jâ beŒtj‰fhd

_y¥ bghUis¥ gŠR v‹W«, bfh£il Ú¡fhjij gU¤Â v‹W« brhštJ©L. gŠÁš

Milia¡ f©lt®fŸ e«kt®fns (ϪÂa®) v‹gij¥ gy üšfë‹ thæyhf czu

Ko»wJ.

»¿°J Ãw¥gj‰F 3000 M©LfS¡F K‹D« »¿°J ÃwªJ 1500 M©LfS¡F

ËD« ϪÂa ehL gU¤Âia¥ gæç£L, üš vL¤J, bk‹ikahd gU¤Â¤ Jâia

beŒtš Áw¥ò‰¿Uªjjhf¡ »nu¡f m¿P®fŸ T¿ÍŸsd®. m‹W e« eh£o‰F tªJ

nghd kh®¡nfhnghnyh, j‹Dila F¿¥òfëš cy»nyna Áwªj gU¤Â¤ Jâ,

ϪÂahényna beŒa¥gL»wJ v‹W F¿¤JŸsh®. ϪÂahéš Rkh® 5000

M©LfS¡F K‹ ÏUªj bkhfŠrjhnuh efçš mfœthuhŒ¢Á el¤ÂanghJ m§F

gU¤Â¤ JâÍ«, üY« »il¤jd.

M. ts®¢Á k‰W« c‰g¤Â:

gU¤Â F£il bro tifia¢ rh®ªjJ. 25 br.Û. Kjš 2 Û£l® tiu j£g bt¥g«

k‰W« k©ts¤Â‰F V‰g tsu¡Toa, tUl¤Â‰F xU Kiw gæçl¥gL« jhtukhF«.

11

(1) ãy¤ij¥ g©gL¤Â éij¤J¥ gæçLjš:

ãy¤ij cGJ g©gL¤Â k©iz Óuhf rk¥gL¤Â, ãy¤ij Óuhf rk¥gL¤j

nt©L«. g©gL¤Âa ãy¤Âš rkkhd öu¤Âš éijia C‹¿ cu« öt nt©L«.

gæ® IªÂèUªJ VG m§Fy« ts®ªjË mij vL¤J x‹gÂèUªJ gÂdh‹F

m§Fy« Ïilbtë é£L tçirahf elnt©L«. F¿¥Ã£l thu§fŸ fê¤J broæš,

Kjš bkh£L tu¤ bjhl§F»wJ. K¡nfhz toéš Jë®éL« ÏiyfS¡F eLéš

bkh£L cUth»wJ. Ϫj rka¤Âš ghšÅéš v‹w ó¢Áfshš bkh£LfŸ

jh¡f¥gL»‹wd. Ï›thW jh¡f¥gLtij j鮥gj‰F ó¢Á bfhšè kUªJfis

cgnah»¤J jukhd gU¤Âia bgwyh«.

(2) fhŒfë‹ K®¢Á:

bkh£L btëtªj 21 eh£fëš ó¡fŸ btëtU«. ÏJ bt©ãw¤Âš ÏU¡F«.

Áyeh£fS¡F ÃwF kŠrŸ ãwkhf khW»wJ. Ë nuh° ãw¤ÂèUªJ Át¥ghf khW»wJ.

ÃwF _‹W eh£fS¡FŸ ÏjœfŸ c®ªJ mÂYŸs bkh£L K®ªJ gŠR

cU©ilahf¤ bjç»wJ. ó¤j ÃwF 45 eh£fëèUªJ 65 eh£fS¡FŸ gŠR

btëtU»wJ.

Áythu§fëš

éijfŸ

bt©ãwó¡fŸ

bkh£L

21 eh£fŸ

kŠrŸ ãwkhfkhWjš

ÏjœfŸ cÂUjš

bkh£L K®jš

gŠR cU©il éçjš

gU¤Âæ‹ ts®¢ÁgU¤Âæ‹ ts®¢ÁgU¤Âæ‹ ts®¢ÁgU¤Âæ‹ ts®¢ÁgU¤Âæ‹ ts®¢Á

12

(3) mWtil(3) mWtil(3) mWtil(3) mWtil(3) mWtil:

Kjèš gU¤Âæ‹ ÏiyfŸ c®ªJ éL»‹wd. våD« cU©ilfŸ cÂçªJéça¤ bjhl§F»‹wd. gŠR cU©il éçªjË m¥gŠir ifædhnyh mšyJ

ÏaªÂu¤Âdhnyh vL¡f nt©L«.

(4) éij Ú¡Fjš:

gŠir bt¥g¡ fh‰whš cy®¤Â éijfis Ú¡FjY¡F í‹å§ v‹W bga®.

5 ä.Û. Kjš 50 ä.Û. tiu cŸsij è‹£ v‹»nwh«. äf¡ Fiwªj Ús¤Âš cŸsij

è‹l®° v‹»wh®fŸ. mij bra‰if ÏiHfŸ jahç¡fΫ ga‹gL¤J»wh®fŸ.

éijfis rikaš v©bzŒ jahç¡f¥ ga‹gL¤J»wh®fŸ.

100 »nyh gU¤Âæš 35 »nyh eh®, 62 »nyh éijfŸ, 3 »nyh njita‰wit

»il¡F«.

(5) ga‹ghL:

ÏiHfis KW¡nf‰Wt‹_y« Ú©l üšfshf jah® brŒ»‹wd®.

Ï. gU¤Â ÏiHfë‹ Fz§fŸ:

ÏiHæ‹ gsgs¥ò : Fiwthf cŸsJ

ÏiHæ‹ cWÂ : eL¤jukhf cŸsJ

ÛŸj‹ik : Fiwthf cŸsJ

ÚŸ j‹ik : 7%

tisÍ« j‹ik : Fiwthf cŸsJ

ml®¤Â : 1.54»uh«/br.Û 3

13

mäy« : ghÂ¥ò V‰gL¤J«

fhu¤j‹ik : v®¡F«

Nça xë : üš ÏiHfis bk‹ikah¡F«.

mªJ¥ó¢Á : üš ÏiHfis¥ gh¡F«

beU¥Ãš : cldoahf vçÍ«

tot« : xnu rkkhd fz¤Âš 12 èUªJ 20 ik¡uh‹Ús«½” æèUªJ2½” tiu ÏU¡F«.

14

ehçèUªJ ÏiHfŸ jahç¡F« Kiw gl§fSl‹ étç¡f¥g£oUªj F¿¥ò üš x‹W1887 M« M©oš, tuyh‰W MÁça®fshš f©LÃo¡f¥g£lJ vd¡ fUj¥gL»wJ.

èbd‹ Jâia mj‹ ÏiHfëèUªJ jahç¡F«nghJ x›bthU ãiyæY«äf¡ ftd¤Jl‹ brašg£lhš cWÂahd mHfhd ÏiHfŸ »il¡F«.

M. ts®¢Á k‰W« c‰g¤Â:

1. gæçLjš:

Ï¥òë¢ir¢ bro ts®tj‰F brGikahd k©ts« njit¥gL»wJ. bt¥gkhdthåiy ÏiHæ‹ ts®¢ÁiaÍ«, ju¤ijÍ« gh¡»wJ. MW tUl§fS¡Fg‹gL¤j¥g£l ãy¤Âny gæç£lhš ešy mWtil brŒa KoÍ«. VG tUl¤Â‰FxUKiwjh‹ Ï¢broia gæçl KoÍ«. mWtil¡F¥ Ëd®, V¥uš mšyJ nkkhj§fëš éij éij¡f¥gL»wJ. éijfŸ Kis¤J Rkh® 2 mo Kjš 4 mo tiucaukhf X§» tsU«. Ïj‹ bkšèa Ú©l j©LfŸ Ïs« Áf¥ò t©zkhfΫ,ky®fŸ k§fyhd Úyt©z¤JlD« mšyJ bt©ikahf fhz¥gL«. Úyt©z ky®cŸs broæèUªJ bk‹ikahd ÏiHfŸ »il¡»‹wd. k‰w ó¡fŸ cWÂahdtèikahd ÏiHfis jU»‹wd. K®ªj Ëd® éijfŸ g£lhåæ‹ mséšfhŒ¡»‹wd. éij¡ »©z« 2 ä.Û ÚsK« v©bzŒ r¤J« cilaJ,

2. mWtil brŒjš:

Mf°£ khj ÏWÂæš òë¢ir broæ‹ t©z« khw¤bjhl§F»‹wd. ÏjdhšbroahdJ K®ªJ mWtil¡F jah® ãiyæš cŸsJ v‹W eh« m¿ayh«.mWtilæš fhyjhkj« brŒjhš ÏiHæ‹ gsgs¥ò« bk‹ikahd j‹ikÍ«gh¡f¥gL«. mWtil brŒÍ«nghJ j©L ghf§fis jåahf bt£o vL¤jhš jukhdÏiHfŸ »il¡fhJ. Mifahš broia ntUl‹ ÃL§» vL¡f nt©L«. brofŸiffshnyh ÏaªÂu« bfh©nlh mWtil brŒa¥gL»‹wd. broia nkèUªJ motiuKGikahf ntUl‹ ÃL§» f£Lfshf¡ f£o ÏiHfŸ jahç¡F« bjhêyf§fS¡FvL¤J¢ bršy¥gL»wJ.

3. ÏiHfŸ jahç¤jš:

(m) ÏiyfŸ, bfh£il Ú¡Fjš:

broia e‹F fhait¤J ÏU«ò¥g‰fshyhd xU tif¢ Ó¥Ãdhš ÓéÏiyfisÍ«. fhŒfisÍ« Ú¡»éL»‹wd®.

(M) gj¥gL¤Jjš:

ÏiyfS«. fhŒfS« Ú¡f¥g£l j©Lfis rç brŒJ f£Lfshf¡ f£o Fs«mšyJ MWfëš Rkh® 15 eh£fŸ Cwit¡»‹wd®. Ϥj©LfŸ ÚU¡FŸ e‹F _œ»CWtj‰fhf¤ j©LfSl‹ fdkhd f‰fis Ïiz¤J¡f£o Cwit¥gh®fŸ. Ï¥goCw it¥gjdhš j©LfŸ mG» nkYŸs njhšfŸ jåahf¥ ÃçªJéL»‹wd.Ϥj©Lfis Cwit¡F« KiwæèUªnj, Ϫehç‹ tèikÍ« t©zK«mik»‹wd. ËtU« Kiwfëš VnjD« xU Kiw bfh©L gj¥gL¤jyh«.

15

1. gåæè£L¥ gj¥gL¤Jjš:

òšjiuæš gå glU« Ïl¤Âš j©Lfis¥ gu¥Ã _‹W mšyJ eh‹F thu«

it¤ÂU¤jš.

2. Úçdhš gj¥gL¤Jjš:

Fs« mšyJ F£ilfŸ Ï«Kiw¡F¥ ga‹gL¤j¥gL»‹wd.

3. XL« Úçš gj¥gL¤Jjš:

Ï«Kiw¡F MWfŸ ga‹gL¤j¥gL»‹wd.

4. bjh£oæš gj¥gL¤Jjš:

Ábk©L¤ bjh£ofëš Úiu ãu¥Ã j©Lfis ÚçDŸ _œf¢ brŒJ ÏUg¤J IªJ

Kjš K¥gJ o»ç br. »nuL (25-30Á) bt¥g ãiyæš eh‹F mšyJ MW eh£fŸ

it¤ÂU¥gh®fŸ. mÂYŸs gh¡Oçah¡fëdhš, j©o‹ nkYŸs njhš Ú¡f¥gL»wJ.

5. ÏuhradKiwæš gj¥gL¤Jjš:

Ï«Kiwæš ehçid¡ Fiwªj neu¤Âš M¡rhè¡ mäy«, nrhlh c¥ò bfh©L

gj¥gL¤Â élyh«. Mdhš ehç‹ cW Fiwthfnt ÏU¡F«. gåædhš

gj¥gL¤j¥g£l eh®fns cWÂahf ÏU¡»‹wd. òë¢ir ehiu¥ gj¥gL¤J«nghJ mÂf

ftd« njit. ftd¡Fiwthf gj¥gL¤j¥g£l eh®fëš ÏiHfŸ vL¥gJ

fodkh»éL«. mÂf mséš gj¥gL¤ÂdhY«, mit cW¤ j‹ikia ÏHªJ éL«.

(Ï) cyu it¤jš:::::

Ï›thW j©Lfë‹ nkYŸs njhš mG¡F Ú¡f¥g£l Ëd® kWgoÍ«,

cyuit¡»‹wd®.

(

16

Ï. èbd‹ ÏiHfë‹ Fz§fŸ:::::

tot« : fz« x›bthU ÏiHfS¡F« ntWgL«Ús« : gjgL¤ÂaË 10 Kjš 15 m§Fy«ÏiHæ‹ gsgs¥ò : eL¤ju« Kjš TLjyhf ÏU¡F«ÛŸ j‹ik : Fiwthf ÏU¡F«ÚŸ j‹ik : Fiwthf cŸsJtisÍ« j‹ik : äfΫ FiwÎml®¤Â : 1.5

17

mGFl‹ ÏU¡F« v‹W v©âdhŸ. m›bt©z« nknyh§fnt, òÂaj¿fis¤jah® brŒJ, jhnd g£L¤Jâia beŒjjhfΫ, Ëdnu berthëfis¡ bfh©LbeŒjjhfΫ Tw¥gL»wJ. Ïij bjhl®ªJjh‹ Ód®fŸ g£L¥òG¡fis ts®¤J g£L¤Jâia c‰g¤Â brŒa¤ bjhl§»ajhf Tw¥gL»wJ. g£L¤ Jâ c‰g¤Â¡F¡fhuzkhf ÏUªj muÁæ‹ bgaiuna, m¤Jâ¡F¢ N£od®. ‘Ó’ (SI) vd mj‰Fbgaç£ld®. (Ód bkhêæš ‘Ó’ v‹whš g£L v‹gJ bghUŸ).

gy ü‰wh©LfS¡F¥ Ëdnu »H¡F ehLfS¡F _‹wh« ü‰wh©oš guéaJvdΫ, mj‹ Ëdnu g£L¤ bjhêš ÏªÂahéš njh‹¿aJ vdΫ tuyh‰W¢ rh‹W¡F¿¥òfëš fhz¥gL»‹wd.

M. g£L ó¢Á ts®¤jš:::::

KR¡f£il Ïiyia¤Â‹W g£L¥ó¢Á K£ilæL»wJ. Ëd® K£ilæèUªJbtëtU« òG, f£L« T£oèUªJjh‹ g£L ÏiH »il¡»wJ. g£L¥ ó¢Á æ‹ts®¢Áæš eh‹F gUt§fŸ cŸsd. 1. K£il¥ gUt« (Egg Stage) 2. òG¥ gUt«(Larvae Stage) 3. T£L¥ òG¥ gUt« (Chry Salis Stage)

bg© g£L¥ ó¢ÁfŸ K£ilæL«. KR¡f£il Ïiyfëš Ïit xU bfh¤jhf,ÏU¡F«. bg© ó¢Áædhš Ru¡f¥g£l xU ÃÁ‹ ngh‹w bghUshš K£ilfŸÏiyfëš e‹whf x£o¡ bfhŸ»‹wd. Ï‹W g£L¥ó¢Á ts®¥ò xU bjhêyhfts®ªJŸsJ. ÏJ Foir¤ bjhêyhfΫ eilbg‰W tU»wJ. g£L¥ ó¢Áiats®¤jY¡F brç fš¢r® v‹gJ bga®, g£L¥ ó¢Á ts®¥gt®fŸ mj‰bf‹Wit¤ÂU¡F« fh»j¤ J©Lfëš K£ilæL«go¢ brŒth®fŸ. K£ilfŸ Fë®miwfëš ghJfh¡f¥gL»‹wd. FŠR bghç¡f¢ brŒ»wh®fŸ. K£ilæèUªJbtëtU« òG¡fis mfykhd _§»š j£Lfëš it¤J KR¡f£il Ïiyfismt‰¿‰F czthf¡ f¤jç¤J¥ nghLth®fŸ. Ï¥òG¡fŸ Ïiyfis¤ ‹W mj‹clè‹ nkš ÏUªj òw¥ ngh®itia eh‹F Kiw mf‰w¥g£L òÂjhf Kis¡»wJ. IªJthu« br‹w Ëd® KG ts®¢Áailªj ãiyæš Rkh® 8-9 br‹oÛ£l® Ús« ÏU¡F«.Ϫãiyna, T£L¥òG¥ gUt« vd¥gL«. Ï¥òG ts®¢ÁailªJ c©Qtij ãW¤Â¡bfh©L jiyia ca®¤Â-ãW¤Â, mirt‰¿UªJ, giHa (cl«ò bgçjh¡Ftj‰Fj¡fthW) njhiy cç¤J¡ bfhŸ»‹wd. njhYç¤j Áy eh£fëš F¢Á ngh‹w (broæ‹»is) Mjuit g‰¿¡ bfh©L TLf£L«. Ï¢rka¤Âš g£L¥ ó¢Á ts®¥gt®fŸ miwmiwahf¥ Ëd¥g£l j£Lfëš x›bthU òGthf é£L¡ TL f£l Mjhu« jUt®.Ï¥òGé‹ ÏU g¡f§fëY« g¡f¤Â‰F x‹whf Ïu©L cäœÚ® Ru¥ÃfŸ cŸsd.Ït‰¿èUªJ ÃÁ‹ ngh‹w Âut« btëtU«. ÏU Ru¥ÃfS¡Fça ehs§fë‹KidfS« x‹W nr®ªJ òGé‹ Ñœ cj£oèU¡F« xU Jis (Spinneret) btëna

T£L¥ òG nkh¤

18

Âw¡F«. Ïj‹ têahf btëtU« ÃÁid¡ bfh©nl, Ï¥òG TL f£L»wJ. üšbf£oah» Ú©l ÏiHfshf khW»wJ. ÏJnt g£L üyhF«.

Ϫj ÃÁ‹ ÏiHædhš g£L¥òG jiyia K‹D« ËD« mir¤J mir¤J,j‹id¢ R‰¿Y« tiynghy¥ Ã‹å¡ bfhŸS«. clš KGtJ« kiw»w tiuæšcliy¢ R‰¿¢ R‰¿ TL f£L«. Ï¡TL Ïu©L mšyJ _‹W eh£fS¡FŸ, KG cUt«bg‰WéL« Ïj‰F¡ T£L¥ òG¡fŸ mšyJ f¡T‹ (Cocoon) v‹gJ bga®.

Ïu©L thu§fëš òG ó¢Áahf kh¿, Ïw¡iffŸ bg‰W¡ T£o‹ xU Kidia¤j‹ thæå‹W btëtU« Ú®¥bghUëš

19

1. brçÁid btëna‰Wjš:

T£L¥òG¡fis nj®ªbjL¤J bt© Ú® k‰W« Fë® Úçš kh‰¿ kh‰¿gj¥gL¤Jtj‹ _y« brçÁ‹ ÏH» g£L üš xnu Óuhf Úskhf cWé vL¡f Ko»wJ.f¢rh¥g£oš 80… ig¥uhæ‹ (FIBROIN) k‰W« 20… brçÁ‹ cŸsJ. Ï›thWgj¥gL¤Jtj‹ _y« 1… brçÁ‹ k£Lnk Ú¡f¥gL»wJ Vbdåš g£L üiyifahY«nghJ cWÂahf ÏU¡f nt©L« v‹gj‰nf.

2. T£L¥ òGéèUªJ üiy Ãç¤bjL¤jš:

T£L¥ òGéèUªJ üiy Ãç¤bjL¥gJ ßè§ (Reeling) vd¥gL«. T£L¥ òG¡fŸj©Ùçš äjªJ bfh©L ÏU¡F« bghGJ 3 èUªJ 10 üšfis Õ§fh‹ Jthu§fŸtêahf ÏG¡f¥g£L xU r¡fu cUisæš R‰w¥gL»wJ. brçÁ‹ üšfisxU§»iz¤J x£L« j‹ikia V‰gL¤J»wJ. vŠÁa üšfŸ äUJthd g£Ljahç¥gj‰F ga‹gL¤j¥gL»‹wd.

Ï›thW cUth¡f¥g£l g£L üšfŸ jå üš f©Lfshf R‰w¥g£L x‹whfnr®¤J f£l¥gLtj‰F Books v‹W bga®.

3. ÏiH nr®¤jY« KW¡nf‰WjY«:

f¢rh¥g£L üšfŸ ßšL g£L (Reeled Silk) v‹W miH¡f¥gL»‹wJ. mit gyT£L¥ òG¡fëèUªJ xU§»iz¤J vL¡f¥gL« ÏiHfshF«. f¢rh üšfŸ mj‹ãw«, Ús«, ml®¤Â¡F j¡fthW Ãç¡f¥gL»‹wd. Ëò btJbtJ¥ghd Úçš nrh¥ò

brçÁid btëna‰Wjš

üš ÏG¤jš

20

mšyJ v©bzÍl‹ cyu it¡»‹wd®. Vbdåš brçÁ‹ bk‹ikah» üšfisvëa Kiwæš ifahs cjλ‹wJ. Ïj‹ Ëd® ÏaªÂu¡ fUéfŸ bfh©Lüšfis cy®¤Â ghÃåš R‰w¥gL»‹wd. üšfis ghÃåš R‰W« bghGJ üšfë‹j‹ik¡F V‰wthW KW¡F«, v©â¡if¡F V‰wthW KW¡»‹ ÂirÍ«ã®zæ¡f¥gL»wJ.

4. nfhªJ Ú¡Fjš (brçÁ‹ Ú¡Fjš):

f¢rh g£L üèš Á¿jsÎ brçÁ‹ ÏU¥gij nrh¥ò¤ j©Ùçš myRt‹ _y«g£o‹ Ïa‰ifahd gsgs¥ò« bk‹ikÍ« mila¢ brŒjny nfhªJ Ú¡Fjè‹gadhF«. Ïj‹_y« üè‹ vil 25 Fiw»wJ. Ï›thW Ú¡f¥g£l g£Lüšbt©ikahd (gG¥ò) mH»a gsgs¥òl‹ bk‹ikahf ÏU¡F«. g£L üèš Á¿jsÎbrçÁ‹ Áy neu§fëš Ú¡f¥glhkš ÏU¥gJ g£L¤Jâ¡F tèikÍ« gsgs¥g‰wnjh‰wK« më¡»‹wd.

5. g£L üè‹ vil:

g£lhil jahç¥ghs®fŸ g£L üiy vil fz¡»š th§» Mil jahç¡»‹wd®.g£lhilæ‹ vilia T£Ltj‰fhf cnyhf urhad§fis¡ bfh©LbkUnf‰W»‹wd®. Ïjdhš g£lhilæ‹ vil mÂfç¡»wJ, Mil cWÂah»wJ.Ï›thW jahç¡f¥g£l g£L mj‹ Ïa‰ifahd ÏGj‹ikia ÏH¡»wJ. nkY«btæš, éa®it k‰W« cy®ryitæ‹ nghJ g£oiHfŸ gh¡f¥gL»‹wd.

6. ehaš g£L:

°g‹ g£L gjgL¤J« Kiwæš ÏUªJ »il¡fToa cgnahfk‰w F£ilahdÏiHfis , f«gë KW¡nf‰W« Kiwia ga‹gL¤Â m›éiHfis fdkhd,Kiwa‰w üyhf ü£fgL»‹wd Ïij nghu£ g£L (Bourette Silk) v‹W« miH¡»‹wd®.

nfhªJ Ú¡f¥g£l g£L (g£o‹ vil) ts®¥ò g£L fhLfëš ts®ªj g£L

Fiwthf RU§F« cWÂahd mÂf gsgs¥ò, t®z« Fiwthf ÏU¡F«. mÂf gsgs¥ò ml®ªj g£L, mÂf cWÂahdit fdkhdit bk‹ikahdit RU¡f§fŸ V‰gL¤jhJ tiffŸ: °g‹ g£L, Úo¤J ciH¡F«. nehaš g£L

Ï. g£L ÏiHfë‹ Fz§fŸ:tot« : bk‹ikahd ÏiHfŸ

Ús« : 1000èUªJ 1300 f#«

ÏiHæ‹ gsgs¥ò : TLjyhf ÏU¡F«

ÛŸ j‹ik : mÂfkhf ÏU¡F«

ÚŸ j‹ik : mÂfkhf ÏU¡F«

tisÍ« j‹ik : eL¤jukhf ÏU¡F«

ml®¤Â : 1.25 »uh«/cm3

21

22

Ï. f«gëæ‹ tiffŸ:

»£l¤j£l 400 tifahd MLfŸ cŸsd k‰W« 200¡F« nk‰g£l MLfŸ nt‰¿dkuò Ïd¥bgU¡f¤Â‹ _y« cUth¡f¥gL»‹wd. f«gë jahç¡F« br«k¿MLfiseh‹F tiffshf mj‹ ju¤Â‰F V‰wthW Ãç¡»‹wd®.

1. bkçndh f«gë:

bkçndh br«k¿ MLfëèUªJ jahç¡f¥gL« f«gëfŸ jukhdit. ÏJ°bgæ‹ eh£oYŸsJ. cnuhk§fŸ 1 èUªJ 5 m§Fy« ÚsK« cWÂahd, bk‹ikahd,

ÛŸj‹ik cila mÂf brŸfŸ k‰W« tisÎfŸ cila cnuhk§fŸ jukhd f«gëMil jahç¡f ga‹gL»wJ.

2. Ïu©lh«ju f«gë:

Ïj‹ ÏiHfŸ 2 Kjš 8 m§Fy« ÚsK« ãiwa brŸfS« RU¡f§fS«tèikahd ÚsK« ãiwa brŸfS« RU¡f§fS« tèikahd bk‹ikahd ÛŸj‹ik cilait. ϧ»yhªJ, °fh£yhªJ, ma®yhªÂš fhz¥gL»‹wd.

3. _‹wh«ju f«gë:

Ïj‹ ÏiHfŸ 4 Kjš 18 m§Fy« ÚsK« brhubrhu¥ghf bk‹ikahf mÂfgsgs¥òl‹ Fiwthd brŸfŸ k‰W« RU¡f§fSl‹ fhz¥gL»‹wd. MilfŸtotik¥gj‰F ÏJ V‰wit. Ïit ϧ»yhªÂš cUthdit.

4. eh‹fh«ju f«gë:

Ïj‹ ÏiHfŸ 1èUªJ 16 m§Fy« ÚsK« brhubrhu¥ghd Kongh‹w äfΫFiwthd brŸfŸ k‰W« RU¡f§fSl‹ bk‹ikahd gsgs¥òl‹ fhz¥gL»‹wd.jiu éç¥Ã‰F«, éiy Fiwªj f«gë Mil totik¥Ã‰F« ga‹gL¤j¥gL»‹wd.

23

1. F£o M£o‹ cnuhk§fŸ (Lamb wool):

Ï›thLfŸ 6 Kjš 8 khj« Md F£ofŸ mij M§»y¤Âš Lamb vdmiH¡»‹wh®fŸ. Ï›th£o‹ f«gëfŸ äfΫ ca®ªj jukhfΫ, bk‹ikahfΫfhz¥gL»‹wd.

2. Ahbf£ f«gë (Hogget wool):

Ï›thLfŸ 12 Kjš 14 khj§fŸ ts®¢Á cilait. nkY« Ïj‹ cnuhk§fŸ Kj‹Kjyhf f«gs¤Â‰F vL¡f¥gLtjhš ÏJ Ahbf£ cš v‹W M§»y¤Âš

miH¡»‹wd®. Ï›éiHfŸ bkšèajhf bk‹ikahf tisªJ bfhL¡f¡ToacWÂahd K®ªj j‹ikÍilaJ. neçiHfS¡F Ït‰iw ga‹gL¤J»‹wh®fŸ.

3. òšL cš (Pulled wool):

khär§fS¡fhf bfhšy¥gL»‹w äUf§fëèUªJ vL¡f¥gL« f«gëfŸca®ªj jukhdit mšy Vbdåš ÏiHfë‹ nt®fŸ gh¡f¥gL»‹wd.

4. bl£ cš (Dead wool):

ÏwªJ nghd éy§»èUªJ vL¡f¥gL« f«gë jukhdJ mšy.

f«gë vL¤jšf«gë vL¤jšf«gë vL¤jšf«gë vL¤jšf«gë vL¤jš

24

5. nlÀ yh¡° (Taglocks):

t®z§fŸ mšyhJ cnuhk§fns nlÀ yh¡° vd¥gL«.

6. ßir¡»ŸL cš (Recycle Wool):

gHikahd f«gëfis cil¤J ÏiHfshf kh‰¿ Û©L« f«gë üyhf kh‰¿mik¤jny ßir¡»ŸL cš vd¥gL«.

c. f«gë jahç¡F« Kiw:

Kjèš Úskhd, F£ilahd cnuhk§fŸ Ãç¡f¥gL»‹wd. jukhd f«gëéy§»‹ njhŸ k‰W« cl«ÃèUªJ »il¡f¥gL»‹wd. mJ Úskhf bk‹ikahfÏU¥gjhš Kjš jukhdjhf tF¡f¥gL»‹wJ. jiy, kh®ò tæ‰W gFÂæèUªJvL¡f¥gL« cnuhk§fŸ Ïu©lh« jukhf tF¡f¥gL»‹wd. Ëò igfëšf£l¥gL»‹wd.Ï›thW ÏU¡F« f«gëia »ß° cš (GREASE WOOL) v‹WmiH¡»‹wd®. Vbdåš M£o‹ Ïa‰ifahd v©bzŒ j‹ik thŒªjit.Ï¡f«gëfis myÁ tU« v©bzia kUªJ jahç¡f ga‹gL¤J»‹wd®.

f«gëfis mj‹ ju¤Â‰F V‰wthW Ãç¤J vL¡»‹wd®. ga‹gL¤j¥g£lf«gëfisÍ« òÂa f«gëfisÍ« gj¥gL¤Jtij fh®be£o§ (GARNETTING) v‹WmiH¡»‹wd®. Ëò Ïij mäy¤Âš gj¥gL¤J»‹wd® mij fh®gndÁ§(CARBONISING) v‹W miH¡»‹wd®. nkY« vŠÁa f«gëia v¡°£uh¡°(EXTRACTS) v‹W miH¡»‹wd®. Ëò mijfhu Úçš gj¥gL¤J»‹wd®. mij°nfhç§ (SCOURING) v‹W miH¡»‹wd®. Ëò f«gëia 12 Kjš 16 rjÅj«

25

Nça xë : mÂf bt¥g« ÏiHfis gh¡F«.

ó¢Á : jiuéç¥ò ó¢Áfshš gh¡f¥gL«.

beU¥Ãš : bkJthf vçÍ«.

édh¡fŸ:

gF–m

rçahd éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf.

1. gU¤Â

26

gF–M

IªJ tçfëš éilaë¡fΫ:

1. èd‹ gj¥gL¤J« éj¤ij étç.

2. g£L tiffis étç.

3. nfhªJ Ú¡Fjš v‹whš v‹d?

4. cnuhk ÏiHfis étç¤J tif¥gL¤Jf.

5. f«gëæ‹ g©òfis vGJf.

6. g£o‹ bgsÔf g©òfŸ g‰¿ vGJf.

7. g£L r£l« R‰W« Kiwia étç.

gF–Ï

xU g¡f¤Â‰F äfhkš éilaë¡fΫ:

1. g£L ÏiH¡ f©LÃo¥ig és¡Ff.

2. gU¤Âæ‹ g©òfis étç.

3. g£o‹ g©òfŸ g‰¿ vGJf.

4. f«gë c‰g¤Â g‰¿ vGJf.

5. f«gëæ‹ g©òfŸ g‰¿ vGJf.

gF– <

éçthd éilaë¡fΫ:

1. gU¤Âia g‰¿ és¡Ff.

2. èdid g‰¿ és¡Ff.

3. g£L g‰¿ és¡Ff.

4. f«gë g‰¿ és¡Ff.

rçahd éilia nj®ªbjL¤J vGjΫ édhé‰fhd éilfŸ:

1. (

37

°g‹ k‰W« ~Ãybk©£ üè‹ FzhÂÁa§fŸ

°g‹ üš ~Ãybk©£

1. F£ilahd ÏiHfis¡ bfh©L 1. Ú©l ÏiHfis bfh©LcUth¡f¥gL« üšfŸ cUth¡f¥gL« üšfŸc.«. gU¤Â, f«gë c.«. g£L

2. F£ilahd ÏiHfŸ KW¡nf‰¿ xU 2. Ú©l ÏiHfis bfh©Lbjhl®¢Áahd üyhf cUth¡F«nghJ KW¡nf‰¿ jahç¡f¥gL«mš ÃÁWfŸ btëæš Ú©L üšfŸ tGtG¥ghfΫfhz¥gL«. Ϫüè‹ Fz§fŸ ml¤ÂahfΫ fhz¥gL«.

Ϫüè‹ Fz§fŸ

1. k§fyhf bkhR bkhRbt‹W 1. tG¥ghfΫ, gsgs¥ghfΫÏU¡F«. ÏU¡F«.

2. ÃÁWfŸ fhz¥gL« 2. ÃÁWfŸ fhz¥glhJ.

3. Ko¢R éG« thŒ¥ò cŸsJ. 3. vëš Ko¢R éHhJ.

4. Á¡»u« mG¡F goÍ«. 4. vëš mG¡F x£lhJ.

5. bt¥g¤j‹ik cilaJ 5. F뮢Á j‹ik cilaJ.

6. ml®¤Âahf ÏU¡F« 6. ml®¤Â Fiwthf ÏU¡F«.

7. vëš bjhŒtilÍ« 7. Jâæ‹ totik¥Ã‰F V‰gbjhŒÎ V‰gL«.

8. üè‹ KW¡F¤ j‹ik¡F V‰g 8. üè‹ KW¡F¤ j‹ik¡F V‰g ÚŸ j‹ik TL«. ÚŸ j‹ik TL«.

3. c¿ŠR« j‹ik cilaJ. 3. ÏiHfS¡F V‰wthW c¿ŠR«j‹ik ÏU¡F«.

4. gyéjkhd KW¡F V‰w KoÍ« 4. äf Fiwªj mšyJ äf mÂfkhd KW¡F V‰w KoÍ«.

5. bt›ntW éjkhd KW¡FfŸ 5. äf¡ Fiwªj mšyJ äf mÂfga‹gL¤j¥gL« KW¡FfŸ ga‹gL¤j¥gL«

6. jahç¥ò Kiw fodkhdJ. 6. jahç¥ò Kiw vëjhdJ.

m. rkkhd üš:

tGtG¥ghd MilfŸ rkkhd KW¡nf‰w¥g£lüšfis¡ bfh©L cUth¡f¥gL»‹wd.

M. rkk‰w üš:

»nu¥ k‰W« khWg£l üè‹ nk‰gu¥ò¡ bfh©l(Textured surfaces) JâfŸ rkk‰w KW¡nf‰w¥g£l üšfis¡ bfh©LcUth¡f¥gL»‹wd.

rkkhd k‰W« rkk‰w üšrkkhd k‰W« rkk‰w üšrkkhd k‰W« rkk‰w üšrkkhd k‰W« rkk‰w üšrkkhd k‰W« rkk‰w üš

38

4.3 üšfë‹ KW¡F Âir:

üšfë‹ KW¡nf‰WtJ k£Lä‹¿ KW¡»‹ ÂirfS«ã®zæ¡f¥gL»‹wd. Ïu©L tifahd KW¡F ÂirfŸcŸsd.

x‰iw üš, ¥is üš k‰W« fh®L üš

x‰iw üš ¥is üš fh®L üš

x‰iw üš neuoahf ¥is üš Ïu©L mšyJ Ïu©L mšyJ mj‰FÏiHfëèUªJ mj‰F nk‰g£l üšfis nk‰g£l ¥is üšfisjahç¡f¥gL»wJ. Ïu©lhtJ Kiwahf x‹W nr®¤J fh®L üš

KW¡nf‰¿ jahç¡f¥ jahç¡f¥gL»‹wJ.gL»‹wd. üè‹ x›bthU x‰iw üš bfh©LghfK« ¥is v‹W miH¡f¥ ¥is üšjahç¡f¥gL«. ÏaªÂu« bfh©L gL»‹wd. ¥isKW¡nf‰w¥gL»wJ. üšfis¡ bfh©L¥is üšfŸ fh®L üško¡f¥g£l üšfŸ jahç¡f¥gL»‹wJ.v‹W« miH¡f¥gL»‹wd.

4.4 üšfë‹ v©â¡if Kiw:

üšfë‹ v©â¡if Kiw üè‹ Ús¤Â‹ gF¡F« üè‹ vil¡F« ÏU¡F«bjhl®ig btëgL¤j ga‹gL»wJ. Ïu©L tifahd üè‹ v©â¡if Kiwifahs¥gL»‹wd.

50/1=50 x‰iw üš 900 Û=1 »uh«=1blåa®

üšfë‹ v©â¡if

neuoahf üè‹ v©â¡if ã®zæ¤jš kiwKfkhf üè‹ v©â¡if ã®zæ¤jš

blåa® Kiw bl¡° Kiwbk£ç¡ v©â¡if M§»y v©â¡if

1 bl¡°= 1 »uh« /».Û 840f#«=1gΩ£=1 S

üè‹ KW¡F Âir

39

4.5 üš jahç¡F« Kiw:::::

ÏiHfis KW¡nf‰¿ üyhf jahç¡F« Kiwia RH‰Wjš v‹W miH¡»wh®fŸ.

RH‰Wjš (Spinning) v‹W TW«nghJ ÏiHfis R¤j« brŒJ, ÏiHfŸ mK¡»it¡f¥g£l _£ilfis ÂwªJ, KW¡nf‰¿ üyhf kh‰¿ mik¡F« tiu cŸs

mid¤J ntiyfS« Ïš ml§F«.

1. Âw¤jš k‰W« vL¤jš:::::

xnu khÂçahd Jâia jahç¥gj‰F gšntW Ïl§fëš ÏUªJ vL¡f¥g£l ÏiH

_£ilfis e‹whf fyªJ Ëd® üš jahç¡»‹wd®. gšntW _£ilfëèUªJ

vL¡f¥g£l ÏiHfŸ xU ÏaªÂu¤Âš brY¤j¥g£L x‹whf fy¡f¥gL»‹wd.

Ï›thW fy¡f¥g£l ÏiHfëš cŸs mR¤j§fŸ mjhtJ mG¡F, Ú¡f¥g£l

bfh£ilfŸ, ÏiyfŸ k‰W« F¢ÁfŸ ÏaªÂu« bfh©L R¤j« brŒa¥gL»‹wd.

Ï›thW R¤Âfç¡f¥g£l ÏiHfŸ totä‹¿ js®thf ÏU¥gij ny¥ (Lap) v‹WmiH¡»‹wd®.

2. fh®o§ (Carding):::::

‘ny¥’ š ÏU¡F« ÏiHfis éç¤J é£L RHy¡Toa xU cUisæ‹ nkš

it¡F« nghJ mÂYŸs ÃÁWfŸ btëna Ú£o¡ bfh©oU¡F«. m¥ÃÁWfis xnu

Âiræš ÏG¡F« bghGJ xU bkšèa ÏiHfshf tUtij fh®o§ v‹W

miH¡»‹wd®. Ï«bkšèa ÏiHfŸ òdš ngh‹w thæ‹ cŸns br‹W btëæš

tU«bghGJ xU m§Fy« mfyKŸs fæWnghš btëæš tUtij °iyt® (Sliver)v‹W miH¡f¥gL»‹wd.

3. Óé rk¥gL¤Jjš (Combing):

Ϫãiyæš ÏiHfis ne®gL¤Â, x‹nwhL x‹W Ïizahf rk¥gL¤Â, Úskhd

ÏiHfis °iytuhf mik¥gJ ‘nfh«ò °iyt®’ v‹W miH¡f¥gL»wJ.

4. ÏG¤jš (Drawing):

Ï«Kiwæš gy °iyt®fis¡ bfh©L cUth¡f¥g£l ÏiHfis ÏG¤J xU

r£l¤Â‹ têahf mt‰iw¢ brY¤Â KW¡nf‰whkš it¡f¥gL»‹wd.

5. nuhé§ (Roving):

Ót¥g£l °iyt®fëèUªJ vL¡f¥g£l ÏiHfis gy ÏaªÂu§fëš

brY¤Jtj‰F K‹ò °y¥gçš (Slubber) brY¤JtJ nuhé§ r£l« (Roving Frame) v‹WmiH¡f¥gL»wJ.

6. RH‰Wjš (Spinning):

‘nuh駒 ‹ bjhl®¢Ájh‹ RH‰Wjš, RH‰W« r£l¤Â‹ ÛJ gy f©LfŸ (üš R‰w)

it¡f¥g£L RHY«nghJ ÏiHfŸ KW¡nf‰w¥g£L xU üyhf kh¿ ghÃåš

R‰w¥gL»wJ. Vbdåš Ïij¡ bfh©L berÎ brŒa¥gL»wJ.

40

°iyt® M¡Fjš

gU¤Âia¤j£ilah¡Fjš

ÏiHiaKW¡nf‰¿üyh¡Fjš

°iytiu ÏG¤Jnuhé§ M¡Fjš

üš jahç¡F« Kiw

41

gytif¥g£l ÏiHfS¡fhd KW¡nf‰W« KiwfŸ

mik¥ò Kiw ÏiHæ‹ tif KW¡nf‰W« Kiw ÏiHæ‹ Ús«

F£il ÏiH gU¤Â gU¤Â mik¥ò Kiw 10-25 äÛmik¥ò Kiw bra‰if ÏiHfŸ RHš KW¡nf‰Wjš 20-50 äÛ

(gU¤Â tif) nuh£lh® KW¡nf‰Wjš 10-100 äÛbgU«ghY« gU¤Âf«gë mik¥òKiwia x¤jJ.

be£il ÏiH f«gë bra‰if f«gë mik¥ò Kiw 18-60 äÛmik¥ò Kiw ÏiHfŸ

(f«gë tif) 60-120 äÛ

j©L ÏiH èd‹ èd‹ mik¥ò Kiw 1000 äÛ tiumik¥ò Kiw bA«¥ bA«¥ mik¥ò Kiw

rzš rzš mik¥ò Kiw

g£L g£L °g‹ g£L 250 ä.Û tiumik¥ò Kiw ehæš g£L 60 ä.Û tiu

bra‰if bra‰if ÏiHfŸ neuo KW¡nf‰W Kiw bjhl®¢ÁahdJÏiH kh‰w¥g£l KW¡nf‰wmik¥ò Kiw Kiw

4.6 üè‹ tiffŸ:

1. khWg£l j‹ikbfh©l üšfŸ (Textured yarns):

xU Ú©l üè‹ ÏiHfŸ beU¡fkhdne®nfh£L Âiræš it¡F« bghGJ mitRU©L«, cU©L«, R‰¿Í« fhz¥gL«.

khWg£l j‹ikbfh©l üš Ú©l mšyJF£il ÏiHfŸ bfh©L jahç¡f¥gL»wJ.Vbdåš mj‹ j‹ik khWg£oU¡F«. mÂf g£rkhWg£l j‹ik bfh©l ÏiHfŸ Ú©l ÏiHfŸbfh©L jahç¡f¥gL»‹wd. ÏiHfë‹ j‹ikia°Ã‹å§¡F Ëdnu °Ã‹dbu£ (Spinneret) têahfbrY¤Âa Ëd® mjDila j‹ik kh‰¿mik¡f¥gL»wJ. ÏJ ÏiHfis üyhf kh‰¿aËdnu brŒa¥gL»wJ. khWg£l j‹ik¡ bfh©lüš _‹W tif¥gL«. 1. ml®¤Âahd j‹ikbfh©l üšfŸ. 2. ÏG¥ò¤ j‹ik bfh©l üšfŸ3. j‹ik khwhj ÏG¥ò¤ j‹ik¡ bfh©l üšfŸ

42

2. my§fhu üšfŸ (Novelty yarns):

my§fhu üšfŸ mj‹ njh‰w¤Â‰fhfnt Kj‹ikahf cUth¡f¥g£lJ. Ïj‹xG§f‰w tot¤jhny ÏJ rhjhuz üšfëèUªJ

ntWgL»wJ. ASTM my§fhu üiy Ï›thWtiuaW¡»wJ. vªj üš cUthF«nghJ xU§nfToa XG§f‰w ãiyæš ÏU¡»wnjh mJ my§fhu

üš vd¥gL»wJ.

nkY« ÏJ x‰iw üš Ïu©L ÏiHfis¡bfh©L Âç¡f¥g£l üš M»at‰¿‹ Ïašò

njh‰w¤ÂèUªJ ntWgL»wJ. x‰iw üèšKo¢RfŸ, ÿ¥òfŸ, RUŸfŸ vd Ïit¥ngh‹witnr®ªÂU¥gjhš xG§f‰w ãiy fhz¥glyh«. Ïu©L

ÏiHfis¡ bfh©L Âç¡f¥g£l üšfëš x‹Wmj‰F nk‰g£l gy tif ÏiHfis bgWtjhš mšyJ ntWg£l x‰iw üšfisx‹whf KW¡Ftjhš xG§f‰w ãiy fhz¥glyh«.

nk‰Tw¥g£litahš bgU«ghyhd my§fhu üšfŸ x‰iw üyhfnth mšyJ

Ïu©L ÏiHfis bfh©L Âç¡f¥g£l üyhfnthjh‹ ÏU¡F«. my§fhu üšfë‹tiffŸ v©z‰witahF«. MæD« xU my§fhu üyhdJ _‹W mo¥gilghf§fis bfh©lJ. 1. _y üš 2. my§fhu üš 3. Ïiz¥ò üš

m. my§fhu üšfë‹ étu§fŸ:

1. my§fhu üšfŸ bgU«ghY« ml®¤Âahd üšfshf ÏUªjhY« Jâæ‹tèik¡fhf nr®¡f¥gLtJ mšy.

2. my§fhu üšfŸ xnu Âiræš k£Lnk, mÂY« FW¡»iHahfnt bgU«ghY«ga‹gL¤j¥gL»wJ. Ïit cŸ CLUtjhY« Fiwªj mG¤j¤Â‰Fc£gLtjhY« gytif my§fhu§fS¡F vëjhf ÏU¥gjhY« FW¡»iHahf

ga‹gL¤j¥gL»wJ.

3. kèÎ éiyæš cŸs rhjhuz berΤ Jâia beŒÍ« bghGnj my§fhu

üšfis ga‹gL¤Jtjhš mit nkY« mHF bgW»‹wd. my§fhu üšfë‹éisÎ ãiy¤ÂU¡F«.

4. jsthfΫ, jokdhfΫ ÏU¡F« my§fhu üšfŸ Jâ¡F RU¡fk‰w j‹ikia

bfhL¥gnjhL k£Lkšyhkš Jâia äUJthfΫ ij¥gj‰F fodkhfΫit¡»wJ.

5. my§fhu üš bfh©l Jâfë‹ Úo¥òfhy« 1. my§fhu¤Â‹ msÎ 2. üèš

my§fhu¤Â‹ ãiy¥ò¤ j‹ik 3. Jâæ‹ beréš mj‹ Ãokhd« M»at‰iwbghU¤J mik»wJ. bghJthf brh‹dhš my§fhu« Fiwa Fiwa Jâæ‹ciH¥ò¡fhy« Úo¡»wJ. üš cuhŒédhš mÂf« gh¡f¥glhkY« clnd mWªJ

nghfhkèUªjhš Jâæ‹ ciH¥òfhy« Úo¡F«.

43

M. my§fhu üšfë‹ tiffŸ:

1. °y¥ üšfŸ (Slub yarns) 2. ¥sh¡ üšfŸ (Flock yarns) 3. °iguš üšfŸ(Spirals yarns) 4. uh£ond üšfŸ (Ratine Yarn) 5. g¡»Ÿ üš (Boucle Yarn) 6. e¥ /°gh£/ eh£,/eh~¥ üš (Nub/ spot/ knot/ knop yarns) 7. ÓL mšyJ °gyhZ (Seed or splash yarn) 8.br‹idš üš (chenaille yarn) 9. bk£lhè¡ üš (Metallic yarns)

4.7 ijaš üè‹ j‹ikfŸ:

üè‹ j‹ikfŸ Jâfë‹ ciH¥ò¤ j‹ik vªj ÏiHæèUªJ üšjahç¡f¥£oU¡»wnjh mij bghU¤J mikÍ«. ijaš üšfS¡F F¿¥Ã£l üè‹g©òfŸ mtÁakh»wJ.

äUJthd Jâfis äfΫ rkkhd nk‰gu¥ò bfh©l üšfisbfh©nl ij¡f nt©L«. °g‹ üšfis bjhl®¢Áahd lòë§

rkkhd nk‰gu¥ò k‰W« ouh¥o§ brŒtjhY« F£il ÏiHfis Óé Ú¡FtjhY«rkkhd nk‰gu¥ò bfh©L tu¥gL»wJ.

tèik üè‹ tèik ÏiHfë‹ ju« üè‹ rkkhd nk‰gu¥òk‰W« KW¡nf‰Wjš M»at‰iw bghU¤J mikÍ«.

ÏW¡f«/ KW¡F¤j‹ik üè‹ ÏWF« j‹ik mjid KW¡nf‰W«KW¡F¤j‹ik msit¥ bghU¤J. miktjhY«, mJ nkY« Jâæ‹ njh‰w«

k‰W« ifahS« Kiwia kh‰W»wJ.

üiy g©gL¤J«nghJ« mjid ga‹gL¤J« nghJ« üè‹ ÚŸÚŸ/ÛŸ j‹ik k‰W« ÛŸ j‹ik K¡»akh»wJ. Ϥj‹ikfŸ ÏiHæ‹

tiffŸ k‰W« KW¡nf‰W« Kiw M»aitfis Kj‹ikahfã®zæ¡»‹wJ.

ijaš üè‹ Fz§fŸ

üš tiffŸ ÏašòfŸ ga‹ghL

gU¤Â ca®ªj ju«, Ót¥g£l ÏiH, 称g‹, bgU«ghY« gU¤Âryit brŒa¥g£lJ, rha« V‰w¥g£lJ, JâfŸ vªjRU¡f¥g£lJ, gsgs¥gh¡f¥g£lJ, ijaY¡F« ga‹gL»wJ.tGtG¥gh¡f¥g£lJ. 7.4–84 bl¡°

g£L Ïu£o¤j k‰W« ko¤j g£L ÏiH my§fhu bgh¤jh‹üšfŸ. rha« V‰w¥g£L, Jthu§fS¡FtGtG¥gh¡f¥g£lJ. 14–80 bl¡° ga‹gL»wJ.

ghèa°l® °g‹ ghèa°l® ko¥ò üšfŸ všyh tifahd Jâbt¥g¤Âš mik¡f¥g£L, rha« V‰¿ fëY« ij¡ftGtG¥gh¡f¥g£lJ. 7–33 bl¡° ga‹gL»wJ.

khWg£l khWg£l gšntW ÏiH bfh©l üšfŸ ÁY«gyhd Xu§fisÍ«j‹ik rha« V‰¿ tGtG¥gh¡f¥g£lJ. Ïiz¥igÍ« _o

bfh©l 18–80 bl¡° . mik¥gj‰F«üšfŸ ga‹gL»wJ

44

édh¡fŸ:

gF–m

rçahd éilia nj®ªbjL¤J vGjΫ:

1. °g‹ üš v‹gJ (Spun yarn)

(m) bk‹ikahdJ (M) gsgs¥ghdJ

(Ï) k§fyhdJ (

45

gF–M

FW»a éilaë:

1. ~Ãybk©l° üiy tifgL¤J.

2. üè‹ v©â¡ifia éçÎgL¤J.

3. khWg£l j‹ik bfh©l üš v‹whš v‹d?

4. ÏiHfŸ Ïiz¥ò k‰W« fyitia étç.

5. my§fhu üiy étç.

gF–Ï

éçthd éilaë:

1. °g‹ üY¡F«, ~Ãybk©l° üY¡F« cŸs ntWgh£il TW.

2. x‰iw üš, ¥is üš k‰W« fh®L üiy étç.

3. üè‹ FzhÂa§fis étç.

gF–<

Ïu©L g¡f¤Â‰F äfhkš éilaë¡fΫ:

1. üš cUthF« Kiwia étç.

rçahd éilia nj®ªbjL¤J vGjΫ édhé‰fhd éilfŸ:

1. (Ï) 2. (m) 3. (Ï) 4. (Ï) 5. (M)

46

5. Jâ jahç¤jš (FABRIC PRODUCTION)

5.1 m¿Kf«:

beréaš v‹gJ Ïu©L f¤ijfshf cŸs üšfis ËDtJ MF«, mjhtJne® üš k‰W« FW¡F üiy x‹W¡bfh‹W ne®nfhz¤Âš it¤J berÎ brŒtj‹_y« Jâ jahç¡f¥gL»wJ. ne®üš v‹gJ xU Jâæ‹ Ústh¡»š mikªÂU¡F«.FW¡F üš v‹gJ berÎ brŒÍ« nghJ ne®üY¡F Ïilæš mjhtJ FW¡Fth¡»š(mfyth¡»š ÏUªJ) é£L berÎ brŒ»‹wd®. ne®üiy M§»y¤Âš Warp mšyJENDS v‹W miH¡»‹wd®. FW¡F üiy M§»y¤Âš wefts mšyJ picks v‹WmiH¡»‹wd®.

xU Jâæia ne®th¡»š it¡F« bghGJ m¤Jâæ‹ fiufis (edge) selvage(Self + edge) v‹W miH¡»‹wd®. xU Jâia Mil totik¥Ã‹ nghJ üè‹Âiria rç gh®¡f nt©L«. mjhtJ ne®üšth¡»š it¤J Milia totik¡fnt©L«. Ïij M§»y¤Âš Grain direction (üš Âir) v‹W miH¡»‹wd®. üè‹Âir ekJ Mil totik¥ò Âir¡F Ïizahf (Parallel) Ïšiy v‹whš mijM§»y¤Âš off grain v‹W miH¡»‹wd®. xU Jâæ‹ ÏGj‹ik 45° tiu Ïu©Lüš ÂirfëY« (ne®üš FW¡F üš) ÏU¡F«. ϤÂiræš bt£l¥gL« JâiaFW¡F J©L (Bias piece) v‹W miH¡»‹wd®.

ne®üY¡F« FW¡F üY¡F« cŸs é¤Âahr§fŸ

ne® üš FW¡F üš

1. mÂfg£r« MilfŸ mid¤Jnk 1. FW¡F Âiræš fhy® ghf§fisÚyth¡»š bt£l¥gL»‹wd. my§fhu¤Â‰fhf bt£lyh«.

2. Ϫüš Âir Jâæ‹ fiufS¡F 2. FW¡F üš fiufS¡F FW¡F(Selvedge) Ïizahf (Parallel) tr¤Âš (Perpendicular) mikªÂU¡F«.mikªÂU¡F«.

3. Ϫüš äf bkšèajhfΫ mÂf 3. fdkhfnth, bkšèajhfnth äjkhdKW¡FlD« fhz¥gL«. KW¡Fl‹ fhz¥gL«

4. Ú©l ÏiHfisna Ϫüš jahç¡f 4. F£ilahd ÏiHfisga‹gL¤J»‹wd®. ga‹gL¤J»‹wd®.

5. ne®üšfns tèikahdit. 5. FW¡F üšfŸ tYt‰wit.

6. üè‹ KW¡F mÂfkhf ÏU¡F«. 6. üè‹ KW¡F Fiwthf ÏU¡F«.

7. ¥is üšfis (Ply yarn) ne®üyhf 7. x‰iw üiy (Single yarn)mÂf« ga‹gL¤J»‹wd®. ga‹gL¤jyh«.

8. üè‹ ÏG¥ò j‹ik Fiwthf 8. üè‹ ÏG¥ò j‹ik mÂfkhfÏU¡F«. ÏU¡F«.

9. rhjhuz üš ga‹gL¤jgL»wJ. 9. my§fhu üšfis FW¡F üyhf(ne®üY¡F) ga‹gL¤jyh«.

47

5.2 beréaš:

1. berÎ Kiwæ‹ mo¥gil:

Jâia berÎ brŒtj‰F ga‹gL¤j¥gL« fUéia j¿ (Loom) v‹WmiH¡»‹wd®. berÎ brŒtj‰F K‹ò ne® üšfis gyéj KiwfS¡Fc£gL¤Jtj‹ _y« üyhdJ berÎ bjhêš Kiwia jh¡FÃo¡»wJ.Ï¢brŒKiwfŸ üè‹ bjhêš Kiwia jh¡F Ão¡»wJ. Ï¢ brŒKiwfŸ üè‹ju¤ij ca®¤Jtšiy.

m. f©lhf R‰Wjš (Spooling):

»çš (creel) v‹W miH¡f¥gL« j£Lfëš (Rack) bgça j©oš R‰w¥g£l üšfŸit¡f¥gL«. m§»UªJ bgça üš j©Lnghš ÏU¡F«. ne® üš öâš R‰w¥gLtJ.

M. fŠÁ V‰Wjš (Starching):

Ïj‹ üšfŸ R‰w¥glhkš fŠÁ fyåš njhŒ¤J vL¡f¥gL«. fŠÁna‰W« fUéx›bthU üiyÍ« fŠÁædhš _o berÎ brŒÍ«nghJ üš mWgLtij j鮡F«.

Ï. uh¥Ã§ (Wrapping):

fŠÁna¿a üšfis ÏWÂahf ne® üš öâš R‰¿ j¿æš nghLt®.

rhjhuz j¿ f©LÃo¥gj‰F K‹, clYl‹ f£l¥g£l j¿ cgnahf¤Âš ÏUªjJ.j¿fëš, jahç¡f¥g£l ne®üš öiz gÂa it¡f nt©L«. j¿æ‹ Ëòw« ne®üšö© mik¡f¥g£LŸsJ. j¿æ‹ K‹òwKŸs Jâ RUŸ cUis vd¥gL«. ne®

üšfŸ R‰¿ brY¤j¥gL«. Ï›ÎUisæšjh‹Jâ beŒa beŒa RU©L tU«.

j¿æ‹ Ëdhš ne®üšfŸ xU öâšbghU¤j¥gL»‹wd. üš R‰w¥g£l özhdJf£L¥gh£oš it¡f¥g£oU¡F«. Vbdåšj¿æ‹ njit¡nf‰g m›ÎUisæUªJ üšfŸél¥gL»‹wd. xU cnyhf¤ J©oš (mijM§»y¤Âš (Heddles) v‹W miH¥g®) xU ÁWJthu¤Â‹ têahf ne®üyhdJ j¿¡Fél¥gL»‹wd. Ï›Înyhf¤ J©il Ah®d°(Harness) v‹W miH¡f¥gL« r£l« bAošir xUãiyæš j¡f it¡»wJ. x›bthU j¿æY«Fiwªj g£r« Ïu©L Ah®d°bghU¤j¥g£oU¡F«. Jâ jahç¡F«nghJj¿æš mÂfg£r« eh‹F Kjš g‹åbu©LAh®d°fŸ mikªÂU¡F«. Áy j¿æš

K¥g¤Âu©L Ah®d°fŸ bghU¤j¥g£oU¡F«. Ah®d° r£l¤ij V‰¿ Ïw¡FtÂdhšFW¡nf él¥gL« üšfŸ j¿æ‹ beréaš Kiwia f£L¥gL¤J»wJ. VbdåšAh®d° j¿æ‹ Tiunghy mik»wJ. r£Lš v‹w fUé Tiuæ‹ K‹D« ËD«

clYl‹ f£l¥gL« j¿clYl‹ f£l¥gL« j¿clYl‹ f£l¥gL« j¿clYl‹ f£l¥gL« j¿clYl‹ f£l¥gL« j¿

48

br‹W FW¡F üiy ne® üY¡F Ïilæš brY¤J»wJ. ßL (Reed) v‹W miH¡f¥gL«fUé Ó¥ò ngh‹W mikªÂU¡F«. Vbdåš mJ FW¡F üiy mj‹ Ïl§fëše‹whf ãW¤Â Jâ jah® brŒa cjλ‹wJ.

ßo‹ Jthu« têna brY¤j¥gL« ne® üiy M§»y¤Âš bl‹£° v‹W miH¥g®.Ϫj bl‹lhdJ ne® üiy xnu Óuhd Kiwæš j¡f it¥gjhš beré‹nghJ üšfŸKo¢nruhkš jL¡f¥gL»‹wJ. Jâ R‰w¥gL« cUis j¿¡F K‹d®it¡f¥g£oU¡F« Vbdåš jahç¡f¥g£ll JâahdJ mš R‰w¥gL»wJ. ÏjdhšxU rhjhuz j¿æš mikªÂU¡F« ghf« ËtUkhW. 1. ne®üš R‰w¥g£l cUis2. bALš° (cnyhf¤J©L) k‰W« Ah®d° (r£l«) 3. r£Lš 4. ßL (Reed) 5. JâR‰w¥g£l cUis.

Ï¡fhy¤Âš gyéj trÂbfh©l j¿fŸ fhz¥gL»‹wd. våD« všyhj¿fS¡F« mo¥gilæš xnu khÂçahd brŒKiw Óuhd Kiwæš kh¿kh¿brašgL¤j¥gL»wJ.

2. j¿æ‹ mo¥gil brašKiwfŸ:

m. Tiu jahç¤jš (shedding):

ne®üš brY¤j¥gL« r£l¤ij nkY« ÑG« brY¤Jtjhš FW¡F üš Ïilnabrštj‰F tê tF¡f¥gL»wJ. ÏJ M§»y¤Âš br£o§ v‹W miH¡f¥gL»‹wJ.

j¿æ‹ brašKiwj¿æ‹ brašKiwj¿æ‹ brašKiwj¿æ‹ brašKiwj¿æ‹ brašKiw

49

M. brY¤Jjš (Picking):

r£Lš vd¥gL« fUébfh©L FW¡F üiy mj‹ Ïl¤Âš Tiuæš brY¤Jjš.ÏJ M§»y¤Âš ủ (picking) v‹W miH¡f¥gL»‹wJ.

Ï. mo¤jš (Beating):

Ï«Kiwæš, brY¤j¥g£l FW¡F üšfŸ mj‹ Ïl¤Âš ãW¤j¥gL»‹wd.Ïjdhš Jâ f¢Ájkhf cUth»wJ. Ïij M§»y¤Âš Beating mjhtJ mo¤jš v‹WmiH¡»‹wd®.

50

fUéfëš R‰w¥g£L j¿fS¡F g¡fth£oš it¡f¥g£oU¡F«. r£Lš m‰w j¿fŸbfh©L JâfŸ éiuthf jahç¡f¥gL»‹wd. nkY« Ï›tif j¿fë‹ r¤j«FiwªJ fhz¥gL«. Jâfëš FiwfŸ äfΫ Fiwthf ÏU¡F«.

j¿fë‹ tiffshtd:

1. Á§»Ÿ ¥buh#¡ilš M‹ äirš j¿ (Single Projectile on missile loom)

2. kšoß ¥buh#¡ilš Kiw (Multiple Projectile System)

3. nuÃa® j¿ (Rapier Loom)

4. b#£ j¿ (Jet Looms)

3. fiu ghf«:

xU Jâæ‹ ne®üY¡F Ïizahf xu§fëš mikªÂU¡F« ghfnk fiughf«v‹wiH¡f¥gL»wJ. Ïit xU Jâæ‹ Ïu©L g¡fK« mikªÂU¡F«. mit fhšKjš miu m§Fy« mfy¤Âš ÏU¡F«.

fiufë‹ K¡»ag§F v‹dbt‹whš mit ne®üš, FW¡F üiy x‹W nr®¤JÏU¡F«. Ïit JâfŸ ÁY«gš Mtij j鮡»‹wd. ÏaªÂu j¿fëš xU jåbrašKiwfis bfh©L Xu§fis Ko¡f nt©L«. fiughf« Jâæ‹ k‰wghf§fis él bf£oahf mikªJ ÏU¡F«. fiu ghf§fëš mÂfkhf ne®üšfŸmikªJ ÏU¡F«.

1. fiu ghf§fëš Ïu©L Âç¡f¥g£l üšfŸ (Ply yarn) ga‹gL¤j¥gL»wJ.2. fiughf§fëš mÂfkhd KW¡FfŸ fhz¥gL«.3. Áy rka§fëš Jâæ‹ berÎ tèika‰wjhf fhz¥gL« Mdhš fiughf« k‰w

ghf§fis él tèikahdjhf ÏU¡F«.4. fiughf« xU Jâæ‹ cgnahf¤Â‰F V‰wthW« bghUshju¤Â‰F V‰wthW

mikªJ ÏU¡F«.

fiughf¤Â‹ tiffŸ:

1. rhjhuz fiughf« 2. Ú©l fiughf« 3. bt£l¥g£l fiughf«4. J©lh¡f¥g£l fiughf« 5. x£l¥g£l fiughf« 6. ko¡f¥g£l fiughf«

4. üšfë‹ v©â¡if:

Jâæ‹ xU m§Fy rJu¤Âš cŸs ne®üš k‰W« FW¡F üš v©â¡ifiaüè‹ v©â¡if v‹W miH¡»‹wd®. üšfë‹ v©â¡if mÂfç¥gjdhšJâfŸ f¢Ájkhf miktjh»‹wd Ïjdhš JâfŸ äfΫ tèikahdjhfΫÚo¤J ciH¡F« j‹ikÍ« bgW»wJ. üš v©â¡if mÂfkhdhš Jâæ‹ éiycaU«. vL¤J¡fh£lhf 50x × 30y (x ne®üš, y FW¡F üš) f¢Ájkhd Jâæš RU¡f«Fiwthf ÏU¡F«. üè‹ v©â¡ifia bghU¤J rkkhd k‰W« rkk‰w Jâjahç¡f¥gL»‹wd. ne® üèš v©â¡ifÍ«, FW¡Füè‹ v©â¡ifÍ« x‹whfmšyJ Á¿J ntWghLl‹ fhz¥g£lhš rkkhd jahç¥ò v‹W« mÂf ntWghLl‹fhz¥g£lhš rkk‰w jahç¥ò v‹W« TW»‹wd®.

51

Jâæ‹ Úo¤J ciH¡F« j‹ik ghÂ¥ò miltj‰fhd fhuz§fŸ:

1. Ïa‰if ÏiH mšyJ bra‰if ÏiH bfh©L Jâ jahç¤jš

2. ÏiHæ‹ ju¤ijÍ«, Fz¤ijÍ« (F£il ÏiH, Ú©l ÏiH) bghU¤ÂU¡F«.

3. üè‹ tèik k‰W« KW¡F¤ j‹ik

4. x‰iw üš, Ïu©il üš, fd¤j üš k‰W« my§fhu üiy bghU¤ÂU¡F«.

5. üš v©â¡ifæ‹ mik¥ò, berthsiu bghU¤J mikÍ«.

6. beré‹ tif¡nf‰g mikÍ«.

5. mo¥gil berÎ tot§fŸ:

Ah®d° v‹W miH¡f¥gL« fUé FW¡F üšfŸ Ú©l üšfëilna

ãu¥òtj‰F cjλ‹wd. m›thW ãu¥òtj‰F Ah®d° fUé nkny ö¡f¥g£L,

FW¡F üšfŸ Ú©l üšfëilna CLUé berÎ brŒa¥gL»wJ ÏJnt xU

Jâæ‹ berÎ tifia tiuaW¡»wJ. nkY« mÂf mséš jahç¡F«nghJ

Jâæ‹ j‹ik ã®zæ¡f¥gL»wJ. beré‹ Kiw¡F j¡fthW Jâæ‹ Úo¤J

ciH¡F« j‹ik khW»wJ. nkY« mit Jâ¡F mHF«, gaD« më¡»wJ.

mo¥gilæš beréaš _‹W tif¥gL« mit rhjhuz berÎ, Léš berÎ k‰W«

rh£o‹ berÎ k‰w tifahd beréaš nkny Tw¥g£l Ï«_‹W mo¥gil beréaè‹

Á¿a kh‰w§fëš xU òJéjkhd Jâ (berÎ) jahç¡f Ko»‹wJ. Til berÎ k‰W«

ç¥ (Rib) berÎ rhjhuz beréaèšV‰gL« Á¿a kh‰w§fŸ _y« ek¡F

»il¡»‹wJ.

»uh¥ fh»j« (òŸë étu fh»j«)

berÎ Kiwia és¡f mšyJ EšfŸ

v›thW mika (beréš) nt©L«

v‹gij és¡f ga‹gL¤jgL»wJ.

beréaš (üš) totik¥ghs®

Ï¡fh»j¤Âš xU my§fhu¤ij

totik¡fΫ mšyJ Jâæ‹ berit

MuhŒtj‰F« Ï¡fh»j« ga‹gL¤jgL»wJ ne® Âiræš mikªJ ÏU¡F« üšfŸ

ne® üš (warp yarn) v‹W miH¡f¥gL»‹wd®. Vbdåš FW¡F Âiræš mikªJÏU¡F« üšfŸ FW¡F üš (weft yarn) v‹W miH¡f¥gL»‹wd.

berÎ gl§fëš üšfŸ (ne® üš, FW¡F üš) v©â¡if xU m§Fy‰FŸ

v¤jid v‹gij és¡f KoahJ. üè‹ msnth, tifnah, m¥gl¤Âš és¡f KoahJ.

nkY« xU my§fhu Á¤Âu« v›thW üšfis bfh©L beŒa¥gL»wJ v‹gij

fhzyh«. bgU«ghyhd berÎfŸ Jâæ‹ rçahd g¡f¤Âny Muha¥gL»wJ.

rhjhuz beré‹ khÂçrhjhuz beré‹ khÂçrhjhuz beré‹ khÂçrhjhuz beré‹ khÂçrhjhuz beré‹ khÂç

52

m. rjhuz berÎ:

rhjhuz beréš ne® üY« FW¡F üY« x‹¿‹ÛJ x‹W kh¿kh¿ Xo xU rJutoéš mikÍ« x›bthU üY« x‹¿‹ ÛJ x‹Wkh¿kh¿ ÏiHnahLtjhš berÎ brŒa¥gL»wJ. Ïu©L ne® üèY«,Ïu©L FW¡F üèY« kh¿ kh¿ mikÍ«.

rhjhuz beré‹ Fz§fŸ:

1. Jâæ‹ Ïu©L g¡fK« ešy g¡fkhf bjçÍ«. Vbdåš mš VnjD« xUt®znkh mšyJ xU m¢nrh g¤J Ëdnu ešy g¡fkhf ã®zæ¡f¥gL»wJ.

2. ϤJâ vëš njŒkhd nrj« milahJ

3. üšfŸ jåahf ÃçªJ tuhJ.

4. Ϫberéš jå¥g£l my§fhu« bj‹gLtšiy. Mdhš üšfŸ gšntWt©z§fshfnth fdkhfnth mikªjhš k£Lnk my§fhu« fhzKoÍ«.

5. vëš jahç¡f¡Toait, mÂf ÚsKŸs éiy Fiwªj berthF«. Ïš gsgs¥ò

eL¤jukhf mikªÂU¡F«.

6. ϤJâia m¢R¥g¡fnth mšyJ ntW VnjD« my§fhu« brŒtj‰nfhvëikahdjhf mikÍ«.

7. Úo¤j ciH¥ò. mÂf¥goahd üšfŸ nr®¡f¥gLtšiy. Jâæ‹ bjhŒÎ¤ j‹ike‹whf ÏU¡F«.

8. K‰fhy¤Âš ϪberΚ jahç¡f¥g£l JâfS¡F v‹w F¿pL tH§f¥gL»wJ.

cjhuz« thæš.

M. rh£o‹ berÎ:

rh£o‹ beréš eh‹F ne®üY¡F¥ ÃwF xU FW¡F üš Ïilæš rhŒÎ

tot¤Âš beŒa¥gL»wJ. rh£o‹ beréš IªJ ne® üšfŸ k‰W« IªJ FW¡F üšfŸxU üš Ïilbtë é£L (ne® mšyJ FW¡F üš) kh¿ kh¿ berÎ brŒa¥gL»wJ.

rh£o‹ beré‹ Fz§fŸ:

1. bf£l¥g¡fK«, ešy g¡fK« é¤Âahr¤Jl‹ fhz¥gL«.

2. ϤJâ vëš njŒkhd¤jhš nrj« milÍ«.

3. ϤJâia ój¡f©zho têahš gh®¡F«bghGJ FW¡F th£oš berΡnfhLbj‹gL«.

4. äfΫ éiy ca®thdJ. Jâ mÂf gsgs¥òl‹ fhz¥gL«.

5. Úo¤J ciH¡fhJ

6. Áwªj njhŒÎ j‹ikÍilaJ.

7. rh£o‹ beréš jahç¡f¥g£l JâfS¡F S v‹w F¿pL tH§f¥gL»wJ.

rhjhuz berÎrhjhuz berÎrhjhuz berÎrhjhuz berÎrhjhuz berÎ

53

Ï. Léš berÎ:

Ï›thW berÎ brŒa¥g£l Jâæ‹ ne®¥g¡f¤Âšberé‹ nfhLfŸ rhŒªJ (Diagonal) fhz¥gL«. beréš ne®üš FW¡F üš x‹Wl‹ x‹W beŒa¥gL« bghGJ x‹WKjš eh‹F ne® üšfis k£Lnk él¥g£L berÎbrŒa¥gL«. Ï›thW x›bthU nfh£oY« FW¡F üšfŸÏilæš é£L é£L beŒa¥gLtÂdhš rhŒthdnfhLfshf ne®¤Âiræš fhz¥gL»‹wd. nkY« FW¡FüšfŸ tyJòw« mšyJ ÏlJòw« ÏUªJ Mu«g« MdhšmJ ty¥g¡f« mšyJ Ïl¥g¡f« rhŒªj nfhLfshfbj‹gL»‹wd. ϤJâæš fhz¥gL« rhŒÎ nfhLfŸ 14°ç¡iyå§ (reclining) vd¥gL« mšyJ 75° °bl¥ Léš (Steptwill) vd¥gL« bgU«ghY« 45° fëny rhŒÎ¡nfhLfŸ fhz¥gL»‹wd.

Léš beré‹ Fz§fŸ:

1. Léš berÎ äf cWÂahd berÎ

2. bjhŒÎ¤ j‹ik eL¤jukhf ÏU¡F«

3. äfΫ ÏW¡fkhf berÎ mikÍ«

4. ϤJâfŸ vëš mG¡F gotšiy. m›thW goªjhš mjid R¤j« brŒtJäfΫ fod«.

5. vëš RU¡f« milahJ.

6. bkšèa k‰W« mÂf KW¡nf‰w¥g£l üšfis bfh©nl Léš berÎ brŒa¥gL»wJ. ne®üšfshf Jâæ‹ ne®¥g¡f« njh‹W« Léš berΤ Jâfisblå« (denim) v‹W miH¡»‹nwh«.

7. blå« Jâæš ne®üšfŸ Cjh ãw, FW¡F üšfŸ btŸis ãw¤ÂY« bfh©LbeŒa¥gLtÂdhš m¤JâfŸ xU g¡f« btŸisahfΫ, kWg¡f« Cjhãw¤ÂY« fhz¥gL«.

8. Léš beréš gšntW kh‰w§fŸ bfh©L berÎ brŒa¥gL« JâfŸ bAç§~ngh‹, fh®¡ °ÑU k‰W« gy.

6. my§fç¡f¥g£l nk‰òw berÎfŸ:

gyéjkhd my§fç¡f¥g£l , gyéj JâfŸ jahç¥gj‰F beréš mÂf¥goahdne®üšfnsh mšyJ FW¡F üšfnsh bfh©L Jâ jahç¤jny my§fç¡f¥g£lnk‰òw berÎ v‹W miH¡»‹nwh«. beré‹nghJ, nk‰T¿athW Jâia my§fç¡fnt©Lkhdhš mÂf¥goahf brY¤jéU¡F« ne®üšfis k‰bwhU ne®üšcUisæš R‰w¥g£L mj‰bfd jåahd bALš° bfh©L Ïa¡F«bghGJ mj‹ÛJjåahd f£L¥gh£il brY¤Â berÎ brŒtÂdhš Jâæ‹ ÛJ éU«Ãamy§fhu§fis cUth¡f KoÍ«. Ï›thW beŒa¥gL« j¿fëš mÂf¥goahdAh®d°fŸ bfh©L Ïa¡f¥gL»wJ. Vbdåš nghÂa ne®üšfŸ ÛJ f£L¥ghLÏUªjhny my§fhu« brŒaKoÍ«. Ï›thW jahç¡f¥gL« Jâfëš gyéjkhd

my§fhu§fŸ k‰W« gyéj ãw§fëš jahç¡f KoÍ«. Vbdåš mÂf¥goahd ne®

Léš berÎLéš berÎLéš berÎLéš berÎLéš berÎ

54

üšfnsh, FW¡F üšfnsh beréd cŸns brY¤j¥gLtÂdhš nkY« gyéjkhdüšfis¡ bfh©L jahç¡f¥gL« berÎfŸ yh¥bg£ berÎ, °étš berÎ k‰W« gh£berÎ.

m. yh¥bg£ berÎ (Lappet weave):

yh¥bg£ beréš Jâæš my§fhu§fŸ mÂf¥goahf brY¤j¥gL« ne®üšfis¡ bfh©L cUth¡f¥gL»wJ. ϤJâfŸ mo¥gilæš rhjhuzkhdit.

M. °étš berÎ(Swivel weave):

°étš beréš Jâæš my§fhu§fŸ mÂf¥goahf brY¤j¥gL« FW¡Füšfis¡ bfh©L cUth¡f¥gL»wJ. Ïjdhš Jâæš mo¥gilæš òŸëæ£lmy§fhu§fŸ fhz¥gL»‹wJ.

Ï. òŸë berÎ (Spot weave):

Jâæš òŸë my§fhu§fŸ mÂf¥goahf brY¤j¥gL« ne®ünyh mšyJ FW¡Füšfnsh bfh©L jahç¡f¥gL»‹wd. üšfŸ ã®zæ¡f¥g£l Ïl§fëš ne®th¡»nyh, FW¡F th¡»nyh brY¤j¥gL»‹wd.

55

lhà Jâfëš Á¿a òŸë ngh‹w my§fhu§fŸ, Á¿a ó¡fŸ k‰W« nfhLfŸbfh©L Ïiz¡f¥g£l tot§fŸ mjhtJ rJu«, br›tf« ngh‹wit, nkY«Ï›ty§fhu beréš Á¿a Á¿a my§fhu§fŸ M§fh§nf bjhl®¢Áahffhz¥gL»‹wd.

V. #¡fh®L berÎfŸ (Jacquard weave):

#¡fh®£ Jâfis #¡fh®£ berÎ v‹wiH¡»‹wd®. ϤJâfëš beréš

bgça my§fhu§fŸ brŒa¥gL»‹wd. Vbdåš ne® üšfëš f£L¥gh£oš FW¡F

üšfŸ beŒa¥gL»‹wd.

5.3 ËdšfŸ:

Jâ totik¥Ã‹ Ïu©lhtJ äf K¡»akhd Kiw ËdšfshF«. 1589-š

but® k‰W« éšèa« è vD« M§»nya®fŸ Ëdš ÏaªÂu¤ij jahç¤jd®. Ï‹W

eÅd ÏaªÂu§fŸ éšèa« è Ëg‰¿a bfhŸiffis¢ rh®ªnj Ïa§F»‹wd.

Jâ totik¥Ãš üšfis bfh¡» ngh‹W toéš ÏG¡f¥g£L mit

Ëdšfshf ËtU« üšfSl‹ Ïiz¡f¥gL»‹wd. ϤJâfŸ x‰iw üš

mšyJ gy üšfis¡ bfh©L jahç¡f¥gL»‹wd. Ïš üšfŸ mid¤J«

ne®th¡»š mikªÂU¡F«. Ëdš Jâ jahç¥gj‰F k‰bwhU és¡f« ËtUkhW.

xU Jâæš Ã‹dšfŸ bfh¡» ngh‹w tot¤Âš mikªÂU¡F«

m›tisÎfS¡FŸ Ëd¥gLjš x‹W mšyJ gyüš mšyJ tçirahf

mikªÂU¡F« üšfis¡ bfh©L ËDjyhF«. Ëdš Jâæ‹ jahç¥òfëš xU

m§Fy« rJu¤Âš ijašfŸ mšyJ bfh¡»fë‹ v©â¡ifia bfh©L

kÂ¥Ãl¥gL»wJ. Ëdyhilfëš ne®th¡»š mikªÂU¡F« m¡bfh¡» ijašfis

ntš° (Wales-war) v‹W« FW¡Fth¡»š mikªÂU¡F« bfh¡» ijašfis nfh®[°(Coarses weft) v‹W« miH¡»‹wd®. Ëdè‹ nghJ vH¥gL« bfh¡»fis k‰bwhUbfh¡»ahš (üš) ÏG¡f¥gL«bghGJ mij ijaš v‹W miH¡»‹wd®. xU m§Fy

rJu¤J¡FŸ ne®th¡»Y«, FW¡Fth¡»Y« Ëdš Jâæš mikªÂU¡f Toa

ijašfë‹ v©â¡ifia üš v©â¡if v‹W miH¡»‹wd®. Jâæ‹

bk‹ikahd ju« ijaè‹ v©â¡if/CÁfŸ xU m§Fy¤J¡FŸ v©â¡if

ÏaªÂu mséaš bfh©L ã®zæ¡f¥gL»wJ. mséaè‹ v©â¡if

mÂfç¡F«nghJ Jâæ‹ ju« mšyJ bk‹ik mÂfç¡»wJ. xU Ëdš ÏaªÂu¤Âš

xU m§Fy¤J¡FŸ Ïilbtë mšyJ gŸs§fë‹ v©â¡if ã®zæ¡f¥

g£oU¡F«. nkY« bt›ntW ÏaªÂu§fëš Ï›éilbtëæ‹ v©â¡if khWg£nl

ÏU¡F«. Ï›bt©â¡ifia ÏaªÂu¤Â‹ ÏaªÂu f£lik¥ò v‹W miH¡»‹wd®.

ÏW¡f¥g£l mšyJ bfh¡» üè‹ msé‰F«, üè‹ bk‹ik¡F¤ j¡fthW

nfh®° k‰W« ntš°-Á‹ ml®¤Â ã®zæ¡f¥gL»¿J. ntš°ì‹ v©â¡if

Jâæ‹ mfy¤ij ã®zæ¡»wJ. nkY« nfh®°ì‹ v©â¡if Ús¤ij

ã®zæ¡»wJ. k‰W« KoÎbg‰w mj‹ vilæid ã®zæ¡»wJ.

56

5.3.1 ÏaªÂu« bfh©L ËdšfŸ:

ÏaªÂu Ëdšfëš xU bkšèa T®ikahd CÁ bfh©L Ëdš üšfŸ

bfh¡»fshf ÏG¡f¥gL»‹wd. mL¤JtU« òÂa üš bfh¡»fŸ K‹ò ÏG¡f¥g£l

üšfS¡FŸ Ïilæš él¥g£L ÏG¡f¥gL»‹wd. Ï›thW x‹Wl‹ x‹W

ÏG¡f¥gL« bfh¡» üšfshš Ëdš Jâ jahç¡f¥gL»wJ. Ëdš brŒtj‰F

eh‹F mo¥gilahd cgfuz§fŸ njit¥gL»‹wd. (m) üšfŸ (M) Ëdš

fUéfŸ (Ï) Jâ ÏG¤jš ÏaªÂu« (

57

Úo¤J ciH¡F« JâfŸ btF eh£fS¡F ga‹glnt jahç¡f¥gL»‹wd.

cjhuz¤Â‰F, jiuéç¥ò Ïj‰F ieyh‹ ghèa°l® k‰W« nuah‹

ga‹gL¤j¥gL»‹wd. ga‹gL¤Â mf‰w¥gL« JâfŸ xU F¿¥Ã£l ga‹gh£o‰nf

jahç¡f¥gL»‹wd. ga‹gL¤Âa Ëd® mit mf‰w¥gL»dwd. mit äfΫ

kèthdJ. Ïš jahç¥Ã‹ éiynah, bghUë‹ éiynah mÂfç¡f¡ TlhJ.

cjhuz« fh»j¤ jhŸfŸ, mWit Á»¢ir¡F ga‹gL« if ciwfŸ ngh‹wit

MF«. nuah‹ ÏiHfns mÂf« ga‹gL¤j¥gL»‹wd. XusÎ cWÂahf ÏU¡F«

JâfŸ xU Kiw¡F nkny ga‹gL¤j KoÍ«. cjhuz« nki# éç¥ò.

bert‰w jahç¥òfŸ berÎ jahç¥òfŸ

1. ÏiHfëèUªJ neuoahf beréaš _y« Jâahf

jahç¡f¥g£lit totik¡»‹wd®.

2. gyéjkhd bert‰w Jâ jahç¥òfŸ gyéj Jâfis jahç¥gj‰F

jahç¥gj‰F gy Kiwfëš ÏiHfis rhjhuz k‰W« my§fhu üšfis

Ïiz¤J jahç¡»‹wd®. gyKiwfëš beŒa¥gL»wJ.

3. tisÍ« j‹ik e‹whf ÏU¡F«. äjkhd tisÍ« j‹ik ÏU¡F«.

4. e‹F m®Îfis jh§F«. berÎ fdkhdjhf ÏUªjhš k£Lnk

jh§F«.

5. vëš totik¡fyh«. totik¥ò r‰W fod«.

6. ÃRWfŸ tUtšiy. bra‰if ÏiHfëš ÃRWfŸ

fhz¥gL«.

7. xu§fŸ KoÎbgw njitæšiy xu§fis Ko¡f nt©L«.

8. xèfis cŸth§F« xèfis cŸth§fhJ

9. ghJfh¡F« j‹ik e‹W ÏU¥gjhš xU Áyf«gëæšk£Lnk

r‰W bt¥gkhf ÏU¡F« fhz¥gL«.

10. vëš »êahJ vëš »êªJéL«.

11. cilÍ« j‹ik FiwÎ. Jâæ‹ fd¤Â‰F«, vil¡F

V‰wthW cilÍ« j‹ik

mÂfkhfmikÍ«.

12. JisfŸ KGikahf rç brŒa KoahJ. rç brŒa KoÍ«.

13. Jâæ‹ ÚŸ j‹ik k‰W« ÛŸ j‹ik Jâæ‹ ÚŸ j‹ik k‰W«

mÂf« ÏuhJ. JâfŸ éçªJ bfhL¤jhš ÛŸ j‹ik e‹W ÏU¡F«.

jdJ Kªija tot« bgwhJ.

14. ftdkhf ryit brŒa nt©L«. ÏiH, üš k‰W« berit¥ bghW¤J

ÏG¡fnth, Ãêanth TlhJ. ifahs nt©L«.

58

2. 2. 2. 2. 2. bert‰w Jâæ‹ ga‹fŸ:

bert‰w Jâfis¡ bfh©L gšntW Ïl§fëš, mjhtJ Å£il my§fç¡f,

éahghu«, bjhê‰rhiy k‰W« ékhd§fëš ga‹gL¤j¥gL»‹wd. bert‰w

JâfëèUªJ jahç¡f¥gL« bghU£fŸ Vuhskhdit. nkY« x›bthU

M©LfS¡F« mit ts®¢Á mil»‹wd. ÏWÂæš mj‹ ga‹ghLfŸ ËtUkhW

mit if¡F£il, r£il, ÂiufŸ, igfŸ gyéj MilfŸ. my§fç¡f¥gL« bghUë‹

cŸ Jâ, fhakilªj Ïl§fëš f£L« Jâ, R¤Âfç¡f¥g£l MilfŸ (kU¤Jt

JâfŸ), bjhê‰rhiyiia my§fç¥gj‰F, és¡F¤ Âiu, tiugl¤Â‹ Ë Jâ,

if¤ Jâ, bghU£fS¡fhd éç¥ò, ç¥g‹, r‹dš Âiu, kU¤Jtkid éç¥ò,

kU¤Jtidæš mâa¥gL« MilfŸ k‰W« gy.

Úo¤J ciH¡F« bert‰w JâfŸ ga‹gL¤j¥gL»‹wd. mit ËtUkhW,

bjh¥Ã, ÅL my§fç¥Ã‰fhd cŸJâ k‰W« btë¤ Jâ, jiu éç¥Ã‹ Ë Jâ,

Å£L cgnahf¥ bghU£fŸ, éç¥òfis¡ fd¥gL¤J« Jâ k‰W« gy ghJfh¥ò, tof£L«

Ão¥òfshf ga‹gL¤j¥gL»‹wd.

ga‹gL¤Â mf‰w¥gL« bert‰w JâfŸ xnu Kiw k£L« ga‹gL¤j¥

gL»‹wd. cjhuz« öÁfis mf‰w« Jâ mij ryit brŒJ xU ÁyKiw Û©L«

cgnah»¡fyh«. bghJthf khjélhŒ¡F ga‹gL¤J« gŠRfŸ/JâfŸ, mWit

Á»¢iræš k‰W« bjhê‰rhiyæš ga‹gL¤J« Kf_ofŸ, fhakilªj Ïl§fëš

f£L« Jâ k‰W« J©LfŸ MF«.

3. bert‰w Jâæ‹ tiffŸ:

bert‰w Jâæš gy tiffŸ cŸsd. mo¥gilæš mit Ïu©L tif¥gL«.

1. bgš£ Jâ 2. x£o Ïiz¡f¥g£l JâfŸ

m. bgš£ Jâ (Felt cloth):

bgš£ Jâia ASTM ËtUkhW és¡F»‹wd®. ÏiHfis xU totkhfx‹Wl‹ x‹W (m›éiHfS¡F V‰wthW) Ïiz¤J mij gyéj brašfS¡F

mjhtJ ÏaªÂu« bfh©L, Ïurhad kh‰w«,

59

édh¡fŸ:

gF–m

rçahd éilia nj®ªbjL¤J vGjΫ:

1. ne® üšfŸ v‹gJ

(m) tYt‰wJ (M) cWÂahdJ

(Ï) x‰iw üš (

60

3. mo¥gil beréaš Kiwia v‹whš v‹d?

4. üš v©â¡ifia és¡Ff.

5. Jâæ‹ fiufŸ g‰¿ ÁW F¿¥ò tiuf.

gF–Ï

éçthd éilaë:

1. mo¥gil j¿ brašKiwia és¡Ff.

2. j¿ k‰W« mj‹ tiffis étç.

3. lhà k‰W« #¡fh£ berÎ g‰¿ és¡Ff.

4. ÏaªÂu« bfh©L Ëdš brŒtij és¡Ff.

5. bert‰w Jâfë‹ gytiffis és¡Ff.

gF–<

Ïu©L g¡f¤Â‰F äfhkš éilaë¡fΫ:

1. rhjhuz, rh£o‹, oéš berÎ k‰W« mj‹ Fz§fis étç.

2. berÎ k‰W« bert‰w Kiwfis é¤Âahr¥gL¤Jf.

rçahd éilia nj®ªbjL¤J vGjΫ édhé‰fhd éilfŸ:

1. (M) 2. (Ï) 3. (m) 4. (

61

6. ijaš ij¥gj‰F nt©oa fUéfŸ6. ijaš ij¥gj‰F nt©oa fUéfŸ6. ijaš ij¥gj‰F nt©oa fUéfŸ6. ijaš ij¥gj‰F nt©oa fUéfŸ6. ijaš ij¥gj‰F nt©oa fUéfŸ(TOOLS FOR CLOTHING CONSTRUCTION)

6.1 m¿Kf«:

ija‰ fiyia¡ f‰W¡ bfhŸtj‰F K‹ mj‰F njitahd fUéfë‹j‹ikfis¥ g‰¿Í« mitfis cgnah»¡F« Kiwfis¥ g‰¿Í« bjçªJ¡ bfhŸtJmtÁakhF«. mit:

1. msbtL¥gj‰F 2. khÂçia jah® brŒtj‰F 3. F¿¥gj‰F

4. bt£Ltj‰F 5. ij¥gj‰F 6. Ï°ÂçæLtj‰F

6.2. msbtL¥gj‰fhd fUé:

Ϫj fUéahdJ clš msÎfis vL¥gj‰F«, fh»j khÂçæš F¿¥gj‰F«cgnahf¥gL»‹wd. mš

1. msÎ ehlh (Ï‹¢ nl¥) 2. Û£l® nfhš 3. mo¡nfhš (°nfš)

1. msÎ ehlh (Measuring Tape):

msÎ ehlh ijaš ntiy¡F äfΫ mtÁakhd xU fUéahF«. ÏJgyéj§fëš filfëš é‰f¥gL»wJ. Ïj‹ cjéædhš, xU kåjå‹ msit¡F¿¤J¡ bfhŸsΫ, cilæèUªJ msit¡ F¿¤J¡ bfhŸsΫ, òÂjhf¤ij¡f¥nghF« cilia msªJ rçgh®¤J bt£o¤ ij¡fΫ Ko»wJ. msÎvL¡F«nghJ ehlh KW¡F V¿ ÏU¡fhkš ftå¤J¡ bfhŸs nt©L«. ij¤j

cilahf ÏUªjhš RU¡fä‹¿¢ rçtu éç¤J it¤J vL¡f nt©L«. X® MisnahmšyJ FHªijianah msÎ vL¡F«nghJ mt®fŸ Fåahkš tisahkš neuhfã‹wË vL¡f nt©L«. Ú©l cgnahf¤Â‰F¥Ã‹ js®ªJ élhkš ÏU¡F« jukhdmsÎ ehlhit nj®ªbjL¥gJ ešyJ. bghJthf mit ½” mfyK« 60” ÚsK«bfh©lit. rçahf msªJ vL¤J¤ ij¡f¥g£l cilna Áwªj Óça Kiwæš mikÍ«.

2. Û£l®nfhš (Meter scale):::::

ku¤ÂdhY«, Ãsh°o¡»dhY«, cnyhf¤ÂdhY« jahç¡f¥gL»‹wd. ÏitkhÂç¤ jhŸfis it¥gj‰FK‹ Jâfë‹ mfy¤ij x¤J ÏU¡»wjh v‹Wrçgh®¡f cjλwJ. Ïit Úskhd msÎfis khÂçæY«, JâæY«, F¿¥gj‰Fcgnahf¥gL»‹wd.

Û£l®nfhšÛ£l®nfhšÛ£l®nfhšÛ£l®nfhšÛ£l®nfhš

msÎ ehlhmsÎ ehlhmsÎ ehlhmsÎ ehlhmsÎ ehlh mo¡nfhšmo¡nfhšmo¡nfhšmo¡nfhšmo¡nfhš

62

3. mo¡nfhš (Ruler):::::

brŒÂ¤jhŸfë‹ ÛJ cilfë‹ tot§fshd l¡°, bA«°, tiutj‰F«,

nfhLfŸ nghLtj‰F«, òŸëfŸ it¥gj‰F« mo¡nfhš cjλwJ.

6.3 khÂçia jah® brŒtj‰fhd fUéfŸ:

khÂçia Ïiz¥gj‰F« tiutj‰F« jah®gL¤Jtj‰F«, Jâfis

bt£Ltj‰F« Ï¡fUéfŸ äfΫ ga‹gL»wJ. mit1. ku¤Âdhyhd nki# 2.fh»j« 3. khÂç cil 4. F©^Á 5. F©^Á bk¤ij

1. ku¤Âdhyhd nki# (Wooden Table):

fh»j khÂç k‰W« Jâfis

ifahStj‰F brsf®akhd cau¤ÂY«,

mséY« nki# njit. Ïj‹ mfy« 3 moÍ«,

Ús« 5 moÍkhf ÏU¤jš ešyJ. Ïj‹ cau« 2.5

moahf ÏU¡fyh«.

2. fh»j« (Brown sheet):

neuoahf cilfis bt£Ltijél

fh»j khÂçia rçahd msit¡ bfh©L fh»j¤Âš tiuªJ bt£LtJ mtÁa«.

Ïit Jâfis Åzh¡Ftij¤ jL¡»‹wd.

3. khÂç cil (Dress Model):

cil mâgtç‹ msé‰nf‰wthW ‘khÂç cil’ ÏU¡f nt©L«.

4.4.4.4.4. F©^Á (Bell pin):

fh»j§fëš khÂçfis¤ jahç¤jË, mitfis¤

Jâæ‹ ÛJ rçahd Ïl¤Âš bghU¤Â it¡f nt©L«. bt£l

Mu«Ã¡F« K‹, mitfŸ Ïl§fëèUªJ éyfhjgo

F©^Áædhš F¤Â¥ Ë Jâfis bt£l nt©L«. g£L¤

JâfisÍ«, k‰W« eGé éL« všyh¤ JâfisÍ«

bt£Lifæš fh»j khÂç éyfhkèU¡f, nk‹ikahd,

JU¥Ão¡fhj F©^Áfis cgnah»¥gJ ešyJ.

5. F©^Á bk¤ij (Pin cushion):

ÏitfŸ bt›ntW khWg£l éj§fëš »il¡»‹wd.

Áy tiffŸ ÛŸj‹ik cilajhfΫ Áy tif Ãsh°o¡»dhš brŒa¥g£litahf

ÏU¥gjhš if kâ¡f£oš R‰¿ f£o¡bfhŸsyh«. ijaš ntiy brŒÍ« nghJ

v¥nghJ« Ë Fõid ifæš it¤J¡ bfhŸsΫ. Ïj‹_y« F©^Á ÑnH

éGtijÍ«, thæš ngh£L éG§FtijÍ« j鮡fyh«. F©^Á bg£oæèUªJ

ÁjWtijÍ« j鮡fyh«.

ku¤Âdhyhdku¤Âdhyhdku¤Âdhyhdku¤Âdhyhdku¤Âdhyhdnki#nki#nki#nki#nki#

F©^ÁÍ« F©^ÁF©^ÁÍ« F©^ÁF©^ÁÍ« F©^ÁF©^ÁÍ« F©^ÁF©^ÁÍ« F©^Ábk¤ijÍ«bk¤ijÍ«bk¤ijÍ«bk¤ijÍ«bk¤ijÍ«

63

6.4 F¿¥gj‰fhd fUé:

Ïit Ïiz¥ò¡ nfhL, bt£L« nfhL, lh£°, ko¥òfŸ ngh‹witfis¡ F¿¡f

cgnahf¥gL»‹wd. F¿¡F« fUéahdJ 1. t©z¥ bg‹Áš 2. milahs ãw¡f£o3. kh®¡»§ r¡fu« (Tracing wheel) ngh‹wit.

1. t©z¥ bg‹ÁšfŸ (Át¥ò k‰W« Úy«):

brŒÂ¤jhŸfëš fh»j khÂç MilfŸ jahç¥gj‰F fy®¥ bg‹ÁšfŸ bgçJ«ga‹gL»‹wd. bghJthf Át¥ò, Úy« M»a Ïu©L t®z§fisÍ« vL¤J¡ bfhŸtJešyJ. fh»j khÂç Mil jahç¡F«nghJ, bt£L« ghf¤ij k£L« Át¥ò t®z¤jhY«,

ko¥ò¥ ghf§fis Úy t®z¤jhY« tiuayh«. Ï« khÂç¢ brŒÂ¤jhŸfë‹ ÛJtiutj‰F¡ fy®¥ bg‹ÁšfŸ cgnahf¥gL»‹wd.

2. milahs ãw¡f£o (Marking chalk):

Ïij blŒy® ãw¡f£o v‹W« TWt®. fy®¥ bg‹Áiy¥ nghš (Jâæ‹ ÛJ),cilæ‹ cUt¤ij tiutj‰F cgnahf¥gLtjhF«. fh»j khÂç Milia¤ Jâæ‹ÛJ it¤J xukhf tiutj‰F cgnahf¥gLtjhF«. Ϫj¡ f£ofŸ Ïu©L, _‹Wéjt®z§fëY« rJu« k‰W« K¡nfhz tot§fëY« »il¡»‹wd. Jâæ‹

t®z¤Â‰nf‰g Ïitfis cgnah»¤J tiuayh«. Ït‰¿‹ g¡f§fis¢ Óé¡T®ikahf it¤J¡ bfhŸs nt©L«. Ïnyrhf¥ Ão¤J¤ Jâæ‹ÛJ tiuant©L«.tisÎ ghf§fis Ït‰whš Rygkhf tiuayh«.

3. kh®¡»§ r¡fu« (Tracing Wheel):

ik¤jhŸfnshL ÏJΫ Jâfë‹ ÛJ milahsäL« xU fUéahF«. Ïj‹r¡fu« T®ikahd g‰fis¤ Jâæ‹ ÛJ mG¤Â tiutjhš, Jâæ‹ ÛJ cilæ‹

tot« fhz¥gL«. xnu khÂçahd MilfŸ ãiwa bt£L« nghJ x‹¿‹ nkš x‹iwmL¡» xnu jlitæš mt‰¿‹ ÛJ milahs« brŒa ÏJ ga‹gL«. mÂfkhf Miljahç¥gt®fŸ, Ïij th§» cgnahf¥gL¤Jt®.

6.5 bt£Ltj‰fhd fUé:

Ϫj fUéahdJ fh»j khÂçfisÍ«, JâfŸ k‰W« üš ngh‹witfisbt£Ltj‰F cgnahfkhf cŸsJ. bghJthf eh« cgnahf¥gL¤J« bt£L« fUé. 1.f¤jç¡nfhš 2. Jâfis bt£L« f¤jç 3. xU§»a T‰g‰fis cila f¤jç¡nfhš4. Ïiz¥ig Ãç¡F« fUé 5. üšfis f¤jç¡f cjΫ fUé 6. v«ÃuhŒlçf¤jç¡nfhš

Red Blue

t©z¥ bg‹Ášt©z¥ bg‹Ášt©z¥ bg‹Ášt©z¥ bg‹Ášt©z¥ bg‹Áš milahs ãw¡ f£omilahs ãw¡ f£omilahs ãw¡ f£omilahs ãw¡ f£omilahs ãw¡ f£o kh®¡»§ r¡fu«kh®¡»§ r¡fu«kh®¡»§ r¡fu«kh®¡»§ r¡fu«kh®¡»§ r¡fu«

64

1. f¤jç¡nfhš (Scissors):

Ïit t£lkhd if¥Ãofis¡ bfh©L ÏU¡F«. Ïj‹ msÎ 6” mšyJ 9”-‰F«ÑnH ÏU¡f nt©L«. f¤jç¡nfhš bt£Ltj‰F«, ÃsÎgL¤Â Ãç¥gj‰F«,xG§fhfΫ k‰W« Ãw bt£L« ntiyfS¡F« njit¥gL«.

2. Jâ bt£L« f¤jç¡nfhš (Shears):

Ïj‹ if¥Ãoæ‹ xU g¡f« t£lkhfΫ k‰bwhU g¡f« ÚskhfΫ ÏU¡F«. 8Kjš 10 m§Fy§fŸ Ús« cŸs Jâ bt£L« f¤jç¡nfhš tisªj ÃoÍl‹ ÏU¥gJÁwªjJ. tisªj ÃoahdJ nki# ÛJ éç¤J it¡f¥g£l Jâia ntfkhfΫ,vëjhfΫ bt£l cjλwJ. Jâ bt£L« f¤jçia Tuhf it¤ÂU¡f nt©L«.Jâ bt£LtJ jéu ntW vijÍ« bt£l, Jâ bt£L« f¤jçia ga‹gL¤j¡TlhJ.ÑnH nghlhkY«, JUÃo¡fhkY« it¤ÂU¥gJ ešyJ.

3. xU§»a T‰g‰fis cila f¤jç¡nfhš (Pinking Shears):

xU§»a T‰g‰fis cila f¤jç¡nfhš c§fŸ cgnahf¤Â‰F trÂahdmséš T‰g‰fŸ bfh©l f¤jç¡nfhš x‹iw th§fΫ. mj‹ vil fdäšyhJgh®¤J th§f nt©L«. Ïiz¥ò xu§fis mšyJ my§fhukhd xu§fS¡F k£LnkÏ¡f¤jçia cgnah»¡fyh«. Ϫj f¤jçædhš cilæ‹ cŸòw ÁY«gyhd xu§fismHFgL¤Â bt£lyh«.

4. Ïiz¥ig Ãç¡F« fUé (Seam Ripper):

ÏJ xU ngdh toéš mikªj f¤Â ngh‹w ijaè‹ Kidia mf‰W«fUéahF«. bt£Ltj‰F K‹ Jâfëš ö¡»¡bfh©oU¡F« üšfis bt£Ltj‰F cgnah»¡f¥gL»wJ. f¤jç Jâia bt£o élhkš ftd¤Jl‹ ÏU¡fnt©L«.

f¤jç¡nfhšf¤jç¡nfhšf¤jç¡nfhšf¤jç¡nfhšf¤jç¡nfhš

gš f¤jç¡nfhšgš f¤jç¡nfhšgš f¤jç¡nfhšgš f¤jç¡nfhšgš f¤jç¡nfhš

Jâ bt£L« f¤jç¡nfhšJâ bt£L« f¤jç¡nfhšJâ bt£L« f¤jç¡nfhšJâ bt£L« f¤jç¡nfhšJâ bt£L« f¤jç¡nfhš

Ïiz¥ig Ãç¡F« fUéÏiz¥ig Ãç¡F« fUéÏiz¥ig Ãç¡F« fUéÏiz¥ig Ãç¡F« fUéÏiz¥ig Ãç¡F« fUé

65

5. üšfis f¤jç¡f cjΫ fUé (Thread clipper):

ijaš mšyJ üšKidfis bf£oahf Ão¤J¡bfhŸs¡Toa j‹ik bfh©l fUéahF«.

6. v«uhŒlç f¤jç¡nfhš (Embroidery scissors):

Ïit 3 èUªJ 4 m§Fy« ÚsKŸs äf T®ikahd f¤Ângh‹w Á¿a f¤jç¡nfhš MF«. Ϫj v«uhŒlç f¤jçnfhšK¡»akhf bgh¤jh‹ Jthu« bt£Ltj‰F«, njitæšyhjijašfis bt£Ltj‰F« ga‹gL»wJ.

6.6 ij¥gj‰fhd fUé:

Ï¡fUé iffëdhš ij¥gj‰F«, ija‰ bgh¿æš ij¥gj‰F« cgnahf¥gL«.

1. Jâ 2. CÁ 3. üš 4. éuYiw 5. CÁæš üš nfh®¡F« fUé6. Jisæš fæW nfh®¡f cjΫ fUé 7. üš tisa¤ij rç brŒÍ« fUé

1. Jâ (Fabric):

Jâfis¤ nj®ªbjL¡F« bghGJ ešyitfshf¥ gh®¤J vL¡f nt©L«. eh«ij¡F« MilfS¡F« V‰wjhf mika nt©L«. Áw¥ghf¤ ija‰ fiyia¡ f‰féiHgt®fŸ gyéjkhd JâfisÍ« mt‰¿‹ éiyfisÍ« m¿ªJ it¤J¡bfhŸtJ ešyJ.

2. CÁ (Needle):

ijaš ij¥gj‰F ca®ªj ufKŸsCÁfis¤ nj®ªbjL¤J th§FtJ ešyJ.CÁahdJ JU¥Ão¡fhkš, T®ikÍl‹,tHtH¥ghf ÏUªjhšjh‹ ntiyæšc‰rhfK« C¡fK« c©lhF«. ntiyÍ«éiuéš KoÍ«. éjéjkhdijašfS¡nf‰g, gyéjkhd CÁfis¤nj®ªbjL¤J th§f nt©L«. F¿¥ghf_‹W tifahd CÁfŸ ÏUªjhšnghJkhdJ.

1. r‰W Úskhd (lh®å§) ÏiHnah£L« CÁ (v© 6 mšyJ 7).

2. rhjhuz CÁ-ãiyahd ijašfŸ ij¥gj‰F cgnah»¡F« CÁ: nl¡»§brŒtj‰F« cgnahf¥gL¤jyh« (v© 8 mšyJ 9).

3. ó¢Á¤Âu ijaš CÁ Ïj‹ Jthu« r‰W Úskhf ÏU¤jš mtÁa«. Ïj‹ KidijaY¡nf‰g T®ikahfΫ r‰W kG§fyhfΫ ÏU¡fyh«.

3. üš (((((Thread):

ij¥gj‰F cU©il üš (ßš üš) ešyJ. cgnah»¡F« üyhdJ Jâæ‹ãw¤ij x¤jjhf ÏU¡f nt©L«. Jâæ‹ j‹ik¡F V‰g bkšèajhfnth,

v«ÃuhŒlçv«ÃuhŒlçv«ÃuhŒlçv«ÃuhŒlçv«ÃuhŒlçf¤jçf¤jçf¤jçf¤jçf¤jç

üiy f¤jç¡F« fUéüiy f¤jç¡F« fUéüiy f¤jç¡F« fUéüiy f¤jç¡F« fUéüiy f¤jç¡F« fUé

CÁCÁCÁCÁCÁ üšüšüšüšüš éuYiwéuYiwéuYiwéuYiwéuYiw

66

jo¤jjhfnth Mdhš cWÂahd üyhf¤ nj®ªbjL¤J¤ ij¡f nt©L«. nfh¡F«

üyhdJ xU KH« ÏUªjhš nghJkhdJ. mÂf Ús« é£L mW¤jhš üš Á¡fh»éL«.

gU¤Â, g£L, ieyh‹ ngh‹w gy tifahd üšfŸ filfëš »il¡»‹wd.

4. éuYiw (Thimble):

Ïij¢ Áy® «ß v‹W« TWth®fŸ. ijaš ntiyfis¢ RWRW¥ghf¢

brŒtj‰F éuYiw mtÁakhF«. ekJ éušfis CÁædhš fha¥gL¤jhkš

fh¥gh‰W»wJ. éuš ciwfŸ gy éj§fŸ ÏU¡»‹wd. v~»dhY«, Ãsh°o¡»dhY«,

mYäåa¤ÂdhY« brŒJ é‰f¥gL»‹wd. éiy kèthfΫ, JU¥Ão¡fhkY«,

ÏnyrhfΫ ÏU¡F« mYäåa éuš ciwfisna eL éuY¡F¥ bghU¤jkhf¤

nj®ªbjL¤J mâªJ eh« ntiy brŒa¥ gH»¡ bfhŸs nt©L«.

5. CÁæš üš nfh®¡F« fUé (Needle Threader):

ÏJ CÁæš üšnfh®¡f cjΫ xU Á¿a milahs Á‹d¤Jl‹

Toa cnyhf f«ÃahF«.

6. Jthu¤Âš fæW nfh®¡f cjΫ fUé (Bodkin):

ÏJ xU mÂf Kid kG§»a CÁ toéYŸs Jth¤Âš fæ‰iw EiH¡F«

fUéahF«.

fæW nfh®¡F« fUéfæW nfh®¡F« fUéfæW nfh®¡F« fUéfæW nfh®¡F« fUéfæW nfh®¡F« fUé

7. ÿ¥ig¤ ÂU¥ò« fUé (Loop Turner):

Ϫj fUé Úskhd bfh¡»Íl‹ Toa cnyhf¤j©lhš MdJ. ÏJ ij¡f¥g£l

gahi[ ešy¥ g¡f« FHhŒnghš ÂU¥òtj‰F ga‹gL»wJ.

6.7 Ï°ÂçæLtj‰fhd fUé:

ij¤J Koªj Milia RU¡f§fë‹¿ gokhdkhf it¡f Ï¡fUé äfΫ

cgnahfkhf cŸsJ. gokhd¥gL¤j 1. Ï°Âç¥ bg£o 2. Ï°Âç¥ gyif 3. gyifæšéç¡f fdkhd Jâ 4. if gyif 5. Ïiz¥ò cUis.

1. Ï°Âç¥ bg£o (gokhd¥ bg£o (Iron Box):

cilfis bt£L«nghJ Jâ RU§» ÏUªjhš xG§fhf, rçahf bt£l KoahJ.

Ïjdhš JâfS« ghHh»éL«. gokhd¥ bg£oæ‹ cjéahš Jâfis¥

gokhd¥gL¤Â bt£LtJ ey«. gokhd¥ bg£ofëš th®¥ò ÏU«ò mšyJ bl~¥sh‹

nfh£o§ Ïitfëš cZzãiyia¡ F¿¡F« (buFny£l®) ä‹rhu¥ bg£o ÁwªjjhF«.

cilfis¤ ij¤j ËD« mitfis¥ gokhd¥gL¤Jtj‰F ÏJ ga‹gL«.

üšüšüšüšüš

ÿ¥ig¤ ÂU¥ò« fUéÿ¥ig¤ ÂU¥ò« fUéÿ¥ig¤ ÂU¥ò« fUéÿ¥ig¤ ÂU¥ò« fUéÿ¥ig¤ ÂU¥ò« fUé

67

2. Ï°Âç¥ gyif (Iron Board):

Ϫj¥ gyifahdJ nkL gŸs« Ïšyhkš rçahd cau¤Âš mika nt©L«.

ku¤Âdhyhd nki#æ‹ ÛJ Jâia éç¤J¡ Tl eh« Ïj‰F¥ ga‹gL¤jyh«.

Ï°ÂçæLtj‰bf‹nw jåahf gyiffŸ filfëš »il¡»‹wd.

3. gyifæš éç¡f fdkhd Jâ (Press Cloth):

Ϫj¤ JâahdJ fdkhfΫ, rha« nghfhkY« ÏU¡f nt©L«. Ϫj¤ Jâia

cgnah»¥gj‰F K‹ Ïš cŸs fŠÁia Ú¡»æU¡f nt©L«.

4. if gyif (Sleeve Board):

Ϫj bghUŸ 20 ÚsKŸs, FWfyhd

ghf§fisÍ«, iffŸ khÂçahd Ïl§fisÍ«

tH¡fkhf gokhd« brŒÍ« gokhd bg£oahš

gokhdgL¤j Koahj KidfS¡F« Ï°ÂçæLtj‰F

ga‹gL»wJ.

5. Ïiz¥ò cUis (Seam Roll):

Ϫj bghUŸ Úskhd bf£oahd cUis totkhd

bk¤ijahF«. ÏJ Úskhd Ïiz¥òfisÍ«, Á¿a

tisÎ ghf§fisÍ« Ï°Âçæl ga‹gL»wJ. Ï°Âç

ÏL«nghJ ijaY¡fhf él¥gL« Jâæ‹ milahs«

ešy¥g¡f« bjçahkèU¡f cjλwJ.

ijaš fUéfis it¥gj‰F jå¤ jå miw bfh©l bg£o mšyJ ig ÏU¤jš

mtÁa«.

Ï°Âç¥ gyif Ï°Âç¥ gyif Ï°Âç¥ gyif Ï°Âç¥ gyif Ï°Âç¥ gyif Ï°Âç¥ bg£o Ï°Âç¥ bg£o Ï°Âç¥ bg£o Ï°Âç¥ bg£o Ï°Âç¥ bg£o

if gyifif gyifif gyifif gyifif gyif

Ïiz¥ò cUisÏiz¥ò cUisÏiz¥ò cUisÏiz¥ò cUisÏiz¥ò cUis

68

édh¡fŸ:

gF–m

rçahd éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf:

1. clš msÎfis vL¥gj‰F ga‹gLtJ

(m) mo¡nfhš (M) msÎ ehlh

(Ï) onuì° Åš (

69

XçU th®¤ijfëš éilaë¡fΫ:

1. msbtL¥gj‰F njitahd fUéfŸ ahit?

2. gš f¤jç v‹whš v‹d?

3. f¤jç¡nfhiy g‰¿ vGJ

4. Ï°Âç bg£o g‰¿ vGJ.

5. fy® bg‹Áè‹ cgnahf« v‹d?

gF–M

IªJ tçfëš éilaë¡fΫ:

1. msbtL¥gj‰F njitahd fUéfis étç.

2. kh®¡»§ rh¡, kh®¡»§ r¡fu« g‰¿ F¿¥ò vGJf.

3. CÁ k‰W« üšfis nj®ªbjL¡F« nghJ v›thW nj®ªbjL¥ghŒ? mj‹tiffis TWf.

4. gšf¤jç k‰W« f¤jç¡nfhš Ït‰¿‹ nt‰Wikia TWf.

5. Ï°Âç ÏL« fUéfis¥ g‰¿ étç.

gF–Ï

xU g¡f¤Â‰F äfhkš éilaë¡fΫ:

1. khÂçia jahç¥gj‰F njitahd fUéfis gl¤Jl‹ étç.

2. bt£Ltj‰F njitahd fUéfis gl¤Jl‹ étç.

3. ij¥gj‰F njitahd fUéfis gl¤Jl‹ étç.

4. F¿¥gj‰F njitahd fUéfis gl¤Jl‹ étç.

5. msbtL¥gj‰F njitahd fUéfis gl¤Jl‹ étç.

gF–<

éçthd éilaë¡fΫ:

1. ijaš ij¥gj‰F nt©oa fUéfis gl¤Jl‹ étç.

rçahd éilia nj®ªbjL¤J vGjΫ édhé‰fhd éilfŸ:

1. (M) 2. (m) 3. (

71

bgh¿ædhš ij¡f nt©L«. cilæ‹ ešy g¡f¤Âšij¡f nt©L«. CÁia ko¥Ã‹ nkš ghf¤ÂèUªJ Ñœghf¤Â‰F neuhf F¤Â ijaš ešy g¡f¤Âš rhŒthfΫ,Jâæ‹ bf£l g¡f¤Âš neuhfΫ tU«go ij¡fnt©L«.

4. ijašfhu® ÏiHnah£lš (Tailor’s tacking):

bt£l¥ nghF« cilæ‹ ešy g¡f¤Âš, Jâ¡F vL¥ghd t®z üiy CÁæšÏu©L üyhf nfh®¤J, Koæ£L, rkkhd ÏiHnah£liy¥ nghš ½” xU ijaY« xUÿ¥òkhf¤ ij¡f nt©L«. ÏJnghš Ïu©L mšyJ _‹W üiy¡ nfh¤J¤

ij¥gjdhš Jâæ‹ k¤Âæš bt£o éL«nghJ milahs¤ij btF ÏyFthf¡f©L bfhŸsyh«. lh®£ k‰W« ko¥ò milahs§fS¡F Ïij cgnah»¡fyh«.

7.3 ãiyahd ijašfŸ (Permanent Stitches):

Ϫj¤ ijašfŸ cilfis bf£o¥gL¤Â¤ ij¡f cjλwJ. ÏijÏiHnah£liynghš Ãç¡f nt©oa mtÁaäšiy. ÏitfŸ cilfënynaãiy¤ÂU¡f¡ Toait. Áy tifahd ãiyahd ijašfis ÑnH fh©ngh«. 1. X£L¤ijaš 2. bf£o¤ ijaš 3. fy¥ò¤ ijaš 4. ko¥ò¤ ijaš 5. cU£L¤ ijaš.

1. X£L¤ ijaš (Running Stitch):

CÁæš Jâæ‹ ãw¤Â‰F x¤j üiy¡ nfh¤J KjèšÏu©L _‹W ijašfŸ ij¤J¡ bf£o¥gL¤Âa Ë ÁW ÁWijašfshf ÏiHnah£liy¥ nghš ij¡f nt©L«. Ϥ ijašmÂf cgnahfKŸsJ. bkšèa Jâfëš ij¡f¥gL«cilfis¥ bgçJ« Ϥ ijaiy¡ bfh©nl ij¤J Ko¡fyh«.lhå§ brŒtj‰F«, Jâfis¢ RU¡Ftj‰F«, ÁY«gyhdxu§fŸ ÃçªJ nghfhkš brŒtj‰F« Ϥ ijaš cgnahf¥gL»wJ. giHa Jâ »êªJÏU¡Fkhdhš Ϥijaiy¤ ij¡fyh«. Jâia¢ RU¡Ftj‰F¤ ij¡F«nghJJâia¥ gy ghf§fshf¥ Ãç¤J¤ ij¥gJ ešyJ. Ϥ ijaiy ãjhd¤JlD« Á¿JÁ¿jhfΫ ij¤jhš xG§fhfΫ mHfhfΫ ÏU¡F«.

2. bf£o¤ ijaš (Back Stitch):

Ϥ ijaš k‰w¤ ijašfisél cWÂahdJ«E©âaJ« MF«. Ïij¤ ij¥gj‰F mÂf neukhF«.ij¡F« bghGJ ftd¤JlD« Á¿J Áuk¤JlD« ij¡fnt©L«. cilia¡ bf£o¥gL¤Â¤ ij¡f Ϥ

rhŒthd ÏiHnah£lš rhŒthd ÏiHnah£lš rhŒthd ÏiHnah£lš rhŒthd ÏiHnah£lš rhŒthd ÏiHnah£lš

ijašfhu® ÏiHnah£lšijašfhu® ÏiHnah£lšijašfhu® ÏiHnah£lšijašfhu® ÏiHnah£lšijašfhu® ÏiHnah£lš ijašfhu® ÏiHnah£lšijašfhu® ÏiHnah£lšijašfhu® ÏiHnah£lšijašfhu® ÏiHnah£lšijašfhu® ÏiHnah£lš

X£L¤ ijašX£L¤ ijašX£L¤ ijašX£L¤ ijašX£L¤ ijaš

bf£o¤ ijašbf£o¤ ijašbf£o¤ ijašbf£o¤ ijašbf£o¤ ijaš

72

ijaiy¤ ij¡f nt©L«. ijaš ÏaªÂu (bkÁ‹) ijaY¡F¢ rkkhd ijayhF«.cilæ‹ ešy g¡fkhf¤ ij¡fnt©L«. bf£l¥ g¡f« Ϥ ijaè‹ tot«. fh«ò¤ijaiy¥ nghyΫ FWtš ijaiy¥ nghyΫ fhz¥gL«. Mdhš bkÁ‹ ijaiyélcWÂahdJ. bkÁ‹ ijaiy¥ nghš Rygkhf¥ Ãç¤bjL¡f KoahJ. cilæ‹ãw¤Â‰nf‰w t®z üiy¡ nfh¤j ÃwF üè‹ Eåia Koælhkš ko¥Ã‹cŸg¡fkhf¡ bfh©L tªJ Ïu©L _‹W ijaš ij¤J, Kjš ij¤j Jthu¤ÂnynaCÁia¡ F¤Â, Á¿J öu¤ÂèUªJ CÁia nkY¡F¡ bfh©LtªJ, kWgoÍ« K‹ij¤j Jthu¤Ânyna F¤Â¤ 1/8” ÏU¡F«go ij¡f nt©L«. Ïilæš üš KotilªJé£lhš ijaè‹ nknyna Ïu©L _‹W ijašfis¤ ij¤J¡ bf£l g¡f« üiybt£oél nt©L«. kWgo òJ üš nfh¤J¤ ij¡f nt©L«.

3. fy¥ò¤ ijaš (((((Combination Stitch))))):

bf£o¤ ijaiy¥ nghš ÏJΫ x‹W. bf£o¤ijaš m›tsÎ mtÁaäšyhj Ïl§fëš Ïij¤ij¡fyh«. Ïu©L u‹å§F«, Ïu©L bf£o¤ijaYkhf¤ ij¡f nt©L«. Á¿jsÎ éiuéšij¡f¡ ToaJ. bkšèa Jâfis¡ bf£o¥gL¤Â¤ij¡f Ϥ ijaš ga‹gL«.

4. ko¥ò¤ ijaš (Hemming):

ifahš ij¡f¥gL« ijašfëš ÏJ K¡»akhdJ. Ϥ ijaiy¤ ij¡F«bghGJ Kjèš Jâæ‹ ÁY«gyhd xu¤ij¤ Jâæ‹ bf£l¥ g¡f« nt©oa msÎko¤J ÏiHnah£lš brŒjË Ïij¤ ij¡f nt©L«. ÏJ ko¥ò ghf¤Âšij¡f¥gLtjhš ÏJ ko¥ò¤ ijaš v‹W Tw¥gL»wJ. CÁia Á¿J rhŒthf, ko¥Ã‹xu¤Âš F¤Â ij¡f nt©L«. Ïij¡ ftd¤Jl‹ ij¡fhé£lhš cilæ‹ ešy g¡f«ijaš xG§Ñdkhf¡ fhz¥gL«. Ϥ ijaiy X® m§Fy¤Â‰F 7 Kjš 10 ijašfŸtiu ij¡fyh«.

ko¥ò¤ ijaško¥ò¤ ijaško¥ò¤ ijaško¥ò¤ ijaško¥ò¤ ijaš

#h¡bf£L¡ iffë‹ Xu§fŸ, if¡F£il, ghthilæ‹ moéë«òfŸ, fG¤JKjèa ko¥ò¥ ghf§fŸ, ig¥Ã§, ~ngÁ§ ij¥gj‰F« jiyaiz ciwfS¡F«gyéjkhd ko¥òfS¡F« ä¡f¥ gaDŸs ijayhF« ÏJ. Ïij¥ ~Ãšè§ v‹W«brhšyyh«. Ϥ ijaš rhjhuzkhf všyh cilfëY« tH¡fkhf¡ fhz¥gLtJ. Ïšftd¤njhL ij¡fhé£lhš gyéj¡ F‰w§fŸ fhz¥gL«. mitfshtd:

1. ijaš neuhf¡ fhz¥gLtJ. 4. Koæ£L¤ ij¤J éfhukhf ÏU¥gJ.2. ijaèš RU¡f« fhz¥gLtJ . 5. òÂa üš nr®¥gjhš éfhukë¥gJ3. ijašfŸ xnu msthf¡ fhz¥glhkèU¥gJ

fy¥ò¤ ijaš ijaš ijaš ijaš ijaš

. . . . . . . . . . . . .

73

5. cU£L¤ ijaš (Whipping):

Ϥ ijaš bkšèa Jâæ‹ ÁY«gyhd Xu¤ij ko¡fkhš cU£o¤ ij¥gj‰Fcgnahf¥gL»wJ. Ïj‰F é¥Ã§ °o¢, Xt® fh°o§, nuhšL bA« v‹w bga®fS«c©L. Ïij¡ if¡F£ilæ‹ Xu§fëY«, ÁW FHªijfë‹ f΋, if, fhy®Kjèaitfis my§fç¡fΫ cgnah»¡fyh«. nyir¢ RU¡», cilfëš bghU¤Â¤ij¡fΫ ÏJ cjλwJ.

cU£L¤ ijašcU£L¤ ijašcU£L¤ ijašcU£L¤ ijašcU£L¤ ijaš

ÁY«gyhd xu¤ij MŸ fh£o éuyhY« bgUéuyhY« mG¤jkhf¥ Ão¤J cU£oaË, cU£oa ghf¤Â‹ nkš ijaš éG«go ij¡fnt©L«. xU jlit ÏläUªJtykhf K‹ ij¤j ijaè‹ FW¡fhf¤ ijaš éG«go ij¡f nt©L«. brŒgtç‹gH¡f¤Â‰»z§f, Ïij tyäUªJ ÏlkhfΫ, ÏläUªJ tykhfΫ Jâia cU£o¤ij¡fyh«. bf£l¥ g¡fK« ešy g¡fK« xnu éjkhf¤ ijaš mikªJ fhz¥gL«.

7.4 my§fhu¤ ijašfŸ (Decorative Stitches):

ó¢Á¤Âu¤ ijaš xU tifahd my§fhu¤ ijayhF«. my§fhu¤ ijašfëšgy tiffŸ cŸsd. bt£L ntiy, ÏiHÍWé ijaš, m¥ë¡, °kh¡»§ ngh‹witF¿¥Ã£l ijaš tiffŸ, F¿¥Ã£l Jâfëš k£Lnk ij¡f¥gL»wJ. cjhuzkhfg£L, èbd‹ fh‹th° ngh‹w Jâ tiffŸ. Ï¥gFÂæš bfhL¡f¥g£LŸs ijaštiffŸ vëa Kiwæš cilfis my§fç¡f¥ ga‹gL¤jyh«. my§fhu¤ ijaiyJâ k‰W« cil¡nf‰g nj®ªbjL¡fyh«.

1. fh«ò¤ ijaš (Stem Stitch):

Ϥ ijaš cilfis my§fç¥gj‰fhf ga‹gL»wJ. cil¤ Jâæ‹ ãw¤Â‰FvL¥ghfΫ vêiy¡ bfhL¡f¡ ToaJkhf cŸst©z üšfis¡ bfh©L ij¡f nt©L«.v«ÃuhŒlç ntiy¡F ÏJ äfΫ K¡»akhdJ. bf£l¥g¡f¤Âš Ϥijaš bf£o¤ ijaiy¥nghš fhz¥gL«.Á¿J, Á¿jhf xU ijaè‹ k¤Âæš k‰bwhU ijaštU«go ij¡f nt©L«.

2. nfß ijaš (Cable stitch):

Ϫj ijaiy Ïl¥òw¤ÂèUªJ ty¥òwkhfij¡f nt©L«. tot¤Â‹ nfh£oš nkšüiybfh©L tunt©L«. Ë fh«ò¤ ijaiy¥ nghšij¤J üiy xUju« CÁæ‹ nk‰òwkhfΫ, k‰bwhUKiw ÑœòwkhfΫ kh‰¿ kh‰¿ ij¡f nt©L«.

fh«ò¤ ijašfh«ò¤ ijašfh«ò¤ ijašfh«ò¤ ijašfh«ò¤ ijaš

nfß ijašnfß ijašnfß ijašnfß ijašnfß ijaš

74

3. r§»è¤ ijaš (Chain Stitch):

Ϥijaš ÿ¥ò¤ ijayhš MdJ. ij¥nghç‹ g¡fkhf CÁia¡ F¤Â.CÁædoæš üiy¥ ngh£L ij¡f nt©L«. ÿ¥ò¤ijaš x‹W¡foæš x‹W fhz¥g£lhš mJ Âwªjr§»è¤ ijayhF«. òÂa üiy nr®¥gj‰F, giHaüiy Ëòw¤Â‰F bfh©L tªJ ÿ¥ ÃçahkšKo¤J¡ bfh©L, bf£l¥ gFÂæš lhå§ brŒtJ nghšbrŒant©L«. Ë òÂa üiy ËgFÂæèUªJ K‹gFÂæ‹ KªÂd ÿ¥Ã‰FŸ bfh©L tunt©L«.

4. nrh«ng¿¤ ijaš (Lazy Daisy Stitch):

r§»è¤ ijaè‹ tisa§fis¥ ngh‹w óé‹ Ïjœfis¥ ngh‹Wij¡f¥gL»wJ. CÁia¤ Jâæ‹ Ã‹gFÂæš F¤Â,ešy g¡f¤Â‰F bfh©L tu nt©L«. CÁia¥ ótot¤Â‰F jFªjh‰nghš F¤Â¡ bfh©L CÁæ‹moæš tisa§fis V‰gL¤j nt©L«.tisa§fë‹ Eåæš bf£o¤ ijaš ngh£L,bf£o¥gL¤j nt©L«. Ï›éjkhf CÁia kWgoÍ«F¤Â ij¡f nt©L«. Ϥijaiy nkY«mHF¥gL¤Jtj‰F, ϤijaYl‹ ÃuŠR eh£ ijaiy ga‹gL¤Â, mHifmÂfç¡fyh«.

5. kªÂu r§»è¤ ijaš (Magic Chain Stitch):

ÏJΫ r§»è¤ ijany r§»è¤ ijaY¡F¡ nfh®¥gJnghšÏu©L t®züiy¡ nfh®¤J¡ bfh©L xU t®z üiy KjèšCÁia R‰¿ vL¤J¡ bfh©L Ë k‰bwhU t®z üiy CÁia R‰¿Ïnj nghš kh‰¿ kh‰¿ ij¡f nt©L«.

6. ne® ijaš (Strait Stitch):

ÏJ ÏilbtëÍl‹ fhz¥gL« ijaš. xnu msthfΫmšyJ bt›ntW msthfΫ fhz¥gL«. äfΫ ÏW¡fkhfΫ,ÚskhfΫ ÏU¡f¡TlhJ. Ïij nk£o Jâæš ij¡fyh« Ïijx‰iw mil¥ò¤ijaš (Single Satin stitch) v‹W« miH¥g®.

7. f«gë¤ ijaš (Blanket Stitch):

ÿ¥ò¤ ijaèš gy tif c©L. Ϥijaš bgU«ghY« my§fç¥gjw¡hfga‹gL¤j¥gL»wJ. Áy rka§fëš k£Lnk ÁY¥gyhdxu§fis xG§F gL¤j cjλwJ. Ϥijaiy ÏläUªJtykhf CÁia ij¥nghiu neh¡» F¤Â CÁæ‹ moæšüiy¥ngh£L ij¥nghiu neh¡» CÁia ÏG¤J ij¡fnt©L«. Jâæ‹ xu¤Âš nkš òw¤ÂY« Ñœ òw¤ÂYkhfij¡f nt©L«. xu¤Âš Ko¢R ÏU¡f¡TlhJ.

r§»è¤ ijašr§»è¤ ijašr§»è¤ ijašr§»è¤ ijašr§»è¤ ijaš

nrh«ng¿¤ ijašnrh«ng¿¤ ijašnrh«ng¿¤ ijašnrh«ng¿¤ ijašnrh«ng¿¤ ijaš

kªÂu¢ r§»è¤kªÂu¢ r§»è¤kªÂu¢ r§»è¤kªÂu¢ r§»è¤kªÂu¢ r§»è¤

ijašijašijašijašijaš

ne®¤ ijašne®¤ ijašne®¤ ijašne®¤ ijašne®¤ ijaš

f«gë¤ ijašf«gë¤ ijašf«gë¤ ijašf«gë¤ ijašf«gë¤ ijaš

75

8. éçªj ijaš8. éçªj ijaš8. éçªj ijaš8. éçªj ijaš8. éçªj ijaš (Fly Stitch):

CÁæš üiy¡ nfh®¤J Jâæ‹ nkšòwÏlJg¡fkhf vL¤J mj‰F neuhf tyJòw Xu¤Âš F¤ÂCÁia Ï›éu©o‰F« eLnt tU«go ÑnH Ïw¡»Ã‹Jâæ‹ nkšòwkhf vL¤J CÁæ‹ moæš üš tU«goij¡f nt©L«. üè‹ kWòw« CÁiaF¤Â ijaiyKo¡f nt©L«.

9. ÏwF¤ ijaš (Feather Stitch):

ÏJ ÿ¥ò¤ ijaiy mo¥gilahf¡ bfh©lJ.x›bthU ÿ¥ò« ij¥gtç‹ ty¥g¡fK«, Ïl¥g¡fKkhfÏU¡F«. všyh ijašfS«, xnu ÂiræY«. xnu mséY«Ïilbtë fhz¥gL«. Ïu£il ÏwF¤ ijaš, xUÂiræny Ïu©L ijašfis¥ ngh£L, Ëd® mL¤jÂir¡F¢ bršy nt©L«.

10. br›uh‹ ijaš (Chevron Stitch):

Ïu©L nfh£o‰F eLnt tU« ijaš ÏJ. CÁæš üiy¡nfh®¤J Ñœ¡nfh£o‹ÏlJòw« nkyhf vL¤J¡ bfhŸs nt©L«. Ïj‹ mUnfx£odh‰nghš tyJ òw« CÁia ÑnH Ïw¡» ngh£l ijaè‰FeLnt CÁia vL¤J nkšòw¤Âš rhŒthf üš tU«goJâæ‹ moæš F¤Â ÏlJòwkhf vL¤J tyJòwkhf F¤Âij¡f nt©L«. mL¤j ijaš tUtj‰F V‰fdnt CÁiaÏU¡F« ijaY¡F mUnf üiy vL¤J Ïnj ngh‹W ijaštU«go nkY« ÑG« kh‰¿ kh‰¿ ij¡f nt©L«.

11. éij¤ ijaš (Seed Stitch):

Ϥijaš fh©gj‰F éij ngh‹¿U¡F«. mjdhš Ïjidéij¤ ijaš v‹W miH¥g®. ÏJ xU vëjhd ãu¥ò¤ ijaš. Ïijxnu msthf ne®¤ijayhš M§fh§nf ij¤J ãu¥gyh«.

12. bfs¢Á§ ijaš (Couching stitch):

tiuªj tot¤Â‹ nkš fdkhd üiy it¤J, k‰bwhUüiy¡bfh©L, V‰fdnt bghU¤Âa üiy Ão¡F«go üš efuhkšÁW ijašfŸ r‰W Ïl« é£L Ïl« ij¤J¡ bfhŸs nt©L«.

13. Û‹ KŸS¤ ijaš (Fish bone stitch):

ÁW tot§fis ãu¥g Ϥijaiy ga‹gL¤jyh«. A æ‹têahf CÁia btëna vL¤J ne®¤ijaš ngh£l ËòtyJòwkhf F¤Â Bæš vL¡fΫ. nkny vL¤j üiy K‹ ngy£lijaè‹ moæš rhŒthf F¤Â C æš vL¤J B ijaè‹ moæštU«go kh‰¿ tot¤ij ãu¥Ã¤ ij¡fΫ.

éçªj ijašéçªj ijašéçªj ijašéçªj ijašéçªj ijaš

ÏwF¤ ijašÏwF¤ ijašÏwF¤ ijašÏwF¤ ijašÏwF¤ ijaš

br›uh‹ ijašbr›uh‹ ijašbr›uh‹ ijašbr›uh‹ ijašbr›uh‹ ijaš

éij¤ ijašéij¤ ijašéij¤ ijašéij¤ ijašéij¤ ijaš

bfs¢Á§ ijašbfs¢Á§ ijašbfs¢Á§ ijašbfs¢Á§ ijašbfs¢Á§ ijaš

Û‹ KŸS¤ ijašÛ‹ KŸS¤ ijašÛ‹ KŸS¤ ijašÛ‹ KŸS¤ ijašÛ‹ KŸS¤ ijaš

A

76

14. bAç§ KŸS¤ ijaš (Herringbone Stitch):

©zkhd Jâfë‹ xu§fis ko¤J ij¡f KoahjnghJ ÁY«giy R¤j«brŒa Ϥijaš cgnahf¥gL»wJ. nkY« Ïiz¥òfëšcŸs ÁY«gšfis xG§FgL¤jΫ cjλwJ.Ïl¥òwäUªJ ty¥òwkhf kh‰¿, kh‰¿ nkY« ÑGkhf ij¡fnt©L«. Ϥijaè‹ tot« bf£l g¡f¤Âš 2 tçirÏiHnah£lš nghš fhz¥gL«. Ϥijaiy Mu«Ã¡F«nghJ bf£o¤ ijaiy nghy Mu«Ã¡f nt©L«. òÂa üiyÏiz¡f nk‰òwtçæš xU ijaè£L, CÁia Kjèš ijaš nghlhkš bf£o¤ijaè£L. giHa üiy c£òwkhf bfh©L tªJ bt£l nt©L«. òÂa üiy giHaijaYl‹ Mu«Ã¡f nt©L«. Ïij cilæ‹ ešy g¡f¤Âš ij¡f nt©L«. ÏJcilia mHFgL¤j ga‹gL¤j¥gL»wJ.

15. ÃuŠR Ko¢R¤ ijaš (French Knot Stitch):

ÏJ, Á¿a Ko¢R¤ ijaš. CÁia bf£l¥ gFÂæš F¤Â ešy g¡f¤Â‰F bfh©Ltunt©L«. ÂU«gΫ CÁia Á¿ajhf¡ F¤Â¡ bfh©L, üiy CÁæš 2 mšyJ 3Kiw R‰¿ mo¥ghf« jŸë CÁia ÏG¤J m›têna ÂU«gΫ F¤Âdhš ÃuŠR KoéG«. mij¥ ÃwF bf£o¥gL¤j nt©L«. ÏJ ó¡fë‹k¤ÂæY«, Xu§fëY« Á¿a Ïl§fis ãu¥òtj‰Fk£Lnk ga‹gL¤j¥gL»wJ. Ϥijaiy k‰w¤ijašfSl‹ nr®¤J, cjhuzkhf nyÁblŒÁ¤ijaYl‹ nr®¤J mHF¥gL¤jyh«. jo¥ghd üiyÍ«,CÁæš mÂf tisa§fisÍ« nr®¤J, bgça mséšÏ¤ijaiy¥ nghlyh«. mHfhd tot¤ij¥ bgWtj‰F,MW ÏiHÍŸs üèš Ïu©L ÏiHia k£Lnk ga‹gL¤j nt©L«. rh£o‹ ijašmik¡F« nghJ ntW t©z üiy¥ ga‹gL¤Â mj‰F ÏilÏilna mik¡fyh«.

16. òšèa‹ Ko¢R ijaš (Bullion Stitch):

ÃuŠR Ko¤ ijaiy¥ nghynt ÏJΫ ij¡f¥gL»wJ.Mdhš CÁæš üiy, R‰W«bghGJ, r‰W js®¢ÁahfΫ r‰WmÂfkhfΫ R‰w nt©L«. ÃwF Ϥijaš j£ilahf mikÍ«.

17. mil¥ò¤ ijaš (Satin Stitch):

rh£o‹ ijaš j£ilahf, tGtG¥ghf, x‹Wl‹ x‹W Ïizahf¡ fhz¥L«.Ϥijaiy Á¤Âu¤ ijaš ntiyfëš mÂfkhf ga‹gL¤J»wh®fŸ. Ïiy, ó ngh‹wtot§fis my§fç¥gj‰fhf¥ ga‹gL¤j¥gL»wJ. ϤijaiyRygkhf¤ ij¡fyh«. mDgt¤jhš Ϥijaiy beU¡fkhfΫ,nkš ghf« gs¥gs¥ghfΫ ÏU¡F«go ij¡fyh«. rh£o‹ijayhš ij¡f nt©oa gFÂia Kjèš, xnu msthd Á¿aÏiHnah£lš ijayhš ij¤J¡ bfh©L, ij¤jhš, rh£o‹ijaš nkš vG«Ã mHfhf¤ bjçÍ«. nkny ij¡f¥gL« rh£o‹ijaiy äf beU¡fkhf, tot¤ÂwF jFªjh‰nghš ij¡fnt©L«.

bAç§ KŸS¤ ijašbAç§ KŸS¤ ijašbAç§ KŸS¤ ijašbAç§ KŸS¤ ijašbAç§ KŸS¤ ijaš

ÃbuŠR Ko¢R¤ ijašÃbuŠR Ko¢R¤ ijašÃbuŠR Ko¢R¤ ijašÃbuŠR Ko¢R¤ ijašÃbuŠR Ko¢R¤ ijaš

mil¥ò¤ ijašmil¥ò¤ ijašmil¥ò¤ ijašmil¥ò¤ ijašmil¥ò¤ ijaš

òšèa‹ ijašòšèa‹ ijašòšèa‹ ijašòšèa‹ ijašòšèa‹ ijaš

77

18. FW¡F¤ ijaš (Cross Stitch):

FW¡F¤ ijaš Ïu©L ijayhš ij¡f¥gL»wJ. ÏU ijaš x‹W¡ bfh‹WFW¡»£oU¡F«. rkkhd rhŒÎ¤ ijašfshš, xUÂiræš Kjèš ngh£L¡ bfhŸs nt©L«. ÃwFFW¡F¤ ijayhš, v® Âiræš mnj tçiriangh£L Ko¡f nt©L«. Ϥijaiy äfΫftd¤Jl‹ brŒjhš, äfΫ mHfhf ÏU¡F«. xUjåtçir FW¡F¤ ijaè‹ xu§fisKo¥gj‰fhfΫ, gy tçirfis x‹whf ngh£L.tot§fis V‰gL¤jΫ cjΫ. Ϥijaš äfΫmÂfkhf nki# éç¥òfŸ, r£ilfŸ, V¥u‹ ngh‹w Milfëš ga‹gL¤j¥gL»wJ.nk£o Jâ ngh‹witfëš Jthu¤ij v©âÍ« tot« mik¡fyh«.

19. ÏiHÍWé¤ ijaš (Hem Stitch):

Ϥjiaiy¤ ij¥gj‰F Kjèš Jâæ‹ ÏiHfis cUé, mij¤ ij¡fnt©L«. Jâæš, ijaš ij¡f nt©oa Ïl¤Âš, rk msthfΫ ne® g¡fkhfΫ,

ÏiHÍWé¤ ijaY« mj‹ é¤ÂahrK«

FW¡F üš g¡fkhfΫ üiy cUt nt©L«. Jâæ‹ _iy¥ gFÂæYŸsnt©lhj gFÂia bt£oé£L, XuK« Jâæ‹ ÁY«giy nt©oa msÎ ko¤Jbfh©L, ko¥Ã‹ xu¤ijÍ«, ÏiHfisÍ« nr®¤J bA« brŒa nt©L«cil¤Jâæ‹ bf£l¥g¡f« ij¡f nt©L«.

20. °kh¡»§ (Smocking):

jhŒkh®fŸ j§fŸ FHªijfë‹ ca®ªj MilfS¡F °kh¡»§ brŒaéU«òth®fŸ. ÏJ brŒtj‰F mÂf¥goahd Jâ njit. Á¿a Ãç©£ cŸsJâfëY«, ešy ãwKŸs Jâfëš Ïij¢ brŒjhš mHfhf ÏU¡F«. °kh¡»§khÂçia Milæš ij¥gj‰F K‹ Jâæš kh‰w nt©L«. x›bthU khÂç¡F«bfhL¡f¥g£LŸs Kiwia Ëg‰¿ °kh¡»§ brŒa nt©L«.

FW¡F¤ ijašFW¡F¤ ijašFW¡F¤ ijašFW¡F¤ ijašFW¡F¤ ijaš

78

°kh¡»§ brŒa¥gL« Jâæš rk msΟs òŸëfis tçirahf Jâæšit¤J¡ bfh©L, üiy nfh®¤J¡ bf£oahd Koæ£L¡ bfh©L ty¥òwäUªJÏl¥òwkhf¤ ij¡f nt©L«. Koéš, üšfë‹ Eåfis x‹whf ÏG¤J RU¡»,mitfis xU F©^Áæš R‰¿¢ RU¡f« ÃçªJ tuhkš brŒa nt©L«. Ë ek¡F

°kh¡»§ ijaY« mj‹ é¤ÂahrK«°kh¡»§ ijaY« mj‹ é¤ÂahrK«°kh¡»§ ijaY« mj‹ é¤ÂahrK«°kh¡»§ ijaY« mj‹ é¤ÂahrK«°kh¡»§ ijaY« mj‹ é¤ÂahrK«

njitahd t®züèš x›bthU jåahd t®züš bfh©L x›bthU jåahdRU¡f ko¥Ã‹ nkš ij¤J¡ bfh©L nghf nt©L«. btë¡nfh£L¤ ijaš, nfßijaš miy ijaš, br›uh‹ k‰W« nj‹ T£L¤ ijašfŸ ÏitfŸ °kh¡»§tiffshF«.

7.5 ghu«gça ó¢Á¤Âu¤ ijaš (Traditional Enbroidery):

ϪÂa®fŸ cyf ehLfënyna EQ¡fkhd ntiy¥ghLfëš if nj®ªjt®fŸv‹gij ã%Ã¥gj‰nf‰g mH»a if¤j‰ Jâfis berÎ brŒÂU¡»‹wd®. ÏjidϪÂa k‰W« nkšeh£L mU§fh£Áaf¤Âš fhzyh«. gy nkšeh£odU«, féP®fS«,R‰Wyh bršgt®fS« Á¤Âu¤ ijaš bfh©l JâfisÍ«, ϪÂa JâfisÍ«éaªJ òfœªÂU¡»‹wd®.

gH§fhy¤ÂèUªnj kåj‹ j‹id my§fç¤J¡ bfhŸs éU«Ãd®. ÏnjnghšÏa‰ifiaÍ« tê g£ld®. ó¡fŸ, brofŸ, gwitfŸ, éy§FfŸ ngh‹witfshš

79

f®ehlfhé‹ fN£o (Kasuti):

f®ehlhfé‹ v«ÃuhŒlç-fN£o cyfséš ÃukykhdJ. fN£oæš N£ov‹gj‰F gU¤Â ÏiH v‹W m®¤j«. Mifahš fN£oæ‹ bghUŸ ifædhš gU¤ÂÏiH bfh©L brŒÍ« ntiyghL MF«.

tuyhW:

m¡fhy¤Âš XŒÎ neu§fis Åzh¡fhkš Å£oš cŸs KÂnah®fŸ j‹nguFHªijfS¡F« k‰wt®fS¡F« fN£o (Kasuti) v‹W miH¡f¥gL«ó¢Á¤Âuntiyia f‰W¡ bfhL¤jd®.

m¡fhy¤J f®ehlfh kzbg©fŸ rªÂufè (chandrakali) v‹W miH¡f¥gL«fN£o ntiy¥ghL bfh©l fU¥ò g£L òlitia ÂUkz¤Â‹nghJ mâtij kughfbfh©oUªjd®. ÏjDl‹ mâÍ« ué¡ifia (Khan) fh‹ v‹W TWt®. Ϫj ué¡ifòlit¡F Ïizahd t©z«, tot« fiughf« bfh©oU¡F«. òlitæ‹KªjhidæY« Xu¤ÂY« be», KU» (Negi and Murgi) v‹W miH¡f¥gL« ijaiybfh©L Á¤Âiu ntiyghL brŒa¥g£L ÏU¡F«.

cgnah»¡F« üš:

fN£o¡fhf cgnahf¥gL¤J« üyhdJ g£oš k£Lnk m¡fhy¤Âš ÏUªjJ.j‰nghJ gU¤Â üšfŸ g£L üè‰F gš cgnahfgL¤jgL»wJ. Ïu©oš ÏUªJeh‹F üš tiu Á¤Âu cUt¤Â‰F V‰g nfh®¤J ij¡fyh«.

Á¤Âu« (Designs):

Ïj‰F cgnahf¥gL¤J« Á¤ÂukhdJ òuhz fijfëš ÏUªJ« f£ol fiyfëšÏUªJ« vL¡f¥g£litfshf ÏU¡F« mjhtJ nfhòu§fŸ, Átè§f«, eªÂ, gšy¡F

ngh‹witfSl‹ bfhofŸ ÏiyfŸ, ó¡fŸ, éy§FfŸ, gwitfS« MF«.

80

ijaš:

Ïj‰F cgnahf¥gL¤J« ijayhdJ v¥nghJ« ne®th»š, rkth»š k‰W« FW¡Fth»š ij¡f¥gL»‹wd. Ïit eh‹F tif¥gL« ft‹Â (Gavanthi) K®» (Murgi) be»(Negi) k‰W« bk‹Â (Menthi).

jå Áw¥ò:

1. Ï› tif Á¤Âu¤ijaèš cUtgl§fŸ m¢r vL¡fhkš ij¡f¥gL»‹wd.

2. Ï› tif Á¤Âuijaèš Jt§F«nghJ« Ko¡F«nghJ« Ko¢RfŸ nghlhkš Á¿abf£o ijaiy bfh©L ÏU¡F«.

ijaè‹ tiffŸ:

m. ft‹Â:

ÏJ xU rhjhuzkhd Ïu£il X£L ijaš. Kjš X£L ijaš Ïu©lhtJX£Lijaiy bfh©L KoÍ« Ïu©lhtJ X£Lijaš Kjš X£Lijaèš ÏUªJ v®òwkfhf ij¡f¥gL«. Ïjid rknfhL, ne®nfhL, FW¡nfhLfëš ij¡fyh«.

M. K®»:

ÏJ go¡f£ilngh‹W fhz¥gL« X£Lijaš Ïj‰F cgnahf¥gL¤J« ijaY«X£L ijany Mdhš go¡f£L ngh‹W ij¡f¥g