02 biomolekula organik 2015-16
DESCRIPTION
1 batxTRANSCRIPT
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 1/49
Talde funtzional arruntenak
biomolekula organikoetan
BIOMOLEKULA ORGANIKOAK => taldeak
• GLUZIDOAK• LIPIDOAK• PROTEINAK• AZIDO NUKLEIKOAK
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 2/49
Konposizioa
Nagusiki karbonoz (C), hidrogenoz (H) eta oxigenoz (O) osatutako biomolekulak dira, CnH2nOn gisako
proportzio batean. kimikoki polihidroxialdehidoak edo polihidroxizetonak, zera karbonilo-talde bat dute,
hau da, lotura bikoitz baten bidez karbono bat oxigeno bati atxikia eta bestelako erradikalak hidroxiloak
dira.. Beren konposizioan funtsezkoa ez izan arren, nitrogenoa, sufrea edo fosforoa ere eduki dezakete.
Konplexutasun mailaren arabera eta daukaten karbono-kopuruaren arabera 3 mota daude:
Bakarrik
•Monosakaridoak : hiru eta zazpi karbono-atomo bitartean dauzkate.(ezin hidrolizatu unitaterik txikiena
( monomeroa)
•Oligosakaridoak : bitik hamarrera bitarteko monosakaridoen elkarketek osatuak. Garrantzitsuenadisakaridoa da.
•Polisakaridoak : hamar monosakarido baino gehiagoren elkarketek osatuak. Monosakarido berdina bada
=> homopolisakaridoa ( almidoia, zelulosa, ..) Monosakarido mota ezberdinak direnean =>
heteropolisakaridoa ( pektinak, hemizelulosak, ..)
•Gluzidoen eta beste substantzia ez-gluzidiko baten elkarketak osatutako konposatuak ere izan badira,hala nola glukoproteinak eta glukolipidoak .
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 3/49
Eskeleto karbonatu sinplea dute , karbono atomo guztiak hidroxilo (-OH) taldea eta hidrogeno ( -H )
atomoekin elkartzen dira, bat izan ezik, eta azken hau karbonilo izeneko talde funtzionalarekin
elkarturik dago.
karbonilo-taldea -> lotura bikoitz baten bidez karbono bat oxigeno bati atxikia ( C = O )
Karbonilo taldea katearen mutur batean egonez gero aldehido deitzen da eta bigarren karbono
atomoarekin lotzen bada zetona deitzen da.
Molekulak irudikatzeko Fischer proiekzioa erabiltzen daEzaugarriak :
Uretan disolbagarriak dira
Zapore gozoa dute ( hori dela eta bizitza arruntean sukreak deitzen dira)
zetona
aldehido
MONOSAKARIDOAK
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 4/49
MONOSAKARIDOEN IZENDAPENA
-> 2 irizpide ( karbonilo taldearen kokapena eta karbono atomoaren kopurua)
•Karbonilo taldea (C=O) lehenengo karbonoan badago biomolekula aldosa izango da, eta
bigarrenean badago, aldiz, zetosa
•Karbono kopuruaren arabera bereizten dira:
triosak /tetrosak /pentosak /hexosak / eta heptosak , baina naturan agertzen diren ugarienak 6
karbonoko hexosak dira, glukosa eta fruktosa kasu.
Izendapen generikoa ematerakoan bi irizpide batera erabiltzen dira eta ordenak berdin dio.
Adb: 6 karbono duen monosakaridoa eta karbonilo taldea ertzean ( aldehido) deitzen da:
HEXOALDOSA edo ALDOHEXOSA
1. karbonoa2. karbonoa
aldosa zetosa
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 5/49
MONOSAKARIDOEN EGITURA ESPAZIALA:Monosakarido batek nahiz eta konposizio kimikoa berdina izan ( C,O,eta H atomo kopuru berdinak)
atomoen kokapen espaziala desberdina izan daiteke, eta beraz molekula ezberdinak izango dira.
Adb. Bi molekulak aldohexosak dira baina hidroxilo talde
baten kokapenean ezberdintzen dira. Beraz molekula
ezberdinak dira, funtzio ezberdina dute eta orduan
izen propia daukate:
Manosa eta glukosa
Monosakaridoak izaki bizidunetan ziklaturik agertzen dira , zera molekularen egitura espazioan ez da
kate lineala, baizik eta katea ixten da eraztun bat sortuz.
Monosakaridoen ziklazioa
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 6/49
Kasu honetan molkularen irudikapen espaziala adierazteko Haworth proiekzioa erabiltzen da
( 1. C atomoaren OH talde berria ( hemiazetal bi kokapen posible α edo β , beraz 2 molekula desberdin )
fruktosa
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 7/49
Interes biologikoa duten monosakaridoak.
Triosak :
aldosa -> glizeraldehidoa
zetosa -> dihidroxiazetona
Tetrosak :
aldosa ->eritrosazetosa ->eritrulosa
Pentosak :aldosak
erribosa eta desoxirribosa : azido nukleikoen
xilosa / arabinosazetosak
erribulosa ( fotosintesian CO2 finkatzen duena)
Hexosak .Aldosak
glukosa: bide metabolikoetan gluzidorik ugariena da;
zelulak erregai erabiltzen du eta polisakarido askoren
monomeroa
galaktosa: glukosarekin laktosa izeneko disakarido osatzen du.manosa:Zetosak
fruktosa: landareetako fruituetan , eztian …
Bide metabolikoak
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 8/49
Bi monosakaridoen elkarketa O-glukosidiko loturaren bitartez:
hidroxilo taldeak erreakzionatzen dute ur molekula askatuz .
DISAKARIDOAK
Lotura glukosidikoa
Interes biologikoa duten disakaridoak :
maltosa glukosa + glukosa. Naturan ez dago aske eta almidoia eta glukogeno polisakaridoen oinarrizko utitateak
dira. ( almidoitik eta glukogenotik lortzen den α (1-4) loturaren bidez elkartuak)
zelobiosa glukosa + glukosa ( D-glukosa bi molekula elkartuak β(1-4), lotura bidez, zelulosaren monomeroa.
laktosa glukosa eta galaktosa arteko loturak osatzen du. Esnean agertzen da.
(laktosarekiko jasanezintasuna)
sakarosa fruktosa eta glukosaren arteko loturak osatzen du. Zelula fotosientetikoetatik gainerako lekuetara eramaten
den disakaridoa da. ( sukre arrunta, erremolatxan, sukrekainaberan, ..)
POLISAKARIDOAK
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 9/49
Monosakarido askoren elkarketak izango lirateke, O-glukosidiko loturaren bidez sortuak. Monosakarido-mota
bakarreko polimeroak baldin badira, homopolisakarido esaten zaie, eta monosakarido-mota desberdinez osatuak
badaude, heteropol isakarido .
HOMOPOLISAKARIDOAK
ALMIDOIA landareetan bakarrik agertzen den polisakaridoa da, glukosa molekulez osatua. Landare-
zelularen biltegi energetikoa da, eta oso ugaria da zerealetan (garia, arroza, artoa...) eta baita tuberkuluetan ere
(patata). Pikor handiak eratzen ditu landare-zelularen zitoplasman. Almidoia bi polimeroren nahasketaz osatua
dago: amilosa eta amilopektina.
amilosak kate lineal luzea eratzen du, ez erramifikatua, eta amilopektinaren kateak, berriz, adar edo erramifikazio
asko ditu, ez da lineala.
Almidoi gehienetan amilosaren kopurua %25 ingurukoa da eta amilopektinarena %75-ekoa.
Almidoia disolbaezina da ur hotzetan eta alkoholetan.
POLISAKARIDOAK
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 10/49
GLUKOGENOA Animalien erreserba polisakaridoa. Ugaria da gibelean (%10) eta giharretan (%2), eta dispertsio
koloidalak osatzen ditu zelulan. (1-4) lotura bidez elkartutako maltosa disakaridoen polimero bat da, (1-6) gisako
adarkatzeak dituela, zortzi edo hamar glukosatik behin.
ZELULOSA -> glukosaz osatutako polisakaridoa da. Zelulosaren katea
lineala da, eta ez du alboko adarrik glukogeno bezala. Zelulosa-kate hauek
paraleloki antolatzen dira, hidrogeno-zubien bitartez elkartuz mikrozuntzak
osatuz. Zelulosa landareen polisakarido nagusia da, eta landareen zelula
horma osatzen du. Landare baten zelula hormaren %40a zelulosa. Zelulosaren
funtzioa, berriz, zelularen egitura mantentzean datza, euskarri gisa aritzen
baita landare eta algen zelula horman.Zelulosa naturan dagoen polisakaridorik ugariena da, biosferak duen
karbonoaren erdia baino gehiago zelulosa eran baitago.
Animalia gehienek (gizakiak barne) ezin dute zelulosa digeritu, ez baitute β-1,4
lotura glukosidikoa apurtzeko behar den entzima (zelulasa). Animalia
belarjaleek, berriz, zelulasa duten bakterioak dituzte haien hesteetan, eta
bakterio horiei esker zelulosa digeritzen dute.
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 11/49
Kitina : onddoen zelula horman, intsektu eta beste artropodo batzuen kanpo-eskeletoan. Zelulosaren
ondoren naturan dagoen polimero ugariena da.
Egitura kimikoari dagokionez azetilglukosaminaz osaturiko homopolimeroa da (zehazki, N-azetil-D glukosa-2
amina). Monomero horiek β-1,4 loturen bidez elkarturik daude (glukosa molekulek zelulosa osatzen duten
modu berean).
PEKTINA.
Pareta zelularraren osagaia. Elikagaietan gel itxura lortzeko gehigarri bezala erabiltzen da ( mermeladak, yogurra,..
AGAR-AGAR
Alga gorrietatik ateratzen da eta mikrobiologian bakterio kultiboak egiteko erabiltzen da. Baita ere lodigarri bezalaelikagaietan (E-406)
GOMA ARÁBIGA Akazia zuhaitzetatik lortzen da. Botiketan erabiltzen da, elikagaietan aromak finkatzeko, ….
HETEROPOLISAKARIDOAK
pektina
Gluzido sailkapena
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 12/49
Gluzido sailkapena
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 13/49
Nagusiki karbonoz edo hidrogenoz konposatutako biomolekula organikoak dira. Uretan
disolbaezinak eta disolbatzaile organikoetan disolbagarriak dira. Funtzio biologiko garrantzitsuak
dituzte, hala nola organismoaren energia-erreserba nagusia izatea eta mintz zitoplasmatikoen parte
izatea. Bitamina lipidikoek, hormona esteroideoek eta prostaglandinek funtzio biokatalizatzaileabetetzen dute, zelulan erreakzio kimikoak erraztuz.
Talde oso heterogeneoa egitura aldetik -> sailkapena
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 14/49
Gantz-azidoak kate hidrokarbonatua ( C kopurua 14-22 ) luze batek osatutako molekulak dira, eta
mutur batean talde karboxilo bat dute.
Sailkapena:
Gantz-azido saturatuak edo aseak : beren karbono-atomoen artean lotura bakunak besterik ez dituzte
Gantz-azido saturatugabeak edo asegabeak : lotura bikoitz bat edo hirukoitz batzuk dituzte
Kate lineala edo okertua espazioan asea edo asegabearen arabera
Gantz azidoak
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 15/49
Propietateak
•Urtze-puntua: gantz-azido saturatuetan, karbono-kopuru handiagoarekin handitu egiten da (Van
der Walls indar-kopuru handiagoa). Gantz-azido saturatugabeetan, beren antolamendu
espazialaren ondorioz (ukondoa), bere kateek ezin diete elkarri eragin Van der Waals indarren
ondorioz, eta beren urtze-puntuak baxuak dira.
•Esterifikazioa: lotura kobalente baten bidez alkohol bat elkartzea, ester bat eta ur-molekula bat
osatuz.•Saponifikazioa: gantz-azidoek alkaliekin erreakzionatzea, xaboi izeneko gantz-azidozko gatz bat
osatuz..
Gantz-azido esentzialak (GAE) deitzen zaie, dietari esker bakarrik lor litezkeenei (Azido linoleikoa etaazido linolenikoa. Gantz-azido hauek barazki, fruitu lehor eta zerealetan daude, baina, batez ere, jatean,
landare-olioak (ekilorea, artoa edo soja) kontsumitzetik etortzen dira.
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 16/49
1.-GLIZEROLIPIDOAK
Gantz-azidoek eta alkohol batek osatutako esterrak dira.
LIPIDO SAPONIFIKAGARRIAK
gantz-azidoak glizerina-molekula batekin elkarturik -> ester lotura
Glizerol molekula duten lipidoak diraazilglizeridoak
fosfoglizeridoak
AZILGLIZERIDOAK
2 mota
Glizerolipidoak
Esfingolipidoak
ezkoak
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 17/49
TRIGLIZERIDOAK
Adipozitoa izeneko zeluletan metatzen dira
triglizeridoak
Glizerinarekin loturiko gantz azidoen kopuruaren arabera ( monoglizeridoak / diglizeridoak/
triglizeridoak
Lipidorik arruntenak -> garrantzi biologikoa : energia erreserba molekulak
dira: pisu molekularra txikia eta lortzen den energia handia da 9,4 kcal/g
** gantz azidoak asegabeak badira tenperatura
arruntetan likidoak => olioak ( trioleina )
** gantz azidoak aseak badira tenperatura
arruntetan solidoak => gantzak
Gantz azidoak eta azido ortofosforiko bat dute glizerinarekin lotuta.
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 18/49
FOSFOGLIZERIDOAKg
Molekula hauek bi zonalde agertzen dute: hidrofiloa eta hidrofoboa
urarekiko. Beraz uretan ondoko egiturak sortzen dituzte-> ( mizelak,
liposomak eta geruza bikoitzak)
zona hidrofoboa
zona hidrofiloa
Izaki bizidunetan fosfoglizeridoek sortzen dute geruza bikoitza =>
mintz plasmatikoaren oinarrizko egitura
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 19/49
Esfingosina molekula duten lipidoak dira; ez dute glizerol-arik erabiltzen.
Esfingosina+Gantz azido bat ( zeramidak) Nerbio zeluletan mintzaren osagaiak dira ( axoien
mielina)
2.- ESFINGOLIPIDOAK
3.- EZKOAK
Ezkoak edo argizariak gantz-azido batek eta katea luzeko alkohol monobalente batek eratutako
esterrak dira.
Argizari guztiak solidoak dira giro tenperaturan eta urtze puntu handia dute. Beraien egitura berezia
dela eta, ezkoek naturan funtzio bereziak betetzen dituzte, babes eta egituraketa funtzioa dute;
landare eta animalietan substantzia iragazkaitz bezala jardunaz.( lumak, ileak, fruituak,…)
Adibidea: Azido palmitikoa + alkohol mirizilikoa ↔ esterifikazioa Mirizilo palmitatoa (erle-ezkoa) + ura
LIPIDO EZ SAPONIFIKAGARRIAK
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 20/49
ESTEROIDEAK
TERPENOAK EDOISOPRENOIDEAK
PROSTAGLANDINAK
LIPIDO EZ SAPONIFIKAGARRIAK
Funtzio biologikoak:
Kolesterola => mintz zelularraren osagaia eta beste molekulen
prekurtsorea ( hormona sexualak / behazun azidoak/ D bitamina/,..
Funtzioak:
Landareen olioak: alkanfor/geraniol/mentol
Pigmentuak: karotenoak,
Inflamazio edo hantura-erantzunean parte hartzen dute
( basodilatazioa)
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 21/49
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 22/49
Karboxilo taldea
Amino taldea
R-taldea
Proteina aminoazido kopuru aldakor batez osaturiko polimeroa da; hau da, karbono,
hidrogeno, oxigeno eta nitrogenoz osaturiko konposatua. Tamainu handiko molekulak dira eta
zelulen funtziorik gehienetan hartzen dute parte, beren funtzioak hauek dituzten formarenaraberakoa izanik.
AMINOAZIDOAK molekula sinpleak non C atomo batekin amina
taldea, karboxilo taldea, hidrogenoa eta R taldea (
aldakorra) agertzen baitira.
naturan agertzen dira 20 R talde
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 23/49
ezberdinak, beraz 20 aminoazido
desberdinak daude
histidina
isoleuzina
leuzina
lisina
metionina
fenilalaninatreonina
triptofanoa
valina
** arginina
aminoazido esentzialak ( giza espeziean )
organismoak ezin ditu sintetizatu, beraz
elikagaien bidez hartu behar
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 24/49
Aminoazidoen arteko lotura -> LOTURA PEPTIDIKOA
Lotura peptidikoen bidez sortzen
dira aminoazidoen kateak
Aminoazidoen kateak sorturiko molekulak
Aminoazidoen kopuruaren arabera izendapena
2-9 aminoazido OLIGOPEPTIDOA
10-100 aminoazido POLIPEPTIDOA
> 100 aminoazido PROTEINA
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 25/49
Proteina posibleak :
•20 aminoazido mota ezberdin•proteina batek 100 aminoazidoz osatuta => 2
1 proteina 1
13
proteina ezberdin posible
Konparaketa unibertsoaren tamainuarekin
Unibertsoaren erradio estimatzen bada 15 . 10 9 argi urteak ( 15.000 milio argi-urte ) (** gaur egun handiagoa )
Argi urtea mm-tan 15 109 x 1019 = 1,5 1029 mm
Unibertsoaren bolumena 4/3 (1,5 1029)3 = 1,4 1088 mm3
Proteina bakoitzak okupatzen badu 1 mm3 10130 / 1088 = 1
42
sinesgaitza .... Proteina ezberdinak kokatzeko espazioan gure unibertsoan ez dago lekurik.
Aniztasuna ia infinitua
Naturan ez dira denak existitzen
Kalkulatzen da 500.000-1.000.000 proteina ezberdin giza espeziean
PROTEINEN EGITURA ESPAZIALA
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 26/49
Egitura primarioaKate polipeptidikoen barruan aminoazidoek duten
segida linealari deritzo, beraz, zein aminoazidok
osatzen duten eta hauek zein sekuentziatan
(ordenatan) dauden adierazten digute.
aminoazidoen kokapen espaziala => espazioan aminoazido kateak tolestu egiten dira
-> EGITURA MAILAK : Proteina baten organizazioa lau mailatan banaturik dago eta hauetako
bakoitzak aurrekoaren estruktura espazioan azaltzen du.
Egitura sekundarioaE it h k l h il k i l k k t d h t d Bi t t k k i d it k
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 27/49
beta- xaflak
alfa - helizea
Egitura honek lehen mailako espazioan nola kokatzen den zehazten du, Bi motatakoak izan daitezke
egitura hauek:
α-Helizea. Proteina gehienek hartzen duten itxura da. Katea ardatz baten inguruan biratzen da, baina bet
eskuin alderantz, helize baten itxura hartuz.
β- Konformazioa. Hemen katea ez da tolesten, kate polipeptidikoaren zati desberdinak elkartu egiten
dita xafla baten itxura hartuz. Era honetako kateak ez du egitura guztiz laua, zig-zag modukoa izaten da.
Proteinen egitura sekundarioa aminoazidoen artean ezartzen diren hidrogeno zubien menpe dago.
Egitura tertziarioa
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 28/49
Egitura tertziarioaPolipeptido baten bigarren mailako estruktura bere buruarekiko plegatzerakoan sortzen den egiturari deritzo.
Egitura hau proteinaren osaketa globala izango litzateke, eta aurreko egiturek baldintzatzen dute, era berean
beteko funtzio biologikoa baldintzatzen baita ere.
Disulfuro loturak (S-S), Van der Waalsen indarrak, hidrogeno zubiak, etab.
elkarrekintzek eta loturek mantentzen dituzte egitura hauek. Maila honetan bi
egitura mota aurki ditzakegu:
Haritsua: Iraunkorrak eta uretan disolbaezinak izaten dira, gehienetan
egiturazko funtzioa dute eta lamina luzea sortzen dituzte.
Globularrak: Uretan disolbatze modukoak dira eta funtzio dinamikoak dute
zelulan; entzimak, antigorputzak, zenbait hormona eta garraiorako proteina
batzuk osatuz.
Egitura kuaternarioa
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 29/49
Egitura kuaternarioaProteina berdinak edo ezberdinak elkartzen direnean eratzen den goi-mailako proteinen (oligomerokoa)
egitura da. Proteina hau azpiunitatez osaturik dago, hauek beren hirugarren mailako estrukturak mantentzen
dituzte eta hidrogeno zubiz eta elkarrekintza hidrofobo eta elektrostatikoz loturik daude. Hemoglobina eta
entzima batzuek honako egitura izaten dute.
P t i it il k i
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 30/49
Proteinen egitura-mailak espazioan
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 31/49
Proteinen egitura espaziala
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 32/49
AMINOAZIDO-KATEA EDO SEKUENTZIA
AMINOAZIDO- SEKUENTZIAN ZENBAIT AMINOAZIDOEN ARTEAN HIDROGENO
ZUBIAK SORTZEN DIRA ETA KATEA ESPAZIOAN TOLESTEN DA
(α – HELIZEA edo β XAFLA )
α – HELIZEA EDO β XAFLEN ZEHAR SORTURIKO LOTUREK TOLESTEN
DUTE BIGARREN MAILAKO EGITURAK
1. Mailako egitura
2. Mailako egitura
3. Mailako egitura
AMINOAZIDO- KATEA BAT BAINO GEHIAGO ESPAZIOAN ELKARTURIK
4. Mailako egitura
PROTEINEN DESNATURALIZIOA
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 33/49
Baldintza fisikokimikoak aldatzean
(Ph, tenperatura, gazitasuna,) ..
hidrogeno-zubiak, disulfuro zubiak eta
abarreko loturak apurtzen dira.
Orduan proteinaren konformazioa
aldatzean ez da eraginkorra->
Desnaturalizatuta dago.
Espazioan duten konformazioa oso garrantzitsua funtzioa betetzeko.
PROTEINAK : FUNTZIOAK
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 34/49
•Egiturazkoa: egitura zelularretan: ( mintz plasmatikoaren proteinak, ADN-aren egituran,
mikrozuntzak ( kolagenoa, elastina, keratina)
• biokatalizatzaileak: ekintza entzimatikoa burutzen dute erreakzio biokimikoetan (entzimak)
•Hormonala: prozesu fisiologiko askoren erregulatzaileak ( intsulina-glukagoia, hazkunde hormona,
hormona sexualak, tiroxina, …
•Defentsa: substantzia edo mikroorganimo arrotzak neutralizatzeko proteina espezifikoak
(antigorputzak)
•Garraioa: molekula eta substantzien garraioa ahalbideratzen dute ( lipoproteinak, hemoglobina, ..)
•Erreserba: albumina, esnearen kaseina, …
•Uzkurgarritasuna: zenbait proteina uzkurdura prozesuak burutzen dituzte ( aktina-miosina)
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 35/49
Azido nukleikoak polimero linealak oinarrizko monomeroak nukleotidoak
Nukleotidoa osagaiak : gluzidoa ( pentosa ) + azido fosforikoa + base nitrogenatua
Pentosa : erribosa eta desoxirribosa izan daitezke
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 36/49
Base nitrogenatua : 5 molekula desberdin
a) Purinak adenina , guanina
b) Pirimidinikoak zitosina, timina , uraziloa
konbinaketa desberdinak daude nukleotido desberdinak
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 37/49
AZIDO DESOXIRRIBONUKLEIKOA
DNA
AZIDO ERRIBONUKLEIKOA
RNA
MONOMEROAEN ELKARKETA POLIMEROA SORTZEKO
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 38/49
Nukleotidoak elkartzen dira fosfato taldeen bitartez lotura fosfodiester ( 3´ eta 5´ )
Nukleotidoen katea polinukleotidoak
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 39/49
DNA molekularen egitura 2 polinukleotidoak aurrez aurre
DNA
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 40/49
DNA molekularen egitura 2 polinukleotidoak aurrez aurre ,
baseen arteko loturak izanik
Base nitrogenatuak osagarriak dira haiaen artean
modu honetan:
Adenina – timina A-T
Zitosina-guanina C-G
erreplikazioa
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 41/49
erreplikazioa
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 42/49
kodifikazioa
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 43/49
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 44/49
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 45/49
BITAMINAK
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 46/49
Zenbait prozesu metabolikoetan ezinbestekoak diren biomolekulak:
Normalean ko-entzimamolekulen prekurtsoreak ziaten dira.
A+B ----------------> entzima+koentzima --------> produktua
Bitaminen iturria:
elikaduraren bidez lortu behar gehienak, giza gorputzak ezin ditu denak sintetizatu.
++ salbuespenak ( D bitamina-> argiaren bidezB1 eta B12 hesteetan dauden bakterioen bidez sintetizatzen dira.
azido folikoa ere bai
BITAMINA MOTAK :
•HIDROSOLUGARRIAK ( C,B eta folikoa ) uretan disobaltzen dira, egunero hartu behar
•LIPOSOLUGARRIAK ( A,D,E,K ) -> gorputzetan metatzen dira ( gibelean, ehun adiposoan,gehiegi-> toxikoak
BITAMINAK
C BITAMINA->
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 47/49
azido askorbikoa, oxigeno eta hidrogeno garraiatzailea, antioxidatzailea
Non? : limoia, kiwia, piperra, …..
Gabezia: anemia, ahulezia, hortak erortzea, ->eskorbutoa
B1 tiamina : karbohidratoen metabolismoan parte hartuNon? Zerealetan ( integralak)
Gabezia: nekea , iritabilitatea, mina, … Alkohola eta tabakoak oztopatzen zurgapena
B2 riboflavina: metbolismoa ere erregulatzen du
Non? Haragi, esnean eta barazkietan
Gabezia: desorekak metabolismoan eta hazkundean. Alkohola gehiegi->gabezia
B6 piridoxina: proteinen metabolismoarekin erlazioantuta.
Non? Patatak, lekak, platanoa, azenarioa
Gabezia-> nerbio arazoak, depresioa, ..
Azido folikoa: proteinen erabileran parte hartzen du., haurdunaldian beharrak
handiagotzen dira.
Non? Barazkietan, azelgak, borraja, espinakak, garagardoan,…
Gabezia: haurretan garapen fisikoaren atzerapena, anemia, ….
A BITAMINA retinol : ikusmena eta mukosak mantentzeko ezinbestekoa da
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 48/49
A BITAMINA retinol : ikusmena eta mukosak mantentzeko ezinbestekoa da
Non? aintzindatia den karotenoa barazkietan, esnea, gibela, arrautza, …
Gabezia-> gaueko itsutasuna, larruazala lehortzea, …
D BITAMINA kaltziferol : Ca eta P zurgapenean parte harten du, hazkuntzeprozesuan, …
Non: ultrmoreekin larruazalean sintetizatzen da
Gabezia: osteoporosia, txantxarra, rakitismoa, ….
E BITAMINA tokoferol: antioxidatzailea, ugalketa prozesuekin lotuta,
Non: hazi oliotan ( artoa, ekilore, …) hazi intgraletko azalean, …
Gabezia: anemia, muskulu enekatzea, arazoak ugalketarako, …
K BITAMINA : odol gatzapenarekin erlazionatuta
Non? %50 hesteetako bakterioek sortzen dute eta bestea arrautzetan, gaztan,
barazki berdeetan aurkitzen da.
Gabezia-A gatzapenean arazoak
F BITAMINAK ( ez dira berez bitaminak baina gantz azido esentzialak
7/17/2019 02 Biomolekula Organik 2015-16
http://slidepdf.com/reader/full/02-biomolekula-organik-2015-16 49/49
izendatzeko erabiltzen da
OMEGA 3 ( azido linoleniko)Funtzioak->
oxigeno garraioa, kolesterola gutxitzea eta hormonen prekurtsoreak,
antiinflamatorioa, hipocolesterolimikoa, ….
Non?
Hazien olioa, oliba olio birgina, fruitu lehorrak, arrainak ( sardina,
izokina, atuna)
OMEGA 6 - ( azido linoleikoa)
Funtzioak: aurrekoa bezala eta antihemorragikoa,
antiprostatikoa,hepatoprotektorea, ….
Non?Intxaurra, aguakate, ekilorea, arrain urdinetan agertzen diren gantz
azidoak (