096 (2001eko abendua)

Badatoz Gabonak

96. zenb.herri aldizkaria

juan Belmonte, 29 beheatel.: 943 86 15 45faxa: 943 86 17 42email: [email protected]

ArgitaratzaileaBALEIKE KULTUR ELKARTEA

Administrazio batzordeaEsther EtxeberriaXabier Azkue

Erredakzioa batzordeaEsther AizpuruaEguzki AgirrezabalagaAntxoka AgirreJuan Luis RomatetJosu WaliñoGorka Zabaleta

KoordinatzaileaJuan Luis Romatet

KazetariakAntxoka AgirreXabier Aizpurua

MarrazkigileaJon Manzisidor

KolaboratzaileakMiriam Romatet, Xabier Aranguren,Jon Maia, Jon Sudupe, Esti Esteibar,Dani Carballo, Joxe Mari Llavori,Inaxio Tolosa, Inaxio Manterola,Belen Golmaio, Izaga Garzia, HaizeGalarraga, Koldo Landaluze, BeñatFernandez de Arroyabe, Luis MariAizpurua, Ihintz Linazisoro, JoseManuel Gonzalez Aramendi,Ludoteka, Natur Taldea

ArgazkiakBaleike, Bertil Lagerström, Euskaldunon Egunkaria

Diseinua eta maketazioaArgi Aizpurua

Hizkuntz zuzenketaImanol Azkue

BanaketaAndoni Ormazuri

Publizitatea943 86 15 45 tel. (Esther)

InprimategiaAntza Inprimategia(Lasarte-Oria)

Tirada1.000 ale

Lege gordailuaSS-405/94

ISSN1136-8594

Baleikek ez du bere gain har-tzen aldizkarian adierazitako esa-nen eta iritzien erantzukizunik.

Argitalpen honen edizioko laguntzaile:

EUSKO JAURLARITZAGOBIERNO VASCO

aurkibidea

32001eko abenduak 21/96.zenb .

Ze berri?:Batasuneko zinegotziei mehatxuak5Ze berri?:Txiringitoa itxita6

ErreportajeaDurangoko zumaiarrak10

PopliteanUmeen gehigarriak13

KulturaBertsoak eta Jon Maia22KulturaZumaiako artisten egutegia24

KirolaJon Lopez, Body Board-eko txapeldun20

Europa eta gu

Egun gutxi barru euroa izango da guztion diru berra. Moneta batasuna abian jarrikoda horrela. Europak aurrerapauso handia egingo du integrazio bidean. Gaur nazio-arteko egoerak, zalantzarik gabe, batasunera bultzatzen gaitu integrazio europarrok.

Europaren batasuna, ekonomiazkoa nahiz politikazkoa, gero eta premiatsuagoa dagaur egun. Amerikarren eta japoniarren aurrean, europarrek ondo dakite ezin dutelasakabanatuta jarraitu. Ekonomia eta finantza ikuspegitik, enpresariak aspaldikonturatu ziren horretaz.

Politikazko batasunaren ideia, era berean, asmo on bat da. Europa batuaren eraikuntza, nahiz eta egine-rraza ez izan, ez da guztiz utopikoa ere. Ugariak baitira europar herriak elkarretaratzen dituzten lokarriak.Gaur gaurkoz, halere, zalantzaz betea ageri zaigun helburu bikaina besterik ez da. Esperantza handibatekin eta duda-muda askorekin begiesten dugun idia eder bat da.

Euskal Herria aspaldidanik –betidanik agian- egon da Europako kultur giroan murgilduta. Europan sortuden jakintza. Handik jaso dugu kultura unibertsala. Euskaldunok, geure aldetik, partaide izan gara kultur-gintza zabal horretan. Zientzia, zuzenbidea, filosofia, arteak elkarrekintzan eta guztien arteko elkar-trukean garatu izan dira.

Dudarik gabe, euroak bete-betean sartuko gaitu orain Europaren baitan. Sekula ez du Europak identitateindartsurik izan, inoiz ez du bere burua batasun ekonomiko, kultural eta politikotzat hartu. Orain duaukera paregabea.

Europan sartzeak geure "bordatxotik" irtetea eskatzen digu. Gure arazoak, gure mugak baino harantzagoezarriz, perspektiba zabalagotik ikustea. Beharbada, europar kulturari egiten diogun ekarpena hizkuntzaberezi bat eskaintzea baino zerbait gehiago izan daitekeela konturatuko gara.

4 2001eko abenduak 21/96.zenb .

Erribera kalea, 6Tel. 861155

iritzia

Jon Sudupe

MehatxuakBatasunakozinegotzieiEgoera aldrebesa bizi dugu EuskalHerrian. Hilketak, atxiloketak, baibata, bai bestearen eskubideen zapal-kuntza, errepresioa, alderdi politikoakkriminalizatu nahia, Garzon jaunarenkanpaina paranoikoa… Zumaiara erebehin baino gehiagotan heldu daaldrebeskeria horren oihartzuna.Xabier Kalparsoro, "Anuk", poliziaespainiarraren komisaria batean hilzen (hil zuten). 2000ko abuztuanETAk Joxe Mari Korta hil zuen autobonba baten bitartez. Ordutik,zumaiarron arteko elkarbizitzaminduta, pozoinduta dago. Denboraaurrera joan ahala, gauzak onera joanbeharrean, badirudi berdineanjarraitzen dugula. Hona hemen azkenadibidea: Zumaiako Udaleko Batasunaalderdiko zinegotziek jasotakomehatxuak.

ETAk Beasainen Ana Isabel Arostegieta Javier Mijangos ertzainak hil etadenbora gutxira jaso zituztenmehatxuak. Eskela eta bala bana jasozituzten posta bitartez Batasunekohiru zinegotzik beraien etxeetan.Gutun bakoitzak igorle ezberdinazuen, denak ere Zumaiatik kanpokoak,baina, dirudienez, Zumaiatik bertatikigorri ziren gutunak. Hiru gutunhoriek herriko postontzi batean jasozirela adierazi zuten postetxean, etaherritik irten gabe, hartzaileenetxeetara banatu zirela. Zigilu markaere Zumaiako postakoa dute.

Jasotako hiru gutunetatik bakarraireki zuten. Beste biak zeuden bezalaaurkeztu zituzten Azpeitiko

Epaitegian, Batasuna alderdikozinegotziek salaketa jarri baitutebertan, ireki gabeko gutun horietaninongo froga edo hatz aztarnarikbaldin badago ere.

Udal plenoaMehatxuaren berri azaroaren 29anizandako Udal Plenoan eman zuten.Migel Aperribairen esanetan, JoxeMari Korta hil zutenean, antzekomehatxuak jaso omen zituzten, etabaita salaketa aurkeztu ere.Oraingoan, ordea, Zumaiarekin inongoharremanik ez duten biktimak zirenez,mehatxuen igorlea zumaiarra delapentsatzen dute. Gainera, inguruetakoherrietako zinegotziek ez dute inongogutun edo mehatxurik jaso. Udalplenoan Migel Aperribaik proposamenbat luzatu zuen. Onartu zuenez,

Zumaian tentsio handia bizi izan daKortaren erailketaren ondoren, etapolitikoek ez omen dute asmatutentsio eta haustura ez areagotzen.Hori dela eta, normaltasun ezapairatzen ari gara zumaiarrok. Hilketahura buruan eduki behar dugu, bainaaurrera segi beharra ezinbestekotzatjo zuen. Horregatik, orain hilabetebatzuk Leitzan egin zenaren antzekoekitaldia antolatzea proposatu zuen:alderdi politiko guztietako eta sentsi-bilitate guztietako jendea batzeanormaltasunaren eta elkarbizitzarenalde.

Proposamena luzatu eta berehala,Udaleko alderdiak eztabaidagogorrean hasi ziren, normaltasunezaren inguruan. Baina ez zen inongoproposamenik onartu edo erabakirikhartu.

E. Gurrutxaga plazan

Erlojueta bitxidenda

ze berri?


Axun eta Jose Luisek aipatudigutenez, egia da hasiera bateanUrola Txiringitoak kiosko bat izanbehar zuela. Proiektuaren egile denLuxiano Pagaegiren asmoa hura zen.Asmo horiek, ordea, tupust egin zutenAlkatearen iritziekin. Rikardo Peñaalkatea eta orain bost urte Udaleko

zinegotzia zen Xabier Albizuberaiengana joan omen ziren jatetxeajartzeko proposatuz. Emakida bosturtekoa izango bazen ere, luzatzekoarazorik ez zela izango hitz emanomen zieten. Jose Luisek aitortudigunez, garai hartan 20 urte bainogehiago zeramatzan Getariako jatetxe

batean lanean, eta argi zuen bost urteiraungo zuen lan batengatik ez zuelabehin betiko lanpostua utziko.

Eraikinaren eraldaketari dagokionez,argi utzi nahi dute Txiringitoa 1996koabuztuaren 6an zabaldu zenean oraindagoen bezalaxe zegoela, hau da, ezzitzaiola ezer erantsi hasierakoeraikinari. Komunak oraingo lekuanzeuden. Udalak emakida emanzienean, tabernak ez zuen hormariketa jangelak zorua besterik ez zuenprest. Beraien poltsikotik ordaindubehar izan zituzten hormak, jange-laren sabaia (beraiek egurrezkoa nahizuten, baina lonazkoa jartzera behartuzituzten) eta sukalde eta tabernakoekipamendu guztia (armairuak,mahaiak, hozkailuak, etab.).

Arazoak hasieratik izan omen dituzte.Jatetxea ireki eta berehala ke erauz-gailua erre zen. Larriagoa izan omenda itoginekin izan dituzten arazoak.Lau urte luzetan jasan behar izan dutearazoa. Alferrikako hainbat konponke-taren ondoren, Juan Mari Artetxe UdalAparejadoreak konpondu behar izanzuen itoginen arazoa.

Hasiera batean parke erdian halakoeraikina jartzearen aurka zeudenherritar batzuekin arazoak izanbaziren ere, oso gustura omen zeudenTxiringitoan lanean eta beste urtebatzuetan jarraitzeko gogoarekinziren. Eusko Jaurlaritzako OsasunSailak eskatzen zituen lanak ordain-tzeko prest ere ba omen zeuden,emakida beste bost urtez luzatzenbazen. Hala aipatzen da Udaleanaurkeztu zen dokumentu batean.Udaletik, ordea, beste dokumentubatekin erantzun zieten. Bertan irakurdaitekeenez, Osasun Sailak antze-mandako irregulartasunak konpon-tzeko lanak egiteko prest zegoen


ze berri?

Txiringitoaren azkenegunakGernika parkeko Txiringitoak albiste izaten jarraitzen du.

Aldizkari honek 93. zenbakian horri buruzko artikulua

argitaratu eta aste gutxira, jatetxearen esleipena lortu zuten

Axun Ugartemendia eta Jose Luis Astarloa gugana etorri ziren

Luxiano Pagaegi Udal Arkitektoak esandakoak ezeztatu eta

beraien bertsioa ematera. Iritzi guztiz kontrajarriak. Bitartean,

badirudi Txiringitoaren azken egunen aurrean gaudela.

Zumaiako Udala, eta aurrekontuarazoak zirelako ez zituen egin.Kontua da agindutakoa ez duela beteUdalak.

Lanen tamaina ere ez omen zenhainbesterakoa. Eusko Jaurlaritzaklangileentzat komuna, produktu galkoreta ez galkorrentzako biltegi txikia etaparrillari sabai egokia jartzea eskatzenzuen. Parrillak egurrezko sabaia du etaegin beharreko lana hau eskaiola kapabatekin estaltzea izango zen. Langile-entzat komun bat jartzeko nahikoaizango litzateke beste biak zertxobaittxikitzea. Biltegiari dagokionez,eraikinari eransketa bat egitea nahikoaizango litzatekeela aitortzen dute,baina ez udal arkitektoaren hitzetansuma daitekeen bezain handia.

Lehiaketa berriaBost urteko emakida amaitzen zela-eta, Txiringitoaren esleipena berri-tzeko lehiaketa iragarri zuen ZumaiakoUdalak. Lehiaketa berria tranpa hutsaizan dela diote Axunek eta JoseLuisek, baldintzak izugarri gogortubaitzituzten. Baldintza orrian azaltzenzenez, Txiringitoak ezingo zuenjatetxe bezala jarraitu, eta tabernaizatera pasa beharko zuen. Esleipe-naren onuradunek diru kopuruhandiagoa eman behar zioten Udalari.Lehen 900.000 pezeta ordaintzen zirenurtero; orain, berriz, 1.300.000 pezetaeskatzen zituzten. Horrez gain, eraiki-naren zati bat (jangela) deseginegingo litzateke, eta tabernaren barrabakarrik geratu litzateke zutik.

Baldintza horiekin, normala denbezala, ez zen inor aurkeztu lehia-ketara. Aipatu digutenez, inor ezomen zen pasatu Txiringitotik. Argigeratu zen baldintza horiek ez zirelaonargarriak.

Jatetxea kenduta ere lanean jarrai-

tzeko asmoa omen zuten Jose Luisek

eta Axunek, baina, hori bai, jangela

orain arte zegoen tokian utzita.

Neguan txokolatea txurroekin edo

asteburutan ogitartekoak zerbitza-

tzeko aukera ematen omen zuen

horrek. Argi zuten Udalak ezarritako

baldintza horiekin ezinezkoa zela

negozioa errentagarria izatea.

Emakida galduta ere egindako inber-

tsioen zati bat errekuperatzeko aukera

ba omen zuten. Paperetan agertzen

denez, beste norbaitek esleipena jasoz

gero, aurrez egindako lanen balioaren

% 50 bueltatu beharko zien Txirin-

gitoaz arduratu zirenei. Baina, inor

agertu ez denez, beraien trasteekin

geratu dira kalean. Hori bai, bai ekipa-

mendua, bai hormak eta lonazko

sabaia beraiekin eramango omen

dituzte. Traste guztiak gordetzeko

etxabea alokatu dute. Beste gastu bat.

Udala eta Alkatearen portaerarekin

oso desengainatuta daude. Lehiaketa

berria Txiringitoa dagoen tokitik

kentzeko maniobrak besterik ez omen

direla izan diote. Hasieratik alderdi

politikoen arteko tirabirak izan badira,

ez dute ulertzen zergatik jarri zen

martxan zerbitzu hau. Rikardo Peña

alkatearen hitzek ere min egin omen

diete. Txiringitoaren etorkizunaz

galdetzean, horretaz ahaztu eta Kirol

Portuan negozio bat ezartzea aholkatu

omen zien. Bestetik, beraien kargu

zeuden langileen etorkizunaz galde-

tzean, alkateak ez kezkatzeko esan

omen zien, bizimodua beraien kabuz

aurkituko zutela esanaz.

Kontuak kontu, Txiringito barruko

traste guztiak desagertu dira eta hau

irakurtzeko unean baliteke hormak

desmuntatuta egotea. Polemikoa izan

den jatetxe bati agur esateko modu

oso tristea.

Alai auzategia, 2

Tel. 943 14 33 24

ze berri?


Tradizionalki elkarte gastronomikoakgizonezkoen bilgune izan dira, bainagaurkoak ez dira lehengo janzkerak,eta pixkanaka, gizonezkoak etxekosukaldean eta emakumezkoak elkarte-etakoan hasi dira sartzen.

Zumaian, gutxi gorabehera elkarteenerdiek onartzen dituzte emakumeaksukaldean eta bazkide. Pauso horieman duen azkena Inda Mendielkartea izan da. Joan den azaroaren24an izan zen batzar berezian hartuzuten erabakia.

Antonio Laskibar lehendakariak etaIñigo Berastegi lehendakari ordeakazaldu digutenez, duela bi urte Juntaberria sartu zenean, Estatutuak Elkar-tearen sorreratik (1978tik) berritugabe zeudela ikusi zuten eta puntubatzuk, batik bat emakumeak bazkideizatea eta sukaldean sartzeadebekatzen zutenak zentzu handirikez zutela iruditu zitzaien.

"Emakumeentzat diskriminatzaileakziren arau horiek, eta alabak zituztenbazkideentzat ere bai, baja emate-rakoan ezin baitzieten euren tokiagorde. Gainerakoentzat ere,askorentzat behintzat, ez zen batereerosoa. Lagunekin etortzen ginenean,adibidez, sartzen zenari zerbait esanedo ez, ingurukoren bat molestatukoote zen edo ez eta abar", adierazi diguIñigok. "Etxe gehienetan oraindikemakumeek lan gehiago egiten duteeta askok ez dute elkartean ere lanaegiteko gogorik izango, baina nahiduenak libre izatea da kontua", dio

Antoniok. Emakumezkoak sukaldeadebekatuta eduki eta garbitzaileaemakumezkoa izatearen kontraesanaere aipatu digute.

Duela urte batzuk egin zen saiakerabat, baina bazkideek atzera botazuten. Bigarrengo hau joan denotsailean planteatu zuten ohiko batza-rrean, eta gehienak alde zeudelaikusita bozketa egiten ere hasi ziren,baina aurka zeudenek estatutuakaldatzeko asanblada berezia deitubehar zela argudiatu zuten etahorretan gelditu zen.

Estatutua aldatzearen aurka zeudenenargudioez galdetutakoan, ez dakite zererantzun. "Lehenengo batzar hartansaltsa pixka bat sortu zen, bainaargudio tekniko horiek bakarrik entzunziren eta bigarrengoan aurkako bozkadezente egon zen arren, argudiorik ezzen aipatu", adierazi digu Iñigok."Edadeko jendeak tradizioari eustendio eta tradizioak elkartea gizonezkoentxokoa dela dio, baina gizartea aldatuegin da, bazkideak ere aldatuz doaz etabazkideen borondatea da agintzenduena", gaineratu du Antoniok.

Ez zaie iruditzen aldaketa handiriknabarituko denik. "Inda Mendi betiizan da asteburuetarako elkartea,emaztearekin eta familiarekinjoatekoa", dio Antoniok. "Bazkidebatek baja eman eta alabari utzi behardio; laster izango dugu, beraz, lehenemakumezkoa bazkide, baina gauzaknormal joanez gero dezenteatzeratuko da, zortzi-hamar lagunekozerrenda baitago sartzeko itxaroten",gaineratu du. Urte batzuk beharkodira, bada, emakumezko bazkidemordoxka ikusteko, baina jadaeskubidea badute, behintzat.


Juan Belmonte, 6

ze berri?

Emakumezkoak elkarteetan

GabonetakoNatur JardunaldiakGabonetako festak heltzean zenbaitekitaldi eta usadio datozkigu burura:tripa festak, mozkorraldiak, musikakaleetan (abeslarien ahoetatikateratzen diren doinuak edo megafonomadarikatu horietatik derrigorrezbehin eta berriro entzun beharditugunak), etab. Kontsumismoanagusi den garai honetan, ordea,badaukagu naturarekin zita bat. Gudenok inguratzen gaituen naturazarduratu behar dugula gogoratzendigun zita, alajaina: Zumaiako NaturTaldeak antolatzen dituen GabonetakoNatur Jardunaldiak.

Aurtengoan hamahirugarren aldizantolatuko dute. Aurreko ekitaldietanmendia, energia berritzaileak eta bestegai interesgarri batzuk jorratu ziren;aurtengoan, berriz, Euskal Herrikoornodun mehatxatuak izan dira Jardu-naldietako gai nagusia. Erakusketaren,hitzaldien eta irteeren bidez, EuskalHerrian desagertzeko arriskuandauden animalia batzuen berri izangodugu, hala nola, bisoi europarra,hainbat hegazti, etab.

Jardunaldiak hilaren 22an hasiko dira;izan ere, egun horretan "Ezagutukontserbatzeko" erakusketa ibiltariazabalduko da. Eusko Jaurlaritzakantolatua da eta desagertzekoarriskuan dauden animalien berriematen digu. Orain arte Orion ikusgaiegon da eta urtarrilaren 6a arteegongo da zabalik Oxford aretoan.

Erakusketaz gain, beste zenbaitekitaldi ere antolatu dituzte jardunaldi

hauetan. Hilaren 23an, igandean,Txingudiko parke ornitologikoaikustera joateko goiz irteera izango da.Abenduaren 27an, ostegunean, diapo-sitiba emanaldia izango da Oxfordaretoan. Joxe Mari Llavoriren "EuskalHerriko hegaztiak" izeneko argazkibilduma ikusteko aukera izango da.Abenduaren 29an, larunbatean, egunosoko irteera izango da. Lehenik etabehin, Karrantza herriko "El karpin"izeneko animalien osatze zentroabisitatuko dute. Jarraian Pozolaguaizeneko leize zuloa ikusiko da. Jardu-naldi hauetako azken ekitaldia urtarri-laren 4an Oxford aretoan izango denhitzaldia izango da. Hizlaria Iñaki Irizarbiologo bergararra izango da etajorratuko duen gaia hauxe: "Faunamehatxatuta Gipuzkoan". Mehatxa-tutako animaliaren adibide gisa bisoieuroparra jartzen du Irizarrek.

Garapen teknologikoa eta globalizazioanagusitzen den une honetan hainbatanimalia desagertzeko arriskuan dira.Desager daitekeen hurrengo animaliagizakia izan daiteke. Ez ote gabiltzaberandu arrisku hau salatzen?

gai librean


Zumaiako elkarteen fitxaIzena: AITA MARI

Sorrera: 1975Jarduerak: arraun elkarteaBazkideak: 95Emakumezkoak: 1988tik. Gaur egun 5 bazkide

Izena: ANADE

Sorrera: 1952Jarduerak: arrantza, ehiza eta kultur jarduerakBazkideak: 160Emakumezkoak: ez

Izena: INDA MENDI

Sorrera: 1978Jarduerak: mendiaBazkideak: 120Emakumezkoak: 2001etik. Gaur egun bazkide bat

Izena: INPERNUPE

Sorrera: 1986Jarduerak: kulturalakBazkideak: 91Emakumezkoak: Hasieratik. Laurdena inguru

Izena: ITSAS GAIN

Sorrera: 1968Jarduerak: piraguismoaBazkideak: 49Emakumezkoak: ez, baina proposatzekotan dira

Izena: LAGUN ARTEA

Sorrera: 1969Bazkideak: 40Emakumezkoak: Sorreratik, tartean lehendakari bat

Egun 5 bazkide

Izena: NARRONDO

Sorrera: 1980Aktibitateak: auzoko festakBazkideak: 58Emakumezkoak: Sortzaileen artean 2. Egun 6

Izena: PULPO

Sorrera: 1951Jarduerak: eskubaloiaBazkideak: 100Emakumezkoak: ez

Izena: ARTADI

Sorrera: 1980Jarduerak: Artadiko festak eta bertso afariaBazkideak: 35Emakumezkoak: hiru-lau

Izena: TXEPETXA

Sorrera: 1977Jarduerak: gabonetako estalpea eta kabalgataBazkideak: 65 (jubilatu eta guzti)Emakumezkoak: ez

Autotik irten eta ez da zaila izatennora joan behar den asmatzea.Nahikoa da kaleren batera begiratzea,erromesen uholdea norantz doanohartzeko. Santutegia zuri-zuria da,bertako edukiari dagokion bezala

material garaikidearekin eraikia,plastikoarekin, alegia. Urtetik urterahandiago eta oparoagoa dentopagunea da Durangoko Liburu etaDisko Azoka; euskal kulturaren uztakbat-batean ernetzen den baratzeadirudi; bost egunetan zehar jendezgainezka dagoen bilgunea.

Erromesez gain, ordea, meza edozeremonia prestatzen ibiltzen direnhainbat eta hainbat akolito, apaiz etaserora dago. Esaterako, santutegiatarian urtetik urtera gero eta txosnaeta saltoki gehiago ikusten da. Bainazeremonia barruan izaten da, sartugabe ez dago bedeinkapenik. Eta hanbarneratu ginen gu, patxada ederrean.Sarreran, jendeaz gain, Euskal Kultu-raren aurrekontuaren (uuuufffffff!!!!!)zurrupatzen duen erakundearenstanda zegoen: EITBrena. Bertan arizen lanean zintzo-zintzo EstherAizpurua kazetaria. Estudio mugiko-rreko mahaian eserita ikusi genuen

lehenbizikoz, baina handik mugitubezain pronto egin genion galde, eazer moduz zebilen. Bere hitzetan "gulanean ari garen toki honetan,behintzat, beroa egiten du, kristorenberoa, 28 gradu daude; eta eskerrakate ondoan gauden eta haize pixka batsartzen den, gainera ikus dezakezu zerfoku dauden, sekula baino handiagoaden stand honetan". Arrazoi faltarik ezzuen, ez: bero zegoen, eta dardarakazetorren edonor geldotzen zuen girohark. Gelditzeko astirik ez zen, ordea,han, "gauza asko koordinatu behardira, ez da estudio barruan programaegitea bezala. Teknika aldetik osoezberdina da dena". Kirioak kontrola-tzeko beharra izaten den momentuhorietako batean zegoen Esther,"nerbioak batez ere koordinazioezagatik dira. Normalean, teknika-riekin keinu batekin ulertzen naiz,baina hemen ez; mobilek ez dutefuntzionatzen…". Zuzeneko kontuakdirela esaten dute horrelakotan, ezta?


erreportajea

Durango, urteroko erromesaldia

Durango. Urte guztian zehar ez

dakigu nolakoa den, baina gabon

aurreko egun hauetan hitzetik

hortzera ibiltzen dugula nabarmena

da. Baleiketarrok ere ezin genion

hutsik egin euskal kulturgintzaren

"meka" bihurtu den hitzorduari.

Peregrinazioan joan ginen lanean

zebiltzan herritarrei errezo batzuk

egitera. Bedeinkatuak gu, kultura-

zaleok.

Dena dela, lana egiteaz aparte, beraiekere badute alde fededuna: "Niri bienkargu eman dizkidate: lehena,Ruper-ren diskoa; eta, bestea, Pirinio-etako egutegia". Denok erortzen garatentazioan.

Postu artean usnatuz Esti Esteibar-ekin "ELKAR-tu" gara. Antza denez,postuko arduradun gisa zegoen, etahainbat neska gazte zituen berekargura, mutilak urri ordea: "Estra-tegia da. Egia esan, emakumeokfundamentu gehiago daukagu lanean,eta gehiago saltzen dugu. Gainera, ezdaukat agindu beharrik, oso langileakdira, eta horrela hobeto, nik ez dutkolperik jotzen (kar, kar, kar)".Hainbeste hilabete eskaintza berriaprestatzen eta salmentak nolazihoazen galdetu gabe ez joateaerabaki genuen, "batez ere Oskorri,Erramun Martikorena, Lete, etaMaitasun Baladak ari gara saltzen.Beno, Maitasun Baladak izango daaurten errekorra hautsiko duena,horrelakoxe "horterak" gara euskal-

dunok". Bete ote dira aurreikuspenak?Negozioa egiten dutela, behintzat, argidago, urteko salmentarik ugarienaizaten baita egunotakoa, nola ikustenda postuaren beste aldetik kontu hau?"Nik uste Durango zeharo egokikokatuta dagoela, batetik, egutegianGabonen aurretik dagoelako etajendeak izugarrizko erosketak egitendituelako opariei begira; bestalde,geografikoki ere Euskal Herriaren erdialdean dago, Donostiatik sarreraegokia dauka, Bilbo eta Gasteiztik erebai; eta, horrez gain, jende asko berelagunekin geratzen da egun hauetanDurangon, azokaren aitzakianbazkaldu eta erosketak egiteko.Dudarik gabe, bete-beteko estrategiada, eta, noski, kulturgintzako enpresekhori aprobetxatu egiten dute, argiakdirelako, eta baita beharra dagoelakoere, eh!".

Txalaparta hotsak entzun genituenpixka bat harantzago, eta egoitzarenbeste aldera joan ginen. Nolako usainaaurkituko eta, Iraganean Galdutako

usain berezia. Bibotedunak graziarikegiten ez dion bibotedunaren azkenlana aurkitu dugu. Lana, Abelin beraez baitzegoen bertan. Beno, bazuenpresentzia, baina nahiko presentzialaua zela esan genezake, argazkiansoilik agertzen baitzen. Hori bai,ondoko argazkian kartetako erregeaden Evaristo zegoen, ederra parea.Erregea eta… txota?!!?

Jendeari bultza eta bultza, liburu etadiskoak ikustea bera ere ez zen lanmakala. Apurka-apurka kulturgin-tzaren beste esparru batera igaro gara,bertsoen unibertsora. Gaia jarri dioguEneko Agirreri, BERTSOLARIkopostuan noiztik eta nola: "Aitarenbidez sartu nintzen hemen, eta badirasei urte etortzen naizena". Salmentenkarakola: "Lazkao Txikirena denasaltzen da, edozer dela ere salmentakikusgarriak dira. Besteak gutxiago,jendea pasatzen da baina erosi...".Erosteak mola? "Oraindik ez dutpentsatu zer erosi, nobedadeakeskasak dira, eta ez dakit. Musikapixka bat edo…".

Egin dugu itzulia, euskal kulturazmozkortuta goaz kanporantz, taloa etatxorixo muturrarekin pasatuko zaigu-lakoan. Baina hara non aurkitu genuenJohnny mimoa ate parean geldi-geldi.Santutegi guztietan eskatzen dutelimosnarik; guk galderak eskainigenizkion, baina ez zigun erantzun.Ahozkotasuna galtzen ari da. Kanpoangara, jadanik, fededunok, eta hor dagogure Kamiltxo, Pirinioetako hartza,uaaaggggjjjjhhhh!!!!!

erreportajea


Erribera kalea Tel. 943 861523

Estazioko kalea Tel. 943 86 02 01

Auto-konponketak


Ixidro Garate

Bai, Gabonetako giroaematen dio, ez

egunerokoa bezela.

Musika gustokoa det,

besteak soinuagatikkejatzen dira.

Faustino Balenciaga

Argiak jartzea ondo

dago, txukunagoa

geratzen da. Ondo

iruditzen zait megafo-

niatik Gabonetakokantak jartzea.

Segunda GarciaBai, ondo daude,

argiak asko gustatzenzaizkit. Musika?

Egoten al da ba? Ni

gutxi ateratzen naizeta…

Jon Ituarte

Gehiegi ez. Argiaktriste xamarrak

iruditzen zaizkit.

Beste mota batekoakjarriko nituzke.Musika nahiago

jarriko ez balute.

Joakin Irigoien

Ez zait batere axola.

Gabonetako kantak ez

zaizkit gustatzen,

ezta molestatzen ere.

Alfredo Aldalur

Segun ze musika.

Batzuk gonbitalarria

ematen dute. Musika

hainbeste denboran

jartzea ez zait ondo

iruditzen. Argiak ondodaude.

Gabonetan jartzen diren argiak

eta musika gustukoakal dituzu

inkesta

?

Teilak• Osagaiak (hogeita hamar teila

inguru egiteko):

- Gurina (175 g)

- Glas azukrea (325 g).

- Arrautza zuringoak (210 g).

- Irina (210 g).

- Almendra gordinak, orritan

moztuak (50 g).

- Gurina (intxaur erdia

bezalakoa), plaka igurzteko.

• Nola egin

Bigundu gurina espatula batekin, bota azukrea eta

eragin ondo, behar bezala nahasi arte. Bota arrautza

zuringo guztiak eta eragin berriz ere espatularekin,

ondo nahastu arte. Bexamelaren antzeko pasta lortu

beharko dugu.

Hartu gurina eta igurtzi labeko plaka.

Teila bakoitza egiteko, bota koilarakada bete krema

plakaren gainera eta zabaldu ondo koilara, batez azal-

azal gera dadin. Bota gainean almendra gordinak.

Sartu labe beroan, 150 gradu ingurura, minutu eta

erdi.

Hartu labeko pasta espatulaz eta jarri etzandako ardo

botila baten gainean segundo batzuetan; pasta

okertu eta gogortu egingo da.

On egin.


tresna digiinternetscanner

Itzurun zuhaitzbidea, 2 943861565 - 943143446

olarro zopaSexualitatea

Ihintz Linazisoro.

-1-

Sasoi beteko mutiko bat naiz

Guraso zaharrek hezia

Ohituretan itxetsia

Neri eskeini hidaken arte

Laguntasun berezia.

Orain higana joan zaidak hire

Maitasunaren gezia

Jendearen akats guzia

Elkar maitatu dezakegunik

Onartzen ez ikasia.

-2-

Kixkurtutako ile iluna

Begi berdeen kontraste

Mingaina mingainan eske

Bere bi ezpain pekatariak

Koxkaka jango nituzke.

Biluztutako gorputz azala

Gozamenaren gerizpe

Bat diran bi zilbor este

Gizartearen kaiola itxian

Elkar maitatzeko aske.

-3-

Nahiz erdi gizon ta erdi eme

Deitzen diguten ozenki

Beraiek matxo izaki

Nahiz eta beste "azera"koak

Izango gaitukan beti

Nahiz ta "marika" afeminatu

Gisako izenak eduki

Alperrik ari dituk hi!

Zeinek agindu behar ziguk guri

Bihotza nori ireki.

-4-

Maitea, neska lotsatu asko

Gu bezelaxe zebiltzak

Jan dizkik beldurran gaitzak

Euren herrian fama txarrikan

Ez izateko baldintzak.

Baina gordezka ez ibiltzeko

Agintzen dik bihotz mintzak

Sentipenak azal hitzak

Beiratu txarren bildurrik ez dik

Maitasunaren zuhaitzak.

-5-

Neska mutilen harremanetan

Larru-gorriz larru-gorri

Arimaren gozagarri

Edonolako harreman mota

Da gure aberasgarri.

Sentimenduak libre behar du

Ez arau eta ez neurri

Zertarako mugak jarri

Eduki ahal dugun apurrik

Ez uka behintzat elkarri

Amodiozko istorioaHilaren 16an bertso finala denez, bertara doazen bi

bertsolarik (Lujanbio eta Irazuk) kantaturiko

bertso batzuk gogora ekarri nahi izan ditugu,

txapelketan jardun duten denei eta batik bat finalera

iritsi direnei, hemendik gure zorionik beroenak emateko asmoz.

SukaldaritzaBeñat Fernandez de Arroyabe. Sukaldaria


Zumaiako enpresa batek garbitzailea behar du(Eskaintza: 66884/1).

• Baldintzak:

55 urte baino gutxiago.

Lana: Zumaia eta Zarautzen atariak garbitzea.

B1 gida baimena.

Ez du autoa eduki behar.

• Eskaintzen da:

Lan kontratu mugagabea

150.000 pezetako soldata garbia.

Berehala hasteko.

Azkoitiko enpresa batek ingeniari teknikoelektronikoa behar du (Eskaintza: 66224/1)

• Baldintzak:

Omron, Siemens eta Telemecanique automata

programagarriak programatzen eta abiadura

aldatzaile programagarriak maneiatzen jakin

behar du.

Urtebeteko esperientzia.

50 urtetik beherakoa.

B1 gida baimena.

• Eskaintzen da:

Kontratuaren iraupen mugagabea

3.350.000 pezetako ordainsari gordina.

Orioko enpresa batek bi pintore behar ditu(Eskaintza: 65867/1)

• Baldintzak:

20 eta 40 urte bitartekoak.

Urola Kostan bizitzea.

Lanak Gipuzkoan eta Bizkaian egingo dira.

• Eskaintzen da:

Orduko 1.500 pezeta kobratzea eta kontratua

autonomoarena.

6 hilabeteko lan kontratua.

Laneratze data: 2002/1/7

Eskaintza hauetako bat interesgarri gertatzen bazaizu eta

lortzeko aukera egin nahi baduzu, gogoan hartu eskaintzaren

erreferentzia eta hautagai moduan sartua izatea eskatu

Zumaiako Institutoko Langaiko arduradunari (943-860809

edo 943-860810)

Kirol medikuntzaJose Manuel Gonzalez Aramendi. Kirol sendagilea

Ariketa Fisikoak Eragindako Asma (AFEA)Gazte kopuru handi batek ezin du kirola edo ariketa

fisikoa normal egin. Izan ere, berehala nekatzen dira eta

sarritan baztertuta geratzen dira, besteak baino

eskasagoak direlakoan. Horregatik, askotan poliki-poliki

kirola uzten dute.

Zein da egoera horren gakoa? Askotan, diagnostikoa ez

dela ondo egiten eta horregatik gazte askok ez daukatela

gaixotasuna behar bezala diagnostikatuta. Beraiek, beraien

gurasoek eta irakasleek ez dakite zergatik ezin dioten eutsi

gainerakoen erritmoari.

Ohiko sintomak hauek dira: eztula eta arnasa hartzeko zailtasuna

ariketa fisikoa egitean. Gainera, soinu eta txistuak agertzen zaizkie.

Asmaren sintomak bezalakoak dira, baina AFEA ariketa fisikoa egitean

baino ez da agertzen.

Faktore askok larritu dezakete AFEAren intentsitatea, beteak beste,

hauek:

• Ingurugiroko faktoreak: haize lehorra, hotza, poluzioa, tabakoa eta

alergenoak. Horregatik, kanpoan egindako ariketa fisikoak (korrika,

bizikleta...) barruan egindakoak baino eragin handiagoa du.

• Intentsitatea: handia baldin bada, edo beroketa eskasa egiten bada,

errazago agertuko da.

• Arnas aparatuko infekzioak: sinusitisa, bronkitisa...

Askotan historia kliniko bakarra nahikoa da AFEA identifikatzeko. Baina

ondo diagnostikatzeko, ezinbestekoa da frogak ariketa fisikoa egiten

den bitartean edo bukatotakoan egitea, bai kontsultan bertan, bai

kontsultatik kanpo.

Prebentzioa eta tratamendua:

• Hotza egiten badu edo polen asko baldin badabil airean, hobe da kirola

barruan egitea. Giro hezea lehorra baino egokiagoa da.

• Beroketa ondo egin, hau da, benetako beroketa. AFEA dutenek

besteek baino denbora gehiago behar dute ondo berotzeko.

• Intentsitate handia baina ez iraunkorra eskatzen duten kirolak (pilota,

tenisa, futbola...) eghokiagoak dira etengabe egiten ditugunak (korrika,

bizikleta...) baino.

• Farmakologian sartu gabe, tratamenduak gaixo bakoitzaren neurrikoa

eta egiten duen kirolaren araberakoa izan behar du.

Laburbilduz: kontuz kirola edo ariketa fisikoa ondo egiten ez duten

neska-mutilekin. Izan ere, askotan, atzean, gaixotasunen bat baitago

ezkutatuta, adibidez, AFEA.

Lanpostuak

Kresaladarion

txapeldungaztea

Jon Lopez Navarro,

zumaiarra, gaztea, paipozalea,

udazken honetan Zarauzko

Body Board txapelketa eta

euskal Zirkuitua irabazi

dituena.

Olatuak bere beldur dira.

Azkenaldian aldizkarihonetan nabarmentzen ariden bezala, Zumaian surfa,bodyboarda eta ingurukomugimendua oinarrisendoak jartzen ari da.Horren azken adibidea JonLopez Navarro dugu, 16urteko mutil gaztezumaiarra; izan ere,eskolan DBH4 mailandabilen bitartean, paipoahartu eta bere abilitateakerakutsi ditu udazkenhonetan. Irailaren 15eaneta 16an Sopelan jokatuzen Body Boardeko EuskalZirkuituaren finala irabazizuen Jonek, aurrezAreetan, Grosen etaZarautzen izandakosaioekin batez bestekoaeginda. Euskal Zirkuituan,bere atzetik izan zirenGorka Lasa eta AlexSebastian bizkaitarrak;baita Zarauzko Txapel-ketan ere, han ere bi

horien aurretik lehena izan baitzenLopez, azaroaren 1etik 4ra bitarteanizandako jardunaldietan.

Jon Sub16 mailan lehiatzen da, bainahonaino iristeko urteetan jardun beharizan du lanean. Dioenez, 9 urterekinhasi zen paipoarekin, "jaunartzeanlehen paipoa oparitu zidaten, MoreyBoogie bat, eta kristoren ilusioa eginzidan". Hurrengo urteetan harekinjarraituko zuen olatuak hartzen, etabaieztatu digunez "hamalau urte arteudan bakarrik sartzen nintzen uretara.Orduan lortu nituen neoprenozkotrajea, eskarpinak eta aletak, etaharrezkero neguan ere sartzen naizuretara".

Gaur egun ia egunero saiatzen da

uretara sartzen, "udan egunero joaten

naiz; neguan, aldiz, olatu onak

daudenean besterik ez, giro eskasa-

rekin alferrik joatea ez du--eta

merezi". Lagunartetik lehiaketetarako

jauzia nolatan egin zuen galdetzean,

ezaguna duen Manu Urangak

(lehendik ere txapelketetan jarduna)

animatu zuela dio, "Manuk esan zidan

txapelketetan hasteko, hark esplikatu

zizkidan egin beharreko gauzak, datak

eta epeak…" , eta bide horri jarraituz

bere lehen urtean bi garaipen lortu

ditu. Momentu honetan esponsorrak

bilatzen ari dela esan digu, curricu-

lumak bidaltzen ari da hainbat

lekutara eta ba omen du erantzuna

jasotzeko itxaropenik.

Hain gaztea izanda garaipen hauek

nola ikusten dituen galdetutakoan,

lehiakideen artean oso maila altua

dagoela dio. Bestalde, garaipenen

ostean kalean jendeak ezagutu egiten

duela dio, "zorionak emateko eta hitz

egiteko geratzen naute, eta ni gustura

gelditzen naiz…". Aurrera begira

jarraitzeko asmoa duela adierazi digu,

olatu gainean sentitzen dituen senti-

penak izugarriak direla aipatuz, "olatu

ertza jota aereoak egitea kristorena

da…".

Dena dela, emozioak alde batera

utzita, eskaerei egin nahi izan die

tartea Jonek bere hizketaldian,

Zumaiako surf eta paipozaleek

dituzten beharrak asetzeko eskaera,

zehazki. Zumaian zaletasun oso ona

dagoela berretsi du, eta hondartzan

beraientzat lokala egokitzeko beharra

dagoela aldarrikatu du, "inguruko herri

guztietan dute toki bat, aterperik

gabeko bakarrak gara, eta argi dugu

sekulako mesedea egingo ligukeela".


kirola

Amaiako plaza


Nere itxordokotik

GaurDedio! Burua astun xamarra zakat,

tripake etzauepa bestetan bezela, a! hau

atzokuana dek, bai bai

Atzo (memori azterketa)

–Beinga jeiki Unai, bestela etzeata

mezeta garaiz allauko! (Amak)

–Aupa Unai jeiki berra ziok ieeup! Gaur

gure eunaek Solteruan euna "soltero

deuna", gañea batayuare badek gaur.

Elizkizuna eo Funtziyua bukau ta danak

gustoa kanpoa, batayotarrak botatako

karameluak jan pare bat hiru bat txakolin

tragoxka in giñun, hamaiketakua eo

bazkaya eo biyak batea eo etzakit tipo

hortako janketa iteiu beti eun hontan da,

aurten Munioson, earki jan da ean giñun

gañea, zimitayoko arkuak bezelakuak

dauen artan eon giñan, hoi eun hortako

eliz kutsua ez aztutzeko izango zala

pentsau nun. Gazteo giñaneko neiko

azaña kontau giñun bazkaitan, neiko

parre bazan noski.

Jan berrekuak jan giñunian urtero bezela

kontuak itteko liburua atea zun Zaparraz

presidentiak, liburu hortan daue idatzita

gure izenak, txandaka txandaka

bakoitzak beria pau giñun da hartu

berreko apuntiak artu ta zimitayoko

eonaldiyai bukaera eman zitzayon.

Pentzun katxarruan sartu ta Oriyoa.

Oriyon hantxe batetik bestea trago

hemen da trago han. Tiro pitxoneko

atzeko txapa dana markau giñun, aitortu

berra dakat bost tirotik palillo xaxtar bat

e enula jo, azkenian kañoian puntakin

jota puskau giñun palillua, baño

penagatik eo, tiropitxoneko attonak

hartz txiki bat emantzigun, baño etzan

kamiltxo. Holaxe, kamiltxo gora

kalimotxo bera etxea juteko ordua!

Etxea ala jutia itxurazkua etzala ta

txokolate basoka bana artu giñun, ustet

bire baziala, baño igual diyo palmera

txokolatetan bustita ze earra geatzean

proau giñun beintzat.

Kotxea guazela txurreruan txiringitua

ikusi giñun ta etzeon hane usai bate

txarra, tokatzen zitzayon parada itia

erabaki giñun. Txurro earrak zauen,

ketxupa botatare proau giñun, nahiz

txurreruak etzun oso arpei lagunkorrra

jarri, kontuak kontu huare barroa.

Hartan abittu giñan. Gañea hotz itte zun!!

Gaur + 1Hotzan ondoriyuak iya jun dia, kostata

baño bai. Lau eun lanik inbe ´Pasata geo

goor xamarra ittea aste barruko bizitza

honta ottutzia baño bueno euna bota

xamartu deu ta balekua. Oira lota jun

aurretik erañungo eunak mezi du ba

bertso koxkor bat:

Salto batian jeiki ohetik /perezak bertan

utzita / ondorenean zintzo ta xuxen /

Bertol deunari bixita / bazkaldu gero,

parrandare bai /goyai indarrez eutsita

/Oikiyan lengo kate gogorra / Ezta

oaindik hautsi ta / Historiya dun herri

bateko / Ixtori txiki politta

Unai Gijarro

Zumaiako bertsozaleek ez zutenhutsik egin eta tropel ederra joan zenbelodromora. Ehun sarrera bainogehiago saldu ziren herrian bertan etaBertso Eskolak antolatutako autobusabete-betea joan zen. Tira, bezperanparranda egin zuen bat edo besteohean geratu zen, baina haiek ere izanzuten gero irratiz edo telebistaz finalabizitzeko aukera.

Belodromoa leporaino bete zen. Giroaepela zegoen, baina bertsolariaknahiko hotz hasi ziren, berogailuaksoinu galanta ateratzen zuen arren.

Zahatoa alde batetik bestera, ogikoxkorrak alde batetik bestera, amaituzen goizeko saioa; ez zen punta-puntakoa izan. Irteeran jendeareniritzien marmarra: Unaik poto eginzuela, Elortza asmatu ezinik zebilela,Irazu pattal eta gure Jon ere ez osofin.

Bazkariak (edo ardoak, edo kafeak,edo...) berotuta edo, belodromorasartu orduko konturatu ginen besteera bateko saioa izango zela arratsal-dekoa. Iparragirreren doinuan,puntukako ariketa eta azkenik,

kartzelako lana. Egañak bertsoederrak abestu zituen. Jonek ere osoonak; guri hala iruditu zitzaizkigun,behintzat! Maialen gaitik kanpo samarikusi genuen, baina harexek lortuzuen Egañarekin buruz burukoajokatzeko txartela. Jendearen arteanzoramena. Ariketa guztietan gainahartu zion Andoniri, zenbaitetanegurra eman ere bai, baina ezin izanzion lehenago pilatutako aldea jan.Denak gustura, hala ere. Jendeatxaloka eskuak hautsi beharrean,tente, txistuka, builaka... zoramenaizan zen, benetan. Jonek ere habanerahunkigarria bota zuen eta eskaintzabikoitza egin zuen: etxeko bineskentzat eta bidean datorrenumearentzat, batetik; BertsoEskoletan lanean ari direnentzat etabereziki Joanito Dorronsororentzat,bestetik. Aupa Jon! Heure onenikeman ez eta laugarren geratu bahaiz...hurrengoan bale gaituk!!


Trenbide kalea, 1 Tel. 943143505

kultura

Jon Maia: "Kolpe gutxi jonituela iruditzenzait"

Jakin dugu finalera ez zinela puntu-puntuan joan...Ez, egia da. Azken astean erdi gaixoibili naiz, bezperan sukar eta guzti.Gainera, saio batzuk izan ditut etaezin izan naiz behar bezala prestatu.Gorputzaldi txarrarekin ibili naiz etahorrek behar bezala mentalizatzea eregalarazi dit.

Nola baloratzen duzu finalean egindakoa?Ez nintzen erabat gustura geratu.Jendeak esan dit itxura ona eman

Jon Maia laugarren, finalzirraragarri bateanEmozioz betea, hunkigarria, magikoa... alkoholik probatu ez

zuena ere bertsoz mozkortu zen joan den igandeko finalean.

Andoni Egaña larri antzean ibili zen txapela berriz ere lortzeko,

baina Maialen Lujanbioren azken txanpa indartsuari ondo eutsi

zion, goizeko saioan ateratako diferentziari esker, gehienbat.

Hirugarren Aitor Mendiluze sailkatu zen eta Jon Maiak postu

bikaina eskuratu zuen, laugarrena, hain zuzen.

kulñtura


Bertsolari Txapelketa Nagusia amaituberri da (aldameneko orrian daukazuefinalean Jon Maiak egin zuenarenberri), baina bertsoek ez dute atsede-naldirik hartzen. Ez Zumaian,behintzat. Urte osoan zehar zenbaitekitaldi izaten dira, baina Gabonetanbereziki nabarmentzen dira. Aldebatetik, "Joanito Dorronsoro saria"izena duen bertsopaper lehiaketaren-gatik. Bestetik, urte aldaketarenbueltan izan ohi den Bertso Astearen-gatik. Bertsoak gustukoak dituena-rentzat mauka ederra!

Bertsopaper lehiaketaren berri emangenizuen orain hilabete eskas, bainaaskok ahaztuta izango duzuela-eta (ai,memoria hori!) esan dezagun lanakaurkezteko epea hilaren 27anamaitzen dela, Inuzente Egunarenbezperan. Lehiaketa honetan 14urtetik gorako edozein zumaiarrek hardezake parte. Parte hartzailebakoitzak gehienez lan bakarra aurkezdezake eta gaia honakoa izango da:Zumaiako Bertso Eskolak 20 urte. Gaierraza, alafede!

Lanak idazmakinaz edo ordenagailuzidatzita aurkeztu beharko dira,orriaren alde bakarretik idatzita.Gutxienez sei bertso egin beharko diraeta gehienez 10. Doinua eta neurriaknorberak nahi dituenak izango dira.Lanak Foronda kultur etxean aurkeztubeharko dira, egilea nor den adierazlezakeen inolako daturik agertu gabe.Lanarekin batera, gutunazal itxibatean, parte hartzailearen datupertsonalak eta telefonoa adierazikodira. Gutunazalaren gainean eta

lanaren hasieran ezizena jarri beharkoda.

Bi sari banatuko dira: irabazleaktxapela, 30.000 pezeta eta oroigarriaeramango ditu; bigarrenak, berriz,oroigarria eta 15.000 pezeta. Epaima-haiak hala erabakiko balu, aipatutakosariez gain aipamen berezi bat edobatzuk egin ahal izango dira.

III. Bertso-Astea"Joanito Dorronsoro" lehiaketako saribanaketa urtarrilaren 4an izango da,afari batean. Ez da afaria izango,ordea, Bertso Astearen barneZumaiako Bertso Eskolak antolatuduen ekitaldi bakarra. Horretaz gain,abenduaren 29an, larunbata, Bertso-paseoa egingo da Erribera kaleinguruan. Arratsaldeko 7etan Magno-lioaren ondotik abiatuta, Joxe Agirreeta Amets Arzallusek bertso saiolaburrak eskainiko dituzte.

Bertso Astearekin jarraituz, 2002kourtarrilaren 3an, ostegunean,arratsaldeko 7etan, Xabier Amurizaeta Jon Maiak "Mende bat bertsotan"bertso emanaldi berezia eskainikodute Foronda Kultur Etxean.

Bertso Asteari amaiera emateko,Bertso Eskolan ibilitako lagunguztiekin afaria izango da urtarrilaren4an, gaueko 9etan, Anade elkartean.Bertso zaharrak, bat-bateko saioak,ikusentzunezko emanaldia eta bertso-paper lehiaketako sari-banaketaizango da gau horretan. TxartelakMetro eta Algorri tabernetan egongodira salgai.

nuela, erregular aritu nintzela, akatsnabarmenik gabe. Baina neuri "kolpe"gutxi jo nituela iruditzen zait.Arratsaldean lasaiago aritu nintzen,banekien-eta lehen bien arteansartzeko aukera handirik ez neukala.Gorantz egin nuen eta pena izan zenbeste ariketa pare bat gehiago ezegotea.

Zer diferentzia ikusi duzu duela lau urtekofinaletik aurtengora?Finalisten artean anbizio gehiago ikusidut, batez besteko maila hobea etasaioak gailur gehiago izan ditu. Bionenek aurrera egiteko formulak ereasko lagundu du arrakasta horretaneta bukaera apoteosikoa izan zen,benetan zirraragarria.

Aurreko txapelketak asko aldatu zuen zurebertso ibilbidea. Eta honek zer ekarrikodizu?Gauza berri askorik ez, baina eliteanjarraitzea garrantzitsua da, zirkuituanposizioa berrindartzea. Bestalde harronago final handi baten partaide izannaizen aldetik. Azkena geratu zenaere oso ondo aritu zen eta bertsoeskoletatik ateratako belaunaldiarenfesta handia izan zen.

Bertsoak barra-barraGabonetan

Ismael Manterola

Tradizio handiko gauza da egutegiakateratzea gai ezberdinekin. Objektupraktikoa izateaz gain, beste betebe-harrak ere baditu egunak, hilabeteaketa ilargiaren joan-etorriak markatzendizkigun egutegiak. Alde batetikpropagandakoa, etxe guztietan sartzenda kutxa batek edo besteak emandakoegutegia.

Bestalde, funtzio estetikoa erebetetzen duela iruditzen zait. Normalada urte guztia gure paretan edo mahaigainean egon behar baldin badu.Horregatik, argazki politak edoartelanen kopiak dituzten egutegiaksarritan aukeratzen ditugu etxeetanedukitzeko.

Lehen debaldeko egutegiekin konfor-matzen ginen, kutxetan emandakoakia bakarrak izaten ziren etxeguztietako paretetan, Arantzazukoakenduta, noski. Gaur egun, berriz,erosteko eskaintza handia daukagu,batez ere, museoetan ezinbestekobihurtu den dendetan bisitatxoaegiten badugu.

Museotan egoten diren egutegien ideiahartuta, orain dela hilabete Zumaiako

artisten artelanak jasoko lukeenegutegia ateratzea bururatu zitzaidan.Gainera, 1911n artista katalan batzuekargitaratutako almanakearen faksimilaaztertu behar izan nuen eta horrelakozerbait egitea polita izan zitekeelairuditu zitzaidan.

Baina horrelako liburuxka argitara-tzeko dirurik ez neukanez, zerbaitsinpleago eta errazago egin behargenuela pentsatu nuen.

Horrela, Juan Luis Blancori esan nionea berak asmatutako egutegia egitekoprest zegoen eta baietz esan ondorenforma ez oso arrunta duen egutegiadiseinatu zuen. Pintoreek erabiltzendituzten "kolore muestra" antzekoforma duen egutegia asmatu zuen,alde batean artistek beraien lanakjarriko dituzte eta bestean hilabeteaazaltzen da.

Jai egunetan oinarritutako egutegiaegin nahi zuenez, zapatua eta igandeakolore biziz markatuko ditu eta jaiasko ditugun itxura emango digu(egutegi optimista da, beraz).

Artisten parte hartzea mugatua zenez(12 hilabete baino gehiagoko egutegiaezin da egin), zerrenda luze batetikkalean ikusi nituen aurreneko 12ei

esan nien eta zalantza eta gora beherabatzuen ondoren: Marivi Aizpurua,Bigara (Jon Ander eta Itziar Garzia),Dani Carballo, Roberto Gutierrez etaMari Bernal, Ander Hormazuri,Keixeta, Bertil Lagerström, Jon Manzi-sidor, Aran Santamaria, BarbaraStammel eta Manu Uranga artistenlanak azalduko zaizkizue 2002. urtekohilabeteen atzean. Barka diezadatelakanpoan geratu direnek, partehartzeko prest bazeuden ere.

Artistentzat ariketa zen neurri etaforma berezia duen orria bete beharzutelako. Batzuek tokatu zitzaienhilabetearekin harremana duen zerbaitegin dute, baina garbi laga nien nahizutena egin zezaketela.

Batzuek bere ohiko lanaren jarraipenmoduan hartu dute; besteek, berriz,gauza berriak egiteko aprobetxatudute eta horregatik emaitza freskoaeta alaia izan dela iruditzen zait.

Hor izango duzue hemendik gutxiraZumaiako artista batzuek egindakoegutegia, nahiz eta banaketa nola eginoso ondo ez dakidan. Urtebete zuekinpasako duen objektua izango da etaurtea bukatzen denean besteerabilpena bilatzen badiozue, hobeto.


kultura

Zumaiako artisten egutegiaDani Carballoren artelana


Abenduak 27, osteguna. Arratsaldeko 5etanShrek

Abenduak 27, osteguna. Gaueko 10:15etanMe casé con un extraño

Marrazki bizidunen txandaMarrazki bizidunen pelikulak aipatzean, batek baino gehiagok muturra okertu eta halako zerbait luzatukodu: "marrazki bizidunak? Horiek haurrentzat dira". Bai eta ez. Egia da egiten diren animazioko pelikulagehienak bereziki haurrentzat eginak direla. Horrelako pelikulak irudimen handikoak izaten dira etahaurrek biziki eskertzen dute. Irudimen hori izaten da, hain zuzen, jende heldua marrazki bizidunetakopelikula bat ikustera zinema aretoetara eramaten duena. Imajinazioa eta ausardia. Pelikula hauek ohikofilmak baino ausartagoak izaten baitira gehienetan. Horren froga abenduaren 27an izango dugu Aita Marizineman. Egun horretan, arratsalde eta gaueko saioetan Shrek eta Me casé con un extraño pelikulakbatzen dituen zineforum saio berezia izango da. Haur eta helduentzat bereziki prestatua.

Eguneko lehen saioa arratsaldeko 5etan izango da. Bertan, Shrek pelikula arrakastatsua eskainiko da.Erdi Aroko ipuin eta kondairak hartu, batidoratik pasa eta azken urteotan egin den komedia barregarrie-netakoa eskaintzen digute Spielberg jaunak eta bere lagunek erabat ordenagailuz egindako pelikulahonetan. Printze zitalak eta printzesa maitagarriak, hitz egiten duen astoa, dragoia, gaztelu erraldoia etadenen buru Shrek izeneko ogro berdea. Errauskine eta Edurnezuri, Pinotxo eta ipotxak, horiek guztiaketa gehiago ere bai aurkituko ditugu pelikula dibertigarri honetan. Disney etxetik jasotzen dugun txepel-keriaren alboan, imajinazioaren eztanda baita.

Animazioaren Egun horretan, gauean bigarren saioa izango da. Gaueko 10.15etatik aurrera marrazkibizidunen bi saio izango baitira. Hasteko, Me casé con un extraño filma. Bill Plympton maltzurrak idatzi,zuzendu eta marraztua, orain egiten den animazioarekin zerikusirik ez duen pelikula. Eskuz egina, ordena-gailurik gabe eta halako lan batean ohikoak diren akatsekin, film honek Grant izeneko ezkonberriahartzen du protagonista nagusitzat. Aire istripu baten ondoren (hau da, airean gertatzen den istripua:Grant telebista ikusten ari den unean larrua jotzen ari diren bi ahatek antena parabolikoarekin tupustegiten baitute), Grantek bere emaztea fisikoki manipulatzeko ahalmena garatuko du burmuineanhedatzen den erradiazioaren bitartez.

Arratsaldeko emanaldira joatera ausartu ez direnek (balore handia behar baita haurrentzako saio baterajoateko), Shrek izeneko maisu lan hori ikusteko beste aukera bat izango dute. Horrela bukatuko da, hainzuzen ere, abenduaren 27ko Animazioaren Eguna, zineforumeko emanaldi bikoitza.


abendua

21ostirala

SANTO TOMASEGUNA

ikastetxeetakohaurren jaialdiaarratsaldeko 4etan

Beheko plazan

24astelehena

GABONABESTIENLEHIAKETAarratsaldez

25asteartea

UDAL MUSIKABANDARENEGUBERRI

KONTZERTUAeguerdiko

13:00etan

30igandeaHAUR

ANTZERKIAMarkeliñe

taldearen “kartoibiraka”eguerdiko

12:00etan

Aita Marin

3ostegunaBERTSO

EMANALDIAXabier Amuritzaeta Jon Maiak“Mende batbertsotan”19:00etan

Forondan

agenda

URTARRILA

1717an hasita

LITERATURATAILERRA

Pako Aristi idazle-arekin. 20 ordu.

Larunbat goizetan.11:00etatik

13:00etara

Forondan

URTARRILA

096 (2001eko abendua)

Documents