s u s t r a i a k z u h a i t z a k

danbolin

JAIOTZA BIZIA GABONETAN

HUANCAVELICAREN LAGUNAK

JARDUNIAN: LEANDRO AIZPURU

22000011EEKKOO AABBEENNDDUUAA XXIIII II .. AALLEEAA

Danbolin zestoako herri aldizkaria hi lero gure txoko guzt ietako informazioa

zure eskuetan: aizarna, arroa, iraeta, lasao, zestoa.. .

eta diaspora.

A ldizkariari laguntzaeman nahi badiozu ,

egin zaitez danbolin-zulo kultur elkarteko bazkide.

Horretarako bete ezazu aldizkari honetandaukazun bazkide-txartela eta bota ezazu

Kultur Etxeko danbolin aldizkariarengutunontzian, edo bestela entregatu

abenduaren 26an kalean jarriko dugunmahaian. Urteroko kuota: 2.500 pezeta (15 euro).

Zenbaki sariduna danbolinen 15. zenbakian aterako da.

BB aa zz kk ii dd ee gg uu zz tt ii ee nn aa rr tt ee aa nn ,,oo tt ss aa ii ll aa rr ee nn 44 aa bb ii tt aa rr tt ee aa nnee gg ii tt ee nn dd ii rr ee nn aa kk ee rr ee ss aa rr tt uu tt aa ,,EE uu ss kk aa ll HH ee rr rr ii kk oo ll aa nn dd ee tt xx eebb aa tt ee aa nn aa ss tt ee bb uu rr uu bb aa ttzz oo zz kk ee tt aa tt uu kk oo dd aa ..

A B E N D U A2255atarikoa. Sarritan, aurreko egu-netan egin dudanaz eta gertatu zaidanazpentsatzen jartzen naiz. Gehiago kosta-tzen zait kontu orokorragoei buruzkohausnarketa egitea: duela ia hogeita baturte jaio, eta ordutik gaur egunera artebizitza honetan jada burutu dudan ibil-bidea ea egokiena izan ote den edo ezerabakitzea. Nekez ekiten diogu gisa ho-netako zerbait aztertzeari. Begirada no-raezean galduta izaten dugu horrelakoe-tan, eta, niri behintzat, asko laguntzendit musika lasaia eta atsegina entzuteak–Mikel Urdangarinen edozein abesti,esate baterako–. Honela gaudela kontu-ratzen gara, hain zuzen, denborareniheskortasunaz, baita carpe diem delako-aren zentzuaz ere.Egindakoak atzera bueltarik ez daukalaentzun diot inoiz bati baino gehiagori;dena den, ez nago oso ziur hori horrelaote den. Aitzitik, gauza bat ziurra da:zaila da benetan, lotsagatik edo, bere ga-raian egiten ausartu ez izanaren damuaahazten. Bizitza laburra daoso, eta, gauzak horrela,behin baino gehiagotan ger-tatuko zaigu gauzak bi aldizpentsatzeko denbora edo au-kerarik ez izatea. Hala esatenomen zuen nire Asteasukobirramonak: "Hogei urte betebitartean, urteak banaka iga-rotzen dira; binaka hogei ur-tetik aurrera; eta behin ho-geita hamar urte betez gero,berriz, hirunaka". Orduan,urteak binaka pasako zaizkithemendik aurrera! Eta zuri?Hori horrela izanik, berebi-ziko garrantzia dauka bizitzahonetan ematen dugun pau-so bakoitzak. Ondo eginda-koa gogoan hartu eta oke-rrak zuzentzen saiatzea li-tzateke jarraibidekomenigarriena. Baina gaizkiegindakoa zuzentzea ez baitalan samurra, geure buruaengainatu nahi izaten dugu,

guk geuk sortarazitako gaizki ulertuakdenboraren joan-etorriakbere kabuz konpondukodituela pentsatuz. Noizkonturatuko gara, zen-bat eta denbora gehia-go utzi, orduan eta itxu-ra txarragoa hartzen dutelaarazoek? Halakoxeak gara, baina! Neukbederen, badaukat inori gomendatzen ezdiodan joera xelebre bat: neure buruarikalte egingo diodala jakin arren, okerre-ko bidetik jotzen dut maiz. Segituan da-mutuko banaiz ere, nork eutsi beroal-dian nire mingainari? Esan beharrekoaesan arteko onik ez baitut izaten! Kaze-tarion ajea ote? Hau eta hau bezalakobeste hainbat gogoeta egiten laguntzendu, dudarik gabe, eguraldi petral honek.Eguraldi petralak, kafe bero batek... etamusika lasaiak eta atseginak.

OO LL AA II AA SS AA LL EE GG II

&

argitaratzailea: Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 14 71 23 danbolin: Jone Bergara, Edurne Korta, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Jon Artano, Nagore Telleria, Urko Canseco,

Margari Eizagirre, Onintza Irureta, Mireia Orbegozo, Joxeba Larrañaga diseinua eta maketazioa: Eneko Aristi

laguntzaileak: Lidia Aveiro, Arturo Rodriguez (argazkiak). inprimategia: Gertu (Oñati). lege gordailua: SS-1108/2000 ISSN: 1576-9429

JJ AA II OO TT ZZ AA BB II ZZ II AA

GG AA BB OO NN EE TT AA NN

dd aa nn bb oo ll ii nn E K E Z D U B E R E G A I N H A R T Z E N A L D I Z K A R I A N A D I E R A Z I T A K O E S A N E N E T A I R I T Z I E N E R A N T Z U K I Z U N A

ABENDUA22 33A B E N D U A2266

EE NN BB II DD OO AA

ZZ EE TT AA:: ZZ EE TT AA ZZ EE TT AA

A B E N D U A2277ZZ EE SS TT OO AA KK OO GG II ZZ AA RR TT EE

ZZ EE RR BB II TT ZZ UU AA KK

A B E N D U A2288SS UU SS TT RR AA II AA KK

A B E N D U A3311JJ AA RR DD UU NN II AA NN

LL EE AA NN DD RR OO AA II ZZ PP UU RR UU

U R TA R R I L A11ZZ UU HH AA II TT ZZ AA KK

U R TA R R I L A22

HH UU AA NN CC AA VV EE LL II CC AA RR EE NN

LL AA GG UU AA NN KK

U R TA R R I L A77AA GG EE NN DD AA

abenduko eguna,

argitu orduko iluna

Artikuluaren egileak gogoan du jaiotza bizi hau abenduaren 24ko arratsal-dean ikusi zuen lehen aldia eta galdera logikoa etorri zitzaion burura: Lehen ere

horrela ospatzen alzen Jesusen jaiotza?Kaleetan zehar jaio-tza bizia ibiltzen alzen abenduko 24koarratsaldean? Bata-ri eta besteari gal-dezka aritu etaarrasto batzukbesterik ez dituguatera: "Bai, Jesusbizia izaten zen ga-rai batean, AmalioAndres dut gogoan,bere ile kizkur etaguzti". Beste ba-tzuek zehaztasungehiagorekin dituzte gabon bueltako egunakgogoan eta akordatzen direnez, parrokikoabesbatzak gabon kantak kalean abesten zi-tuen eta lau gizonezkok bizkarrean eramaten

zuten jaiotza. Ez ordea, benetako haurra, figura baizik. Ezin esango du-gu joandako urte hauetan egiten zenaz ikerketa sakona eta luzea

egin dugunik, baina batekin eta bestearekin hitz eginda informa-zio pittin hau eskuratu dugu. Eta badirudi, jaiotza bizia (Jesuseta bere gurasoak, Belengo estalpea eta kantariak) duela ha-mahiru urtez geroztik

egiten dela Zestoan.(Gure ustea erdia ustel ba-

da dakienak jakinarazi diezagula).

ESTALPEA, KANTARIAK ETAGAINERAKOAK. Traktoreakatoian eramaten duen estal-

peak egurrezko egitura du eta urterobera ibiltzen da kaleetan. Egin eta de-segiten ez denez urtea herriko loka-len batean igarotzen du lozorroan.Gabon usaina gainean denean estal-pea esnarazten dute eta egurrezkoegitura biluzia apaintzen hasten dira.Hiru hormak huntzak janzten ditueta gabon egunean azkar iluntzenduenez, argiak jartzen zaizkio txabo-lari. Teilatupean San Jose zutik AmaMaria aulkian eserita eta Jesus haurra (zestoar jaioberrirenbat izaten da beti) sehaskan. Zoruaren hoztasuna lastoakepeltzen du eta Jesus haurra egurrezko sehaskan maindire eta manta arteangoxo-goxo biltzen da. Jaiotza osatzeko hirukotearen laguntzaileak falta dira,

dUELA URTE BATZUK EZ BEZALA AZKEN

URTEOTAN ABENDUAREN 24KO

ARRATSALDEAN ZESTOAKO KALEETAN

BASERRITARREZ JANTZITAKO KANTARI

TALDEA, EGURREZKO ESTALPE HAN-

DIA ETA TRAKTOREA HERRIKO KALE

ESTUETAKO BIHURGUNEAK HARTU

EZINIK IKUSIKO DITUGU. JAIOTZA BI-

ZIA DA ETA AURTEN HAMAHIRUGA-

RREN ALDIZ ATERAKO DA KALERA.

JAIOTZAB I Z I AG A B O N E T A N

j a i o t z a ke r t x i n a ko a

ASPALDI, EGUNKARI BATEAN,A. E. SIGLEKIN IZENPETZEN

ZUEN NORBAITEK NIK

EGINGO NUKEEN BAINO

ASKOZ HOBETO IRUDIKATU

ZUEN ERTXINAKO JAIOTZA:“HANGO HARKAITZ BATEN

BARNE-ZULOA BURNIZ ETA

KRISTALEZ OSATURIKO ATE

BATEZ ITXIA DAGO. ETA

HAN BARRUAN, ESTALPEAN,BELENEN BEZALA JAIOTZA

BAT DAGO KOKATUA:HAURRAREN ETA GURASOEN

IRUDIAK, ABEREAK,TRESABIA... HAU HEMEN

EZARRI DUEN HERRIAK

BADAKI LURRA APAINTZEN,GIZAKIEN AMETSAK

JASOTZEN, FESTARIK

HUNKIGARRIENAK

OSPATZEN”.

amilibia aldekoaIRAETATIK AIZARNAZABAL

ALDERA GOAZELA, AMILIBIA

BASERRIAK PASA ETA LASTER,HAN IKUSI OHI DIRA

URTERO, PAGO BATEN

BABESEAN, SUSTRAIPEAN,OIHALEZ EGINDAKO

IRUDIAK. EZ DAGO, GELDITU

ERE EGIN BEHARRIK: AUTOZ

ZOAZELA IKUSTEKO

MODUKO IRUDIAK DIRA; EZ

DUTE, BERAZ, XEHETASUN

HANDIEGIRIK, BAINA HALA

ERE OSO IKUSGARRIAK DIRA.ALDE BATETIK, USTEKABEAN

HARRAPATZEN

ZAITUZTELAKO (EZ DUZU

ESPERO LEKU HARTAN

JAIOTZAREKIN TOPO

EGITERIK); BESTALDE,HALAKO GIRO MAGIKO BAT

EKARTZEN DIGUTE BURURA:IRUDIAK, BASOA,

ATERPETXOA ZUHAIZPEAN...DENAK HADA EDO

MAITAGARRIEN MUNDURA

ERAMATEN GAITU.

ZESTOAKO PARROKIKO ABESBATZAK,

AMALDA ABESBATZAK ETA HERRITAR UGARIK KANTATU-

KO DITUZTE ABESTIOK:

Gau erdian ain-geruakGure mundu ho-netanOi Bethlen!Bihotz sutuakinEguberriJesus askatxoanOlentzeroHator, hatorHaurtxoa troxa-tzenGau erdian izar-txo batElurra mara-ma-raHaur eder batenbilaAltxa Pello artzaiaTxamarra txartxobatDeck the hall

ABENDUAK22 44sortzen denak,

hiltzea zor.

lau artzainak. Hauek txabola atarian egoten dira farolak eskuan dituztela abar-ka azpian gozagarri belar ondua dutela. Goroldioa ere erabili izan da lurzoru

apaina egiteko, baina mendie-tatik goroldioa jasotzea debe-katu zenetik belar onduakhartu du bere tokia. Eta honiguztiari tiraka, txabolari tira-ka, alegia, traktorea. Herrikobaserriren batetik inguratzenda traktorea eta, jakina, gida-ria ere tentuz aukeratzen da,Zestoako kaleak ez baitaudetraktoreak pasatzeko eginak!

Urtero estalpea prestatzenden bezalaxe arropa bereziakere armairutik atera, garbitueta plantxatu behar dira. Lehe-nengo urteetan ez zegoenarropa propiorik jaiotza bizira-ko eta Erregeen kabalgatarakoerabiltzen ziren arropak etaaingeruen arropei probetxuaateratzen zitzaien. Bai txabolaatariko artzainek eta baitakantari eta musikari laguntzai-leek ere baserritar jantzia era-maten dute soinean. Txabola,argiak eta belar onduak aipatuditugu, baina jaiotza bizia iza-nik herritarrek osatzen dutegabon arratsaldean egiten denekitaldi hau. Hirukoteak etalau artzainek herritarrez osa-

tutako kantari taldea eramaten dute atzetik. Kantari hauen artean Zestoako Pa-rrokiko Abesbatzako kideak, Amalda Abesbatzakoak eta beste herritar mordoaaritzen da. Hilabeteren bat irauten dute entseguek eta aurten hamasei kantalandu dituzte. Kalean, geldialdi bakoitzean parebat kantu abesten dira eta behin udaletxe azpiraheldutakoan eztarriak agintzen duen arte edoikusentzuleak aspertu edo hoztu arte kantatzen

da. Dena dela, kanta-rien eztarriak deskan-tsuan direnean, bestebatzuk egiten dutelan. Urtero herriko tri-kitilariren batzuk kan-tariei zein herritarreihezurretaraino sar-tzen den hotza ahaz-teko ipursalto batzuk ematen laguntzeko prest izatendira. Beste batzuek ez dute berotzeko ipursaltoka ibilibeharrik, herriko etxeetako eskailera guztiak igo etajaisten baitituzte diru eskean, poltseroak dira hauek,zein bestela. Bildutako dirua behar handia duten he-rrialderen batera bidaltzen da. Esate baterako, Hon-durasera, Zairera eta Somaliara iritsi da Zestoan bil-

dutakoa. Aurten jasotakoak ere izango du bere helmuga.

SEGIDAKO ZERRENDAN 1989. URTETIK AURTEN

ARTE JESUS HAURRA IZAN DIREN ZESTOARRAK DITUZUE. HA-SIERAKO URTEETAN SAN JOSE ETA AMA MA-RIAREN FUNTZIOA BETETZEN ZUTENAK EZ ZIREN

HAUR HAUEN GURASOAK IZATEN, HERRIKO

GAZTEREN BATZUK BAIZIK. AZKEN URTEOETAN

BERRIZ, GEHIENETAN HAURREK BEREN BENETA-KO GURASOEKIN HARTU IZAN DUTE PARTE.AURTENGO JESUS HAURRA ETA GURASOAK ZEIN

DIREN URTERO BEZALA SEKRETUA IZANGO DA

ETA GABON ARRATSALDEAN JAKINGO DUGU.

ELOY LARRAÑAGA GOIA. 11998899AIMAR OLAIZOLA KORTA. 11999900AITZOL ASTIAZARAN KORTA. 11 99 99 11SARA MATSUTANI ARRIZABALAGA. 11999922IRATI ARTOLA ODRIOZOLA. 11999933ANE URIA ETXEBERRIA. 11999944ARITZ OLAIZOLA IRURETAGOIENA. 11999955JONE ESNAL ELOSUA. 11999966AIALA ETXABE MERINO. 11999977IRENE ZIGARAN ZUBIA. 11999988JULEN IRURE MANTRANA. 11999999AIMAR ARREITUNANDIA LAZKANO. 22000000

J u b i l a t u e ne t x e k o a .EZIN, BADA, AIPATU GABE

UTZI HERRIKO ETXE

GEHIENETAKO JAIOTZAK,HAINBAT ESTILOTAKOAK ETA,ERA BEREAN, MUNDUAREN

BESTE HAINBAT IKUSPEGI

AZALERATZEN DITUZTENAK.JAIOTZA HORIETAKO BAT

AIPATZEKOTAN, ZESTOAKO

JUBILATU ETXEAN JARRI

DUTENA AZPIMARRATUKO

GENUKE. XUMEA... HAN EZ

DAGO URRERIK ETA ZILARRIK;SOILIK, PAPEREZKO ZERUA,GOROLDIOA, ZUHAITZ AZAL

ETA ADAXKA IHARTUAK,JAIOTZAKO IRUDIAK HARPEA

EDO KOBAZULO EDER BATEAN

BABESTUTA... BAINA

SEGITUAN SUMA DAITEKE

HAN, GAUZA XUMEEN ETA

KLASIKOEN EDERTASUNA.JAIOTZA BIKAINA, BENETAN,KARLOS!

aizarnakoaHAU ERE NAHIKO JAIOTZA

BEREZIA DA. AIZARNAKO

ELIZAKO TRIPTIKO

FLAMENKOKO IRUDI NAGUSIA

DA, XVI. MENDEKOA. HAN

AGERI DIRA, BESTEAK BESTE,ESTALPEA, SAN JOSE, MARIA,UME TXIKIA, BESTE HAINBAT

PERTSONA, AINGERUTXOAK

NONAHI. BAINA

ZORAGARRIENA DA IRUDI

HORIEN ATZEAN AGERI DEN

PAISAIA, BERDE-BERDEA IZAN

ARREN, GURETZAT OSO

EXOTIKOA. ETA ORAINDIK

ETA EXOTIKOAGOA DA

PAISAIAREN ONDOAN HIRI

HANDI SAMAR BAT MARGOTU

IZANA. IZAN ERE, GUK BETI

PAISAI EDO INGURUNE

BUKOLIKO EDO NATURALEKIN

LOTZEN BAITUGU JAIOTZA,INOIZ EZ HIRI HANDI ETA

ZALAPARTATSUEKIN.

f e r n a n d o a r z a l l u sONINTZA IRURETA

Stop.

Hiriaren iparraldea, stop. Wood Greenauzunea, stop. Mundu guztiko etorkinezosaturiko komunitatea, stop. Behe-erdimailako biztanleak, stop. Sidney Road ka-rrika, stop. Neguko egun grisa, stop. Arra-tseko 14:30ak, stop.

Jöao-k, egunero bezala, bere bigarreneskuko bizikleta hartu zuen. Aurreko etaatzeko argiak piztu ondoren, txamarra lo-tu, eskularruak eta txapela jantzi eta bizi-kleta gainera salto egin zuen. Pedalei era-gitearekin batera zuhaitz bat, etxetxo bat,farola bat... zuhaitz bat, etxetxo bat, farolabat... tartekatzen zitzaizkion ezohiko pre-zisioarekin. Karrikaren amaieran, hanurrutian, argien agertze-desagertze jokoabistaratzen zitzaion. Arratsaldeko 14:32akizan arren, iluntzera zihoan Wood Green-en. Jöao-k pedalen erritmoa moteldu etabidegurutzera iristean erabat gelditu zuenbizikleta. Parean Green Park parkea, ezke-rrerantz txipretar komunitatearen auzu-nea, eskumarantz berriz turkiarren, kur-duen eta jamaikarrenak zeuden. Autoak, motorrak, bi pisako autobusak... zebiltzan gora etabehera. Halako batean, semaforoak lagun, joan-etorrien prozesio hartara salto egin eta goran-tzako bidea hartu zuen pedalei indartsuago eraginaz. Alde batera ohiko parkean, ohiko kata-gorri grisak zebiltzan, ohiko bele beltzak harat eta honat. Espaloian, banaka, binaka edo tal-dean zihoazen hiritar anonimoak bus stop-era. Bestaldean, argiztaturiko pub-a, Police deiturikoeraikina... bata bestearen ondoren zetozkion, etenik gabe. Halako batean, han urrutira, espa-loian pausaturik zegoen bikote ezohikoa ikustatu zuen. Geldirik, parez pare, bata beltzarana,

bestea ez hainbeste, bata gizonezkoa bestea emakumezkoa,bata bizkarra ematen bestea aurrez aurre, mugimendu arra-roak eginaz biak. Jöao-k gero eta gertuago zuen irudi hura.Oinezkoek berriz, ez zuten paradarik egiten, ez ezer esatenargazki haren aurrean. Halako batean, bikotetik metro gu-txira zenean, diz-diz egiten zuen objektu bat ikusi zuen. Gi-zon beltzaranari “kill me, kill me!”(hil nazazu, hil nazazu!)larri bat entzun zion emakumezkoarengana balantzatzenzen bitartean. Emakumezkoak guraizeak altxatu zituen etaJöao irudi haren aurrean paratu zen. Geldi, irmo eustenzion manilarretik bere bigarren eskuko bizikletari, irmo be-giratzen zion bikote ezezagun hari. Emakumeak malkoz be-terik zituen begiak, gizonezkoak berriz, gorrizkatuak. Isilta-sunarekin batera emakumeak atzera egin zuen, gizonezkoageldi, bizikletaduna irmo. Poliki-poliki emakumezkoak au-rreko biei bizkarra eman gabe, malkoz beteta, handik metrogutxira zegoen pub irlandarrera sartu zen. Gizonezkoa, es-

tatua bat balitz bezala, pub-era begira eta Jöao-k bere pedalkadei ekin zien hiri laberintikohartan barna, lanera berandu iritsi baino lehen.

Arratsaldeko 14:39ak, stop. Neguko egun grisa, stop. Green Lanes karrika, stop. Behe-erdimailako biztanleak, stop. Mundu guztiko etorkinez osaturiko komunitatea, stop. Wood Greenauzunea, stop. Hiriaren iparraldea, stop. Euria hasi zuen, stop.

AANNAARRDDII AALLTTUUNNAA ZZAABBAALLAA

Gurean inorere ez. Aukeran,Olentzero nahia-go, bertakoa da-ta; amak ekar-tzen duena etakitto! Gabonakneretzat familigiroa edo ez da-kit ba... Gabonakgustukoak? Bai,gustukoak ditut.

Jose Antonio Muri l lo

22 44 uurrttee

Olentzero.Erregetan berriz.Nik panpina es-katu behar dut.Bakarrik jatenduena. Gabone-tan Zokolo base-rrira joaten gera,amamana. Da-nok amamanerajoaten gera, le-hengusu danakbatera, Jose Ina-zio, Asier, Ain-hoa...

Leire Urteaga33 uurrttee

Biak. Aurtenez dut oraindikpentsatu zer eska-tu. Jolasa eskatzendet batzutan, etabestetan arropa.Ederrak izaten di-ra gabonak, erre-galuak etortzendiralako eta tu-rroiak eta jan be-har diralako, etaoporrak dirala-ko...

Janire Larrarte11 00 uurrttee

Zuen etxean gabonetan zer izaten dira erregeak ala Olentzero?Euria h asi z uen,

ABENDUAK22 55olentzero guria ezin degu ase,

bakarrik jan dizkiguhamar zerri gazte.

bertsolari TxapelketaNagusia telebistazjarraitu nuen, aupa

Maialen eginez neure baitarako, bainapoztu nintzen Egañak hirugarren txapelairabazita Uztapideren marka berdinduzuelako; hala ezin izango duzue txapelgehien zitxondar batek lortu dituenikesan. Eta poztu nintzen jendetzaren arte-an Jone ikusi nuelako txalo-ka batean (Zein Jone? Jonebakarra da munduan). Poztunintzen baneukalako Joneriadarra jotzen hasteko zer-bait, nahiz eta gero beti gal-tzen irtetzen dudan. Esatebaterako, adarra jotzen hasinintzen eta berak jo zidanederki: danbolineko bazkideegitera derrigortu ninduen.Orain arte debalde eta esku-ra jasotzen nuen, eta ez da-kit hemendik aurrera zeinaitzakia asmatu beharko du-dan aldizkaria ematen zidanarekin egote-ko. Agian, Ondarbasoko igoera presta-tzen hasi beharko dut bizikletan. Edo etahobeto, Erdoiztako ermita eta Zestoakoauzoak erakusteko eskatuko diot, oinezibiltzea ez zait eta gaizki etorriko.

Baina auzoekin hasi aurretik, hobeto ezagutu nahi dut kaskoa. Grazia egiten dit zestoar ba-ten ahotik kaskoa entzuteak; Bilbon gaudela ematen du. Munduko edozein hirik bezain perife-ria zabala duen kaskoa. Baina munduko edozein hiritan ez dute izango hain izen ederreko fes-tarik: zoro-peria. Behingoagatik, bete-beteak ez zaretela onartu eta aldarrikatzen duzueneanaskoz maitagarriagoak zarete. Inguruko beste zoroak poztu egiten gara bakarrik ez gaudelasentitzen dugulako. Ondo hartuko gaituen zoro-herri bat badagoela badakigulako. Eta zoro-peri eguna egun haundia delako.

Bizitza honetan pixka bat zoratuta egotea osasuntsu eta beharrezko baita. Gorde beharbaitira haurren harritzeko gaitasuna eta jolasteko gogoa asperdurak hil ez zaitzan. Izan ere, etaesaera zaharraren arabera, bakoitza bere zoroak bizi du. Eta Joseba Sarrionandiaren arabera,amodiozko gutun bat bidaltzeko zoratuta egon behar da baina inoiz amodiozko gutunik bidaliez duena zoratuta dago.

Horregatik dut hain atsegin zoro-peria eta ez soro-peria. Hizkuntzaren ñabarduretan azal-tzen dira bizitzaren ñabardurak eta fonetikak halako gauzak ditu; zuek soro-peria zoro-peribihurtu duzue. Eta, dudarik gabe, festaren benetako izaera askoz hobeto adierazten du Zetak.Zestoa, tokia, eta Zitxondarrak, tokia bizitoki bihurtu duzuenak, lotzen dituen zetak.

Ahaztu baino lehen ohar bat: zoro-peri egunean Maialen ere hemen izango da. Utz ezazuebakean. Neska hori zoratuta dago. Zoratuta egon behar baita Arte Ederretan lizentziatua izaneta hain bertso onak botatzeko. Hurrena Jone ote?

enbidoa. Xabier Gantzarain

Biak.Baina orain-

dik ez dakitegurasoak direla.Zaharrenak zor-tzi urte dauzkaeta txikienaklau, baina ezdute galdetu ereegiten eta ez da-kite. Nik zer es-katu behar de-dan? Neri sor-presa gustatzenzait eta gabonakneretzat fami-lian egoteko di-ra.

Ima Izeta 33 44 uurrttee

Gure etxeanbeti erregeak.

Eskatu, neriia edadea pasazait, gehienbatumeak izaten di-ra gurean eska-tzen dutenak. Jos-tailuak eskatzendituzte. Zazpi ur-tekuak aurten es-katzen ditu Barbi-ko karabana etagero beste panpinbat. Zaharrenakjostailuak ez ditunahi. Txikienakez daki oraindikerregeak guraso-ak dirala, bainabesteak bai.

Maria Jesus Etxeberria Gaztañaga

44 00 uurrttee

Danak, bainaluju haundiegia daneretzako. Konfor-me izaten al diranerregaluekin? Bai,gurian batzuk bai,baina ni ez. Nik ezdut ezer eskatzen,eskatuta ere ez di-date ekartzen eta.Erregeak, akaso,zeozer ekarriko di-date. Erregeaketxekuak izaten di-ra, e? Olentzero ezdakit nungua izan-go den. Olentze-ron tankera daka-tela? Harek tripahaundia dauka.Tripa haundia, bai-na tripa hori jaso-tzen lanak, e!

Martzel ino pan y vino. Mantzis idor

55 77 uurrttee

zaten dira erregeak ala Olentzero?

ABENDUAK22 66zoroen

sorotan, zoroakerne!Z e t a : Z e t a z e t a

Z e s t o a k o g i z a r t e z e r b i t z u a k(Zer dira, zertarako…) Osasun sistema (Osakidetza), hezkuntza… nahiko ezagunak egiten

zaizkigun hitzak dira, gutxi edo gehiago denok ezagutzenditugun kontzeptuak. Baina Gizarte Zerbitzuak eta

Ongizatea hitzak oraindik nahiko arraroak eta ezezagunakegiten zaizkigu. Jende askok ez daki zehazki

zertarako dauden, edo zertan gauzatzen diren. Gaihau jorratu nahian, Izaskun Serna udalekogizarte laguntzailearengana jo dugu. Elkarrizketaosoa dena batera argitaratzea luzeegi joko duela

iruditu zaigu eta bi zatitan ematea erabaki dugu.Beraz, urtarrileko alean ere udaleko berrietan Zestoakogizarte zerbitzuak gaia lantzen jarraituko dugu.

NNOOLLAA DDEEFFIINNIITTUUKKOO ZZEENNIITTUUZZKKEE ZZUUKK GGIIZZAARRTTEE ZZEERRBBIITTZZUUAAKK?? Gi-zarte languntzaileak udaletxean egiten du lan, Gizarte zerbitzuetanedo Gizarte zentroan, nahi den bezala. Batzuetan gizarte zerbitzuhauek udaletxean bertan kokatzen dira, baina ez beti. Beste herri ba-tzuetan, adibidez, udaletxetik kanpo kokatzen dira, herritarrak errazhurbil daitezkeen bulego edo zentroetan. Edozein kasuetan, egitenduten lanaren helburu nagusia berbera da: herritarrei laguntzaeskaintzea, eguneroko bizitzan sortzen diren gizarte arazoeiaurre egiteko. Arazoak ekonomikoak edo beste era batekoak izandaitezke: etxebizitza arazoak, elkarbizitzan sortzen diren arazoak,ezintasun fisikoek sorturikoak, gizarteratzeko zailtasunak, marji-nazioa, bakardadea, famili arazoak…

Arazo horiek guztiak udaleko Gizarte-ongizate sailak azter-tzen ditu, dagokion erantzuna emateko.

ZZEENNBBAATT LLAANNGGIILLEE ZZAAUUDDEETTEE GGIIZZAARRTTEE ZZEERRBBIITTZZUUEETTAANN??Gaur egun bulegoan Gizarte laguntzailea eta laguntzaile admi-nistratiboa gaude. Laguntzaile administratiboaren lana oso ga-rrantzitsua da niretzat: papeleoa eta hitzordu guztiak antola-tzen ditu eta horrela, niri denbora gehiago gelditzen zait ka-suak lantzeko edo bileretara joateko. Gaur egun lana askougaritu zaigu eta bere laguntza ezinbestekoa zait. Bestaldeetxez etxeko laguntza zerbitzuan lau pertsonak egiten dutelan. Honez aparte, aipatu beharra daukat beste profesiona-len laguntza eguneroko lanean, batik bat, abokatua, psiko-logoa, irakasleak, medikuak eta hezitzaileak. Hauek, jakina,ez dira udal langileak, baina beraien laguntzak garrantzihandia du, kasu askotan. A, eta ezin haztu Karitasen la-guntza; kasu batzuetan, guk laguntza eman ezin dugu-nean, horiei eskatzen diegu laguntza eta guretzat oso la-gungarri izaten da.

ZZEERRTTAANN DDAATTZZAA ZZUUEEKK EEMMAATTEENN DDUUZZUUEENN LLAAGGUUNN--TTZZAA HHOORRII?? ZZEERR EESSKKAAIINNTTZZEENN DDUUZZUUEE,, AAIIPPAATTUU DDII--TTUUZZUUNN AARRAAZZOO HHOORRIIEEII GGUUZZTTIIEEII AAUURRRREE EEGGIITTEEKKOO??Gizarte zerbitzuetatik ematen diren laguntzak, oina-rrizko zerbitzuak dira. Zerbitzu horiek eskaintzekohainbat programa dauzkagu. Ezingo genuke dagoenguztia aipatu, gehiegi luzatuko nintzatekeelako. Be-raz, bi programa garrantzitsuenak aipatuko ditut:

Programa horietako bat Informazioa, balora-zio eta orientazioa deitzen duguna da. Progra-

u d a l e k ob e r r i a k••AAIIZZAARRNNAAKKOO FFRROONNTTOOII es-

taliaren bigarren fasekoobrak egiteko ardura Construc-ciones Astiaran S.L.enpresarieman dio Zestoako Udalak.45.893.235 pezetako aurrekontuadute lan horiek eta sei hilabetekoepea izango dute lanak amaitzeko,abenduaren erdialdera kontatzenhasita.

••OOSS AA SS UU NN ZZ EE NN TT RR OO KK OO II GG OO--GG AA II LL UU AA.. Osasun zentrora

sarbidea hobetzeko plangintzan hain-bat azterketa egin ondoren, igogailuajartzea onartu zen 2000. urtean. Etxe-pekoek ez zuten proiektua onartu etaidatziz ezezko bat emanzioten udalari. Ondo-rioz, udalak desjabetzebide bat martxan jarrizuen. Ondoren, etxepe-koek helegitea jarri zu-ten, EAJ-EA koalizioakhorrekin bat egin zuela-rik. EHk ez zuen helegi-tea onartu, teknikarieninformetan oinarriturik. Zestoako Udalakberaz, desjabetzea onartu eta premiazko bi-detik Jaurlaritzari helarazten dio. Jaurlaritzakontzat jo zuen Zestoako Udalak hartutakoerabakia eta, dagoeneko, igogailua jartzekobeharrezkoa den desjabetze buruzpideak mar-txan jartzekotan dira, aurreikusten diren kalte-ordainak ordainduz. Etxepekok epaitegietakobidea ere har dezakete baldin eta kalte-ordainakjasotzeko prest ez baleude.

••SSEEXXUU BBEERREEKKOO BBIIKKOOTTEEEENN EERRRREEGGIISSTTRROOAA. Azaroa-ren 29an aho batez hartutako erabakiaren

arabera Izatezko Bikoteen Udal Erregistroan ...

ABENDUAK22 77

etxekoandre noblia, giltza

haundien jabia, etxehontatik esperotzen det

errealbiko txuria

ma honen bitartez edozein behar soziali buruzkoinformazioa eskaintzen dugu. Hobeto ulertzekoadibide sinpleak jarriko ditut. Esate baterako, per-tsona edo familia batek arazo ekonomikoak baditu,gizarte languntzaileak dauden laguntza ekonomi-koen informazioa emango die pertsona horiei (bal-dintzak, egin behar diren buruzpideak, beste bete-beharrak…). Baina lana ez da hemen gelditzen, fa-milia edo pertsona horren arazoak osotasuneanaztertu eta irtenbideak ematen saiatzen gara: lanabilatzeko zailtasunak baldin badaude, lana bilatzenlaguntzeko aukerak jakinarazten dizkiogu (ikasta-roak, informazio bulegoak…). Edota drogomenpe-kotasun arazoak sumatzen baditugu, dauden tra-tamendu eta zerbitzuen berri ematen diegu, egoerahorren jarraipen sakon bat eginez. Askotan gerta-tzen zaigu, egoera ekonomiko baten atzean, bestearazo korapilatsuagoak ezkutatzen direla, eta ho-

rrek lan sakon bat eskatzen du gizarte languntzai-learen aldetik, ahal den irtenbide egokienak bilatze-ko.

Beste programa garrantzitsu bat, Familia etaelkarbizitza deitzen dioguna da. Programa ho-nen bitartez, gehien bat ezintasun fisikoek (elbarri-tasunak) eta zahartzaroak eragindako arazoei au-rre egiten saiatzen gara. Programa honetako hiruzerbitzu garratzitsuenak aipatuko ditugu:

Lehendabizi etxez etxeko laguntza aipatukodugu. Arlo honetan etxeko laguntza arrunta ema-ten da, bai pertsonala eta baita etxeko lanak egitenlaguntzea ere. Programa honen helburua, pertsonaedadetuak edo elbarriak etxean mantentzea da, oi-narrizko jardueretan lagunduz: garbitasun pertso-nala, etxeko lanak, konpania egin… Gaur egunlau langile ditugu lanean, herriko hogeita bostetxetan.

Bigarrenik, San Juan Egoitza aipatu nahi nu-ke. Etxean mantendu ezin diren zaharrei, laguntzaosoa ematen zaie denok ezagutzen dugun, Miseri-kordian. Gaur egun hogeita hamar pertsona daudehan zainduta.

Azkenik, Eguneko zentroaren berri eman

nahi nuke. Datorren urtean irekiko da eta herrikopertsona adinduei zuzendua dago. Hasiera bateanhamabi plaza izango ditu. Eguneko zerbitzuaemango zaie, goizeko 9:30etatik arratsaldeko6:00etara, gutxi gorabehera. Garraio zerbitzuaizango du; hau da, furgoneta batean etxera bilajoan eta gero bueltan beren etxeetara itzulikodira programa honetan sartuko diren pertso-nak. Gosaria, bazkaria eta meriendatzekoaukera izango dute, beste oinarrizko ekin-tzetan laguntzeaz gain: garbitasuna, elika-dura, osasun zaintza… Horrez gain,hainbat ekintza egingo dituzte: eskula-nak, memoria lantzeko programak, joko-ak e.a. Gehien bat bakardade edotaezintasun arazoak dituzten pertsoneizuzenduta dago. Gainera, horrela, fa-miliari laguntza handi bat eskainikodiogu. Denok dakigu zein zailabihurtu den gaur egun, pertsonaedadetuei behar duten laguntzaematea, batik bat, ezintasun ara-zo handiak dituztenean eta etxe-an laguntzeko aukerarik ez da-goenean. Hutsune hori betetze-ko zabaldu nahi dugueguneko zentroa.

IIZZAASSKKUUNN SSEERRNNAARREE--KKIINN IIZZAANNDDAAKKOO EELLKKAARRRRIIZZ--KKEETTAA IINNTTEERREESSGGAARRRRIIAARREENN

EEDDUUKKIIAA PPAATTXXAADDAAZZ JJAASSOO

AAHHAALL IIZZAATTEEKKOO,, UURRTTAA--RRRRIILLEEKKOO AALLEEAANN EESSKKAAII--NNIIKKOO DDIIZZUUEEGGUU BBIIGGAA--RRRREENN ZZAATTIIAA.. OORR--DDUUAANN EERREE GGAAII

SSAAKKOONNAAKK AAUURRKKEEZZ--TTUUKKOO DDIIZZKKIIGGUU

IIZZAASSKKUUNNEEKK:: GGUURREE

HHEERRRRIIKKOO AARRAAZZOO

SSOOZZIIAALLAAKK,, TTRRAA--TTUU TTXXAARRRRAAKK

EETTAA AAUURRRREERRAA

BBEEGGIIRRAA DDII--TTUUZZTTEENN

PPRROOIIEEKK--TTUUAAKK..

... izena ematen du-ten sexu bereko bikoteek

aukera izango dute, halanahi izanez gero, beren el-

kartzea zeremonia baten bi-dez ospatzeko, ezkontza zi-

bilak egiteko erabiltzen direngeletan. Alkateak eta zinego-

tziek konpromisoa hartzen du-te izatezko bikoteek eska ditza-

keten zeremonietan parte harze-ko, udaletxean egiten diren

ezkontza zibilentzat duten jarreraeta parte hartze baldintza berbere-

kin. Udalak Estatuko legegileari es-katzen dio Kode Zibila lehenbaile-

hen alda dezala, sexu bereko pertso-nek osatzen dituzten bikoteei

ezkontzeko aukera emateko sexu des-berdineko bikoteek duten baldintza ber-

beretan.

••KKAATTAASSTTRROOAA.. 1972.urtetik eguneratugabeko balioak eguneratzea izan

da Gipuzkoako Foru Aldundiaren nahia.2001.urtean egin da balio eguneraketa hori

eta 2002an sartuko da indarrean. Balio egu-neraketa hori egin ondoren, Zestoako etxe

guztietara gutun bat helarazi da eta bertanematen den informazioan, lehengo balioa eta

oraingo berria adierazten dira. Zerga-kopuruariburuzko informazioa ere hildo beretik zehazten

da. Udal tipoa nabrmen jaitsi denez, zenbaiti zer-ga-kopurua jaitsi egin zaio, nahiz eta balioa igo.

Beste askori, berriz, zerga-kopurua igo egin zaie,etxearen balioa ere nabarmen igo zaielako.

••AAIIZZAARRNNAAKKOO EESSKKOOLLAA.. Aizarnako eskola nahikoegoera kaxkarrean zegoela eta Zestoako

Udalak Hezkuntza Sailari eskolaren berritu zezala es-katu zion. Gipuzkoako Eskola Ordezkaritzak premiazko

gai bezala jo zuen, baina ez daude prest eraikina zahar-berritzeko. Hezkuntza Sailaren asmoa, Udalak lursail

bat eskuratzea eta ondoren beraiek eraikin berria egitealitzateke. Zestoako Udala lurjabeekin harremanetan jarri

da, eta lursail batzuk eskuratu ditu. Udal batzak onartuadu eta hitzarmen bat ere landu da lurjabearekin. 1800 m2

inguru eskuratuko ditu Hezkuntza Sailak eraikin berria egindezan. Gaur egun hamaika haur dabiltza Aizarnako eskolan

eta datorren urterako hamalau bat aurreikusten dira.

Aspal-diko kondaira batek,gure artean oso onartuaizan zenak, dio Tubal, Ja-feten bosgarren semea, NoePatriarkaren biloba, munduosoko uholdearen ondoren, Es-painiara etorri zela bere senitarte-koekin, eta Kantabriara eta Gipuz-koako lurretara iritsi zela; eta han he-rriak sortu zituela. Hori mundua egineta 1.799 urtera izan omen zen, uholdeorokorra izan eta 143 urtera edo; beste erabatera esanda, hizkuntzak nahastu eta handikhamabi urtera; alegia, Jesukristo jaio baino 2.157urte lehenago.Gizakia gizaki denetik, beti izan du nondik ote dato-rren jakiteko premia, bere sustraiak ezagutzeko pre-mia. Euskaldunok ere hamaika saiakera egin ditugu his-torian zehar, gure jatorria argitzeko eta horren adibide batbesterik ez da hasierako kondaira. Ausart samarra dela ezinukatu, baina mende askotan hitzez hitz sinestu izan da pasartehori. Gaur egungo genealogiak askoz zuhurragoak dira bainagure aurrekoen berri jakiteko irrika ordukoa bezain handia da.Esate baterako, iparramerikarren hamarretik zazpik gauza gehiagojakin nahi omen dituzte euren arbasoez; zuhaitz genealogikoak egiteabigarren hobby edo zaletasun gisa jartzen omen dute, zigilu eta txanponbildumen ondoren. Genealogiarako afana gero eta ezagunagoa da, ez baka-rrik atzerriko artxiboetan, baita gureetan ere. Horren adibide dira, urrutiago

sustraiak

joan gabe, azken dozena bat urtetan Zestoako Udal Artxibo Historikoan izandiren kontsultak eta ikertzaile mordoxka.Bolivar Txiriboga Donoso Quiton (Ekuador) bizi da. Bere gutun batean zio-en bezala, lanetik erretiratuta dago eta, ondorioz, bete-betean genealogiariemana, zaletasun hori izan omen du eta betidanik. Txiriboga deitura iker-tzen ari da urte askotan. Deitura horrek Zestoan du jatorria (oraindik ereikus daiteke txiribogatarren jauregia eta, auzuneak ere hala du izena), bainagure herrian ez ezik Euskal Herrian ere desagertu samarra dago deiturahori, guk dakigunez behintzat. Aldiz, Amerika aldean oso zabaldua egonbehar du. Bolivar Txiribogak agirietan aurkitu duen bere lehen arbasoaJuan Txiriboga da, 1400. urte inguruan Txiribogako jauna izandakoa. Han-

dik aurrera, beste hemeretzi belaunaldi aurkitu ditu eta zuhaitz mo-duko irudi batean jarri ditu denak. Berak dio azken bost belau-naldietako erretratuen arabera, antz ikaragarria dutela oraingo-ek eta orduko txiribogatarrek. Ameriketara joan zen lehenarbasoa, 1649an, Martín Geronimo de Chiriboga Luna y Cerraín y

Garzullo izan omen zen. Hango txiribogatarren azken belaunal-diek interes handia izan dute beren jaiotetxea eta inguruak ikuste-

ko eta, azken urteotan, familia horren adarretako bospasei ahaide hurbil-du izan dira gaur egun hain itxuraldatua dagoen jauregia ikustera.Amilibia deiturak ere ikertzaile ugari ditu. Duela hamar bat urte, Monte-videoko (Uruguay) Sheyla Amilibiak gutun bat bidali zuen Euskal Herri-ko egunkarietara bere deiturari buruzko argibideak eskatuz: “Nire nahialitzateke familia horretako kideren batekin harremanetan jartzea eta berriak jaki-tea”, zioen. Zestoako Udal Artxiboko arduradunak ez ezik, Madrilen biziden beste amilibiatar batek ere, Borja Márquez Amilibiak, eman zion fa-miliaren berri, eta sakonki gainera. Izan ere, ikertzaile gazte hori oso za-lea baita genealogia kontuetan eta ia urtero hartzen baitu oporralditxobat Zestoara etortzeko. Hamaika paper zahar arakatu ditu gure herrian:Autos de Filiación e Hidalguía de Antonio de Amilibia (1725), Autos de Filia-ción e Hidalguía de Antonio de Amilibia y consortes (1762), Autos de Filia-ción e Hidalguía de Domingo, Antonio, Esteban de Amilibia (1773), Autos deFiliación e Hidalguía de Domingo de Amilibia y su hijo (1786), Libro de Ma-trícula de los vecinos Cavalleros Nobles... (1772) eta beste hainbat.Astaburuaga deituraz ere hainbat pertsona interesatu izan da azkenurte hauetan, horien artean Fernando Astaburuaga txiletarra (Santia-go hiriburukoa).Baina interes hori ez da Latinoamerika edo Espainiako ikertzaileenabakarrik. Gradignan-eko (Frantzia) château edo gaztelu bateko emaku-me batek Arsa edo Arza deiturari buruzko informazioa eskatu zuenduela urte batzuk. Dallas-eko (Texas) Venustiano Benny InurrigarroZuñigak ere eskatu zuen bere euskal deiturei buruzko informazioa,baina deitura horien kasuan ezin izan zitzaion argibiderik eman.Era askotako agiriak erabiltzen dira familien jatorria eta historiaikertzeko: jaiotza, ezkontza eta heriotza-agiriak (Erregistro Zibile-koak edo Elizakoak), notarioek eginiko agiriak, agiri familiarrak...Baina, Zestoakoa bezalako artxiboetan, kaparetasun-espedienteak(gazteleraz, hidalguías) kontsultatzen dira gehien. Agiri horien ba-lioaz jabetzeko beharrezkoa da nola sortu ziren jakitea. Errege Ka-tolikoek juduak Espainiatik kanporatzeko agindua eman zutene-an, Gipuzkoak zorrozki saihestu nahi izan zuen gizatalde harekinkutsatzea. 1510 aldera erabaki zen juduen edota mairuen ondo-rengoek ezin izango zutela Gipuzkoan bizi, eta garai hartan he-men bizi zirenak alde egin beharko zutela hemendik. Agindu edoordenantza hori Zestoan egindako Batzar Nagusietan berritu zen(1527) eta handik aurrera Ordenanza de Cestona izenarekin ezagu-tuko zen. Karlos I.ak eta Felipe II.ak ontzat eman zuten ordenan-tza hura eta, handik aurrera, herritar egin nahi zuenak hamar le-kuko edo gehiagorekin frogatu egin behar zuen garbia zela, ale-

gia, ez zuela judutaredo/eta mairuen odolik.Lekukoek euren testigan-tza alkatearen aurreanegiten zuten: ezagutzenzutela herritar egin nahizuena, zein ziren haren gu-rasoak eta aurrekoak... Agi-ri horietan, beraz, herrita-rren aurrekoak nor zirenazaltzen da, besteak beste,eta horregatik dira hain inte-resgarriak zuhaitz genealogi-koak egiteko. Zestoako UdalArtxiboak 150 bat frogantza-espediente baditu, guztira10.000 orrialde baino gehiago,gehienak XVIII. mendekoak. Baina zerk eramaten du jendeaarbasoen ikerketan hainbestediru eta denbora erabiltzera?Zalantzarik gabe, iraganarenpremia dugu bizitzeko; norbereiragana ezagutzen ez duena beregurasoei buruz ezer ez dakienabezalakoa omen da. Zenbaitekoso lotura eta sentimendu sako-nak sortzen ditu bere aurrekoekin,txiribogatar honek bezala: “Bai,euskalduna sentitzen naiz eta Jainkoariez nioke gauza ederragorik eskatu nahi,ni hiltzen naizenean nire hezurrak Zes-toara itzultzea baino, han hauts bihurdaitezen, nire arbasoen lurraldean, nirearimaren barru-barruan daramaten lu-rraldean”. Genealogiak, alegia, familiabateko aurrekoen eta ondorengoenkateak, familia horrekin lotutako etxe-ak, lursailek, arbasoengandik jasotakoobjektuek... lehengoen eta orain arte-koen komunikazio edo lotura espiri-tuala osatzen dute. Sasoi batean oso in-dartsua zen odolaren bidezko lotura ho-ri: esate baterako, gure aitona-amonekguk baino askoz ahaide gehiago ezagu-tzen zituzten eta guk baino askoz harre-man gehiago zuten haiekin. Gaur egun,Menendez Pidal ikertzaileak zioen bezala,“Lotura horien aztarna deitura dugu, jada,gehiengoarentzat eraginik edo esanahirik gabe-ko iraganaren arrasto bat besterik ez dena. Gi-zakia izendatu eta bereizteko, estatuek eta ban-kuek sistema alfa-numerikoak (alegia, letrak etazenbakiak) erabiltzen dituzte, milaka urtetan ze-har balio izan duen familiarekiko erreferentziabaztertuz”. Ez zuten, bada, Nietzscheren esal-di ospetsu hura irakurriko: “Edozein iraganekkondenatua izatea merezi du”.

FFEERRNNAANNDDOO AARRZZAALLLLUUSS

sustraiak

ABENDUAK22 88inuzente,

inuzente, txakurrakbuztana tente.

Euskararen Gi-zarte Erakundeen Kontseiluak, diruabiltzeko kanpaina bat antolatu du.Aurtengo aben-dutik 2002kootsailera bitarte-an itxulapikoakjarriko ditu “Az-ken pezetak/libe-rak eta lehen euro-ak euskararenalde” mezuare-kin. Nagusikiegitasmo hauetarako izango da lor-tutako dirua: Bai Euskarari ...

... Akordioa eta gi-zarte eragileen konpro-miso prozesuak herrizherri, Bai EuskarariZiurtagiria eta Hiz-kuntza Eskubideen Be-hatokia.

Zestoan 10 itxulapiko jarriko di-ra tabernetan.

Zuritoa 112255pta. 00 ,,7755 eu r oKafea 114411pta. 00 ,,8855 e u r oTxikitoa 55 00pta. 00 ,,3300 e u r oBerezia 112255pta. 00 ,,7755 eu r oKalimotxoa 222255pta. 11,,3355 euroUra 112255pta. 00 ,,7755 e u r oPintxoa 115588pta. 00 ,,9955 e u r oOgitartekoa 444499pta. 22,,7700 euroOgi handia 00 ,,8800 eu r oErdiko ogia 00 ,,7700 e u r oEGUNKARIAK:

El Diario Vasco 00 ,,7755 eu r oGara 00 ,,9900 e u r oEgunkaria 00 ,,7755 e u r o

Seilua 44 00pta. 0,24 e u r oKiniela 55 00pta. 00 ,,3300 eu r oPrimitiva 115500pta. 00 ,,9900 e u r o

1926ko otsaila-ren 22an etaAlfonso XIII.aerregea han

zela inauguratu zen Urolako Trenbi-dea duela 75 urte (ikus Danbolin 6.zbka.). Hori dela eta, abenduaren17tik 30era bitartean, gai horri buruz-ko erakusketa bat jarri da Zestoakoudaletxean, Euskotrenek eta TrenarenMuseoak sustatuta. Bertan, Urolakotrenbidearen hainbat argazki ikusdaitezke beste objektu ugarirekin ba-tera: txartelak, liburuak, planoak...

Erakuske-tak geltokiguztienmaketaerakargarriaskoak erebiltzen di-tu eta, ho-riekin ba-tera, garaihartakolangileekerabilitakozenbaitjantzi (era-kusketakobi manikik,bata kakikoloreko

janzkerarekin, zinegotzi eta udal lan-gile franko izutu dute, dagoeneko);ikus-entzunezkoa ere interesgarriada. Azkenik, trenbideari buruzko da-tu ugari ere jakin daitezke: 36,613 kmlinea Zumarragatik Zumaia-Porturai-no, 20 zubi, 29 tunel; 200 pertsona la-nean inauguratu zenean; zerk osa-tzen zuen Urolako trenbidearen ma-terial mugikorra (automotorrek, 21kotxek, 80 zama-bagoik...). Eguneroirekita egongo da erakusketa, astele-hen arratsaldeetan eta asteartetanizan ezik.

” 7 5 u r t e u r o l a ” e r a k u s k e t a

E g u n e r o k o g a u z a k e u r o t a n

d a nb o l i nz u l oUno de enero, dos de febrero,tres de marzo, cuatro de abril...San Ferminak pasa ziren, bai. Oraingo-an, abestia KIROL BAZKUNAK ateratakoegutegien harira dator. Ea 2003koa urta-

rriletik abendura artekoa izatenden. A, eta amaginarrebak ere izan-go du zeozer esateko, ezta?

ABENDUAK22 99

etxekoandria nun zera, goiko

ganbaran al zera,txanpon batzukin etorrizaitez egutegia erostera

ZerIrakurriBBIIHHOOTTZZ BB II

RRaammoonn SSaaiizzaarrbbiittoorriiaaErein. 283 or.Bekaizkeriak eta pasioak bat egiten dute ele-berri honetan. Jakina den bezala, gerra bainoezin ekar lezake bekaizkeria eta pasioaren ba-tuketak. Halaxe da, gerra baita liburu honeta-ko ardatz nagusia. Hori bai, bi ikuspuntutatikikusitako gerra: batetik, protagonista GudaZibila bizi izandako lagun talde batekin bil-duko da sarri-sarri, eta haiek ez dute garaihartako euren abentura eta pasadizoak beste-rik izango kontatzeko; bestetik, bikote batenarteko konpondu ezina. Nabarmena da gizo-nezko baten ikuspuntutik kontatutako libu-rua dela. Izan ere, protagonistak berak bereemazteari adarrak jartzea ontzat ematen duenbitartean, ezin du jasan bere emazteak beraribeste hainbeste egin izana. Emaztea maite ez,baina hura beste batekin ikusi ezina; bekaiz-keria azken batean. Eta pasioa, bera baino ho-gei urte gazteagoko neska bat ezagutu etamaitasunik gabeko abentura bat biziko baitu.Bide okerretik dabi-lenak, ordea, gaizkiamaitzen du sarri-tan... eta baita liburuhonetan ere: denanahi eta ezer gabegeldituko da, ez

emazte ez neska gazte,goian zerua eta behean lu-rra. Horrela, berak eraiki-tako bakardade hutsal etazentzugabean amaitukodu protagonistak. Bestal-de, idaztankerari dagokio-nez, euskal literatura mo-dernoan ohikoa den for-mulari eutsiz idatzitakoliburua da. Gogora deza-gun, Saizarbitoriak aur-tengo Euskadi Literaturasarien euskarazko liburu onenaren errekono-zimendua jaso duela Gorde na-zazu lurpean lanari esker.

Olaia Salegi

ZerEntzun EERRRREEPPIIDDEEAAKK EE ZZ DDIITTUUTT MMAAIITTEE

OOnnddddooGaztelupeko HotsakJoseba Irazoki Berako gitarrajole finak urteak

daramatza bere trebezia beste musi-kari batzuen lanetan erakusten. Xa-bier Montoiaren taldekide leialaizan da azken urteotan; Pettirekinere aritzen da gaur egun zuzenean,

eta Maixa eta Ixia-rren azken garaian ere bere talentuaren prin-tzak nabaritzen ziren. Beraz, Onddo orain sortu duen taldea berriabada ere, nekez esan daiteke taldekideak ha-siberriak direla musika munduan. Izan ere,Josebarekin batera, Iñigo Telletxea (Montoia,Petti), Ibai Gogortza (Borrokan) eta Igor Telle-txea (Montoia, Triki Ta Ke…) ari dira Berakotaldean.Errepideak ez ditut maite taldearen lehenengodiskoak erakusten du Joseba Irazokik popmusika maite duela, eta nazioartean estilo ho-rren barruan lantzen diren joera ezberdinakondo ezagutzen dituela. Elektronikaren etasamplerren erabilera inteligentea egiten duDutxan edo ohatzean dantzagarrian, rock & rollaegin nahi duenean ere (Luzaroan zu gabe) on-do moldatzen da, eta badaki single itsaskor

bezain polit bat ere (Japoniar neska)egiten. Nolanahi ere, dotorezia etaintentsitatea kantu berean uztartzen

dituenean ematen du onena taldeak, eta ho-rren adibide ugari aurki dezakegu estreinekodisko honetan. Beldurra arnastu, bere haizekonponketa ederrekin, Errepideak ez ditut mai-te –Yo La Tengo taldearen eragina nabaritzenzaie– eta Kutsatuta hunkigarria, esaterako, bi-kainak dira, biribil-biribilak.

HHUURRRREENNGGOO GGOOIIZZEEAANNRRuuppeerr OOrrddoorriikkaaMetakBilboko Kafe Antzokiangrabatutako zuzenekolanaren ondoren, RuperOrdorika xumetasunaeta naturaltasuna alda-rrikatu nahi dituen lanbatekin itzuli zaigu. Es-

karmentuhandiko hi-ru musika-rirekin gra-batu duHurrengogoizean:Ben Mon-der, KennyWollesen(Tom Waitsedota BillFrissellen

bateriajolea) eta Fer-nando Saunders (LouReeden ohiko baxujo-lea); baina batek pen-tsa zezakeenarenkontra, hiruen lanaez da inoiz besteengainetik nabarmen-tzen, kantuen mese-derako egin baitutelan denek. Eta jakina,Ruperren kasuan betigertatzen den bezala,Hurrengo goizean-eksoberan ditu kantuederrak. Erritmo la-saietan inor baino ho-beto moldatzen daOñatikoa, eta folk-rockaren eta poparenartean dagoen bide-gurutzean ez dagobera bezalakorik.Zentzu horretan, Zu-re ate ondoan eta Fa-tuaren baitan malen-koniaz gainezka egi-ten duten abestihunkigarriak dira, etaTtikiegi, Bihotz begie-kin eta Noeren ontzibatean, berriz, Rupe-rren nortasun zei-nuak ezinhobe gorde-tzen dituzten kantuederrak.

Beti beza-la, Rupermaisu.

MIKEL

LIZARRA-OLDE

ABENDUAK33 00

nahiz izan aberatsek bizimoduhobea, ez dute nik

baino lehen akabatzenurtea

IILLEE--AAPPAAIINNTTZZAAIILLEE IIZZAANN AAUURRRREETTIIKK.. .. .. NNOORR ZZEENN

LLEEAANNDDRROO?? Ni baserri-giroan jaio eta hazitako az-peitiarra naiz berez. Hamalau-hamabost bat urte ni-tuela, zerbaitetan lanean hasi beharra zegoen bizi-modua ateratzeko. Baina baserrian lan egiteko ezgogorik ez berezko gaitasunik ez neukanez, ile-moz-taile lanbidea ikasten hasi nintzen. Azpeitian hasiere, bertako baten "aprendiz" gisa, eta halaxe igaronituen bi-hiru urte.

NNOOLLAATTAANN EETTOORRRRII ZZIINNEENN ZZEESSTTOOAARRAA?? Garaihartan, lokal honetan ber-tan, beste bat jarri zen ni-re aurretik. Hura berehalaaspertu zen... eta hau nirelana egiteko leku aproposazela pentsatuz etorri nin-tzen Zestoara.

HHEEMMEENN LLAANNEEAANN HHAASSII

ZZIINNEENNEETTIIKK,, AALLDDAATTUU AALL DDUUZZUU ZZEERRBBAAIITT?? ((DDEE--KKOORRAAZZIIOOAA BBEEHHIINNTTZZAATT EEZZ!! )) Beno... orain makinaelektrikoak erabiltzen ditut lehenagoko eskuzkoenordez. Bestela... ez dut izugarrizko aldaketarik egin.Gainera, teknologia berria ipiniz gero, asmatuko otenuke harekin? Edadean aurrera noa eta aldaketa ho-riek ez dira jada niretzat egiten.

ZZEEIINN DDIIRRAA AAZZKKEENN AALLDDIIAANN AAHHOOTTAANN DDAARRAA--BBIILLZZKKIIZZUUEENN HHIIZZKKII--MMIIZZKKIIAAKK?? Gai asko izaten di-tugu hizpide! Bateko futbola, besteko pilota... base-

rritarren bat baldin bada... aizkolari-kontuak edo.Gai askotaz hitz egiten dugu, baina azaletik, inola-ko asmo txarrik gabe.

GGIIZZOONNAAKK EEMMAAKKUUMMEEAAKK BBAAIINNOO BBEERRRRIITTSSUUAAGGOO

OOTTEE?? Denok aritzen gara txutxu-mutxuka. Ez nu-ke esango gizonok saltseroagoak garenik. Izaten di-tugu geure berriketak, eta gizonezkoak garen parte-tik, emakume-kontuan ere bai noizean behin. Ho-rrelako txutxu-mutxukeriak izaten ditugu, baina...hor bukatzen dira gure gorabeherak.

ZZEERR NNOOLLAAKKOO GGIIZZOONNAAKK DDAAUUZZKKAAGGUU ZZEESSTTOO--AANN,, ZZAABBAARRRRAAKK AALLAA PPRREESSTTUU--PPRREESSTTUUAAKK?? Era guz-tietakoak egongo direla pentsatzen dut, batzuk za-bartxoagoak... Zorrotzak?... Bai, eta hala izan behardu gainera! Ordaintzen duenak zorrotza izan beha-rra du, niretzat ere hobeto da horrela. Izan ere, eto-rri eta "nola nahi duzu?" galdetzean nire esku uz-ten badu erabakia, eta neure erara mozten badiotilea, ezin dut jakin hura gustura ala haserre joanden. Denen gustua ez dugu egingo, baina... horre-tan saiatzen naiz egunero.

IINNOORR AATTEERRAA AALL DDAA HHEEMMEENNDDIIKK

BBEELLAARRRRII EERRDDIIAA FFAALLTTAANN?? Ez dut us-te inor etxera belarri-rik gabe bidali duda-nik. Garai batean biza-rra kentzen ere aritzennintzen, orain gutxi.Egun badaude horreta-rako makina onak, or-duan labana besterik

ez zegoen... nahiko arriskutsua zen eta... halako"pikete" txiki batzuk egindakoa naiz.

ZZEERR EETTOORRKKIIZZUUNN IIKKUUSSTTEENN DDIIOOZZUU IILLEE--AAPPAAIINN--DDEEGGIIAARRII?? Oso etorkizun koxkorra ikusten diot ho-ni, ni beste zortzi bat urte barru erretiratuko bai-naiz. Egun gizonezkoekin bakarrik lan egiten duengutxi dago, gazterik batere ez. Gero ere izango diraile-moztaileak, ez ordea gizonezkoetan berezituak!

OOLLAAIIAA SSAALLEEGGII

Jardunian. Leandro Aizpuru

Badiola ez da zestoarra, baina halatsu.Hogeita hemezortz i urte pasa daramatza gureherriko gizonezkoen i lea txukun mantentzekoahaleginetan, ez da erronka makala gero!Urte hauetan guzt ietan bere i le-apaindegiakberrikuntza gutxi biz i i zan du, ia batere ez.Gauzak horrela, mit iko dira jada bai Leandrobera eta baita bere lantokia ere.Bestalde, asko izango gara, z iurrenik, erdiazpeit iar erdi zestoar hau in personezagutzen ez dugunak. Hori horrela izanik,eta gure atzoko-gaurko gizonezkoen azkenile-moztai lea trebea eta f ina dela jakindugun arren, bestek esandakoa bet i egia osoaeta garbia izaten ez dela eta, inoiz bibelarrirekin bertaratu eta bakarrarekinetxeratu beharra izan duenik ba ote denjakin nahi izan dugu. Makina baten buru-soi l tzeak gertutik ikusitako gizona duguhauxe!

““Denok aritzen gara txutxu-mutxuka”

ABENDUAK33 11etxe honetako

nagusi jaunak urregorrizko ileak, urte

berrian moztuko dituburu gaineko loreak.

na gazteagaoak, duela gutxi landatuak, oraindik bizi-tzaren ereserkia ikasten ari direnak. Asko harritu garazuhaitzen artean, baina zuhaitzez betetako lorategi bi-txi eta bat-batean sortutakoa ezagutu dugunean.Ezusteko ederra hartu genuen txoko hori ikustean.Txoko horretan altzifreak ugariagoak dira, bainaoraingoan Lawson izenekoak (Chamaecyparis lawsonia-na). Ez daude, gehienetan ikusten diren bezala, ilaraaspergarriak osatuz, ez. Lursailaren ertz bakoitzeankokaturik dauden ezpel, arbustu edo mimosa heskaie-kin nahasian daude. Belar-meta txiki batzuk lagun zi-tuztela ikusi nituen azkenakoz. Baina badakit horidenboraldi bateko kontua izango dela, eta badakit,halaber, gure ezkutuko lorezainak, agian, beste bitxi-keriaren batekin harrituko gaituela. Non aurkitzenden hori guztia? Lorezain ezezagunaren baimenare-kin, zoazte Iraetara, sarabian barrena zuzen-zuzen se-gi ezazue ibaiarekin topo egin arte, eta pasa zaitezteibaiaz bestaldera beheko zubitik.

Inguru horretan gabiltzanez, jarrai dezagun ibai baz-terrean aurrera, Ibainarrietakoan izan ziren harrobi aban-donatuen artetik. Gaur egun belarrak hartuta dagoen lurnahasian astigar (Acer campestris) lotsatiak suma daitez-ke. Egun hauetan biluzik baldin badaude, zaudete hur-rrengo udazkena arte haien urre-kolorea ikusteko.

Garai horretan haritzak eta pagoak hostorik gabeegongo dira. Pinua etorri arte gure mendietan jaun etajabe ziren zuhaitzak, gaur egun perretxiko zaleek ongiezagutzen dituzten baso koxkorretan ezkutatuta daude.Badira pago (Fagus sylvatica) bikainak gure inguruan.Nik Ertxina aldeko lau pago bakarti aipatuko nituzte.Haritzen (Quercus robur) artean, berriz, benetan aipaga-rriak Arroaerrekatik gora, zelaiak eta zuhaiztiak zehar-katuz Arroagoira doan bidean topa ditzakegunak.

Arteek (Quercus ilex) aldiz, mateago dituz-te leku harritsuak. Akuatik Aizarnara doangaltzada zaharraren alboetan ikus daitezkezenbait arte buru-makur. Hala ere, beheraxea-go gune ilun bat osatuz aurkituko ditugu bes-te batzuk gaintxo batean, Aurrekoetxe base-rriaren atzealdean. Bestalde, guztiok dakigu-nez, arterik bikainena Baltzolako atarianaurkitzen da, Endoiara bidean. Dena dela,

han goitik oharpen bat botatzen digula dirudi: “Iritzibotatzen hasi aurretik utz iezaiezue denbora Lara-jandi plaza landatu dituzten arte gazteei.

Santa Engrazi aldera joaten bagara, benta-ren inguruko zelaietan urkien (Betula pube-cens) azal zuriak ikus daitezke. Ermitara bi-dean kolore iluneko haginak (Taxus baccata)ikusiko ditugu. Eta haien ondoan beste hain-bat zuhaitz eta zuhaixka: elorri beltzak (Pru-nus epinosa), hurritzak (Corylus avellana)…

Baselizatik begira jarri eta herriaren zati bat ikuska de-zaket, eta aipatu ditudan zuhaitz guztiak datozkit bu-rura. Hainbeste dira! Baina hainbeste inoiz ez diragehiegi, zuhaitz kontuetan ari garenean. Ditugunakgaltzen ez baditugu, ongi; ugaritzen baditugu, hobe.

VVIICCEENNTTEE DDÁÁVVIILLAA ((eerrrreeddaakkzziiooaann ii ttzzuull iiaa))

Bide ertzetan ikus ditzakegu, aldapa barrene-tan, erreka bazterretan, harkaitzari itsatsirik,amildegiaren hondoan, borda zaharrei itzala

eginez, zelaiak inguratuz, mendixka batengailurrean edota mendi handiagoak estaliz.Halako zoririk izan bazuten, eta urteetanzehar askatasunean hazi, batzuk elkartuegingo ziren, era askotako izakiz taldeaosatzeko. Orduan, basoan gaudela iruditukozaigu. Batzuk bakarka edo talde txikitan hazi eta ha-zi egiten dira; gora eta gora, albora ere lodi-lodi, gurideika sumatzen ditugu eta begira gelditzen gatzaizkie.Beste batzuk, aldiz, txikiak izaki, naturak ez die hain go-ra iristeko baimenik eman eta orduan, forma bihurriaketa eleganteak, koloreak eta loreak azaleratzen dizkigu-te, kezka gabeko bidaiari alto emateko, edo agian, atse-den bila dabilen kezkatiari bere babesa eskaintzeko. Norez da, inoiz edo behin, zuhaizperen batean etzandaegon eta nork ez ditu, halaber, haren hosto eta adarrekmarraztutako marrazkien itxurak dastatu?

Zure ibilbidean gurutzatzen diren adiskide zaharrak,izaki berri eta erakargarriak, txoko ezezagunetako bizi-lagunak, bidexketako noraezak iltzatzen dituzten muga-rriak, edo helburuak, edo abiapuntuak, atsedenezko be-so isilak: zuhaitzak zain dauzkagu, besoak zabalik,etxea eta mahaia izan ohi ditugun bezalatsu.

Adiskidetasunak lehentasunak markatzen baditu, etanorberak bere zelaiak, bere mendiak, bere galtzerdiak,bere lasterbideak, bere tabernak, bere jakiak, bere ideiak,eta bakoitzak bere maiteak eta kuttunak baditu, nik erehemen, Zestoan, beste askok bezala, hurbil-hurbil, badi-tut nire zuhaitz kuttunak. Hainbeste aldizhaiei begira egon ondoren, hainbeste maita-tzera iristen zara, sentimendu hori kanpora-tzeko beharra sortzen zaizu.

Jar gaitezen jaun txit goren horiei begira,izen arrotza duten Bainuetxeko zaindari ho-riei begira, alegia; begira diezaiegun Hima-laiako zedroei (Cedrus deodara), XX. mendekobigarren hamarkada zoriontsuan hotel nagu-siko (Gran Hotela) eraikina apaintzeko landatutakozuhaitz gazteak izandako horiei. Haien ada-rrak beren babesean jaurti ziren hainbat irri-ren lekuko izan ziren, baina baita gaixo itxa-ropentsuen aiene kexatien lekuko ere. Ja-rraian, oroimen goibel batek hilerriko faroelegante eta ozenen artera garamatza, lutoberdearen adierazgarri diren horien artera,hain zuzen. Horra hor altzifreak (Cupresussempervirens). Erdiko kalearen amaieran, hangoian denen arteko bikote bikainenek harrizko gurutze-aren zaindaritza hartua dute. Bizitza laburra dela adie-razi nahi digute, eurak han tinko mantentzen badira ere,Kristoren sinboloaren ondoan, hainbat belaunaldik eginduten erromesaldiaren lekuko.

Zestoako beste alde batean ere badira altzifreak, bai-

z u h a i t z a k

URTARRILA11goazen, goazen

txit alai,izarraitz mendira

aa bb EENNDDUUAA

2200 OOSSTTEEGGUUNNAA

Eskolako haurrak San Juan egoitzara joago diragabon kantak abestera.

2233 IIGGAANNDDEEAA

13:00etan Gabonetako kontzertua eskainiko dubandak udaletxe azpian.

2244 AASSTTEELLEEHHEENNAA

San Juan egoitzara Amnistiaren aldeko taldea etaJaiotza biziarekin ateratzen den taldea joango dira gabonkantak abestera.••Amnistiaren aldeko mugimenduak an-tolatzen duen Olentzero kantuz auzoetan ibiliko da goizal-dean eta herrian bertan arratsal-dean.

2266 AASSTTEEAAZZKKEENNAA

Soro-peri eguna.••Goizeko 9:30ean, Barazki etaFruta Lehiaketa, Urolako EztiLehiaketa, Zestoako Gazta eta Sa-gardo Lehiaketa eta hainbat sal-menta-postu. ••Eguerdian (12:00), sari banake-tak. Musika Aizarnako jaietanaritutako “fenomenoekin”. On-doren bertso saioa Maialen Lu-janbio eta Unai Agirrerekin. Ge-ro, bertso txikiteoa. ••13:00etan, “Preso eta HieslariakEtxera” lelopean, kontzentrazioaAmnistiaren Aldeko Mugimen-duak deituta, plazan. Ondoren,dantzari aldrebesak eta trikitila-riak. Gazta eta sagardo dastaketa.••Arratsaldeko 17:00etan, ume-entzako ikuskizuna. ••Arratsaldeko 18:30ean AranezMusic Corporation txarangarekindantzaldiak. Iluntzeko 20:15eanAmalda abesbatzaren kontzertuaparrokian. ••Gaueko 22:30ean, Pilota partidabikaina. Lehenengo partida: Xa-la/Galartza V.a (buruz buru, frontoi osoan); eta ondorenTitin-Imaz/Goñi II.a eta Goñi III.a. ••Gaueko 23:30ean, dantzaldiak plazan.

2288 OOSSTTIIRRAALLAA

20:00etan kontzentrazioa izango da Senideak-ek an-tolatuta.•Preso bat gara bat mus txapelketa Koiote eta Uzta-pide tabernetan. Izen ematea 22:00etan; hasiera 22:30etan.

3311 AASSTTEELLEEHHEENNAA

20:00etan kontzenrazioa plazan Presoen eskubide-en aldeko mahaiak deituta. 3/4ak beteta dituzten presoak ka-

lera lemapean.

uu rr TTAARRRRIILLAA

0055 LLAARRUUNNBBAATTAA

Errege magoek jakinarazidigutenez, 18:30ak aldera iritsiko diraAkuara eta lehenengo bisita San Juanegoitzan badute ere, 19:00ak alderagerturatuko omen dira herriko kalee-tara.

1122 LLAARRUUNNBBAATTAA

Arratsaldeko 19:30eangaztaina jana plazan, Presoen eskubide-en aldeko mahaiak antolaturik.

2200 IIGGAANNDDEEAA

Santa Ines pilota txapel-ketako finalerdiak jokatuko dira Irae-tako frontoian.

2277 IIGGAANNDDEEAA

Santa Ines pilota txapel-ketako finalak jokatuko dira Iraetakofrontoian.

••Preso eta iheslarien aldeko Olen-tzerorako entsaioak: abenduak

17 eta 20; Kultur Etxean 21:00etan.

••Errege kabalgatako antolatzaile-ak hasiak dira dagoeneko pres-

taketetan. Parte hartu nahi duenakkiroldegira jo dezala.

••Lehiaketa bat antolatu du Herri IkastetxeakAgiro Mendi Taldearen laguntzaz, abenduaren

16ko Umeen VI. ibilaldi neurtuan ateratako argaz-kiekin. Urtarrilaren 11n bukatzen da lanak aurkezte-ko epea. Eskolan bertan jasoko dira eta parte har-tzaile bakoitzak gehienez lau argazki aurkeztu ahalizango ditu kartazal itxi batean.

GABONAK DITUGU ERDIZ ERDI

UMORE ONA ZABALDU BEDI

TURROIA JATEN HASITAKOAN

LEHERTU ARTE EZ SEGI (BIS)GAINEAN DA SORO-PERI

ZOROEN FESTA DA HORI

TA TOKATZEN ZAIGU GURI

URTE BERRIRA BEHAR DEGU GUK

FESTA HAUNDIAN ERORI

BAINA AHAL BADA EZ EZAZUE

GASTATU EURO GEHIEGI

MMIIGGEELLTTXXOO AAIIEERRZZAA

gailibrean

OHARRA: BASERRITAR JANTZITAATERATZEA ESKATZEN DA.

URTARRILA22

agendaabenduaurtarrilaguziz egoki

daki gezurrakkontatzen, egokiagoberriz dantzan ta

kantatzen

943 147 010656 784 867943 147 132943 147 123943 147 062656 784 869943 147 911943 147 091943 147 019943 148 115943 148 069943 147 001943 147 621943 151 313943 811 368943 140 402943 816 500943 815 505943 147 942943 851 000

943 147 231943 147 006943 813 297943 222 222943 813 849943 464 622112

943 147 133943 812 632943 814 458

943 147 977943 151 246943 810 210943 150 228

902 543 210943 811 159902 101 210943 852 587

607 186 006670 431 906

943 861 104

636 829 242

943 147 006

apategieizagirreromanaapategi

zerbitzuakEERRAAKKUUNNDDEE EEDDOO TTOOKKII PPUUBBLLIIKKOOAAKK

udaletxea udaltzaingoa

gizarte zerbitzuak kultur etxea liburutegia

hilerrietako zerbitzua asteburuetanmusika eskola

jubilatu eta pentsiodunen elkartea san juan egoitza

sastarrain baserri eskolagizakia helburu

parrokia postetxea

suhiltzaileak zerga bulegoa

inem urkome

lapatx zabortegiakiroldegia ertzaintza

OOSSAASSUUNNAA

anbulategiafarmazia

gurutze gorria anbulantzia

dya anbulantzia

larrialdiak KKOOMMUUNNIIKKAABBIIDDEEAAKK

DV berriemailea Arrate Irratia berriemailea

Loiola Irratia IIKKAASSTTEETTXXEEAAKK

Zestoako herri eskola ikasberri ikastola

iraurgiurola ikastola

GGAARRRRAAIIOOAAKK

eusko tren la Guipuzcoana

pesa piper u. elkartea

TTAAXXIIAAKK

patxi Arregi "lopene" joxe mª Olaizola (uztapide)

FFAARRMMAAZZIIAAKK

abenduaren 17tik 23raotaño (zumaia) E. Gurrutxaga Enp.

abenduaren 24tik 30eraajuria (zumaia) Harategiko, 2

abenduaren 31tik urtarrilaren 6razurutuza (zestoa) portale kalea, 1

OOKKIINNDDEEGGIIEENN TTXXAANNDDAAKK

abenduak 23abenduak 30

urtarrilak 6urtarrilak 13

autobusakJJOOAATTEEKKOO

zestoa-donostia astegunak:

larunbatak:igandeak eta jaiegunak:

oharrak:

zestoa-azpeitia astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-zarautzastegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-zumaia astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

oharra:

zestoa-zumarraga astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-bilbo-leioa astegunak:

IITTZZUULLTTZZEEKKOO

donostia-zestoa enpresa: astegunak:

larunbatak: igandeak eta jaiegunak:

oharrak:

azpeitia-zestoa astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zarautz-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

zumaia-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

oharra:

zumarraga-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

leioa-bilbo-zestoa astegunak:

la guipuzcoana7:02(1)/8:00(1)/8:20(3)/9:12(1)/10:12/13:22(1)/14:12(1)/15:22/16:22/18:57(2)/19:57(2)8:00/10:12/13:52/15:22/16:22/19:2715:22/19:27((1)) “este”tik pasatzen da. ((2)) sarrera amaratik. ((3))eskola egunetan.

eusko tren6:15/6:45/7:15/8:15/9:15/10:15/11:15/12:15/13:15/14:15/15:15/16:15/17:15/18:15/19:15/20:15/22:156:50/7:30/8:30/10:30/11:10/12:30/13:10/14:30/16:30/17:10/18:30/19:30/21:30la guipuzcoana6:50/8:35/ 10:50/13:35/15:20/18:2015:50/18:20/20:20

euskotren6:40/7:20/8:25/9:20(1)/10:20/11:20/12:20/13:20/14:20/15:20/16:20/17:20/18:20/19:20/20:20/21:207:35/9:35(1)/10:35/11:55/12:35/13:55/14:35/16:35/17:55/18:35/20:35/21:35/22:15((1)) Aizarnazabaletik pasatzen da.

euskotren6:45/8:15/ 1:15/12:15/14:15/16:15/18:15/19:157:30/8:30/10:30/12:30/ 14:30/16:30/18:30/19:30

piper unibertsitarien elkargoa6:25/7:10/13:10

la guipuzcoana7:50/8:50/11:05/12:05/13:05(1)/14:05(1)/15:05/17:30/18:30(1)/19:30(1)/20:00(3)/20:308:50/12:15/14:30/16:00/18:00/20:0018:00/20:00((1)) eskola egunetan “este”tik pasatzen da. ((33)) eskola egunetan.

eusko tren6:30/7:10/8:15/9:10/10:10/11:10/12:10/13:10/14:10/15:10/16:10/17:10/18:10/ 19:10/20:10/21:107:25/9:25/10:25/11:45/12:25/13:45/14:25/16:25/17:45/18:25/20:25/ 21:25/22:05

la guipuzcoana7:15/9:00/ 11:15/14:00/16:00/18:4516:30/19:00/21:00

euskotren6:00/6:30/7:00/8:00/9:00/10:00/11:00/12:00/13:00(1)/14:00/15:00/16:00/17:00/18:00/19:00/20:00/22:006:35/7:15/8:15/10:15/10:55/12:15/12:55(1)/14:15/16:15/16:55/18:15/16:55/18:15/19:15/21:15((1)) aizarnazabaletik pasatzen da.

euskotren7:35/9:30/11:30/13:30/14:30/15:30/17:30/19:30/20:308:45/9:45/11:45/13:45/ 15:45/17:45/19:45/20:45

piper unibertsitarien elkargoa12:55/14:00/ 18:00/19:00/20:00

URTARRILA33izar txuri-txuri

bat agertu da goyen,au poxa!, laister dira

Erregiak emen

A L T E r N A T I B o ADEN GUZTiAeZ DA OnA

badirudi hasi berriaden XXI. mendeko

gizon eta emakumeokbarnean sumatzen dugunhutsunea beteko digunzerbait berriaren bila gabil-tzala.

Egia da bizi kalitatehobea lortu dugula,

denbora libre gehiago du-gula eta denbora hori dis-frutatzeko gure gurasoeketa aitonek baino aukeragehiago ditugula. Gurezerbitzuan bizitza erraz-ten dizkiguten lagungarriasko ditugu. Hala ere,gaurko gizakia beteta sen-tiaraziko duen barne-eus-karriaren beharrean etahorren bila dabilela diru-di, bizitzari zentzuaemango dion horren ega-rri. Barrutik falta zaionhori kanpotik eskainikodion ordezkoen bila dabil.

Horregatik, gero etagehiago, edozein tokitan, zabaltzen ari dira gi-

zakion bizitza berreraiki eta zuzentzeko gai izangodiren errezetak saltzen dituzten taldeak: batzuk erli-

jiosoak, besteakosasun fisikoarieta psikologikoaridagozkienak.

Euskadin erenabarmen sar-

tu dira joan zenmendeko erdial-dera. Batik bat Es-tatu Batuetan in-dartu ziren taldehauek. Horietakobat elkar-entzuke-ta bezala ezagu-tzen den taldeada (RC izenarekinere ezaguna da),gure herrian erearitu dena.

Azkeneko urtebetehonetan erakunde

hau oso eztabaidatuaizan da bertan parte har-tu duen jendearen zalan-tzak kaleratu direnean,eta kanpotik etorritakoinformazio berriak eza-gutu direnean. Kezkasortzen duten puntuak,beste batzuen artean,hauexek dira:•• Talde honen proposa-menak Cienciologia dela-ko talde sektarioarenadierazpenen antza han-dia dute. Harvey Jackins,elkar-entzuketaren sor-tzaile eta buru izanda-koa, Cienciologiako sor-tzaileen artean egon zeneta handik jaso zituen oi-narrizko ideiak.•• Taldea totalitarioa daeta bere proposamenakezin dira zalantzan jarri.Taldeari buruz egiten di-ren hausnarketak eraso-tzat hartzen ditu.•• Gaur egun zalantzanjartzen diren teoria psi-kologikoak baliozko be-zala hartzen ditu, gaine-ra, horien zenbait erabi-lera arriskutsuak izandaitezke. •• Prestaketa berezirik ezduten liderren eskuetan

jartzen da onespena, norberak baino gehiago dakielako-an, gehiegikeriei bidea irekiz. Adibidez, zenbaitetanhaurrak zein helduak “asaskatzera” (desahogatzera) be-hartuak izan daitezke, hala nahi ez baduteere.•• Pixkanaka, hasiberriari partehartze geroeta handiagoa eskatzen zaio. Konturatugabe informazio iturriak murrizten ditueta aztertze-gaitasuna gutxitu dezake.•• Norberaren bizitza taldearen printzipioetatikberrinterpretatzera eramaten dute, pentsamendu librea-ren aurka txertatuz.

Hasieran genion bezala, gizakion beharrei erantzute-ko bide asko ari dira azaltzen, batzuk alternatibo

bezala agertzen dira, baina alternatiboa den guztia ez daberez ona. Bereizketa egiteko informazio zabala etaadierazpenak egiaztatzeko aukera eduki beharko dira.

Asko idatzi daiteke gai honen inguruan. Gehiago ja-kin nahi duenak asko bila dezake helbide honetan:

www.cocowebs.com/liberaterc

MANOLO GAZTAÑAGA ETA ARANTXA SAGARZAZU

1. Zure txartela edo kartillakutxazain automatikoan sartu

2. Cambio de idioma zuzeneanagertuz gero, botoi hori sakatu.Bestela, otras operacionesaukeratu eta han…

3. EUSKARA aukeratu

Hitz batzuk arraro samarrakirudituko zaizkizu hasieran, bainalaster ohituko zara.

euskaraz bizi nahidugu baina... gureesku dagoen guztiaegiten al dugu?

Euskara Aholku Batzordea

KUTXAZAIN AUTOMATIKOA EUSKARAZERABILI

URTARRILA55zapata

txuri paperez, ebia danian baterez.

huancavelicaren lagunak GKE1995ean Erandion sortu ba-

zen ere, Zestoan 1998. urtean osatuzen Marije eta Teok Perura eginikobidaiaren ondorioz.

Herrialde hartako pobrezia ikuste-ak eta

batez erehaurrenegoera kax-karrak bul-tzatu zituenlanean has-tera etaHuancaveli-caren lagu-nak sortzera Zestoan.

Huancavelica 3.600 metrora dago-en Peruko departamenturik po-

breena da. Hango arazoak azaltzea lu-ze joko liguke, baina gaixotasun la-rriak, analfabetismoa eta haurrenarteko hilkortasun tasa altua liratekeesanguratsuenak. Huancavelicatarrakmeategietan lan egiten bazuten ere,krisiaren ondorioz industria guzia po-rrot eginda dago gaur egun. Ez dutenondik bizi eta jateko. Etxean ume

gaixorik baldin badute, penizilina in-jekzio bat hiru hilabeteko jornala kos-tatzen zaie.

Haurrei egunero jaten ematensaiatzen diren jantokiek Peruko

Gobernuaren diru laguntza txiki batjasotzen zuten. Hala ere, 2000. urteandiru laguntza hori ere kendu zieteneta egoera oso larrian gelditu ziren.Gaur egun jasotzen duten laguntza

bakarra Huancavelicaren lagunak elkar-tearena da eta hemen zestoarrek pa-per oso garrantzitsua jokatzen ari di-ra, eta zer esanik ez urtez urte hau-rrek egiten dituzten kanpainek.

Orain arte gauza asko lortu direlaesan digu Marijek. Urtean zehar

elkartzen den taldearen bitartez etaherritarren laguntzaz, Huancavelica-ko Acobamba auzoan jantoki bat egi-tea lortu da eta egunero 300 haurrekjan ahal izatendute. Gabone-tan haurrekegin zuten kan-painari eskersukalde indus-trial bat erostealortu zen.

Herrialdehonetan

haurtzaindegibat egon arren,oraindik ereume asko kan-poan gelditu dira eta lekaimeek bestehiru haurtzandegi irekitzeko proiektuaazaldu zieten. Proiektu hau aurreraemateko 200.000 pta (1202,02 euro) lor-tu behar dituzte mahaiak, arbelak etahainbat material erosi ahal izateko.

Marijerekin hitz egin genuenean,gero eta harrituago zegoela

errepikatzen zigun herritarren jarrera-

rekin, zestoarren laguntzarik gabeezingo zelako hau guztia aurrera era-man. Adibide bezala iaz egin zen jos-tailuak jasotzeko kanpaina ere ko-mentatu zigun. Haur denek beren jos-tailu maiteenak oparitu zituzten.Kamioi bat Perura bidaltzeko jostai-luz beteta atera zen Zestoatik. Halaere, denentzat iritsi ez zela eta iazkoarrakasta ikusirik, aurten ere gabonondoren antzeko kanpaina bat egitekoasmoa azaldu digu.

Epe laburrean, Huancavelica berta-ko jantokia sendotzeko asmoa

azaldu digu. Acobamba auzoan denamartxan dago (jaten emateaz gain la-nean ere erakusten diete) eta orainHuancavelica bertan dagoen jantokiahobetu eta indartu nahi da.

Bukatzeko, Zestoatik bidalitako li-buruekin eginiko liburutegiaren

argazkia ere erakutsi digu Marijek.Lekaimeek, ondo regateatu ondoren,liburutegi txiki bat egitea lortu dute.Hau gutxi ez balitz herrian 65 apadri-natu daudela ere esan digute. Hilean1000-7000 pezeta arteko kuota batekinHuancavelicako haurrek beren bizi-modua hobetu dute.

Gauza handi eta txikiasko lortu da, kan-

paina puntualez gain ur-tean zehar eginiko lanariesker. Azaroaren 10eanegin zen azken kanpaina etaarropa eta jateko asko lortzeaz gain390.000 pezeta (2342,95 euro) lortu di-ra. Kutxan kontu korronte bat irekitadago urtean zehar nahi duen edonorkbere laguntza eman dezan. Informa-zio gehiago nahi izanez gero 943 14 7496 telefonora dei dezakezue edoHuancavelicaren lagunak webgunera

sartu. Eta zortea tentatu nahi badu-zue, Gabonetako Loteria herriko den-detan salgai dago, dena bukatu ez ba-da behintzat. Zorte on eta eskerrik asko,Huancavelicaren lagunen izenean.

EDURNE KORTA

Huancave l i carenl a g u n a k

URTARRILA66gilin-galan,gilin-galan,

duenak eztuenarieman.

URTARRILA44

limosna ere hartu degu ta,

orain abia gaitian,adiosikan ez degu eta

agur ikusi artian